Επιστολή της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη της 28ης Μαΐου 1929

Παναγιώτατε και Θειότατε Αρχιεπίσκοπε Κω ν/πόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικέ Πατριάρχα εν Χριστώ τω Θεώ σεβασμιώτατε και περισπούδαστε αδελφέ και συλλειτουργέ Κύριε Βασίλειε, την Υμετέραν Παναγιότητα εν Κυρίω κατασπαζόμενοι υπερήδιστα προσαγορεύομεν.

Εγκαίρως λαβόντες τ’ από θ' Φεβρουαρίου ενεστώτος έτους γράμματα της Υμετέρας Παναγιότητος, απαντητικά εις την ημετέραν αναγγελίαν της συγκροτήσεως της πρώτης Δ. Ι. Συνόδου μετά την διοικητικήν ένωσιν των εν Ελλάδι Επαρχιών του Οικουμενι-κού Θρόνου μετά της Αυτοκέφαλου Εκκλησίας, και την επίσημον Συνοδικήν Πράξιν περί της ενώσεως ταύτης, ενδελεχώς αυτά έμελετήσαμεν εν συνεδρίαις της Δ.Ι. Συνόδου. Αποφάσει δ’ αυτής, επί την απάντησιν προαγόμενοι σήμερον, δηλούμεν ότι η διευθέτησις της εν λόγω διοικητικής ενώσεως εγένετο επί τη βάσει της προ-καταρτικής Πράξεως της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατρι-αρχείου, εγκρίναντος κατ' αρχήν το εντεύθεν αποσταλέν σχέδιον. Όθεν και ο σχετικός Νόμος και αι κανονιστικαί περί της εφαρμο-γής αυτού αποφάσεις της Δ.Ι. Συνόδου της εν τη διοικήσει ηνω-μένης Εκκλησίας της Ελλάδος εστηρίχθησαν επί των γνωμών της Υμετέρας γερασμίας Παναγιότητος και της τότε περί Αυτήν Ιεράς Συνόδου. Τα’ από θ' όμως Φεβρουαρίου γράμματα παρουσιάζουσι διαφοράς τινάς, περί ων μετά του προσήκοντος σεβασμού παρατηρούμεν τα εξής:

α) Ζητείται όπως οι των Επαρχιών του Πατριαρχικού Θρό-νου Αρχιερείς μνημονεύωσι και εφεξής μόνον του Πατριαρχικού ονόματος, εν ω τα περί ων ο λόγος προκαταρτικά γράμματα ώριζον ότι οι Αρχιερείς έμελλον ίνα μνημονεύωσι του τε Πατριαρχικού ονόματος και της Ιεράς Συνόδου. Τούτο δε και κανονικώς επι-βάλλεται. Διότι κατά την γενομένην διοικητικήν αφομοίωσιν των εν Ελλάδι εκκλησιαστικών Επαρχιών του Οικουμενικού Θρόνου μετά της Αυτοκέφαλου Εκκλησίας ανετέθη μεν αυτή ύπ’ αύτού επιτροπικώς η διοίκησις των Επαρχιών άλλ' υπό τον όρον της συμ-μετοχής των Αρχιερέων της διοικήσεως της Εκκλησίας. Η συμμε-τοχή αυτή παρέσχε τοις Αρχιερεύσι ως πρώτιστον δικαίωμα το παρεδρεύειν εν τη Συνόδω καί συνδιοικείν την όλην Εκκλησίαν της Ελλάδος μετά των της Αυτοκεφάλου Αρχιερέων, των κατ’ έθος κρατήσαν μνημονευόντων της Ιεράς Συνόδου, το εκλέγειν και δικάζειν τους Αρχιερείς, επιλύειν παν ζήτημα, συγκροτείν τέλος την ανωτάτην εν Ελλάδι Εκκλησιαστικήν Αρχήν. Όθεν η κανονική πράξις επιβάλλει του μνημονεύειν μεν αυτούς του Πατριαρχικού ονόματος εις ένδειξιν της πνευματικής αυτών εξαρτήσεως μνημο-νεύειν δε και της Ιεράς Συνόδου εις ένδειξιν της διοικητικής αυτών εξαρτήσεως, καθ’ ον τρόπον τούτο πράττουσιν οι της Αυτοκέ-φαλου Εκκλησίας. Άτοπον τους μεν της Εκκλησίας ταύτης Αρ-χιερείς μνημονεύειν τους του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως μελών της Ιεράς Συνόδου, τούτους δε μη μνημονεύειν των αδελφών αυ-τών.

β) Περί της αμέσου αναγγελίας των επισυμβαινόντων θανά-των Αρχιερέων του Οικουμενικού Θρόνου ουδεμία υπάρχει αντίρρησις, ως η μέχρι τούδε πράξις μαρτυρεί.

γ) Και περί της αποστολής των υπομνημάτων των καθιστα-μένων νέων Αρχιερέων ή μετατιθεμένων εις μονίμους Μητροπόλεις, ουδεμία υπάρχει αντίρρησις, πλην, δι’ ους εν τω πρώτω ανωτέρω σημείω είπομεν λόγους, κανονικώς επιβάλλεται ίνα αναφέρωσιν οι Αρχιερείς ου μόνον το όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχου, αλλά και την παρ’ ης εκλέγονται ή μετατίθενται και παρ’ ης διοικητικώς εξαρτώνται, Ιεράν Σύνοδον.

δ) Δια τους αναπτυχθέντας εν τω από κ' Νοεμβρίου παρελ-θόντος έτους ημετέρω γράμματι λόγους, παρακαλούμεν και αύθις την Υμετέραν Παναγιότητα όπως αρκεσθή τοις ανεγνωρισμένοις αυτή προνομίοις εν ταις εν Ελλάδι Σταυροπηγιακαίς Ιεραίς Μοναίς, τουτέστι του μνημόσυνου του σεπτού ονόματος του εκάστοτε Οικουμενικού Πατριάρχου και της δια κοινοποιήσεως του Αρχιεπι-σκόπου Αθηνών των εκάστοτε εν αυταίς επερχομένων δια της αντι-καταστάσεως των Ηγουμενοσυμβουλίων μεταβολών. Εύελπιστούμεν δ’ ότι αι υπάρχουσαι Ιεραί Σταυροπηγιακαί Μοναί παραμενούσιν ες αεί προκόπτουσαι και ακμάζουσαι και ότι ουδεμία συγχώνευσις ή διάλυσις γενήσεται.

ε) Και περί του καταλόγου των εκλεξίμων εις αρχιερατείαν ικανώς διελάβομεν εν τω ειρημένω από κ' Νοεμβρίου γράμματι και αύθις δε δηλούμεν ότι δικαίωμα αναφαίρετον του Οικουμενικού Πατριάρχου έσται το εισηγείσθαι δια του Αρχιεπισκόπου Αθηνών την εν τω καταλόγω αναγραφήν ονομάτων εκλογίμων κληρικών, ή και την διαγραφήν έτερων λαμβάνειν δε γνώσιν του εκάστοτε καταρτιζομένου καταλόγου. Τούτο δε γενήσεται μετά πολλά έτη, μετά την εξάντλησιν, δηλονότι, των σχολαζόντων Αρχιερέων, των κατεχόντων προσωρινά έδρας και των βοηθών Επισκόπων. Αλλά το ζητούμενον όπως ο κατάλογος εγκρίνηται υπό του Πα-τριαρχείου και όπως τούτο έχη το δικαίωμα, αλλοιώσεως και

μεταβολής αυτού, προσθήκης ή διαγραφής ονομάτων δια κανονικούς λόγους, αναμφιβόλως δύναται προκαλείν σοβαράς προστριβάς και ανωμαλίας μεταξύ των δύο Εκκλησιών. Το Πατριαρχείον εξεχώρησε τη Ιερά Συνόδω το δικαίωμα του πληρούν δια κανο-νικής εκλογής τας εκάστοτε κενουμένας αρχιερατικός έδρας, ελπίζομεν δε Θεού ευδοκούντος, ότι η άσκησις του δικαιώματος τούτου νόμω ανατεθήσεται τη όλη Ιεραρχία της εν Ελλάδι Εκκλησίας, τι δε συμβήσεται ει ποτέ το μεν Πατριαρχείον διαγράψη όνομά τι εκ του καταλόγου η δε Ιερά Σύνοδος και η Ιεραρχία θεωρή αυτό άξιον προς εκλογήν; Όθεν σκόπιμον και κανονικόν υπολαμβάνομεν όπως το μεν Πατριαρχείον ποιήται δια του Αρχιεπισκόπου τας περί εκλογίμων συστάσεις, η δε τελική κρίσις αφεθή τη Ιερά Συνόδω της Εκκλησίας της Ελλάδος. Άλλως τε πρόκειται περί ζη-τήματος μετά πολλά εμφανισθησομένου έτη.

στ) Τα περί Κρήτης προκαλούσι μεν ανωμαλίαν τινά, άλλ’ αφεθήσονται ως έχουσι, μέχρι κρείττονος διαρρυθμίσεως αυτών.

Τέλος προκειμένου περί της επικοινωνίας των εν Ελλάδι Μητροπολιτών του Οικουμενικού Πατριαρχείου προς αυτό, η μεν μέχρι τούδε πράξις απέδειξεν ότι εννοούμεν την προς τα εκκλησιαστικά διοικητικά ζητήματα σχετιζομένην επικοινωνίαν, ήτις δέ-ον ίνα διεξάγηται δια της Ιεράς Συνόδου.

Φρονούμεν δ’ ωσαύτως ότι και η αποστολή Αγίου Μύρου δέον ίνα διενεργήται δια της Ιεράς Συνόδου, παρά του σεπτού Οικουμενικού Πατριαρχείου αυτό λαμβανούσης και διανεμούσης εις πάσας τας Μητροπόλεις.

Ταύτα, Συνοδική διαγνώμη, ανακοινούντες τη Υμετέρα γερασμία Παναγιότητι, αδελφικώς Αυτήν παρακαλούμεν όπως ευ-μενώς αυτά αποδεχθή προς κανονίκην διεξαγωγήν του έργου της Ιεράς Συνόδου εν τη διοικήσει των εν Ελλάδι Επαρχιών του Οικουμενικού Θρόνου. Η επελθούσα διοικητική αφομοίωσις τυγχάνει έργον οικονομίας, δια την ενεστώσαν ανάγκην και δια τας περι-στάσεις, ύφ’ ας, κρίμασιν οις Κύριος οίδεν, η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία διατελεί. Η πράξις δε αυτή της διοικητικής αφομοιώ-σεως ουδ’ επ’ ελάχιστον εμείωσε το κύρος και το γόητρον του Οικουμενικού Πατριαρχείου τουναντίον δε αγαθήν τοις τε ημετέροις και τοις ξένοις ενεποίησεν εντύπωσιν ως αρίστη πράξις εκκλη-σιαστικής προνοίας. Το Πατριαρχείον, ως Οικουμενικόν Πατριαρχείον, δύναται νυν απερισπάστως επιμελείσθαι των γενικών εκκλη-σιαστικών ζητημάτων της καθόλου Ορθοδόξου Εκκλησίας. Περιττόν δε κρίνομεν τούτοις προσθείναι ότι η εν Ελλάδι Εκκλησία υπεραμυνθήσεται πάντοτε του γοήτρου και της πνευματικής δυνά-μεως του Πατριαρχείου.


Αθήνησι κη' Μαΐου απκθ'.

Ο Αθηνών Χρυσόστομος, Πρόεδρος.

Ο Δρυϊνουπόλεως καί Πωγωνιανής Βασίλειος.

Ο Αδριανουπόλεως Πολύκαρπος.

Ο Νικοπόλεως Ιωακείμ.

Ο Ικαρίας Νεόφυτος.

Ο Ναυπακτίας Αμβρόσιος.

Ο Ύδρας Προκόπιος.

Ο Θηβών και Λεβαδείας Συνέσιος.

Ο Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Τιμόθεος.