Ἀγαπητοί μου,
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Μετά πλησμονῆς χαρᾶς ἀναστασίμου καί χρηστῶν ἐλπίδων ἀπευθύνουμε πρός πάντας ὑμᾶς, τούς διαδικτυακούς συνέδρους, ἐγκάρδιο πατρικό χαιρετισμό καί θερμές εὐχές, μέ τήν εὐκαιρία τῆς δευτέρας διαδικτυακῆς συναντήσεως Ἐκκλησιαστικῶν καί Θεολογικῶν Βιβλιοθηκῶν.
Ἡ πρώτη διαδικτυακή συνάντηση διοργανώθηκε, ὡς γνωστόν, στίς 6 Φεβρουαρίου 2021, ἀπό τό Διορθόδοξο Κέντρο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πρός τιμήν τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Φωτίου τοῦ Μεγάλου, Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως καί Προστάτου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, στοχεύοντας στήν δημιουργία δικτύου συνεργασίας μεταξύ τῶν ἐν λόγῳ Βιβλιοθηκῶν.
Ὡς ἐκ τούτου, συγχαίρουμε εἰλικρινῶς ὅλους ὅσοι εἶχαν τήν ἀξιέπαινη πρωτοβουλία καί τῆς δευτέρας αὐτῆς συναντήσεως, ἡ ὁποία τελεῖ ὑπό τήν ἔγκριση καί εὐλογία τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Συνόδου, καί ὅλως ἰδιαιτέρως τόν λίαν ἀγαπητό μου Καθηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πεντέλης καί Διευθυντή τοῦ Διορθοδόξου Κέντρου, Πανιερώτατο Μητροπολίτη Θερμοπυλῶν κ. Ἰωάννη, τόν συντονιστή τῆς συναντήσεως κ. Σέργιο Βοΐλα, ἐπιστημονικό Συνεργάτη τοῦ Διορθοδόξου Κέντρου, καί τούς λοιπούς ἐκλεκτούς Συνεργάτες.
Εἶναι δέ λίαν εὐχάριστο τό γεγονός ὅτι ἡ περί ἧς ὁ λόγος συνάντηση πραγματοποιεῖται στό πλαίσιο τοῦ μνημονίου συνεργασίας μεταξύ τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης καί τοῦ Διορθοδόξου Κέντρου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, μέ σκοπό τήν δημιουργική συνεργασία τῶν Ἐκκλησιαστικῶν Βιβλιοθηκῶν γιά τήν αἰσία ἀντιμετώπιση συγχρόνων προβλημάτων καί ἀναγκῶν, ἀναφορικῶς πρός τήν σωστή λειτουργία μιᾶς Βιβλιοθήκης, σέ ὅλα τά ἐπίπεδα.
Ἑπομένως, καλωσορίζω μέ πολλή χαρά τούς ἐκπροσώπους Ἐκκλησιαστικῶν καί Θεολογικῶν Βιβλιοθηκῶν ἀπό Ἱερές Μητροπόλεις καί Μονές τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ ἐξωτερικοῦ, μέ πρῶτο τόν Θεοφιλέστατο Ἐπίσκοπο Ἀραβισσοῦ κ. Κασσιανό, Καθηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Λόφου τῆς Ἐλπίδος.
Καλωσορίζω, ἐπίσης, τίς δύο παράλληλες ὁμάδες ἐργασίας τῆς παρούσης συναντήσεως. Τήν πρώτη, ἡ ὁποία θά ἀσχοληθεῖ μέ θέματα πού ἀφοροῦν στίς κύριες βιβλιοθηκονομικές ἐργασίες, τήν ταξινόμηση καί τήν θεματική εὑρετηρίαση, καί τήν δεύτερη, ἡ ὁποία θά ἐπικεντρωθεῖ σέ θέματα συντηρήσεως, ψηφιοποιήσεως, ἐκπαιδεύσεως καί καταγραφῆς προβλημάτων.
Ὅμως, στό σημεῖο αὐτό θά ἤθελα νά ἐκφράσω τήν εὐαρέσκεια καί ἀγαλλίασή μου γιά τό ὅτι τό φωτοφόρο πρόσωπο τοῦ Ἱεροῦ Φωτίου καί τό γνωστότερο καί, ἀσφαλῶς, σημαντικότερο ἔργο του «Βιβλιοθήκη» ἤ «Μυριόβιβλος» ἔχουν συνδεθεῖ λίαν προσφυῶς μέ τήν Βιβλιοθήκη τοῦ Διορθοδόξου Κέντρου καί, ἑπομένως, μέ τό δίκτυο συνεργασίας μεταξύ Ἐκκλησιαστικῶν καί Θεολογικῶν Βιβλιοθηκῶν.
Γιά τόν Ἅγιο Φώτιο ὁμίλησα συνοπτικῶς κατά τήν πρώτη διαδικτυακή συνάντηση τῆς 6ης Φεβρουαρίου. Κατά τήν παροῦσα θά ἤθελα νά ἀναφερθῶ ἀκροθιγῶς στήν «Μυριόβιβλόν» του.
Ὁ τίτλος «Βιβλιοθήκη» ὀφείλεται στόν πρῶτο ἐκδότη της (David Hoeschelius, 1601), ἐνῶ σέ νεώτερα χειρόγραφα τό ἔργο τιτλοφορεῖται «Μυριόβιβλος» ἤ «Μυριοβίβλιον». Ὡστόσο, ὁ πρωτογενής καί αὐθεντικός τίτλος, ὁ ὁποῖος ἀναγράφεται στά παλαιότερα χειρόγραφα, ἔχει ὡς ἑξῆς: «Ἀπογραφή καί συναρίθμησις τῶν ἀνεγνωσμένων ἡμῖν βιβλίων, ὧν εἰς κεφαλαιώδη διάγνωσιν ὁ ἠγαπημένος ἡμῶν ἀδελφός Ταράσιος ἐξῃτήσατο· ἔστι δέ ταῦτα εἴκοσι δεόντων ἐφ’ ἑνί τριακόσια».
Στό μνημονευθέν ἔργο, δηλαδή, παρατίθενται περιλήψεις καί πολύ ἐπιτυχεῖς κριτικές ἀναλύσεις 279 συγγραμμάτων, τά ὁποῖα ὁ ἱερός Φώτιος ἀνέγνωσε καί ἔκρινε φιλολογικῶς, οὕτως ὥστε ἡ συναγωγή αὐτή νά θεωρεῖται ὁ πρῶτος μεγάλος σταθμός τῆς κλασικῆς φιλολογίας στό Βυζάντιο.
Βεβαίως, ὁ Μέγας Φώτιος ἀπέβλεπε περισσότερο στήν παρουσίαση ἔργων λιγότερο γνωστῶν, ἀλλά ἰδιαιτέρως χρησίμων γιά τήν φιλολογική κατάρτιση τῶν μαθητῶν του.
Ὡς ἐκ τούτου, τά ἔργα πού περιέχει ἡ «Βιβλιοθήκη» δέν εἶναι τά γνωστά στούς λογίους τῆς ἐποχῆς ἀριστουργήματα τῆς ἀρχαίας ἤ τῆς χριστιανικῆς γραμματείας. Γι’ αὐτό καί ἡ «Βιβλιοθήκη» του εἶναι μοναδική πηγή πληροφοριῶν γιά συγγραφεῖς καί ἔργα τῆς ἀρχαίας καί τῆς πρώιμης χριστιανικῆς γραμματείας.
Μάλιστα, ἐκεῖνο πού ἔχει ἰδιαίτερη σημασία καί μᾶς ἀποκαλύπτει τό μέτρο τῆς ὀξύνοιας καί τῆς πνευματικῆς συγκροτήσεως τοῦ Φωτίου εἶναι οἱ εὔστοχες κριτικές παρατηρήσεις του γιά τήν γλῶσσα, τό ὕφος, τήν δομή καί τίς ἰδέες τῶν ἔργων, κάτι τό ὁποῖο τόν ἀναδεικνύει σέ ἀληθινό ἐπιστήμονα μέ μεγίστη ἀναγνωστική ἐμπειρία, ἐκπληκτική μνήμη καί αὐθυπόστατη κρίση.
Ἐν κατακλεῖδι, ἐπευχόμεθα γόνιμη, καρποφόρο καί ἐπιτυχῆ τήν ἔκβαση τῶν ἐργασιῶν τῆς παρούσης διαδικτυακῆς συναντήσεως Ἐκκλησιαστικῶν καί Θεολογικῶν Βιβλιοθηκῶν, ἐπικαλούμενοι πρός πάντας ὑμᾶς τίς δαψιλεῖς δωρεές τοῦ Ἀναστάντος, τήν θεία εὐλογία καί τόν ἄνωθεν φωτισμό.
Μετά πατρικῶν εὐχῶν καί ἀγάπης
ἐν Χριστῷ Ἀναστάντι
† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
