Μακαριώτατε Πατριάρχα Ἀλεξανδρείας κ. Θεόδωρε,
Μετά χαρᾶς ἀφάτου καί συγκινήσεως βαθυτάτης ἀφίγμεθα σήμερον εἰς «γῆν Αἰγύπτου», ἡ ὁποία ἠξιώθη τῆς ἐπισκέψεως τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ κατά τήν βρεφικήν ἡλικίαν τῆς ἐπί γῆς ζωῆς του.
Ἀφίγμεθα εἰς τήν Δευτερόθρονον Ἐκκλησίαν, τήν ὁποίαν ἵδρυσεν ὁ συγγραφεύς τῶν θεηγόρων λογίων, Ἀπόστολος καί Εὐαγγελιστής Μᾶρκος, ὁ ἀποκαλούμενος ἀπό τόν Ἀπόστολον Παῦλον «εὔχρηστος εἰς διακονίαν».
Ἀφίγμεθα εἰς τήν Ἐκκλησίαν τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου τοῦ Μεγάλου, Κυρίλλου, Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος, Θεοδώρου, καί τῶν Ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων Κλήμεντος, Πανταίνου καί Ὠριγένους.
Ἀφίγμεθα εἰς τήν Ἐκκλησίαν τῆς ἱεραποστολικῆς δράσεως, ἡ ὁποία ἀνελίσσει τήν θρησκευτικήν συνείδησιν τῶν Ἀφρικανῶν διά τοῦ κηρύγματος τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, ἐντός τῆς Τριαδολογικῆς, λυτρωτικῆς, ἐκκλησιολογικῆς καί ἐσχατολογικῆς προοπτικῆς.
Καί ἀφίγμεθα κατά τήν περίοδον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καί δή τήν ἡμέραν τῆς Ἀκολουθίας τῶν Χαιρετισμῶν τῆς ἐν Αἰγύπτῳ ξενισθείσης Παναγίας μας.
Ἡ Ἐκκλησία μέ τρόπον σοφόν ἔθεσε μέσα εἰς τήν κατανυκτικήν περίοδον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς τήν Ἀκολουθίαν τῶν Χαιρετισμῶν τῆς Παναγίας μας. Ὅπως εἶναι γνωστόν, ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἀποτελεῖ μιά ἰδιαιτέραν λειτουργικήν περίοδον τοῦ ἑορτολογικοῦ ἐτησίου κύκλου, ἡ ὁποία ἀποβλέπει μέσα ἀπό τήν κατάνυξιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καί τήν προσωπικήν ἄσκησιν μέ τή νηστείαν, τήν ἐγκράτειαν καί τήν μετάνοιαν, εἰς τήν βίωσιν τῶν ἀναβαθμῶν τῆς πνευματικῆς χαρμολύπης, ὥστε νά ἀνέλθωμεν τήν κλίμακα τῆς ἀρετῆς, νά ἑορτάσωμεν τήν φωτοειδῆ καί λαμπροφόρον Ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ μας.
Τά ἀλλεπάλληλα «χαῖρε» τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου τά ὁποῖα ἀπευθύνουν οἱ πιστοί, ἀποβλέπουν εἰς τό νά ἀπευθύνουν τό ἐλπιδοφόρον μήνυμα ζωῆς πρός τήν ἀνθρωπότητα, τό ὁποῖον συντελέσθη μέ τό πρόσωπον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ὥστε «ὁ κόσμος οὗτος» νά ὁδηγηθῇ εἰς τήν ἐν Χριστῷ σωτηρίαν. Τά γεγονότα, τά ὁποῖα ἀφηγοῦνται τά προοίμια τῶν Οἴκων, εἶναι γεγονότα ἔχοντα σημασίαν διά τόν ἄνθρωπον κάθε ἐποχῆς καί τόπου, διότι προσφέρουν εἰς αὐτόν τήν λύσιν τοῦ δράματος τῆς ἁμαρτίας καί ἀνοίγουν τόν δρόμο διά μίαν νέαν ζωήν. Πρόκειται διά τήν κατά Χριστόν ζωήν, ἡ ὁποία λειτουργεῖται καί καρποφορεῖ ἐντός τοῦ χώρου τῆς Ἐκκλησίας, τροφοδοτουμένη ἀπό τά ἁγιαστικά Της μυστήρια. Μέσα εἰς τήν Ἐκκλησίαν προσπαθοῦμε νά ἀποβάλλωμεν τόν παλαιόν ἑαυτόν μας, καί ταυτοχρόνως νά μορφωθῇ Χριστός ἐν ἡμῖν (Ἐφεσ. 4, 22 ⁻ Γαλ. 4, 20).
Εἶναι γενονός ὅτι ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος εὑρίσκεται ἐνώπιον τοῦ διλήμματος, τό ὁποῖον σχετίζεται πρωταρχικῶς μέ τήν ἀποκάλυψιν τοῦ Θεοῦ, τό ἀποφασιστικόν γεγονός τῆς θείας ἐν Χριστῷ ἀποκαλύψεως καί τό ἀπολυτρωτικόν ἔργον Του, τό ὁποῖον ἐξεκίνησε μέ τήν ὑπάκουον στάσιν τῆς «κεχαριτωμένης» Κόρης τῆς Ναζαρέτ. Ἡ στάσις αὐτή δέν μᾶς ὁδηγεῖ εἰς μιάν ἁμαρτωλοκεντρικήν θεώρησιν τῆς ζωῆς, οὔτε εἰς μιάν ἀδιέξοδον καί ἀνέλπιδαν ἀπογοήτευσιν, ἀλλά ἀντιθέτως ὁδηγεῖ εἰς τήν συνειδητήν ἐπίγνωσιν τῆς σμικρότητος τοῦ ἀνθρώπου, τήν ἑκουσίαν ταπείνωσίν μας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί τήν αὐτοπαράδοσιν τῆς ὑπάρξεώς μας εἰς τήν σώζουσαν θείαν χάριν, ἀπομακρύνουσα τήν διολίσθησιν εἰς τραγικά ψυχολογικά ἀδιέξοδα καί θεραπεύουσα τήν πνευματικήν ἀλλοτρίωσιν τοῦ ἀνθρώπου, καθώς τό τρίπτυχον μετάνοια – ταπείνωσις – πίστις, συνιστᾶ τόν αὐθεντικόν δρόμον τῆς ὀρθοδόξου πνευματικότητος διά τήν λύτρωσιν καί τήν θέωσιν τοῦ ἀνθρώπου.
* * *
«Χαῖρε, ἡ πύλη τῆς σωτηρίας». Τό πανάγιον πρόσωπον τῆς Θεοτόκου καθιστᾶ ἐφικτήν πλέον τήν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων ἐντός τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία συγκροτεῖται ὡς κοινωνία προσώπων, σύναξις πιστῶν, θεανθρώπινος κοινωνία. Εἶναι ὁ νέος λαός τοῦ Θεοῦ, λαός ἅγιος, γένος ἐκλεκτόν, ἔθνος ἅγιον, λαός εἰς περιποίησιν (Α΄ Πέτρ. 2, 9). Εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην, ὁ ἐκλεκτός λαός τοῦ Θεοῦ διεκρίνετο διά τήν ὀργανικήν του ἑνότητα, τήν ὀντότητα ὡς ἱερά κοινότης. Αὐτό συνεχίζεται εἰς τόν ἀρχέγονον χριστιανισμόν, ὁ ὁποῖος παρουσιάζεται ὡς πραγματικότης ἑταιρική, ὡς κοινότης ἀδελφῶν ἐπί τῷ αὐτῷ, συνδεδεμένων μέ τήν ἀγάπην. Ὅπως ἔχει λεχθῆ, οὐδείς δύναται νά εἶναι χριστιανός ἐξ ἑαυτοῦ, ὡς ἄτομον χωριστόν, ἀλλά μόνον ὁμοῦ μετά τῶν «ἀδελφῶν», μέ ἀλληλεγγύην καί σύνδεσμον μετ᾿ αὐτῶν. Συνεπῶς, χριστιανική ὕπαρξις προϋποθέτει καί συνεπάγεται ἐνσωμάτωσιν, συμμετοχήν εἰς τήν κοινότητα.
«Χαῖρε, Ἁγία Ἁγίων μείζων». Ἡ ἔννοια τῆς Ἐκκλησίας, σχετιζόμενη μέ τήν ἁγιωτάτην μορφήν τῆς Θεοτόκου, παραπέμπει οὐσιαστικῶς εἰς τήν ἔννοιαν τῆς ἁγιότητος, καθώς ἀπόλυτα ἅγιος εἶναι ὁ Θεός, ἡ ἀόρατος καί μυστική Της κεφαλή. Ἔτσι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἁγία καί ἄμωμος, μή ἔχουσα σπίλον ἤ ρυτίδα ἤ τι τῶν τοιούτων (Ἐφεσ. 5, 27). Εἰς τήν ἱστορικήν Της ὅμως καί ἀνθρώπινον διάστασιν, ἡ Ἐκκλησία ὡς κοινότης ἀνθρώπων συνεπάγεται ὅτι Αὐτή περιλαμβάνει χαρακτῆρες κάθε ποιότητος, ἀποβλέπουσα νά ὁδηγῇ ἅπαντες εἰς τήν ἐν Χριστῷ σωτηρίαν. Μέσα εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀναφύονται καί ζιζάνια (Ματθ. 13, 25), τά ὁποῖα πρέπει νά ξεριζωθοῦν διά νά μήν ἐξαπλωθοῦν. Ζιζάνια εἶναι τά ποικίλα ἀνθρώπινα πάθη, τά ὁποῖα καθένας μας ὀφείλει μέ τήν μετάνοιαν καί τήν ταπείνωσιν νά τά ξεριζώσῃ ἀπό τήν ψυχήν του, ὥστε νά κατορθώσῃ τό ἄθλημα τῆς ἁγιότητος καί νά βιώσῃ τήν χαράν τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.
«Χαῖρε, σκηνή τοῦ Θεοῦ καί Λόγου». Διά τῆς Θεοτόκου ἔχομεν ἐνώπιόν μας τό πρόσωπον τοῦ θείου Τόκου Της, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος συνιστᾶ τό πρῶτον καί ἀπαράμιλλον πρότυπον κάθε πιστοῦ, εἰς τό ὁποῖον ὀφείλομεν νά ἀποβλέπωμεν. Ἔχομεν συνεχῶς προσηλωμένον τό βλέμμα μας εἰς τόν τῆς πίστεως ἀρχηγόν καί τελειωτήν Ἰησοῦν (Ἑβρ. 12, 2). Ὅμως, ἡ ἀγάπη μας πρός τόν Ἅγιον Θεόν ἐκδηλώνεται μέ τήν τήρησιν τῶν ἐντολῶν Του. Ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς ἀναφέρει ὅτι «ὁ ἔχων τάς ἐντολάς μου καί τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με· καί ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τόν λόγον μου τηρήσει» (Ἰωάν. 15, 21 – 23). Μέ ἄλλα λόγια, «ἐάν τάς ἐντολάς μου τηρήσητε, μενεῖτε ἐν τῇ ἀγάπῃ μου» (στ. 10). Εἰς αὐτές τίς φράσεις, διατυπώνεται ἡ σχέσις ἀγάπης μεταξύ τῶν μαθητῶν καί τοῦ Θεοῦ. Ἡ σχέσις αὐτή εἶναι ἀμφίδρομος. Δηλαδή ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ παρέχεται εἰς ἐκείνους οἱ ὁποῖοι πράττουν τό θέλημά Του. Ἄς κάνωμεν λοιπόν τήν αὐτοκριτικήν μας, καθώς ὁ βαθμός τῆς θεϊκῆς ἀγάπης αὐξάνεται ἤ μειώνεται εἰς τά μάτια τῶν ἀνθρώπων, καθώς αὐξομειώνεται ἀναλόγως κι ἡ ἐφαρμογή τοῦ θείου θελήματος ἀπό τόν κάθε ἄνθρωπον.
Ὁλόκληρος ἡ ὑπόθεσις τῆς σχέσεως τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεόν καί τό μυστήριον τῆς σωτηρίας τοῦ πρώτου, εἶναι πολύ σοβαρή, τόσον ὥστε νά ἐπιδέχεται ἀποκλειστικῶς καί μόνον τήν αὐθεντικήν καί ἀληθινήν μας πρόθεσιν. Ἡ κοινωνία Θεοῦ καί ἀνθρώπου, εἶναι κοινωνία θεοποιός, δηλαδή κοινωνία κατ᾿ ἐξοχήν σωτηριολογική, μέ ἱστορικήν καί ἐσχατολογικήν σημασίαν, βασιζομένη εἰς τήν πίστιν καί τήν λατρείαν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ (Ἰωάν. 4, 24). Τό «ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ» (Ἐφεσ. 4, 15) ἀφορᾶ εἰς κάθε πτυχήν τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς καί συνιστᾶ τό ἀμετάθετον θεμέλιον τῆς νέας ἐν Χριστῷ ζωῆς καί τῆς μαρτυρίας τῶν πιστῶν μέσα εἰς τόν κόσμον.
Εἰς τήν μετανεωτερικήν μας ἐποχήν, λοιπόν, κατά τήν ὁποίαν γίνεται μεγάλη συζήτησις διά τήν ἐπιστημονικήν, τήν φιλοσοφικήν, τήν ἱστορικήν ἤ τήν θρησκευτικήν ἀλήθειαν, καί ἀναζητεῖται ἡ ἀλήθεια τῶν πραγμάτων εἰς ὅλες τίς περιπτώσεις, δηλαδή ἡ ἀντικειμενικότης καί ἡ ἀπόλυτος συμφωνία μέ τήν πραγματικότητα, κι ὄχι ἁπλῶς ἡ ἀληθοφάνεια, δηλαδή ἡ πιθανή ἤ ἐπιφανειακή ὁμοιότης μέ τήν ἀλήθειαν, ὁ ποιητής τοῦ ἀπαράμιλλου Ἀκαθίστου Ὕμνου, μᾶς καθιστᾶ ἀπολύτως εὐκρινές τό γεγονός ὅτι ἡ σώζουσα ἀλήθεια σχετίζεται μέ τήν ὑπέραγνον παρουσίαν τῆς Παρθένου καί τοῦ θείου Τόκου της, τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, διά τοῦ ὁποίου δύναται ὁ πιστός ἐν ταπεινώσει νά λατρεύσῃ ἀληθῶς καί εἰλικρινῶς τό μυστήριον τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας.
Μακαριώτατε,
Αὐτά ἔχοντες ὑπ᾿ ὄψει εὐχόμεθα ὅπως ἡ Αἴγυπτος ἐξένισε τήν Θεοτόκον καί τόν Θεῖον Τόκον Της κατά τήν ἐδῶ φυγήν των καί ἐκείνη σημερον νά ξενίσῃ τήν Ἐκκλησίαν τῆς Αἰγύπτου κατά τήν φυγήν της ἀπό τό φρόνημα τοῦ κόσμου τούτου.
