Σεβασμιώτατοι καί Θεοφιλέστατοι
ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Πανιερώτατε ἅγιε Καθηγούμενε,
Ἐλλογιμώτατοι Κοσμήτορες,
Πρόεδροι, Καθηγητές καί Καθηγήτριες
τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν τῶν Πανεπιστημίων Ἀθηνῶν καί Θεσσαλονίκης,
ὡς καί τῆς Ἀνωτάτης Ἐκκλησιαστικῆς
Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν,
Ἀγαπητοί Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Ἀγαπητοί Σύνεδροι,
Μέ αἰσθήματα εὐχαριστίας καί εὐγνωμοσύνης πρός τόν Δομήτορα τῆς Ἐκκλησίας Κύριο Ἰησοῦ Χριστό ἀξιωνόμεθα καί ἐφέτος νά συνεορτάσουμε, ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί οἱ Θεολογικές Σχολές Ἀθηνῶν καί Θεσσαλονίκης, τήν μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Φωτίου τοῦ Μεγάλου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως καί Προστάτου τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Συνόδου.
Ὁ ἑορτασμός αὐτός ἄρχισε, ὅπως πάντα, μέ τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας στό Καθολικό τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πεντέλης˙ στό ἱστορικό αὐτό Μοναστήρι τῆς Ἱερᾶς μας Ἀρχιεπισκοπῆς, στό ὁποῖο, ἀπό τόν 16ο αἰώνα πού ἱδρύθηκε ὑπό τοῦ Ἁγίου Τιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου ἕως καί σήμερα, ὑμνεῖται καί δοξάζεται τό παντευλόγητο Ὄνομα τοῦ Θεοῦ, γεραίρεται ἡ Κυρία Θεοτόκος καί διακονεῖται ποιμαντικῶς ὁ λαός τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ ἑορτασμός συνεχίζεται μέ τήν παροῦσα ἐπιστημονική Σύσκεψη στό πάντοτε φιλόξενο Διορθόδοξο Κέντρο τῆς Ἐκκλησίας μας. Τό θέμα τῆς Συσκέψεως, καθώς γνωρίζετε, εἶναι τό ἑξῆς: «Δεικνύναι, ἀλλά καί λέγειν: Σκέψεις γιά τήν ἀναγκαιότητα μιᾶς στοχαστικῆς μαρτυρίας τῆς θεανδρικότητας μέ ἀφορμή τήν εἰκονοφιλία τοῦ Ἁγίου Φωτίου».
Εἰσηγητής τοῦ θέματος ἔχει ὁρισθεῖ ὁ Ἐλλογιμώτατος κ. Χαράλαμπος Βέντης, Ἀναπληρωτής Καθηγητής τοῦ Τμήματος Κοινωνικῆς Θεολογίας καί Θρησκειολογίας τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Ἐθνικοῦ καί Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, τόν ὁποῖο καί ἀπό τῆς θέσεως αὐτῆς εὐχαριστοῦμε θερμῶς.
Ὁ Ἱερώτατος Φώτιος κυριολεκτικῶς κυριάρχησε στήν πνευματική ἀναγέννηση τοῦ Βυζαντίου κατά τόν 9ο αἰώνα, καί μάλιστα μετά τά δεινά πού εἶχαν ἐπισωρεύσει οἱ εἰκονομαχικές ἔριδες.
Εἶναι ἐντυπωσιακό τό γεγονός ὅτι στήν ἀκτινοβόλο προσωπικότητά του συνυπάρχουν σέ πλήρη ἁρμονία ἡ βαθειά Ὀρθόδοξη εὐσέβεια καί πίστη μέ τήν ἐκπληκτική του κατάρτιση καί γνώση˙ ἡ ἐνασχόληση μέ τά γράμματα καί τήν πολιτική σέ συναρμογή μέ τήν θαυμαστή ἐπίδοσή του στήν θεολογική συγγραφή καί τήν ὑμνογραφία˙ ἡ ἀγάπη του πρός τόν μοναχικό βίο καί τήν προσευχή μέ τήν ἀκαταπόνητη δραστηριότητα σέ ὅλους σχεδόν τούς τομεῖς τῆς ἐκκλησιαστικῆς καί κοινωνικῆς διακονίας˙ ἡ εὐρύτητα τοῦ πνεύματός του μέ τόν σεβασμό στήν ἐκκλησιαστική παράδοση καί τήν ἁγιοπατερική διδασκαλία.
Τά ὡς ἄνω χαρακτηριστικά καθιστοῦσαν τόν Ἅγιο Φώτιο ὁλοκληρωμένη προσωπικότητα, ἄνθρωπο χαρισματικό, γνήσιο ποιμένα καί ἐκκλησιαστικό διδάσκαλο, διάδοχο τῶν Ἀποστόλων καί τῶν πρό αὐτοῦ Ἁγίων Ἱεραρχῶν ὄχι μόνον ὡς πρός τό ἐπισκοπικό ἀξίωμα, ἀλλά, κυρίως, ὡς μέτοχο τῶν «τρόπων» τους, τοῦ εὐαγγελικοῦ τους, δηλαδή, ἤθους, τῆς ἀκραιφνοῦς πίστεως, τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης καί τοῦ μαρτυρικοῦ βίου τους.
Ἡ εὐσέβεια, τήν ὁποία κληρονόμησε ἀπό τούς γονεῖς του, ἡ πίστη στό μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἀκλόνητη πεποίθηση ὅτι, ἐφʹ ὅσον ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔγινε καί Υἱός ἀνθρώπου, δύναται νά ἱστορηθεῖ, νά περιγραφεῖ «ἐν εἰκονίσμασιν», ἐκφράζουν ἀναφανδόν τήν προσήλωσή του στήν Ὀρθοδοξία καί στό εἰκονοφιλικό πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἄλλωστε, ὁ πατέρας του Ἅγιος Σέργιος ὑπέστη μαρτύρια, ἐξορίσθηκε κατά τήν δεύτερη περίοδο τῆς Εἰκονομαχίας ὡς εἰκονόφιλος καί ἀπεβίωσε στήν ἐξορία ὡς Ὁμολογητής.
Περαίνοντες τίς σύντομες αὐτές σκέψεις περί τοῦ Ἁγίου Φωτίου, εὐχόμεθα ἐνθέρμως ἐπωφελῆ καί κατά πάντα καρποφόρο τήν σημερινή μας Σύσκεψη, ἡ ὁποία εὐελπισθοῦμε ὅτι θά συμβάλει στήν περαιτέρω κατανόηση τῆς μορφῆς καί τῆς μεγίστης προσφορᾶς τοῦ Ἁγίου Φωτίου στήν Ἐκκλησία, τήν Θεολογία, τήν πνευματική ζωή, τό ἱστορικό γίγνεσθαι, τόν ἄνθρωπο.
Εἴθε διά τῶν πρεσβειῶν του νά φωτίζεται καί ἡ δική μας συνείδηση, νά ἐνδυναμώνεται ἡ πίστη μας, νά ζωντανεύει ἡ ἐλπίδα μας καί νά θερμαίνεται ἡ ἀγάπη μας πρός τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο.