Σεβασμιώτατοι ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Ἐλλογιμώτατοι κύριοι Καθηγητές,
Ἀγαπητοί ἀδελφοί,
Χάριτι Θεοῦ τιμᾶται ἅπαξ ἔτι λαμπρῶς ἡ σεπτή μνήμη τοῦ μεγάλου Φωτίου, προστάτου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Ἡ προσωπικότητα καί τό πνευματικό ἀνάστημα τοῦ ἁγίου Πατρός ἐνέπνευσε πολυάριθμους ἐρευνητές, ἱστορικούς καί θεολόγους. Ἱεράρχης ἐκ τῶν ἐπιφανεστέρων, ὁ ὁποῖος συνεδύασε ὑπερέχουσα θύραθεν παιδεία μέ θεολογική σοφία, ἀγωνιστικότητα μέ ταπεινότητα, ἐκκλησιαστική δράση καί ἀφοσίωση στή συγγραφή. Γι’ αὐτό καί τό πεδίο τῆς ἔρευνας πού τοῦ ἀναλογεῖ παραμένει πάντοτε γόνιμο.
Κορυφαῖος στήν χορεία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Φώτιος ἀνεδείχθη μέγας ὡς θεολόγος, μέγας ὡς ἐκκλησιαστικός ἀνήρ, μέγας ὡς συγγραφεύς, ἀλλά καί μέγας ὡς λαϊκός κρατικός λειτουργός, σέ μία ἀπό τίς κρισιμότερες περιόδους τῆς ἱστορίας, κατά τήν ὁποία κράτος καί Ἐκκλησία γνώριζαν βαθειές συγκρούσεις καί ἀντιθέσεις, ἐντός καί ἐκτός συνόρων. Ἄνθρωπος μέ μνημειώδη κλασική παιδεία καί θεολογική γνώση, πίστη καί καρτερία, εὐστροφία καί διορατικότητα. Χαρισματικός λόγιος καί διδάσκαλος ὅσο λίγοι, ἱεράρχης ἱκανότατος καί ἐμπνευσμένος ἱεραποστολικός νοῦς, ἰδιοφυής καί εὐρύτατος ὡς πρός τήν σκέψη, ἀποτελεσματικότατος ὡς πρός τό ἔργο· ἀληθινά δημιουργικός πυρήνας καί κέντρο τῆς ἀκμῆς ἑνός ὁλόκληρου πολιτισμοῦ.
Στρεφόμεθα πρός τό μεγαλεῖο τοῦ πνεύματος καί τῆς ψυχῆς του, πού τόν κατέστησαν μείζονα μορφή τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Γραμμάτων. Ἐντρυφοῦμε στήν ἱστορία καί τά συγγράμματά του καί ἐμπνεόμεθα ἀπό τήν ἁγιότητα καί τήν λαμπρή δράση του ὡς λογίου, ὡς πνευματικοῦ ἡγήτορος, ὡς Ἱεράρχου, ὡς ἐκκλησιαστικοῦ συγγραφέως, ὡς οἰκουμενικοῦ διδασκάλου, ὡς ὁμολογητοῦ καί ἰσαποστόλου τῆς Πίστεως.
Ὡς μιμητής τοῦ Κυρίου, κατά τή διάρκεια τῆς ἁγίας βιοτῆς του, ἀντιμετώπισε ὑπέρ τῆς ἀληθείας καί τῆς δικαιοσύνης σοβαρούς κινδύνους, βασάνους καί διωγμούς, δίς ἐξωσθείς τῆς Πατριαρχίας καί, τέλος, ἐν ἐξορίᾳ ἐκδημήσας. Γνωρίζουμε, λόγου χάριν, ὅτι στόν ἐπίλογο τῆς Μυριοβίβλου ὁ ἴδιος ἀναφέρει ὅτι ἀντιμετώπιζε τόν κίνδυνο νά τόν προλάβει «τό κοινόν καί ἀνθρώπινον τέλος», ἐκτός κι ἐάν ὁ Θεός ἐπέτρεπε νά δώσει συνέχεια στό συγγραφικό του ἐγχείρημα.
Εἰσηγητής κατά τήν ἐφετινή σύσκεψη ὡρίσθη ὁ ἐλλογιμώτατος Κοσμήτωρ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, ὁ ὁποῖος πραγματεύθηκε καί πρόκειται νά μᾶς παρουσιάσει τόν καρπό τῆς ἔρευνάς του μέ θέμα: «Πρεσβεία ἐπ’ Ἀσσυρίους: Ἡ ἀνατολική πολιτική τοῦ ἱεροῦ Φωτίου», ἡ ὁποία ὑπῆρξε κατά κανόνα μᾶλλον σκοτεινό καί αἰνιγματικό κεφάλαιο γιά τήν ἔρευνα. Καλοῦμε στό βῆμα τόν κοπιάσαντα κ. Κοσμήτορα, θεωρώντας ὅτι τοῦ ὀφείλονται ἐκ προοιμίου εὐχαριστίες γιά τόν εὐλαβῆ μόχθο τόν ὁποῖο κατέβαλε.
