Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα
Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν κ. Μᾶρκε,
Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες,
Ἀγαπητοί Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Λαέ τοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε,
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀνταποκρινομένη εἰς σχετικόν αἴτημα, εὐχαρίστως ἀποστέλλει τό παρόν Μήνυμα ὅπως αὐτό ἀναγνωσθῇ κατά τάς ἐπετειακάς ἐκδηλώσεις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν διά τά 199 ἔτη ἀπό τῆς καταστροφῆς τῆς Χίου ὑπό τῶν Ὀθωμανῶν, ἥτις συνεκίνησε βαθέως ὄχι μόνον τούς Ἕλληνας, ἀλλά καί τούς φιλέλληνας Εὐρωπαίους.
Ἐντός τῆς ὡραιοτέρας ἐποχῆς τοῦ ἔτους, ὁπόταν ἡ φύσις ἀναγεννᾶται, ἀφοῦ ὑπέμεινε, κατά τό φαινόμενον, σιωπηρῶς καί ἀξιοποίησε δεόντως τήν δριμύτητα τοῦ χειμῶνος, καί ἐντός τῆς μεγαλυτέρας ἑορτῆς τοῦ Χριστιανισμοῦ, αὐτῆς τοῦ Ἁγίου Πάσχα, ἀναμιμνησκόμεθα μετά συγκινήσεως καί θάμβους πολλοῦ τοῦ συγκλονιστικοῦ γεγονότος τῆς καταστροφῆς τῆς Χριστοφιλοῦς, ἁγιοτόκου καί μυροβόλου νήσου τῆς Χίου, κατόπιν τῆς ἐπαναστάσεως τῶν γενναιοψύχων κατοίκων αὐτῆς ἔναντι τοῦ ἐπαχθοῦς ὀθωμανικοῦ ζυγοῦ.
Αἱ μακάριαι ψυχαί τῶν ὑπέρ τῆς Ἐλευθερίας, τῆς Πίστεως καί τῆς Πατρίδος ἀγωνισαμένων καί εὐκλεῶς πεσόντων Χίων, συναγάλλονται καί συνευφραίνονται ἐν τῷ ἀπείρῳ φωτί τῆς θείας Δόξης τοῦ ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντος Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ δι' ἡμᾶς παθόντος καί ταφέντος.
Ὁ " Ὤν καί ὁ Ἦν καί ὁ Ἐρχόμενος" (Ἀποκ. 1, 8), Κύριος ὁ Θεός ὁ Παντοκράτωρ, ὁ Εὐλογητός εἰς τούς αἰῶνας, προσεδέξατο αὐτούς, ὡς ἱερεῖα ἔμψυχα καί ὁλοκαυτώματα λογικά, καθ' ὅτι οὗτοι κατήρδευσαν τό ἀειθαλές καί ἀγλαόκαρπον τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας δένδρον. Διά δέ τῆς ὑπερόχου θυσίας των προσέδωσαν κλέος εἰς τό εὐσεβές ἡμῶν Γένος καί συνέσεισαν ἐκ βάθρων τά, οὕτως ἤ ἄλλως, σαθρά θεμέλια τῆς ἐν ἀδικίαις οἰκοδομηθείσης ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας.
Τό ἱστορικόν πλαίσιον, ἐντός τοῦ ὁποίου διεδραματίσθη ἡ καταστροφή τῆς περιωνύμου νήσου Χίου, τυγχάνει γνωστόν εἰς ὑμᾶς, τούς εὐσεβεῖς ἐπιγόνους τῶν ἡρώων ἐκείνων. Ὅμως, θεωροῦμεν χρήσιμον ὅπως ἐπισημάνωμεν, εἰς τιμήν καί μνήμην αὐτῶν, ὡρισμένα ἐκ τῶν τραγικῶν γεγονότων τῶν ἡμερῶν ἐκείνων διά νά καταδειχθῇ ἡ πιστότης τῶν ἀγωνιστῶν εἰς τά ἰδανικά τῆς φιλοθεΐας καί τῆς φιλοπατρίας, ὡς καί ἡ ἀγάπη των διά τήν ἐλευθερίαν καί τήν δικαιοσύνην.
Λόγου χάριν, ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ Νεοχωρίου θά παραμένῃ ἐσαεί ἄναυδος καί ἐν ταὐτῷ ἠχηροτάτη μάρτυς τῶν σφαγῶν, τῆς λεηλασίας καί τῆς ἀναλγησίας τῶν κατακτητῶν.
Οἱ κάτοικοι πολλῶν περιοχῶν τῆς νήσου ἐθεώρησαν ἀσφαλές καταφύγιόν των τήν ἐν λόγῳ Μονήν καί, ὡς ἐκ τούτου, συνεκεντρώθησαν ἐν αὐτῇ περί τάς 3.000 ἀόπλων γυναικοπαίδων καί ἀμάχων γερόντων μετ' ὀλίγων ἐνόπλων ὑπερασπιστῶν, ἐλπίζοντες εἰς τήν διάσωσίν των.
Τά στίφη τῶν Ὀθωμανῶν κατέφθασαν καί ἐπετέθησαν κατά τῆς Μονῆς, προτείναντες παράδοσιν τῶν πολιορκουμένων, οἱ ὁποῖοι ἀρνηθέντες ἐσυνέχισαν τήν γενναίαν ἀντίστασίν των. Πρός στιγμήν ὁ ἐχθρός ὑπεχώρησε διά νά ἐπιτεθῇ ἐκ νέου κατά τάς πρώτας νυκτερινάς ὥρας τῆς 2ας Ἀπριλίου, Κυριακῆς τοῦ Πάσχα, ὁπόταν ἐτελεῖτο ἡ παννυχίς τῆς Ἀναστάσεως. Προξενήσαντες ρήγματα εἰς τό περιτείχισμα τῆς Μονῆς, εἰσώρμησαν ἐν αὐτῇ καί ἤρχισαν τό ἀποτρόπαιον ἔργον τῆς ἀνηλεοῦς σφαγῆς τῶν ἀθώων.
Μάλιστα, κατέκαυσαν ἀπανθρώπως τούς ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μονῆς εὑρισκομένους πιστούς, ὁμοῦ μετά τοῦ ἱερουργοῦντος Ἱερέως Ἰακώβου, διό καί συγκεκινημένος ψάλλει ὁ ποιητής: "ὅπου ἐντός τοῦ Ἱεροῦ ἀκόμη κοκκινίζει, βράζει, βοᾷ, ἀχνίζει τό αἷμα τῶν νεκρῶν" (Θεόδ. Ὀρφανίδης).
Ὡστόσο, ἡ λεηλασία, οἱ ἐμπρησμοί καί αἱ σφαγαί συνεχίσθησαν καί ἐξ αἰτίας αὐτῶν μία νῆσος σφύζουσα ἐκ ζωῆς, πολιτισμοῦ, θρησκευτικότητος, δημιουργικότητος, κοινωνικῆς καί ἐθνικῆς προσφορᾶς ἠφανίσθη κυριολεκτικῶς.
Λόγῳ ἀκριβῶς τοῦ παραλογισμοῦ τοῦ πολέμου καί τῆς ἀδικίας, ἡ ὁποία, δυστυχῶς, δέν παύεται ἐπικρατοῦσα ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ, ὁ πληθυσμός τῆς Χίου, ὅστις ὑπερέβαινε τάς 100.000, ἠλαττώθη δραματικῶς καί ἔφθασε περί τάς 2.000, ἀφοῦ 30.000 Χίων ἐθανατώθησαν καί ᾐχμαλωτίσθησαν, ἐνῷ οἱ ὑπόλοιποι κατώρθωσαν νά διαφύγωσιν εἰς τάς Κυκλάδας καί τήν Πελοπόννησον. Συμφώνως δέ πρός ἑτέρας ἱστορικάς μαρτυρίας, ὁ ἀριθμός τῶν θυμάτων ἦτο κατά πολύ μεγαλύτερος, ἤτοι περί τάς 23.000 νεκρῶν καί 47.000 αἰχμαλώτων.
Πάντως, τήν ἀδιανόητον διά τήν πεπολιτισμένην ἀνθρωπότητα σφαγήν τῶν Χίων ἐξεδικήθη κατ' ἄνθρωπον, μετ' οὐ πολύ, ὁ ἡρωικός πλοίαρχος τῶν Ψαρῶν Κωνσταντῖνος Κανάρης, ὅστις προσέβαλε διά τοῦ πυρπολικοῦ του τήν ἐν Χίῳ ἀγκυροβολημένην ὀθωμανικήν ναυαρχίδα, τήν ὁποίαν ἀνετίναξε, προξενήσας τόν θάνατον περίπου 2.000 Ὀθωμανῶν.
Ὅσον καί ἐάν αἱ ὡς ἄνω ἱστορικαί μνῆμαι πληγώνωσι τήν ψυχήν καί τήν συνείδησιν ἡμῶν, δέν παύουσι νά μᾶς διδάσκωσι καί νά μᾶς ὑπενθυμίζωσιν ὅτι διά τοῦ θάρρους καί τῆς θυσίας τῶν προγόνων ἡμῶν ἐκληρονομήσαμεν τήν ἐλευθερίαν, τήν ἀξιοπρέπειαν, τήν ἐθνικήν ἀνεξαρτησίαν καί πλῆθος ἄλλων καλῶν, ἄνευ τῶν ὁποίων ὁ ἀνθρώπινος βίος καθίσταται ἀβίωτος.
Εἴθε ἀγαπητοί νά πορευώμεθα καθ' ὅλην τήν διάρκειαν τοῦ βίου μας ἀξίως τῆς ἐλευθερίας ἡμῶν, ἀναμιμνησκόμενοι τῆς πίστεως, τῆς εὐσεβείας, τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀγωνιστικότητος τῶν πατέρων ἡμῶν.
Εἴθε ὁ Ἀναστάς Κύριος νά διαφυλάττῃ πάντας ὑμᾶς ἐν ὑγιείᾳ καί νά χορηγῇ πᾶσιν ὑμῖν δαψιλῶς τάς εὐλογίας τῆς χρηστότητος Αὐτοῦ, παρέχων θεῖον φωτισμόν καί τό μέγα ἔλεος.
Ἐπί τούτοις, ἐκφράζομεν θερμάς συγχαρητηρίους προσρήσεις πρός τόν φιλόθεον καί φιλόπατριν, τόν σεμνόν καί ὀτρηρόν Ποιμενάρχην ὑμῶν, Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν κ. Μᾶρκον, ὅστις σήμερον ἄγει ἐκ μεταθέσεως τήν ὀνομαστικήν αὐτοῦ ἑορτήν. Ἐπευχόμεθα δέ ὅπως Κύριος ὁ Θεός, διά πρεσβειῶν τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου, πληθύνῃ τά ἔτη αὐτοῦ, ἐπ' ἀγαθῷ τοῦ ἐμπεπιστευμένου αὐτῷ εὐσεβοῦς ποιμνίου τῆς Ἱερᾶς ταύτης Μητροπόλεως, καί χαρίζηται αὐτῷ ὑγίειαν καί πᾶσαν ἄλλην ἀγαθοδωρίαν.
Ἡ Χάρις καί ἡ ἀγάπη τοῦ ἐν Τριάδι προσκυνουμένου Θεοῦ ἡμῶν εἴησαν μετά πάντων ὑμῶν ἀδελφοί.
Χριστός Ἀνέστη!
Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Μετά πατρικῆς ἀγάπης καί εὐχῶν διαπύρων
† Ὁ Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος, Πρόεδρος
