Αγαπητοί μου κατηχητές και κατηχήτριες,
στελέχη του νεανικού έργου των Ιερών Μητροπόλεων της πατρίδας μας.
Διακατέχομαι από μεγάλη χαρά απευθυνόμενος προς σάς, με αφορμή την καθιερωμένη πλέον ετήσια συνάντησή σας που διοργανώνει η Συνοδική Επιτροπή Χριστιανικής Αγωγής της Νεότητος, με σκοπό να εμπλουτίσετε τις δεξιότητές σας αλλά και να συντονίσετε το κατηχητικό σας έργο. Οι λόγοι των συναισθημάτων μου αυτών είναι τρεις:
Πρώτον, το γεγονός αυτό καθαυτό τη συναντήσεώς σας. Σε εποχές όπου η ανάγκη ενότητος εντός του σώματος της Εκκλησίας, αλλά και η ανάγκη ενοποιημένης μαρτυρίας προς τον κόσμο είναι επιτακτικές, η συνάντησή σας αυτή διαμορφώνει κλίμα ενότητος, επικοινωνίας και συνεργασίας επί συγκεκριμένων δράσεων, ενώ παράλληλα σφυρηλατεί ανθρώπινους δεσμούς, πολλοί εκ των οποίων, μπορώ να σας διαβεβαιώσω αποτελούν συχνά σχέσεις ζωής. Πέραν των εκκλησιαστικών θεσμών, των διοικητικών δομών και των θεολογικών συνεδρίων, η Εκκλησία στηρίζεται πάντοτε στην ανάδειξη της μοναδικότητας του κάθε ανθρωπίνου προσώπου και την ένταξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και χαρισμάτων του στην εκπλήρωση της αποστολής της στον κόσμο. Όλα αυτά προϋποθέτουν βαθιές και ειλικρινείς ανθρώπινες σχέσεις, στηριγμένες στην κοινή πίστη, την κοινή λατρεία και τον κοινό οραματισμό για μια καλύτερη κοινωνία. Τέτοιου είδους σχέσεις διαμορφώνουν συναντήσεις σαν κι αυτήν.
Δεύτερον, η σκοπιμότητα του συνεδρίου αυτού, όπως και όλων των προηγουμένων. Σκοπιμότητα, που δεν είναι άλλη από την κατήχηση. Εν μέσω ραγδαίων εξελίξεων, όχι μόνον στην επιστήμη της παιδαγωγικής, αλλά και στην εκπαιδευτική πολιτική στην πατρίδα μας, η Εκκλησία καλείται να επανεκτιμήσει το κεφαλαιώδους σημασίας κατηχητικό της έργο, να βρει νέους τρόπους πραγματοποιήσεώς του, αλλά και να το συντονίσει με τους προβληματισμούς, τις αναζητήσεις και τις απαιτήσεις της νέας γενιάς. Ανταποκρίνεται το κατηχητικό μας έργο στις προσδοκίες του ευρύτερο εκκλησιαστικού σώματος; Απαντά με τρόπο πειστικό στις απαιτήσεις των καιρών; Διαθέτει επαρκώς εξοπλισμένα στελέχη; Είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί επιλεκτικά και παραγωγικά τα σύγχρονα μέσα; Πέραν όλων, διασώζει το όραμα νέας κοινωνίας, παραμένοντας πιστή στο ήθος των αγίων και νοηματοδοτώντας διαρκώς κάθε κατηχητική διαδικασία; Τέτοιου είδους ερωτήματα ίσως δεν προλαβαίνετε να εξετάσετε διεξοδικά στον περιορισμένο χρόνο της συνάντησής σας. Σημασία έχει όμως να παραμένουν διαρκώς ενεργά και να μην επιτρέπουν την διολίσθηση του κατηχητικού σε μια ακόμη εκπαιδευτική δομή κοσμικού χαρακτήρα και περιεχομένου.
Τρίτον, το εφετινό σας θέμα. Με ιδιαίτερη συγκίνηση ενημερώθηκα για τον τίτλο του:
«Η Τέχνη και ο Πολιτισμός ως εργαλεία κατήχησης».
Τι ωραιότερο, η Τέχνη, η ανιδιοτελής ματιά στον κόσμο, όπως την χαρακτηρίζει ο Παπανούτσος, να αποτελέσει εναλλακτικό δρόμο συνάντησης με τον Θεό και τους ανθρώπους! Άλλωστε, όπως είπε και κάποιος στοχαστής, εάν τα λόγια αρκούσαν, οι ανθρώπου δεν θα είχαν Τέχνη. Δεν αποτελεί άραγε η σκέψη αυτή επιβεβαίωση της συγγένειας της Τέχνης με την πνευματική εμπειρία της πίστης, εμπειρία, που υπερβαίνει την λεκτική περιγραφή και υπενθυμίζει την αποφατική διάσταση της θεολογίας μας; Δεν ενθαρρύνει άραγε το γεγονός αυτό την Εκκλησία μας να επιστρατεύσει την καλλιτεχνική δημιουργία, άλλοτε ως έκφραση αρμονίας και κάλλους, άλλοτε και ως αντίδραση στα κακώς κείμενα του κόσμου μας, προκειμένου να ενεργοποιήσει στα νεότερα μέλη της κέντρα έκφρασης, αντίληψης μια επικοινωνίας πέραν της νόησης; Μεγάλο το θέμα και από τη φύση του δύσκολο να περιγραφεί. Αναμφισβήτητο όμως παραμένει το γεγονός πως η Τέχνη έδωσε από την αρχή της ιστορίας της Εκκλησίας μας πολύτιμα εργαλεία προβολής και ερμηνείας της αλήθειας της. Όσο για τον πολιτισμό, το νόημα του όρου συναντά την ιδεατή πολιτεία των αρχαίων φιλοσόφων, αλλά και το όραμα του Παύλου για μια μέλλουσα πόλη (Εβρ. 13, 14), της οποία η νοσταλγία είναι εμφυτευμένη στον βαθύτερο πυρήνα της ύπαρξής μας. Όταν η Τέχνη και ο Πολιτισμός λοιπόν διαποτίσουν την κατήχηση, αυτή αποβαίνει μύηση σέ κόσμο Θεϊκού κάλλους και αρχέγονης αρμονίας.
Για τους λόγους αυτούς, η συνάντησή σας, μοναδικός θεσμός από πλευράς συμμετοχής ικανών στελεχών νεότητος από αρκετές μητροπόλεις, αποκτά καίρια σημασία για το κατηχητικό έργο της Εκκλησίας μας. Η παρουσία σας εδώ δημιουργεί προσδοκίες νέας γενιάς στελεχών, καταρτισμένων και εξοπλισμένων με σύγχρονα μέσα, καλαίσθητων και ευαίσθητων συγχρόνως και ικανών να διαμορφώσουν ένα απόλυτα στοχοθετημένο κατηχητικό έργο, με ποιότητα και μετρήσιμα αποτελέσματα. Όλα αυτά εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις υγειούς ανανέωσης μέσα στον χώρο της Εκκλησίας. Ανανέωσης που όλοι την επιθυμούμε και γι’ αυτό, ως Εκκλησία της Ελλάδος, συνεχίζουμε και σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς, να υποστηρίζουμε.
Άλλωστε η Συνοδική Επιτροπή Νεότητος και η Συνοδική Υποεπιτροπή Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων παρουσίασαν κατά το πρόσφατο παρελθόν λαμπρά δείγματα ανάλογων δράσεων, ενώ η ιστοσελίδα catichisis.gr, που συντηρείται από τα μέλη της καλλιτεχνικής υποεπιτροπής αποτελεί πλέον ευρέως αναγνωρισμένο διαδικτυακό χώρο με αξιόλογο ποιοτικό κατηχητικό υλικό.
Με στις σκέψεις αυτές σας εύχομαι πολλαπλή ωφέλεια από τις εργασίες του συνεδρίου σας. Ευχαριστώ τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Νικόλαο, πρόεδρο της Συνοδικής Επιτροπής Χριστιανικής Αγωγής της Νεότητος, καθώς και τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Σύρου, Τήνου κ. Δωρόθεο για την φιλοξενία, ιδιαίτερα δε το Πανελλήνιο Ιερό Προσκύνημα ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΤΗΝΟΥ για την ευγενική χορηγία και φροντίδα του γιά την επιτυχία του Συνεδρίου. Ευχαριστώ τέλος όλους τους συντελεστές του Συνεδρίου αυτού. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος θα αναμένει τα πορίσματά του και με κάθε τρόπο θα ενισχύσει ανάλογες μελλοντικές πρωτοβουλίες.
