Ἡ σημερινή ἡμέρα Παγκόσμιος Ἡμέρα Περιβάλλοντος ἡ ὁποία, ὡς γνωστόν, ἐθεσπίσθη ὑπό τοῦ ΟΗΕ, πρό 48 ἐτῶν, ὡς ἡμέρα μνήμης, σεβασμοῦ, προστασίας καί ἀγάπης διά τό περιβάλλον, εἶναι μία σημαντική εὐκαιρία δι’ ἅπαντας, τήν ὁποίαν καλούμεθα νά ἀξιοποιήσωμε δεόντως, ὥστε νά ἐπαναπροσδιορίσωμε τήν σχέσιν μας μέ αὐτό.
Βεβαίως, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία πάντοτε, μετά πολλῆς ἀγάπης καί στοργῆς, δέεται τοῦ Ἐλεήμονος Θεοῦ, τοῦ Δημιουργοῦ «ὁρατῶν τε πάντων καί ἀοράτων», διά τήν διαφύλαξιν καί προστασίαν τοῦ περιβάλλοντος.
Ὑπενθυμίζει δέ, διά τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῆς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι Παραδόσεώς της, ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ὡς ἡ κορωνίς τῶν δημιουργημάτων τοῦ Θεοῦ, ὀφείλει, ἐάν θέλῃ νά ζήσῃ μέ ἰσορροπίαν, εἰρήνην, ὑγιείαν καί εὐτυχίαν ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ, νά σέβηται καί νά ἐκτιμᾷ τό περιβάλλον ὡς θεῖον δημιούργημα καί νά μή καταχρᾶται τῆς μεγάλης ταύτης δωρεᾶς τοῦ Θεοῦ, ἀλλά νά ἐπιδεικνύῃ ἐμπράκτως τήν εἰλικρινῆ εὐγνωμοσύνην του πρός τόν Δωρεοδότην, διά τῆς σωστῆς χρήσεως καί ἀξιοποιήσεως τῶν ὑπ’ Αὐτοῦ παρεχομένων ἀγαθῶν.
Ἡ Ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία διακηρύττει ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν δύναται νά αὐτονομηθῇ ἀπό τῆς ὑπολοίπου δημιουργίας, οὐδέ δύναται νά ὑπάρξῃ ἄνευ αὐτῆς κατά τήν ἱστορικήν αὐτοῦ ἐν τῇ ἐνθαδικότητι παρουσίαν καί, ὡς ἐκ τούτου, προστατεύων καί διαφυλάττων τό περιβάλλον, προστατεύει καί διαφυλάττει αὐτόν τοῦτον τόν ἑαυτόν του.
Ὁ Κύριος τῆς Δόξης ἔθεσε τόν ἄνθρωπον εἰς τόν κόσμον ὡς βασιλέα καί ἱερέα τῆς κτίσεως διά νά ἐργάζηται τά ἔργα τοῦ φωτός καί τῆς ἀγάπης καί οὐχί διά νά καταστρέφῃ διά τῆς κακῆς χρήσεως τήν δημιουργίαν τοῦ Θεοῦ. Ὅστις δέν ἐκτιμᾷ εὐχαριστιακῶς καί προσευχητικῶς τόν κόσμον καί δέν προσβλέπει δοξολογικῶς πρός τόν Ποιητήν τοῦ ἡλίου, τῆς γῆς, τῆς σελήνης, τῶν ἀστέρων, τῶν ἀστεροειδῶν, τῶν γαλαξιῶν καί ὁλοκλήρου τοῦ στερεώματος· ὅστις δέν εὐγνωμονεῖ τόν Θεόν ὡς δημιουργόν τῶν βιοσυστημάτων τῆς γῆς, τῶν ὠκεανῶν, τῶν θαλασσῶν, τῶν ποταμῶν, τῶν δένδρων, τῶν φυτῶν, τῶν ἀνθέων, τῶν ζώντων ἐν γένει ὀργανισμῶν, οὗτος, δυστυχῶς, περιφρονεῖ τήν δημιουργικήν θείαν ἐνέργειαν καί, τοιουτοτρόπως, δέν κάμνει καλήν χρῆσιν τῶν ὑπό τοῦ Θεοῦ ποιηθέντων κτισμάτων.
Ὑπ’ αὐτήν τήν ἔννοιαν σφάλλει, ἀστοχεῖ, ἁμαρτάνει ἔναντι τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἰδίου τοῦ ἑαυτοῦ του καί τῶν συνανθρώπων του· ἔναντι τοῦ παρόντος καί τοῦ μέλλοντος· ἔναντι τῶν ἐπερχομένων γενεῶν, αἱ ὁποῖαι, δυστυχῶς, θά ὑποστοῦν τάς δεινάς συνεπείας τῆς ἀνθρωπίνου ἀφροσύνης, ἐκ τῆς καταχρήσεως τῆς κτίσεως καί τῆς ὑλικῆς πραγματικότητος.
Οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν ἔχοντες αἴσθησιν πνευματικήν περί τοῦ σκοποῦ τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου, καί ἀφ’ ἑτέρου μετέχοντες ἀπό τοῦ παρόντος τῆς θείας καί ἀρρήτου δόξης, ὑποδεικνύουν εἰς ἡμᾶς παντοιοτρόπως τό αὐθεντικόν περιβαλλοντικόν καί οἰκολογικόν ἐκκλησιαστικόν φρόνημα.
Λόγου χάριν ὁ ἐρημίτης τοῦ Ἑλικῶνος, ὅσιος Λουκᾶς ὁ ἐν Στειρίῳ, μεριμνοῦσε μετά πάσης ἐπιμελείας διά τά φυτά, τά δένδρα, τά πετεινά τοῦ οὐρανοῦ, τήν λογικήν καί ἄλογον κτίσιν.
Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ἔλεγεν ὅτι «οἱ ἄνθρωποι θά μείνουν πτωχοί, διότι δέν θά ἔχουν ἀγάπην διά τά δένδρα», ἐνῷ ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου προέτρεπε συχνάκις τούς ἐξομολογουμένους εἰς αὐτόν, ἀντί ἄλλου ἐπιτιμίου νά φυτεύουν πεῦκα εἰς τήν ἄνικμον ταύτην νῆσον τοῦ Ἀρχιπελάγους.
Οἱ Ἅγιοι ἐσέβοντο καί τιμοῦσαν τό περιβάλλον καί τήν κτίσιν, ὡς δημιουργήματα «ἐκ τοῦ μή ὄντος» τοῦ μόνου Ἀληθινοῦ Θεοῦ.
Εἰς ὁλόκληρον τήν ἱστορίαν τῆς ἀνθρωπότητος ἕως τῶν νεωτέρων χρόνων ἡ παράχρησις τῆς δημιουργίας μέ τήν βραδεῖαν σχετικῶς ἐξέλιξίν της ἐπέφερε μικρότερα οἰκολογικά προβλήματα. Διά τῆς βιομηχανικῆς, ὅμως, ἐπαναστάσεως καί τῆς ἀναπτύξεως τῆς ἐπιστήμης καί τῆς τεχνολογίας ἡ παράχρησις ἐγένετο ἀνεξέλεγκτος. Ἡ μόλυνσις τοῦ ἀέρος, τῶν θαλασσῶν, τοῦ ἐδάφους, τοῦ ὑπεδάφους, τοῦ ἰδίου τοῦ ἀνθρωπίνου ὀργανισμοῦ, ἀπειλεῖ θανασίμως τόν ἄνθρωπον καί αὐτήν ταύτην τήν ζωήν.
Ἐν κατακλεῖδι δυνάμεθα νά εἴπωμεν ὅτι ἐάν τό περιβαλλοντικόν πρόβλημα εἶναι κατά βάσιν πνευματικόν μέ ἀπροσμέτρους ἠθικάς διαστάσεις τότε, ἐφ’ ὅσον ὁ ἄνθρωπος δέν τοποθετεῖται ὀρθῶς ἔναντι αὐτοῦ, τοῦτο δέν θά παύσῃ νά ὑφίσταται, ὥστε νά δυνηθῇ νά ἐξέλθῃ οὗτος ἀπό τόν λαβύρινθον εἰς τόν ὁποῖον ἐνέκλεισεν ἑαυτόν.
Διό, ἄνευ τῆς ἀσκητικῆς καί εὐαγγελικῆς θεωρήσεως τῆς κτίσεως τοῦ Θεοῦ, ἄνευ τῆς λελογισμένης καί συνετῆς χρήσεως τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν καί τοῦ πλούτου, τό περιβαλλοντικόν πρόβλημα ἀντί νά περιορίζηται, θά ἐξαπλοῦται συνεχῶς.
Ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν δέν παύεται νά συνιστᾷ, ἔργοις καί λόγοις, τόν σεβασμόν πρός τό περιβάλλον ὡς θεῖον δημιούργημα, διά σχετικῶν μαθημάτων εἰς τά Κατηχητικά Σχολεῖα, διά εἰσηγήσεων εἰς τούς κύκλους μελέτης Ἁγίας Γραφῆς, διά τῆς καθιερώσεως ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τῆς 1ης Σεπτεμβρίου ὡς ἡμέρας προσευχῆς διά τό περιβάλλον, διά τῶν λειτουργικῶν της εὐχῶν καί ἄλλων πνευματικῶν μέσων. Ἐνθαρρύνει δέ δράσεις τῶν ἐνοριῶν, καί ὄχι μόνον, ἐν σχέσει πρός τό περιβάλλον, ὅπως δενδροφυτεύσεις, ἀνακύκλωσιν, περιορισμόν χρήσεως αὐτοκινήτων, ἀνανεωσίμους πηγάς ἐνεργείας κ.λπ.
Ἐκ μέσης καρδίας εὐχόμεθα ὅπως ὁ ἐφετινός ἑορτασμός τῆς Παγκοσμίου Ἡμέρας Περιβάλλοντος ἀφυπνίσῃ τάς συνειδήσεις πάντων ἡμῶν, ὥστε νά ἐκτιμῶμεν καί νά σεβώμεθα ἔτι καί ἔτι τήν θείαν δημιουργίαν καί δι’ αὐτῆς πρώτιστα τόν Ποιητήν καί Πλάστην τῶν ἁπάντων.
Μετά πατρικῶν εὐχῶν καί ἀγάπης
† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
