(Βέροια, 26.06.2011)
Εὐχαρίστως ἐλάβαμε τήν τιμητική Πρόσκληση νά συμμετάσχουμε καί νά ἀπευθύνουμε Χαιρετισμό στόν παρόν ἐπιστημονικό Συνέδριο, πού διοργανώνεται ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας. Εἶναι πανελληνίως γνωστό ὅτι τά «Παύλεια» συνιστοῦν ἕνα θεσμό πού ὑπερβαίνει τά ὅρια τῆς τοπικῆς σας ἐκκλησίας, ἀφοῦ ὁ ἀπόηχός του «καταγγέλλεται ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ» (Ῥωμ. 1, 8). Μεταξύ τῶν ποικίλων ἐκδηλώσεων λατρευτικοῦ, ἐπιστημονικοῦ καί πολιτιστικοῦ χαρακτήρα, τῶν ἀφιερωμένων στή μνήμη τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς καθ’ Ἑλλάδα Ἐκκλησίας καί τῆς τοπικῆς σας Ἐκκλησίας ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, ξεχωρίζει ἡ διοργάνωση τῆς κορυφαίας ἐπιστημονικῆς ἐκδηλώσεως τῶν «Παυλείων», δη-λαδή αὐτοῦ τοῦ διεθνοῦς ἐπί τριήμερον ἐπιστημονικοῦ συνεδρίου.
Ἐπιτρέψτε μου νά ἐκφράσω ἐπίσης τήν χαρά μου γιά τό καθορισθέν ἐφετινό θέμα τοῦ Συνεδρίου, τό ὁποῖο ἑστιάζεται στήν «Πνευματική πατρότητα κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο»· ἕνα θέμα, πού εἶναι γιά πολλούς λησμονημένο ἤ ἀγνοημένο, παρεξηγημένο ἤ διαστρεβλωμένο, καθώς συμβαδίζει μέ τήν ὑφισταμένη κρίση τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων τῆς ἐποχῆς μας καί τήν παραθεώρηση τῆς ἀξίας καί μοναδικότητας τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος κατέχει στή συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας τή θέση τοῦ πρώτου μετά τόν Ἕνα. Και οἱ Ἅγιοί Της προσεγγίζουν τό πρόσωπο καί τή διδασκαλία του ὡς «τό τοῦ θείου ὀνόματος περιφανέστατον ὄχημα», «τό τῆς ἐκλογῆς σκεῦος, τόν μακαριώτατον Παῦλον, τόν τῶν ἀρρήτων μύστην, τό τοῦ Χριστοῦ στόμα, τό φῶς τοῦ κόσμου, τόν κοινόν ἥλιον, τόν τῆς οἰκουμένης συμπάσης διδάσκαλον» (Γρηγοριος ὁ Παλαμᾶς, Κάλλιστος καί Ἰγνάτιος Ξανθόπουλος, ἀντιστοίχως). Πρόκειται γιά τόν μέγα καί σοφό Παῦλο, ὁ ὁποῖος μεσουρανεῖ στό ἐκκλησιαστικό στερέωμα.
Μοναδικός καί ἀνεπανάληπτος θαυμαστής τοῦ μεγά-λου Παύλου ὑπῆρξε ὁ ἅγιος ἱεράρχης καί οἰκουμενικός διδάσκαλος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, τοῦ ὁποίου ἡ ἑρμηνευτική ἱκανότητα ὑπερέβη ἐκείνη κάθε ἄλλου πατρός τῆς ἐποχῆς του, καί ἰδιαιτέρως κατά τήν ἑρμηνεία τῶν ἐπιστολῶν τοῦ ἀποστόλου Παύλου, κατέστη «στόμα τοῦ Χριστοῦ καί τό στόμα τοῦ Παύλου», καθώς, σύμφωνα μέ τήν μετέπειτα πατερική παράδοση, ὁ ἴδιος ὁ ἀπόστολος Παῦλος τοῦ ἔλεγε, τοῦ ψιθύριζε στά αὐτιά του τήν ἑρμηνεία τῶν νοημάτων τους.
Ἀμφότεροι τοῦτοι οἱ πνευματικοί ἡγέτες, οἱ ἅγιοι Παῦλος καί Χρυσόστομος ἀναδείχθηκαν πρωτίστως πνευματικοί πατέρες στό λογικό ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ὁ πρῶτος ἐξ αὐτῶν ἐγένετο –ὡς ἕτερος Ἀβραάμ– πατέρας πολλῶν ἐθνῶν, πατέρας πραγματικός στίς ἀρτιγέννητες ἐκκλησίες, ὅπου «ἐν κόπῳ καί μόχθῳ νυκτός καί ἡμέρας» κήρυττε, δίδασκε, καί χειραγωγοῦσε ἐν Χριστῷ τούς πιστούς. Ἦταν πατέρας πνευματικός ἀκόμη κι ὅταν δέν βρισκόταν μαζί τους, «ἀπών τῷ σώματι, παρών τῷ πνεύματι». Στόχος του ἀμετάθετος ἀποτελοῦσε τό νά ἀναγεννήσει καί νά ἑδραιώσει διά τοῦ Εὐαγγελίου, τῆς διδαχῆς καί τοῦ κηρύγματος, τήν πίστη τους στό ὑπερούσιο πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας «Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν» (Τίτ. 3, 6).
Κι ὁ ἱερός Χρυσόστομος ἐντοπίζει τήν εὐθύνη τῆς πνευματικῆς πατρότητας κυρίως σέ ὅσους ἔλαβαν τό χάρισμα τῆς ἱερωσύνης. Σέ αὐτούς ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπεφύλαξε τή μεγάλη τιμή τῆς πνευματικῆς πατρότητας, νά στέκονται στό θυσιαστήριο καί νά καταβιβάζουν τήν θεία Χάρη στήν ἐπιτελούμενη θυσία. Ἀκόμη, ἡ πνευματική πατρότητα εἶναι οὐράνια ὑπόθεση, καθώς οἱ ἐκκλησιαστικοί λειτουργοί ἔχουν τήν «ἐξουσίαν τοῦ δεσμεῖν καί λύειν», κάτι πού δέν παραχωρήθηκε ἀπό τόν Θεό οὔτε στούς ἀγγέλους οὔτε στούς ἀρχαγγέλους. Τό σπουδαιότερο ἀπ’ ὅλα συνίσταται στήν μετοχή καί κοινωνία τοῦ τιμίου Σώματος καί Αἵματος τοῦ Κυρίου, στήν ἀπόκτηση τῆς αἰώνιας ζωῆς, γενόμενος ὁ πνευματικός πατήρ πραγματικός μυσταγωγός στήν ἐν Χριστῷ ζωή.
Κι ὁ ἀπόστολος Παῦλος, γράφοντας πρός τούς χριστιανούς τῆς Κορίνθου, ὅτι «ἐν γάρ Χριστῷ Ἰησοῦ διά τοῦ εὐαγγελίου ἐγώ ἐγέννησα», ἐκαυχᾶτο ἐν Κυρίῳ· καί δικαίως τόνιζε τήν μοναδικότητα τῆς πνευματικῆς σχέσεως μαζί τους, διότι ἐκεῖνοι, κι ἄν ἀκόμη εἶχαν χιλιάδες δασκάλους στή ζωή τους, δέν εἶχαν πολλούς πατέρες, ὑπό τήν ἔννοια τῆς ἀναγεννήσεως ἐν Χριστῷ καί ἐν συνεχείᾳ τῆς κατά Χάριν θείας υἱότητος. Μέ ἄλλες λέξεις, ἡ ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἀναδεικνύει τήν ἀνείπωτη ἀξία καί σπουδαιότητα τῆς πνευματικῆς πατρότητας, τήν ὁποία ὁ Ἀπόστολος τῆς Καινῆς Διαθήκης, ὁ μέ-γας Παῦλος, μέσα ἀπό τίς Ἐπιστολές του ἐπισημαίνει.
Ἀναμφισβήτητα ἡ παύλεια θεολογία εἶναι θεμέλιο καί πηγή τῆς θεολογίας τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὁ θεσπέσιος Παῦλος προσεγγίζει μέ μοναδική δεξιότητα καί διεισδυτικότητα τό ζήτημα τῆς σχέσεως πνευματικοῦ πατρός καί πνευματικοῦ τέκνου. Αὐτή ἀναφαίνεται ὅτι συγκροτεῖ πλέον μέ τή σταδιακή πνευματική ὡριμότητα καί ἀληθινή ἀγωγή τῶν πιστῶν τήν πορεία πρός τήν οὐράνια βασιλεία. Μέσῳ τῆς πνευματικῆς πατρότητας ὁ λοιπός βίος γίνεται καρπός καί προέκταση τῆς ἑνιαίας ζωῆς τοῦ Χριστοῦ ἐν τοῖς πιστοῖς καί τῶν πιστῶν ἐν τῷ Χριστῷ. Ἡ ἀδιάλειπτη Χριστοκεντρική βίωση ἀνέδειξε τόν Παῦλο μέγιστο ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι πατέρα τῶν νεοσύστατων ἐκκλησιῶν Ἀνατολῆς καί Δύσεως.
Συγχαίροντες τόν ἀγαπητό ἐν Χριστῷ ἀδελφό Σεβα-σμιώτατο Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανί-ας κ. Παντελεήμονα γιά τήν διοργάνωση τοῦ Συνεδρίου, ἔχουμε τήν πεποίθηση, λοιπόν, ὅτι καί οἱ καρποί, πού θά ἀναδειχθοῦν σέ αὐτό τό διεθνές ἐπιστημονικό συνέδριο, θά εἶναι πολλοί καί μεστοί, τόσο σέ θεολογικό, ὅσο καί σέ πρακτικό πεδίο. Σέ μιά ἐποχή πού ἀποστρέφεται τήν παρουσία «πατέρων», τό κεντρικό θέμα τῆς «πνευματικῆς πατρότητας» θά τύχει ἰδιαιτέρου προβληματισμοῦ καί ξεχωριστῆς σημασίας, ἀφοῦ θά ἐξετασθεῖ πολυπρισματικά ἀπό ἐπιστήμονες τῆς Ἑλλάδος καί τῆς ἀλλοδαπῆς. Ἀναμένουμε καί εὐελπιστοῦμε στήν ἄριστη ἐπιτυχία τῶν Εἰσηγήσεων πού θά ἀναπτυχθοῦν, εὐχόμενοι ὅπως «ἡ χά-ρις τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος [εἴη] μετά πάντων ὑμῶν· ἀμήν» (Β΄ Κορ. 13, 13).
† Ο Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος
Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ
