Εγκύκλιος υπ'αριθμ. 63
Πρός
Τούς Πανοσιολ. καί Αἰδεσιμολ. Ἐφημερίους
τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς
Ἐνταῦθα
Θέμα: Ἡ ἀποστολή τοῦ ἱερέως ἐν τῷ κόσμῳ
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Ἐπί τῇ ἐνάρξει τοῦ νέου ἱεραποστολικοῦ ἔτους, σᾶς ἀποστέλλω τήν παροῦσα Ἐγκύκλιο, μέ σκοπό νά ἀνακαλέσω στή μνήμη σας τά θεῖα λόγια πού μᾶς ἀφοροῦν ὅλους μας, ὅσοι ὑπηρετοῦμε τόν Χριστόν διά τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτή τή φορά δέν θά σᾶς πῶ δικά μου λόγια σχετικά μέ τήν ἀποστολή σας, ἀλλά θά χρησιμοποιήσω τά λόγια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅπως αὐτά διατυπώνονται στήν Ἁγία Γραφή καί ἀναφέρονται στήν αὐτοσυνειδησία μας ὡς Ποιμένων τοῦ λαοῦ καί ὑπόλογων ἀπένταντι τοῦ πέμψαντος ἡμᾶς στό γεώργιό Του, Κύριον Ἰησοῦν.
- Α -
1. Προφήτης Ὡσηέ, κεφάλαιο ε΄, 1 - 2
Ἐπροφήτευσε ἀπό τό ἔτος 785 ἕως τό ἔτος 725 π.Χ. Ἔχει ὀνομαστεῖ ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἀπευθύνεται κατ’ ἐντολήν τοῦ Θεοῦ πρός τούς Ἰουδαίους ἱερεῖς λέγων:
«Ἀκούσατε ταῦτα, οἱ ἱερεῖς, καί προσέχετε, οἶκος Ἰσραήλ, καί ὁ οἶκος τοῦ βασιλέως, ἐνωτίζεσθε, διότι πρός ὑμᾶς ἐστι τό κρίμα˙ ὅτι παγίς ἐγενήθητε τῇ σκοπιᾷ καί ὡς δίκτυον ἐκτεταμένον ἐπί τό Ἰταβύριον, ὅ οἱ ἀγρεύοντες τήν θήραν κατέπηξαν. ἐγώ δέ παιδευτής ὑμῶν».
Δηλαδή: Ἱερεῖς, ἀκούσατε ταῦτα˙ Λαέ τοῦ Ἰσραήλ, προσέχετε εἰς αὐτά καί ἄνθρωποι τοῦ βασιλέως ἀκροάσθητε καλά ὅ,τι θά εἴπω, διότι σᾶς, ὦ ἀρχηγοί, ἀφορᾷ ἡ καταδίκη αὕτη, καθόσον σεῖς ἐγίνατε παγίς τοῦ κακοῦ ἐν τῇ σκοπιᾷ καί δίκτυον ἡπλωμένον εἰς τό ὅρος Ἰταβύριον διά τούς ἀνθρώπους τοῦ λαοῦ σας. Ὅπως οἱ θηρευταί γεμίζουν παγιδευτικῶν μέσων τό ὄρος Ἰταβύριον, οὕτως ἐπράξατε καί σεῖς ἐν τῇ εἰδωλολατρίᾳ. Ἐγώ θά σᾶς δώσω μαθήματα!
Στό προφητικό τοῦτο κείμενο ὁ Κύριος ἀπευθύνεται πρός τούς ἱερεῖς γιά νά τούς ἐλέγξει, ἐπειδή ἐξέκλιναν καί ἐξετράπησαν τῆς ἀποστολῆς καί τῶν καθηκόντων των. Ἐπικεντρώνουμε τήν προσοχή μας σέ δύο σημεῖα:
α) «παγίς ἐγενήθητε τῇ σκοπιᾷ».
Ὁ Κύριος δέν ἀποξενώνεται ἀπό τόν λαό Του, τόν ὁποῖο ἔχει ἀναθέσει νά ποιμαίνουν οἱ πνευματικοί ἡγέτες ἐξ ὀνόματός Του. Αὐτοί ἀσκοῦν τά καθήκοντα καί τά ἔργα των ὡς ὄργανα τοῦ Κυρίου. Ὅταν ὁ Κύριος διαπιστώσει ὅτι οἱ πνευματικοί ἡγέτες βλάπτουν ἀντί νά ὠφελοῦν, κρημνίζουν ἀντί νά οἰκοδομοῦν, διδάσκουν καί προωθοῦν τήν ἀσέβεια καί τήν ἁμαρτία καί τήν περιφρόνηση τῶν θείων ἐντολῶν ἀντί νά στηρίζουν τήν πίστη στόν ἀληθινό καί ζῶντα Κύριο, ὁ Κύριος τούς προειδοποιεῖ, ὅτι ἔχουν καταστεῖ ἐπικύνδυνοι, λειτουργοῦν ὡς παγίδα τῶν ψυχῶν στήν ἀσέβεια.
β) «Ἐγώ δέ παιδευτής ὑμῶν»
Ὁ Κύριος δέν ἀποξενώνεται ἀπό τό ἔργο Του, οὔτε ἀπογοητεύεται, οὔτε παραιτεῖται ἀπό αὐτό, ἀλλά δρᾶ καί ἐνεργεῖ μέ φιλανθρωπία, ἀφ’ ἑνός μέν γιά νά προλάβει τό κακό, ἀφ’ ἑτέρου γιά νά προστατεύσει τίς ψυχές. Μέ ποιό τρόπο; Αὐτόν τόν ἐπιλέγει πάντοτε μέ σοφία, δικαιοσύνη, ἀγαθότητα, καί παιδεύει, δηλαδή διδάσκει τούς πταίοντας.
Συμπέρασμα: Ὁ Κύριος εἶπε πρός τό Ἰουδαϊκό ἱερατεῖο. Εἶσθε ἐπικίνδυνοι γιά τόν λαό μου καί πρέπει νά σᾶς διορθώσω. Ἐμεῖς ἄς προσέξουμε τήν προειδοποίηση αὐτή τοῦ Κυρίου.
2. Προφήτης Μαλαχίας, κεφάλαιο β΄, 1 – 9
Ἐπροφήτευσε ἕως τό ἔτος 400 π.Χ. Εἶναι ὁ κατ’ ἐξοχήν προφήτης πού ἀφ’ ἑνός δείχνει ὁποίου κάλλους εἶναι ἡ προσωπικότητα τοῦ Ἱερέως καί ἀφ’ ἑτέρου ἤλεγξε τούς ἱερεῖς γιά τίς ἁμαρτίες καί τίς παραλείψεις των.
« Καί νῦν ἡ ἐντολή αὕτη πρός ὑμᾶς, οἱ ἱερεῖς˙ ἐάν μή ἀκούσητε, καί ἐἀν μή θῆσθε εἰς τήν καρδίαν ὑμῶν τοῦ δοῦναι δόξαν τῷ ὀνόματί μου, λέγει Κύριος Παντοκράτωρ, καί ἐξαποστελῶ ἐφ’ ὑμᾶς τήν κατάραν καί ἐπικαταράσομαι τήν εὐλογίαν ὑμῶν καί καταράσομαι αὐτήν˙ καί διασκεδάσω τήν εὐλογίαν ὑμῶν, καί οὐκ ἔσται ἐν ὑμῖν, ὅτι ὑμεῖς οὐ τίθεσθε εἰς τήν καρδίαν ὑμῶν(…)Χείλη ἱερέως φυλάξεται γνῶσιν, καί νόμον ἐκζητήσουσιν ἐκ στόματος αὐτοῦ, διότι ἄγγελος Κυρίου Παντοκράτορός ἐστιν».
Δηλαδή: Λοιπόν αὐτή εἶναι τώρα ἡ ἐντολή μου πρός σᾶς, ὦ ἱερεῖς. Ἐάν δέν ὑπακούσητε καί δέν προσέξητε μέ τήν καρδίαν σας, ὥστε νά δοξάσητε τό ὄνομά μου, λέγει ὁ Κύριος ὁ Παντοκράτωρ, θά ἀποστείλω ἐναντίον σας τήν κατάραν. Θά μεταστρέψω εἰς κατάραν τήν ἀνήκουσαν εἰς ὑμᾶς εὐλογίαν ναί! Θά καταρασθῶ τήν εὐλογίαν αὐτήν. Θά ἀκυρώσω δηλαδή τήν εὐλογίαν σας, ὥστε νά μήν εἶναι μαζί σας, σεῖς δέν προσέχετε τόν νόμον μέ τήν καρδίαν σας (….) Τά χείλη τοῦ ἱερέως πρέπει νά εἶναι ταμεῖα τῆς πραγματικῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, καθ’ ὅσον οἱ ἄνθρωποι ἀπό αὐτόν ζητοῦν νά μάθουν τόν θεῖον νόμον καί εἶναι πραγματικός ἄγγελος, ἀγγελιαφόρος Κυρίου Παντοκράτορος.
Ἀπό τόν προφητικό αὐτό λόγο, σχολιάζουμε τά ἀκόλουθα:
α) «ἄγγελος Κυρίου Παντοκράτορός ἐστι».
Ὁ ἱερέας εἶναι ἄγγελος τοῦ Κυρίου, καί ὅπως τά λειτουργικά πνεύματα ἔχουν ὡς ἔργο νά μεταβιβάζουν στούς ἀνθρώπους τίς θεῖες ἐντολές καί νά συντρέχουν πρόσωπα ἄξια τοῦ θείου ἐλέους (πρβλ. Γεν. κα΄, 17, Τωβίτ, ε΄, 4 κ.α.), ἔτσι πρέπει νά εἶναι καί ὁ ἱερέας. Ὁ Ἱερεμίας τόν χαρακτηρίζει «στόμα Θεοῦ» ( 15,19), καί ὁ Ἡσαΐας προφητεύει ὅτι οἱ ἱερεῖς θά κληθοῦν «λειτουργοί Θεοῦ» (61,6), ένῶ ὁ Μαλαχίας, ὅπως εἴδαμε παραπάνω (2,2), θεωρεῖ τήν ἱερωσύνη «εὐλογίαν».
β) «ἐάν μή ἀκούσητε, καί ἐάν μή θῆσθε εἰς τήν καρδίαν ὑμῶν τοῦ δοῦναι δόξαν τῷ ὀνόματί μου».
Τό ἔργο τῶν ποιμένων εἶναι νά ὑπακούουν στό θέλημα τοῦ Κυρίου καί νά δοξάζουν τό Ὄνομά Του. Ἡ ὑπακοή πρέπει νά κατανοηθεῖ σύμφωνα μέ τίς ἁγιογραφικές προϋποθέσεις. Ὑπακοή εἶναι νά ἀποδεχθεῖ ὁ ἄνθρωπος τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἐλεύθερα καί ἀβίαστα, νά ἀπορρίψει καί νά ἀποστραφεῖ τήν κακία καί τήν πονηρία, ἐνῶ παράλληλα πρέπει νά ἐπιλέξει συνειδητά τό ἀγαθό. Τέτοια ὑπακοή ζητεῖ ὁ Θεός Πατέρας. Τέτοια ὑπακοή ἐπέδειξε ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Μέ αὐτή δοξάζεται ὁ Θεός Πατέρας, σύμφωνα μέ τόν λόγο τοῦ Κυρίου: «Οὕτω λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν Πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθαῖον ε΄ 16).
Δηλαδή: Ἔτσι σάν ἄλλος λύχνος καλά τοποθετημένος ἄς λάμψει τό φῶς τῆς ἀρετῆς σας ἐμπρός εἰς τούς ἀνθρώπους, διά νά δοῦν τά καλά σας ἔργα καί δοξάσουν τόν Πατέρα σας πού εἶναι μέν πανταχοῦ παρών, ἀλλά ἐξαιρετικά φανερώνει τήν παρουσία του στούς οὐρανούς.
γ) «ἐξαποστελῶ ἐφ’ ὑμᾶς τήν κατάραν καί ἐπικαταράσομαι τήν εὐλογίαν ὑμῶν καί καταράσομαι αὐτήν˙ καί διασκεδάσω τήν εὐλογίαν ὑμῶν».
Ἡ ἀπειλή τοῦ Κυρίου εἶναι φοβερά καί σαφής. Καί πάλι ὁ Κύριος προειδοποιεῖ τό Ἰουδαϊκό Ἱερατεῖο: Θά ἀκυρώσω τό ἔργο σας.
Συμπέρασμα: Ὁ Κύριος θεωρεῖ τόν Ἱερέα ἀγγελιαφόρο Κυρίου, πού διδάσκει καί ποιμαίνει τόν λαόν Του. Πρότυπό του ὀφείλει νά ἔχει τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν καί ὅσα Αὐτός «ἐποίησε καί ἐδίδαξε» (Πράξ. α΄ 1).
3. Προφήτης Ἰεζεκιήλ, κεφάλαιο λγ΄, 1 – 9
Ἐπροφήτευσε ἀπό τό ἔτος 595 ἕως τό ἔτος 572 π.Χ. καί ἔχει χαρακτηριστεῖ ὡς «μία πυρίνη φυσιογνωμία, τήν ὁποίαν πληροῖ καί κεντρίζει ὁ ζῆλος ὑπέρ τοῦ Θεοῦ» Μεταφέρει ἐντολές τοῦ Κυρίου μας πρός τόν Ἰουδαϊκό λαό.
«Καί ἐγένετο λόγος Κυρίου πρός με λέγων˙ υἱέ ἀνθρώπου, λάλησον τοῖς υἱοῖς τοῦ λαοῦ σου καί ἐρεῖς πρός αὐτούς˙ γῆ, ἐφ’ ἥν ἄν ἐπάγω ῥομφαίαν, καί λάβῃ ὁ λαός τῆς γῆς ἄνθρωπον ἕνα ἐξ αὐτῶν καί δῶσιν αὐτόν ἑαυτοῖς εἰς σκοπόν, καί ἴδῃ τήν ῥομφαίαν ἐρχομένην ἐπί τήν γῆν καί σαλπίσῃ τῇ σάλπιγγι καί σημάνῃ τῷ λαῷ, καί ἀκούσῃ ὁ ἀκούσας τήν φωνήν τῆς σάλπιγγος καί μή φυλάξηται, καί ἐπέλθῃ ἡ ῥομφαία καί καταλάβῃ αὐτόν, τό αἷμα αὐτοῦ ἐπί τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ἔσται˙ ὅτι τήν φωνήν τῆς σάλπιγγος ἀκούσας οὐκ ἐφυλάξατο, τό αἷμα αὐτοῦ ἐπ’ αὐτοῦ ἔσται, καί οὗτος ὅτι ἐφυλάξατο, τήν ψυχήν αὐτοῦ ἐξείλατο. καί ὁ σκοπός, ἐἀν ἴδῃ τήν ῥομφαίαν ἐρχομένην καί μή σημάνῃ τῇ σάλπιγγι, καί ὁ λαός μή φυλάξηται, καί ἐλθοῦσα ἡ ῥομφαία λάβῃ ἐξ αὐτῶν ψυχήν, αὕτη διά τήν αὐτῆς ἀνομίαν ἐλήφθη, καί τό αἷμα ἐκ χειρός τοῦ σκοποῦ ἐκζητήσω. καί σύ, υἱέ ἀνθρώπου, σκοπόν δώδεκά σε τῷ οἴκῳ Ἰσραήλ, καί ἀκούσῃ ἐκ στόματός μου λόγον.»
Δηλαδή: Ὁ Κύριος ὡμίλησε πρός ἐμέ καί εἶπε. Ἄνθρωπε, ὁμίλησε πρός τούς ἀνθρώπους τοῦ λαοῦ σου καί νά τούς εἰπῆς τά ἑξῆς: Ἐάν Ἐγώ ὁδηγῶ ἐναντίον μιᾶς χώρας ἐχθρικήν ρομφαίαν, στρατόν δηλαδή πού θά ἐπιτεθῇ διά νά θανατώσῃ τούς κατοίκους της, καί ὁ λαός τῆς χώρας αὐτῆς ἔχει ἐκλέξει ἕναν ἄνθρωπον ἀνάμεσά των καί τόν τοποθετήση ὡς φρουρόν εἰς τά σύνορα τῆς χώρας, ὁ φρουρός αὐτός ἔχει ἀναλάβει ὑπεύθυνον ἀποστολήν. Ἐάν λοιπόν ἴδη ὁ φρουρός τήν φονικήν ρομφαίαν τοῦ ἐχθροῦ νά ἔρχεται πρός τά ὅρια τῆς χώρας καί σαλπίση δυνατά καί εἰδοποιήση τόν λαόν διά τόν κίνδυνον, ὁ δέ λαός, πού θά ἀκούση τό σάλπισμα τῆς σάλπιγγος, δέν λάβη τά μέτρα του, καί ἔλθη ἐπάνω του ἡ ἐχθρική ρομφαία καί τόν κυριεύση, τότε ἡ εὐθύνη διά τήν καταστροφήν του θά βαρύνη τόν ἴδιον τόν λαόν. Εὐθύνεται ὁ λαός, διότι, ἐνῶ ἤκουσε τό σάλπισμα τῆς σάλπιγγος καί ἐνημερώθη διά τόν κίνδυνον, δέν ἔλαβε τά ἀπαραίτητα μέσα προφυλάξεως. Ἡ εὐθύνη τῆς καταστροφῆς του βαρύνει τόν ἴδιον˙ ὁ φρουρός ὅμως, ἐπειδή ὑπῆρξεν ἄγρυπνος φύλακας, θά γλυτώση τήν ζωήν του. Ἐάν ὅμως ὁ φρουρός ἴδη τήν ἐχθρικήν ρομφαίαν ἐπερχομένην κατά τοῦ λαοῦ του καί δέν σαλπίση μέ τήν σάλπιγγά του, οὕτω δέ δέν προφυλαχθεῖ ὁ λαός καί εἶς - ἔστω - ἐκ τῶν πολιτῶν φονευθῆ ὑπό τῆς ἐπελθούσης φονικῆς ρομφαίας - ἄν καί ὁ θάνατος τούτου θά ὀφείλεται εἰς ἄλλας του ἁμαρτίας, τήν εὐθύνην ὅμως τοῦ θανάτου του θά ζητήσω ἀπό τόν ἀμελῆ φρουρόν τῆς χώρας. Καί σέ, ὦ ἄνθρωπε, σέ ἐγκατέστησα φρουρόν εἰς τόν Ἰσραηλιτικόν λαόν καί ἔχεις ὑποχρέωσιν νά ἀκούσης τόν ἐκ τοῦ στόματός μου ἐξελθόντα λόγον νά εἴπης αὐτόν εἰς αὐτούς.
Στό προφητικό αὐτό κείμενο ἐπισημαίνονται ἀπό τόν λόγο τοῦ Κυρίου δύο πράγματα:
α) οἱ ἱερεῖς εἶναι φύλακες ψυχῶν καί ζωῶν. Ὁ Κύριος ἔθεσε τούς Ποιμένες νά προστατεύουν, σύμφωνα μέ τό ἅγιο θέλημά Του, τίς ψυχές ἀπό τήν ἀπειλή τῆς ἀσέβειας, τῆς πονηρίας, κάθε κακίας καί ἁμαρτίας.
β) Οἱ Ποιμένες θά κριθοῦν γιά τίς ἁμαρτίες τοῦ ποιμνίου των, ἀφοῦ ἀπό τό ἱερό ὠμοφόριο καί τό ἱερό ἐπιτραχήλιο κρέμονται οἱ ψυχές τῶν ἀνθρώπων.
Συμπέρασμα: Ὁ Ἱερεύς θά δώσει λόγο γιά τίς ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ, τόν ὁποῖο, ἐνῶ ὤφειλε νά ἁγιάζει διά τῶν ἁγίων Μυστηρίων, ἔδειξε ἀμέλεια.
4. Λόγοι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ περί τοῦ Καλοῦ Ποιμένος
στό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιο, κεφάλαιο ι΄, 1-15.
«Ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν, ὁ μή εἰσερχόμενος διά τῆς θύρας εἰς τήν αὐλήν τῶν προβάτων, ἀλλά ἀναβαίνων ἀλλαχόθεν, ἐκεῖνος κλέπτης ἐστί καί λῃστής˙ ὁ δέ εἰσερχόμενος διά τῆς θύρας ποιμήν ἐστι τῶν προβάτων. Τούτῳ ὁ θυρωρός ἀνοίγει, καί τά πρόβατα τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούει, καί τά ἴδια πρόβατα καλεῖ κατ’ ὄνομα καί ἐξάγει αὐτά. Καί ὅταν τά ἴδια πρόβατα ἐκβάλῃ, ἔμπροσθεν αὐτῶν πορεύεται, καί τά πρόβατα αὐτῷ ἀκολουθεῖ, ὅτι οἴδασι τήν φωνήν αὐτοῦ˙ ἀλλοτρίῳ δέ οὐ μή ἀκολουθήσωσιν, ἀλλά φεύξονται ἀπ’ αὐτοῦ, ὅτι οὐκ οἴδασι τῶν ἀλλοτρίων τήν φωνήν. Ταύτην τήν παροιμίαν εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς˙ ἐκεῖνοι δέ οὐκ ἔγνωσαν τίνα ἦν ἅ ἐλἀλει αὐτοῖς. Εἶπεν οὖν πάλιν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς˙ Ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν ὅτι ἐγώ εἰμι ἡ θύρα τῶν προβάτων. Πάντες ὅσοι ἦλθον πρό ἐμοῦ, κλέπται εἰσί καί λῃσταί˙ ἀλλ’ οὐκ ἤκουσαν αὐτῶν τά πρόβατα. Ἐγώ εἰμι ἡ θύρα˙ δι’ ἐμοῦ ἐἀν τις εἰσέλθῃ σωθήσεται, καί εἰσελεύσεται καί ἐξελεύσεται, καί νομήν εὑρήσει. Ὁ κλέπτης οὐκ ἔρχεται εἰ μή ἵνα κλέψῃ καί θύσῃ καί ἀπολέσῃ˙ ἐγώ ἦλθον ἵνα ζωήν ἔχωσι καί περισσόν ἔχωσιν. Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμήν ὁ καλός. Ὁ ποιμήν ὁ καλός τήν ψυχήν αὐτοῦ τίθησιν ὑπέρ τῶν προβάτων˙ ὁ μισθωτός δέ καί οὐκ ὤν ποιμήν, οὗ οὐκ εἰσί τά πρόβατα ἴδια, θεωρεῖ τόν λύκον ἐρχόμενον καί ἀφίησι τά πρόβατα καί φεύγει˙ καί ὁ λύκος ἁρπάζει αὐτά καί σκορπίζει τά πρόβατα. Ὁ δέ μισθωτός φεύγει, ὅτι μισθωτός ἐστι καί οὐ μέλει αὐτῷ περί τῶν προβάτων. Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμήν ὁ καλός, καί γινώσκω τά ἐμά καί γινώσκομαι ὑπό τῶν ἐμῶν, καθώς γινώσκει με ὁ πατήρ κἀγώ γινώσκω τόν πατέρα, καί τήν ψυχήν μου τίθημι ὑπέρ τῶν προβάτων».
Δηλαδή: Ἀλήθεια σᾶς λέγω, ὅτι ἐκεῖνος πού δέν εἰσέρχεται ἀπό τήν θύραν εἰς τήν μάνδραν εἰς τήν ὁποίαν φυλάττονται τά πρόβατα, ἀλλ’ ἀνεβαίνει ἀπό ἄλλο μέρος διά νά εἰσέλθη μέσα κρυφίως, ἐκεῖνος εἶναι κλέπτης καί ληστής. Τοὐναντίον ἐκεῖνος, πού εἰσέρχεται είς τήν μάνδραν ὄχι λαθραίως, ἀλλά φανερά ἀπό τήν θύραν, εἶναι ὁ ποιμήν τῶν προβάτων. Εἰς αὐτόν ὁ θυρωρός, πού φυλάττει τήν μάνδραν, ἀνοίγει τήν θύραν, ἀλλά καί τά πρόβατα ἀκούουν τήν φωνήν του καί γνωρίζουν αὐτήν, καί αὐτός πάλιν γεμᾶτος ἐνδιαφέρον διά τά πρόβατά του φωνάζει τό καθένα μέ τό ὄνομά του καί τά βγάζει ἀπό τήν μάνδραν διά νά τά βοσκήση. Καί ὅταν ἀπό τήν μάνδραν, εἰς τήν ὁποίαν μένουν καί ἄλλα ποίμνια μαζί, βγάλη αὐτός ἔξω τά ἰδικά του πρόβατα, πηγαίνει ἐμπρός ἀπό αὐτά, καί τά πρόβατα τόν ἀκολουθοῦν, διότι γνωρίζουν τήν φωνήν του καί τό σφύριγμά του μέ τό ὁποῖον ἀπό καιροῦ εἰς καιρόν τά φωνάζει. Δέν θά ἀκολουθήσουν ὅμως ποτέ ὁποιονδήποτε ξένον, ἀλλά θά φύγουν μακράν ἀπ' αὐτόν, διότι δέν γνωρίζουν τήν φωνήν τῶν ξένων. Αὐτόν τόν ἀλληγορικόν λόγον τούς εἶπεν ὁ Ἰησοῦς· Ἐκεῖνοι ὅμως δέν ἐννόησαν ποία σημασία εἶχαν αὐτά πού τούς ἔλεγε. Τούς εἶπε πάλιν ὁ Ἰησοῦς καθαρώτερα καί σαφέστερα τά ἑξῆς: Ἀληθῶς, ἀληθῶς σᾶς λέγω, ὅτι ἐγώ εἶμαι ἡ θύρα, διά τῆς ὁποίας τά πρόβατα εἰσέρχονται εἰς τήν μάνδραν διά νά ἀσφαλισθοῦν καί ἀπό τήν ὁποίαν ἐξέρχονται διά νά βοσκήσουν. Ὅλοι ὅσοι ἦλθαν κατά τούς τελευταίους αὐτούς χρόνους πρό τοῦ νά ἔλθω ἐγώ, καί πῆραν μόνοι των τό ἀξίωμα τοῦ ὁδηγοῦ τῶν προβάτων, εἶναι κλέπται καί λησταί, διότι ἀποβλέπουν εἰς τό νά ἐκμεταλλευθοῦν καί καταφάγουν τά πρόβατα. Ἀλλά τά πρόβατα δέν τούς ἄκουσαν. Ἐγώ εἶμαι ἡ θύρα. Δι' ἐμοῦ καί μόνον ἐάν εἰσέλθῃ κάποιος, θά σωθῆ. Καί θά εἰσέλθη ὡς τό πρόβατον εἰς τήν μάνδραν πρός ἀνάπαυσιν καί ἀσφάλειαν ἐν καιρῷ νυκτός καί θά ἐξέλθῃ κατά τήν πρωΐαν ἐκ τῆς μάνδρας πρός βοσκήν καί θά εὕρῃ τροφήν. Δι' ἐμοῦ μέ ἄλλας λέξεις πᾶσα ψυχή θά ἀσφαλισθῇ ἀπό κάθε πνευματικόν κίνδυνον, θά τραφῆ ἀφθόνως διά τῆς σωτηριώδους ἀληθείας καί θά κατακτήση τήν αἰώνιον ζωήν. Ὁ κλέπτης δέν ἔρχεται παρά διά νά κλέψη καί διά νά θανατώση ἠθικῶς καί διά νά παραδώση εἰς τήν πλήρη καταστροφήν τά πρόβατα. Ἀντιθέτως ἐγώ ἦλθα διά νά ἔχουν τά πρόβατα ζωήν καί διά νά ἔχουν ἐν ἀφθονίᾳ τροφήν πνευματικήν καί πᾶν ἀγαθόν. Ἐγώ εἶμαι ὁ ποιμήν ὁ καλός καί στοργικός, πού πονῶ καί ἐνδιαφέρομαι εἰλικρινῶς διά τά πρόβατα. Ὁ ποιμήν ὁ καλός παραδίδει τήν ζωήν του διά νά ἀπομακρύνει κάθε κίνδυνο ἀπό τά πρόβατά του καί διά νά ὑπερασπισθῆ τήν ζωήν αὐτῶν. Ὁ μισθωτός δέ, πού δέν εἶναι ποιμήν, καί δέν εἶναι τά πρόβατα ἰδικά του, βλέπει τόν λύκο νά ἔρχεται καί ἐπειδή δέν ἔχει οὔτε στοργήν διά τά πρόβατα οὔτε αὐταπάρνησιν, ἀφήνει ἀνυπεράσπιστα τά πρόβατα καί φεύγει διά νά μή ἐκθέσει εἰς τόν παραμικρόν κίνδυνον τήν ζωήν του. Καί ἐλεύθερος τότε ὁ λύκος ἁρπάζει καί σκορπίζει τά πρόβατα. Φεύγει, διότι εἶναι μισθωτός καί ἐπειδή δέν εἶναι ἰδικά του τά πρόβατα δέ τά πονεῖ. Αὐτός ἐνδιαφέρεται κυρίως νά πάρη τόν μισθό του καί δέν διακινδυνεύει ποτέ τήν ζωή του, ὅπως ἐκεῖνος, πού πονεῖ καί αἰσθάνεται στοργήν διά τά πρόβατα. Ἐγώ εἶμαι ὁ ποιμήν ὁ καλός καί στοργικός, πού ἐνδιαφέρομαι διά τά πρόβατα. Καί διότι ἔχω τό ἐνδιαφέρον αὐτό, γνωρίζω καλά τά ἰδικά μου πρόβατα, ἀλλά καί γνωρίζομαι ἀπό τά ἰδικά μου. Καθώς μέ γνωρίζει ὡς φυσικόν Υἱόν του ὁ Πατήρ, καί μέ ἀγαπᾶ, γνωρίζω δέ καί ἐγώ τόν Πατέρα καί τόν ἀγαπῶ, ἔτσι γνωρίζω καί τά πρόβατά μου καί γνωρίζομαι ὑπ' αὐτῶν, διότι συνδέθηκα στενῶς καί φυσικῶς μέ αὐτά διά τῆς ἐνανθρωπήσεώς μου. Λόγῳ δέ τῆς οἰκειότητος ταύτης, παραδίδω τήν ζωήν μου χάριν τῶν προβάτων.
Στούς στίχους αὐτούς ὁ Κύριος δίδει τά χαρακτηριστικά τοῦ καλοῦ Ποιμένος, ὅπου ὁ Ἴδιος ἀποκαλύπτεται καί συνιστᾶται ὡς καλός Ποιμήν.
α) Εἰσέρχεται διά τῆς πύλης εἰς τήν αὐλήν τῶν προβάτων. Ἐφ' ὅσον «αὐλή τῶν προβάτων» θεωρεῖται ἡ Ἐκκλησία , καί ὁ Χριστός ἡ «θύρα». (στ.7) ἀντιλαμβανόμαστε τήν ἐκκλησιολογική διάσταση τοῦ λόγου τοῦ Κυρίου. Ὁ Ποιμήν πρέπει νά εἶναι μέλος τῆς Ἐκκλησίας καί νά καθίσταται ποιμήν ὑπό τοῦ Κυρίου διά τῆς χειροτονίας.
β) Ἀπό τίς παραπάνω προϋποθέσεις ἀναγνωρίζεται ὁ ποιμήν «ὑπό τοῦ θυρωροῦ» καί τῶν «προβάτων τῆς ποίμνης».
γ) Τά «πρόβατα» τῆς ποίμνης ἀκούουν τῆς φωνῆς τοῦ ποιμένος των καί τόν ἀκολουθοῦν.
δ) Ὁ ποιμήν ἐπιμελεῖται «τῶν προβάτων».
ε) Ὁ ποιμήν θυσιάζεται ὑπέρ «τῶν προβάτων».
Συμπέρασμα: Ὁ Κύριος μᾶς προτρέπει νά τόν μιμηθοῦμε καί νά ἀναδειχθοῦμε καλοί Ποιμένες τοῦ λαοῦ Αὐτοῦ.
5. Ἀποστολικές προτροπές τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου
στήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του, κεφάλαιο ε', 1- 4.
«Πρεσβυτέρους τούς ἐν ὑμῖν παρακαλῶ ὁ συμπρεσβύτερος καί μάρτυς τῶν τοῦ Χριστοῦ παθημάτων, ὁ καί τῆς μελλούσης ἀποκαλύπτεσθαι δόξης κοινωνός, ποιμάνατε τό ἐν ὑμῖν ποίμνιον τοῦ Θεοῦ, ἐπισκοποῦντες μή ἀναγκαστῶς, ἀλλ΄ ἑκουσίως, μηδέ αἰσχροκερδῶς, ἀλλά προθύμως, μηδ' ὡς κατακυριεύοντες τῶν κλήρων, ἀλλά τύποι γινόμενοι τοῦ ποιμνίου καί φανερωθέντος τοῦ Ἀρχιποίμενος κομιεῖσθε τόν ἀμαράντινον τῆς δόξης στέφανον» .
Δηλαδή: Τούς μεταξύ σας ἐγκατεστημένους πρεσβυτέρους παρακαλῶ ἐγώ ὁ γνωστός εἰς ὅλους σας συμπρεσβύτερος πού μέ τά μάτια μου εἶδα τά παθήματα τοῦ Χριστοῦ, καί δίδω μαρτυρίαν δι' αὐτά, ὁ ὁποῖος θά εἶμαι καί συμμέτοχος τῆς δόξης, πού μέλλει νά ἀποκαλυφθῆ κατά τήν Δευτέραν Παρουσίαν. Ποιμάνατε τό εἰς τήν δικαιοδοσίαν σας ποίμνιον τοῦ Θεοῦ, καί ἐπιβλέπετε μέ πᾶσαν ἐπιμέλειαν καί προσοχήν αὐτό, ὄχι ἐξ ἀνάγκης ἐπειδή εὑρέθητε εἰς τήν θέσιν τοῦ πρεσβυτέρου, ἀλλά μέ ὅλην σας τήν θέλησιν, χωρίς νά ἀποβλέπετε εἰς κέρδη αἰσχρά, ἀλλά μέ προθυμίαν καί ζῆλον. Χωρίς νά καταπιέζετε καί τυραννῆτε τούς πιστούς, πού ὡς ἄλλοι γεωργικοί κλῆροι πρός πνευματικήν καλλιέργειαν ἐδόθησαν εἰς τόν καθένα σας, ἀλλά νά γίνεσθε εἰς τό ποίμνιον ὑποδείγματα ἀρετῆς ἀξιομίμητα. Καί ὅταν φανερωθῆ ὁ Ἀρχιποίμην Χριστός θά λάβετε ὡς ἀμοιβήν τόν ἄφθαρτον τῆς δόξης στέφανον.
Τήν προσοχή μας ἑλκύει ἡ προτροπή «ποιμάνατε» καί τά ἐπιρρήματα πού τίθεται σέ σχῆμα ἀντιθέσεως: «μή ἀναγκαστῶς, ἀλλ' ἑκουσίως· μηδέ αἰσχροκερδῶς, ἀλλά προθύμως· μή ὡς κατακυριεύοντες τῶν κλήρων, ἀλλά τύποι γινόμενοι τοῦ ποιμνίου».
Μέ αὐτά τά χαρακτηριστικά θά λάβετε ὡς ἀμοιβή τόν ἀμαράντινο τῆς δόξης στέφανο ὅταν φανερωθεῖ ὁ ἀρχιποίμην Κύριος. Καμιά ἐγκόσμια ἀμοιβή. Κανένα ἀξίωμα ἐπί γῆς .
Οἱ ἀποστολικές αὐτές προτροπές θέτουν τίς συντεταγμένες τῆς διαποιμάνσεως τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ: α) «μή ἀναγκαστῶς, ἀλλ΄ ἑκουσίως». Ποιμαίνουμε ὄχι κινούμενοι ἀπό κάποια ἀνάγκη. β) «μηδέ αἰσχροκερδῶς, ἀλλά προθύμως». Ὁ Πνευματικός Πατέρας καί Ποιμένας δέν ἀποβλέπει σέ κέρδη καί ὀφέλη, ἀλλά μέ προθυμία ἐργάζεται γιά τήν σωτηρία καί τή πνευματική οἰκοδομή τῶν πιστῶν. γ) «μηδ' ὡς κατακυριεύοντες τῶν κλήρων, ἀλλά τύποι γινόμενοι τοῦ ποιμνίου». Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἶχε αὐτά τά χαρακτηριστικά τῆς διαποιμάνσεως, γι' αὐτό καί μετά παρρησία κατενώπιον Θεοῦ ἐδικαιοῦτο νά προτρέψει τά πνευματικά τέκνα του! «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθώς κἀγώ Χριστοῦ» (Α΄Κορινθίους ια', 1, δ' 16).
Συμπέρασμα: Ὅταν κι ἐμεῖς ἀποκτήσουμε αὐτά τά χαρακτηριστικά, θά δικαιούμεθα νά ἐπαναλάβουμε μέ παρρησία πρός τόν λαό τοῦ Θεοῦ τήν ἀποστολική προτροπή καί ὑπόδειξη: «Μιμηταί μου γίνεσθε»!
6. Λόγοι τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρός τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐφέσου,
Πράξεις Ἀποστόλων, κεφάλαιο κ', 17 -38.
«Ἀπό δέ τῆς Μιλήτου πέμψας εἰς Ἔφεσον μετεκαλέσατο τούς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας. Ὡς δέ παρεγένοντο πρός αὐτόν, εἶπεν αὐτοῖς· Ὑμεῖς ἐπίστασθε, ἀπό πρώτης ἡμέρας ἐφ' ἧς ἐπέβην εἰς τήν Ἀσίαν, πῶς μεθ' ὑμῶν τόν πάντα χρόνον ἐγενόμην, δουλεύων τῷ Κυρίῳ μετά πάσης ταπεινοφροσύνης καί πολλῶν δακρύων
καί πειρασμῶν τῶν συμβάντων μοι ἐν ταῖς ἐπιβουλαῖς τῶν Ἰουδαίων, ὡς οὐδέν ὑπεστειλάμην τῶν συμφερόντων τοῦ μή ἀναγγεῖλαι ὑμῖν καί διδάξαι ὑμᾶς δημοσίᾳ καί κατ' οἴκους, διαμαρτυρόμενος Ἰουδαίοις τε καί Ἕλλησι τήν εἰς τόν Θεόν μετάνοιαν καί πίστιν τήν εἰς τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν (. . .) Προσέχετε οὖν ἑαυτοῖς καί παντί τῷ ποιμνίῳ ἐν ὧ ὑμᾶς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον ἔθετο ἐπισκόπους, ποιμαίνειν τήν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, ἥν περιεποιήσατο διά τοῦ ἰδίου αἵματος. Ἐγώ γάρ οἷδα τοῦτο, ὅτι εἰσελεύσονται μετά τήν ἄφιξίν μου λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς μή φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου· καί ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα τοῦ ἀποσπᾶν τούς μαθητάς ὀπίσω αὐτῶν. Διό γρηγορεῖτε, μνημονεύοντες ὅτι τριετίαν νύκτα καί ἡμέραν οὐκ ἐπαυσάμην μετά δακρύων νουθετῶν ἕνα ἕκαστον. Καί τά νῦν παρατίθεμαι ὑμᾶς, ἀδελφοί, τῷ Θεῷ καί τῷ λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ τῷ δυναμένῳ ἐποικοδομῆσαι καί δοῦναι ὑμῖν κληρονομίαν ἐν τοῖς ἡγιασμένοις πᾶσιν. Ἀργυρίου ἤ χρυσίου ἤ ἱματισμοῦ οὐδενός ἐπεθύμησα· αὐτοί γινώσκετε ὅτι ταῖς χρείαις μου καί τοῖς οὖσι μετ' ἐμοῦ ὑπηρέτησαν αἱ χεῖρες αὗται. Πάντα ὑπέδειξα ὑμῖν, ὅτι οὕτω κοπιῶντας δεῖ ἀντιλαμβάνεσθαι τῶν ἀσθενούντων, μνημονεύειν τε τῶν λόγων τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, ὄτι αὐτός εἶπε· Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἤ λαμβάνειν. Καί ταῦτα εἰπών, θείς τά γόνατα αὐτοῦ σύν πᾶσιν αὐτοῖς προσηύξατο. Ἱκανός δέ ἐγένετο κλαυθμός πάντων, καί ἐπιπεσόντες ἐπί τόν τράχηλον τοῦ Παύλου κατεφίλουν αὐτόν, ὀδυνώμενοι μάλιστα ἐπί τῷ λόγῳ ᾧ εἰρήκει, ὅτι οὐκέτι μέλλουσι τό πρόσωπον αὐτοῦ θεωρεῖν. Προέπεμπον δέ αὐτόν εἰς τό πλοῖον» .
Δηλαδή: Ἀπό τήν Μίλητον δέ ἔστειλεν ἀνθρώπους εἰς τήν Ἔφεσον καί ἐκάλεσε τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας νά ἔλθουν εἰς συνάντησίν του. Ὅταν δέ ἦλθον πρός αὐτόν, τούς εἶπε: Σεῖς γνωρίζετε καλά, πῶς ἀπό τήν πρώτην ἡμέραν, πού ἐπάτησα εἰς τήν Ἀσίαν, συμπεριεφέρθην μαζί σας καθ' ὅλον τόν χρόνον τῆς παραμονῆς μου. Συμπεριεφέρθην ὡς πιστός δοῦλος τοῦ Κυρίου, τόν ὁποιον ἐδούλευον μέ πᾶσαν ταπεινοφροσύνην καί μέ πολλά δάκρυα, πού ἔχυνα διά τούς ἁμαρτάνοντας καί ἀνθισταμένους εἰς τό Εὐαγγέλιον, καί μέ καρτερίαν ἐν μέσῳ τῶν πειρασμῶν, πού μοῦ συνέβησαν ἀπό τάς ἐπιβουλάς τῶν Ἰουδαίων. Γνωρίζετε, ὅτι προκειμένου δι' ἐκεῖνα, πού σᾶς ὠφελοῦσαν, δέν ἠμποδίσθην διά κανέν ἐξ αὐτῶν ἐκ δειλίας ἤ προσωποληψίας ἤ ἀποβλέπων εἰς ἄλλο τι, ὥστε νά μή σᾶς ἀναγγείλω τοῦτο καί νά σᾶς τό διδάξω καί εἰς κέντρα δημόσια καί ἰδιαιτέρως εἰς τούς οἴκους σας. Καί σᾶς ἐδίδαξα μετά παρρησίας καί δυνάμεως μαρτυρῶν καί εἰς Ἰουδαίους καί εἰς Ἕλληνας τήν ἀνάγκην τῆς μετανοίας ἔναντι τοῦ Θεοῦ, καί τήν ἀνάγκην τῆς πίστεως εἰς τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, διά τοῦ ὁποίου συγχωροῦνται αἱ ἁμαρτίαι μας καί σωζόμεθα (.....). Προσέχετε λοιπόν εἰς τόν ἑαυτόν σας, πῶς θά συμπεριφέρεσθε καί τί θά διδάσκετε. Προσέχετε καί εἰς ὅλον τό πνευματικόν σας ποίμνιον, ἐπί τοῦ ὁποίου τό Ἅγιον Πνεῦμα σᾶς ἐτοποθέτησεν ἐπισκόπους νά ποιμαίνετε τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποίαν ὁ Κύριος ἔσωσε καί κατέστησε κτῆμα του μέ τό ἴδιόν Του αἷμα. Σᾶς λέγω δέ νά προσέχετε, διότι ἐγώ γνωρίζω τοῦτο, ὅτι μετά τήν ἀναχώρησίν μου θά εἰσέλθουν μεταξύ σας ψευδοδιδάσκαλοι καί πλάνοι σάν ἄλλοι λύκοι ἄγριοι καί σκληροί, πού ἀλύπητα θά διαρπάζουν τό ποίμνιον βλάπτοντες καί ἀφανίζοντες τάς ψυχάς τῶν λογικῶν προβάτων. Καί ἀπό σᾶς τούς ἰδίους θά ἀναφανοῦν ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι θά διδάσκουν διδασκαλίας, αἱ ὁποῖαι θά διαστρέφουν τήν ἀλήθειαν, διά νά ἀποσποῦν τούς μαθητάς ἀπό τόν εὐθύν δρόμον τῆς ἀληθείας καί νά τούς παρασύρουν ἀπό πίσω των ὡς ὀπαδούς καί ἀκολούθους των. Δι' αὐτό προσέχετε ἄγρυπνοι, ἔχοντες παράδειγμα ἐμέ καί ἐνθυμούμενοι, ὅτι ἐπί τριετίαν συνεχῶς νύκτα καί ἡμέραν δέν ἔπαυσα μέ δάκρυα νά νουθετῶ ἕνα ἕκαστον. Καί τώρα σᾶς ἐμπιστεύομαι, ἀδελφοί, εἰς τόν Θεόν καί εἰς τόν λόγον, τόν ὁποῖον ἡ χάρις Του μᾶς ἀπεκάλυψε, καί ὁ ὁποῖος λόγος Του θά σᾶς προφυλάξῃ ἀπό πᾶσαν πλάνην καί διαστροφήν. Σᾶς ἐμπιστεύομαι εἰς τόν Θεόν, ὁ ὁποῖος δύναται νά συνεχίση τήν οἰκοδομήν σας καί νά σᾶς δώση κληρονομίαν μεταξύ ὅλων ἐκείνων, πού προώδευσαν εἰς τόν ἁγιασμόν, τόν ὁποῖον ἔλαβον διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀργύριον ἤ χρυσίον ἤ ρουχισμόν τίποτε ἀπό αὐτά δέν ἐπεθύμησα. Σεῖς οἱ ἴδιοι γνωρίζετε, ὅτι εἰς τάς ἀνάγκας μου καί εἰς τάς ἀνάγκας ἐκείνων, πού ἦσαν μαζί μου, ὑπηρέτησαν τά ροζιασμένα αὐτά χέρια. Μέ κάθε τρόπον σᾶς ἔδωκα παράδειγμα, ὅτι ἔτσι ἐργαζόμενοι σκληρά πρέπει νά προλαμβάνετε κάθε σκανδαλισμόν τῶν ἀσθενῶν ἀδελφῶν καί νά τούς βοηθῆτε, ὅπως γίνουν δυνατοί πνευματικῶς, ἀλλά καί νά ἐνθυμῆσθε τούς λόγους τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. Νά ἐνθυμῆσθε δηλαδή, ὅτι εἶπεν Αὐτός: Εἶναι μακαριώτερον τό νά δίδη κανείς παρά τό νά λαμβάνη καί ὅταν ἀκόμη δικαιοῦται νά λάβη. Καί ἀφοῦ εἶπε αὐτά, ἐγονάτισε καί προσηυχήθη μαζί μέ ὅλους αὐτούς. Ἔγινε δέ μεγάλος κλαυθμός ἀπό ὅλους καί ἀφοῦ ἔπεσαν ἐπί τοῦ τραχήλου τοῦ Παύλου, τόν φιλοῦσαν μέ πολλήν στοργήν. Καί ἔγινεν ὁ θλιβερός αὐτός χωρισμός, διότι ἐλυποῦντο πρό παντός διά τόν λόγον, πού εἶχεν εἴπει, ὅτι δέν πρόκειται πλέον νά ἴδουν τό πρόσωπόν του. Τόν ἠκολούθησαν δέ καί τόν προέπεμψαν μέχρι τοῦ πλοίου.
Στόν ἀποστολικό αὐτό λόγο διαφαίνεται τό μεγαλεῖο τοῦ ἀποστολικοῦ ἀξιώματος, ὅπως αὐτό ἐβιώθη ἀπό τόν μεγάλο Ἀπόστολο Παῦλο. Βεβαίως δέν πρέπει νά παραλείψουμε καί νά σημειώσουμε ὅτι καθοδηγητικά γιά τήν αὐτοσυνειδησία μας καί φωτιστικά τῆς πορείας μας εἶναι καί τά ὅσα ὁ αὐτός Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν γράφει πρός τά δύο πνευματικά του τέκνα ἐν Κυρίῳ, τούς Ἀποστόλους Τιμόθεο καί Τίτο στίς λεγόμενες ποιμαντικές ἐπιστολές, στίς ὁποῖες ὀφείλουμε νά καταφεύγουμε ἱκετευτικά γιά νά μᾶς ἐνισχύσει ὁ Κύριος στήν προκειμένη διακονία μας.
Συμπέρασμα: Τό ὑπέροχο παράδειγμα τοῦ ἁγίου Παύλου ἄς τό ἔχουμε πάντοτε ἐνώπιόν μας ὡς ὁδηγό. Ἡ ἐκτίμηση τοῦ ποιμνίου πρός τόν Ποιμένα του εἶναι ἀνάλογη μέ τήν προσωπικότητα καί τό ἔργο του.
7. Λόγοι τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, Β΄ Καθολική Ἐπιστολή Πέτρου,
κεφάλαιο β΄, 1-22
Ἀναφέρεται στή συμπεριφορά τῶν ψευδοδιδασκάλων.
«Ἐγένοντο δέ καί ψευδοπροφῆται ἐν τῷ λαῷ, ὡς καί ἐν ὑμῖν ἔσονται ψευδοδιδάσκαλοι, οἵτινες παρεισάξουσιν αἱρέσεις ἀπωλείας, καί τόν ἀγοράσαντα αὐτούς δεσπότην ἀρνούμενοι, ἐπάγοντες ἑαυτοῖς ταχινήν ἀπώλειαν. Καί πολλοί ἐξακολουθήσουσιν αὐτῶν ταῖς ἀσελγείαις, δι' οὕς ἡ ὁδός τῆς ἀληθείας βλασφημηθήσεται. Καί ἐν πλεονεξίᾳ πλαστοῖς λόγοις ὑμᾶς ἐμπορεύσονται, οἷς τό κρῖμα ἔκπαλαι οὐκ ἀργεῖ, καί ἡ ἀπώλεια αὐτῶν οὐ νυστάξει. Εἰ γάρ ὁ Θεός ἀγγέλων ἁμαρτησάντων οὐκ ἐφείσαντο, ἀλλά σειραῖς ζόφου ταρταρώσας παρέδωκεν εἰς κρίσιν τηρουμένους, καί ἀρχαίου κόσμου οὐκ ἀφείσαντο, ἀλλά ὄγδοον Νῶε δικαιοσύνης κήρυκα ἐφύλαξε, κατακλυσμόν κόσμῳ ἀσεβῶν ἐπάξας, καί πόλεις Σοδόμων καί Γομόρρας τεφρώσας καταστροφῇ κατέκρινεν, ὑπόδειγμα μελλόντων ἀσεβεῖν τεθεικώς, καί δίκαιον Λώτ καταπονούμενον ὑπό τῆς τῶν ἀθέσμων ἐν ἀσελγείᾳ ἀναστροφῆς ἐρρύσατο. Βλέμματι γάρ καί ἀκοῇ ὁ δίκαιος, ἐγκατοικῶν ἐν αὐτοῖς, ἡμέραν ἐξ ἡμέρας ψυχήν δικαίαν ἀνόμοις ἔργοις ἐβασάνιζεν. Οἶδε Κύριος εὐσεβεῖς ἐκ πειρασμοῦ ῥύεσθαι, ἀδίκους δέ εἰς ἡμέραν κρίσεως κολαζομένους τηρεῖν, μάλιστα δέ τούς ὀπίσω σαρκός ἐν ἐπιθυμίᾳ μιασμοῦ πορευομένους καί κυριότητος καταφρονοῦντας. Τολμηταί, αὐθάδεις! δόξας οὐ τρέμουσι βλασφημοῦντες, ὅπου ἄγγελοι, ἰσχύϊ καί δυνάμει μείζονες ὄντες, οὐ φέρουσι κατ' αὐτῶν παρά Κυρίῳ βλάσφημον κρίσιν. Οὗτοι δέ, ὡς ἄλογα ζῷα φυσικά γεγεννημένα εἰς ἅλωσιν καί φθοράν, ἐν οἷς ἀγνοοῦσι βλασφημοῦντες, ἐν τῇ φθορᾷ αὐτῶν καταφθαρήσονται, κομιούμενοι μισθόν ἀδικίας, ἡδονήν ἡγούμενοι τήν ἐν ἡμέρᾳ τρυφήν, σπίλοι καί μῶμοι, ἐντρυφῶντες ἐν ταῖς ἀπάταις αὐτῶν, συνευωχούμενοι ὑμῖν, ὀφθαλμούς ἔχοντες μεστούς μοιχαλίδος καί ἀκαταπαύστους ἁμαρτίας, δελεάζοντες ψυχάς ἀστηρίκτους, καρδίαν γεγυμνασμένην πλεονεξίας ἔχοντες, κατάρας τέκνα! Καταλιπόντες εὐθεῖαν ὁδόν ἐπλανήθησαν, ἐξακολουθήσαντες τῇ ὁδῷ τοῦ Βαλαάμ τοῦ Βοσόρ, ὅς μισθόν ἀδικίας ἠγάπησεν, ἔλεγξιν δέ ἔσχεν ἰδίας παρανομίας. Ὑποζύγιον ἄφωνον ἐν ἀνθρώπου φωνῇ φθεγξάμενον ἐκώλυσε τήν τοῦ προφήτου παραφρονίαν. Οὗτοί εἰσι πηγαί ἄνυδροι, νεφέλαι ὑπό λαίλαπος ἐλαυνόμεναι, οἷς ὁ ζόφος τοῦ σκότους εἰς αἰῶνα τετήρηται. Ὑπέρογκα γάρ ματαιότητος φθεγγόμενοι δελεάζουσιν ἐν ἐπιθυμίαις σαρκός ἀσελγείαις τούς ὄντως ἀποφυγόντας τούς ἐν πλάνῃ ἀναστρεφομένους, ἐλευθερίαν αὐτοῖς ἐπαγγελλόμενοι, αὐτοί δοῦλοι ὑπάρχοντες τῆς φθορᾶς˙ ᾧ γάρ τις ἥττηται, τούτῳ καί δεδούλωται. Εἰ γάρ ἀποφυγόντες τά μιάσματα τοῦ κόσμου ἐν ἐπιγνώσει τοῦ Κυρίου καί σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ, τούτοις δέ πάλιν ἐμπλακέντες ἡττῶνται, γέγονεν αὐτοῖς τά ἔσχατα χείρονα τῶν πρώτων. Κρεῖττον γάρ ἦν αὐτοῖς μή ἐπεγνωκέναι τήν ὁδόν τῆς δικαιοσύνης ἤ ἐπιγνοῦσιν ἐπιστρέψαι ἐκ τῆς παραδοθείσης αὐτοῖς ἁγίας ἐντολῆς. Συμβέβηκε δέ αὐτοῖς τό τῆς ἀληθοῦς παροιμίας, κύων ἐπιστρέψας ἐπί τό ἴδιον ἐξέραμα, καί, ὗς λουσαμένη εἰς κύλισμα βορβόρου».
Δηλαδή: Ἀνεφάνησαν δέ καί ψευδοπροφῆται μεταξύ τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ, καθώς καί μεταξύ σας θά παρουσιασθοῦν εἰς τό μέλλον ψευδοδιδάσκαλοι, πού μέ πανουργία θά εἰσαγάγουν πλανεμένες διδασκαλίες. Θά ἀρνοῦνται δέ αὐτοί οἱ διδάσκαλοι καί αὐτόν τόν Δεσπότη, πού τούς ἐξαγόρασε μέ τό αἷμα Του, καί θά ἐπιφέρουν ἔτσι κατά τοῦ ἑαυτοῦ των ταχεῖα καταστροφή. Καί πολλοί θά ἀκολουθήσουν τίς ποικίλες μορφές τῆς ἀσελγείας, εἰς τίς ὁποῖες θά παρακινοῦν μέ τήν διδασκαλίαν των αὐτοί οἱ ψευδοδιδάσκαλοι. Καί δι' αὐτούς ἡ χριστιανική πίστις καί ζωή, πού εἶναι ὁ δρόμος τῆς ἀληθείας, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ εἰς τήν οὐράνιαν βασιλείαν, θά βλασφημηθῆ καί θά κακολογηθῆ. Καί οἱ ψευδοδιδάσκαλοι αὐτοί θά ἐμπορευθοῦν εἰς βάρος σας ἐπιδιώκοντες αἰσχρά κέρδη μέ συλλογισμούς τῆς ἐπινοήσεώς των ἀνακατεμένους μέ φαινομενικόν καί πλαστόν ζῆλο. Κατά τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν ἡ καταδίκη δέν παραμένει ἀδρανής, καί ἡ ἀπώλειά των δέν εἶναι δυσκίνητος σάν τόν ἄνθρωπο πού νυστάζει, ἀλλά ἀναβάλλεται ὑπό τοῦ μακροθύμου Κριτοῦ. Διότι, ἄν ὁ Θεός ἀκόμη καί τούς ἀγγέλους, ὅταν ἡμάρτησαν, δέν ἐλογάριασε, ἀλλά ἁλυσοδεμένους εἰς τό σκότος τούς ἔριψε εἰς τόν τάρταρον καί τούς παρέδωσε νά φυλάττωνται διά νά δικασθοῦν κατά τήν ἡμέραν τῆς κρίσεως˙ καί ἄν τόν παλαιόν κόσμον, πού ἔζησε πρό τοῦ κατακλυσμοῦ, δέν τόν λυπήθηκε, ἀλλά τόν Νῶε μέ ἑπτά ἄλλους, ὄγδοον αὐτόν τῆς δικαιοσύνης κήρυκα εἰς τήν γενεάν του, ἐφύλαξε ἀπό τήν καταστροφήν, ὅταν ἐπέφερε κατακλυσμόν εἰς τόν κόσμον τῶν ἀσεβῶν˙ καί ἄν τίς πόλεις τῶν Σοδόμων καί τῆς Γομόρρας μετέβαλε εἰς στάκτην καί καταδίκασε νά μένουν διά παντός κατεστραμμένες καί τίς ἔθεσε φοβερό παράδειγμα εἰς ἐκείνους πού εἰς τό μέλλον θά ζοῦσαν μέ ἀσέβεια˙ καί ἄν ἐγλύτωσε τόν δίκαιον Λώτ, ὅταν κατεπιέζετο καί ὑπέφερεν ἀπό τήν συμπεριφοράν ἐκείνων, πού μέ τήν ἀσωτίαν καί ἀσέλγειάν των παρεβίαζαν τόν φυσικόν νόμον˙ καί τόν ἐγλύτωσε ὁ Θεός, διότι βλέπων μέ τά μάτια του τά ἄσεμνα παραδείγματα καί ἀκούων μέ τ' αὐτιά του τίς αἰσχρότητες ὁ δίκαιος ἐκεῖνος Λώτ, ὅταν ἐκατοικοῦσε ἐν μέσῳ τῶν ἀσεβῶν αὐτῶν, μέ τά παράνομα ἔργα των ἔθετε καθημερινά εἰς δοκιμασίαν τήν ψυχήν του, πού παρέμεινε δικαία καί δέν παρεσύρθη, ἐξάγεται λοιπόν ἐκ τούτων, ὅτι γνωρίζει καλά ὁ Κύριος νά ἐλευθερώνη ἀπό κάθε πειρασμόν καί ἐξωτερικήν στενοχώριαν τούς εὐσεβεῖς, τούς δέ ἀδίκους, γνωρίζει νά τούς φυλάττη διά τήν ἡμέραν τῆς κρίσεως. Πρό παντός δέ φυλάσσει εἰς κρίσιν καί καταδίκην ἐκείνους πού σύρονται ἀπό σάρκα μέ ἐπιθυμίαν, πού μιαίνει καί μολύνει, καί πού περιφρονοῦν τήν ὑπερτάτην ἐξουσίαν καί τό μεγαλεῖον τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Αὐτοί πράττουν μέ θρασεῖαν καί αὐθάδη τόλμην τά ἄνομα καί δέν τρέμουν, ὅταν βλασφημοῦν τούς ἐνδόξους ἀγγέλους καί τούς ἀποδίδουν πρόστυχα καί ὑβριστικά πάθη καί ἐπιθυμίες σαρκικές. Καί βλασφημοῦν αὐτοί τούς ἐνδόξους ἀγγέλους, εἰς καιρόν πού οἱ ἄγγελοι, καίτοι κατά τήν ἰσχύν καί τήν δύναμιν εἶναι μεγαλύτεροι ἀπό τούς ἀσθενεῖς ἀνθρώπους, δέν ἐκφέρουν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου κρίσιν ὑβριστικήν κατά τῶν δαιμόνων, οἱ ὁποῖοι διά τῆς ἀθανάτου καί ἀσωμάτου φύσεώς των διετήρησαν κάποια ἀσθενῆ λείψανα ἀπό τήν παλαιάν των δόξαν. Αὐτοί δέ οἱ αἱρετικοί, ὡς ἄλογα ζῶα, τά ὁποῖα ἀκολουθοῦν ἀπό αὐτήν τήν ὥραν τῆς γεννήσεώς των τίς φυσικές των ὁρμές καί ὡς ἐκ τούτου πιάνονται εἰς παγίδα φθοροποιόν, θά καταστραφοῦν ἀσφαλῶς, ἐπειδή βλασφημοῦν εἰς ἐκεῖνα, πού δέν γνωρίζουν, δηλαδή βλασφημοῦν τούς ἐνδόξους ἀγγέλους. Αὐτοί θά λάβουν εἰς ἀνταμοιβήν τήν τιμωρίαν καί τόν μισθόν, μέ τόν ὁποῖον πληρώνεται ἡ ἀδικία. Νομίζουν οἱ ταλαίπωροι ὡς ἀπόλαυσιν τό νά ὀργιάζουν ὄχι μόνο κατά τήν νύκτα, ἀλλά καί κατά τήν διάρκειαν τῆς ἡμέρας. Εἶναι ἀκάθαρτοι καί στίγματα τῆς Ἐκκλησίας καί θεωροῦν σάν ἀπόλαυσιν καί τρυφήν τό νά παραπλανήσουν πολλούς μέ τίς ἀπάτες των καί τίς πλάνες των, τίς ὁποῖες διαδίδουν ὅταν συντρώγουν μαζί σας εἰς τίς ἀγάπες. Ἔχουν μάτια γεμᾶτα ἀπό ἐπιθυμία τοῦ νά βλέπουν γυναῖκες αἰσχρές καί πόρνες˙ μάτια πού ἀκατάπαυστα ἁμαρτάνουν˙ ἐξαπατοῦν καί παρασύρουν μέ τά μάτια αὐτά σέ αἰσχρές πράξεις ψυχές, πού δέν εἶναι ἐστηριγμένες εἰς τήν ἀρετήν˙ ἔχουν καρδιά γυμνασμένην εἰς τήν ἀχόρταστην ἐπιθυμίαν τοῦ χρήματος καί τῆς ἡδονῆς. Εἶναι τέκνα τῆς κατάρας. Ἐγκατέλειψαν τόν ἴσιον δρόμον καί ἐπλανήθησαν. Ἀκολούθησαν δέ τόν δρόμον καί μιμήθηκαν τήν συμπεριφοράν τοῦ Βαλαάμ τοῦ υἱοῦ τοῦ Βοσόρ, ὁ ὁποῖος ἠγάπησε τόν μισθόν τῶν ἐργατῶν τῆς ἀδικίας, διότι ἔλαβε χρήματα ἀπό τόν βασιλέα τῶν Μωαβιτῶν, διά νά καταρασθῆ ἄδικα τόν εὐλογημένον λαόν τοῦ Θεοῦ. Ἀλλ' ἔλαβεν ἔλεγχον καί ἐπιτίμησιν διά τήν παρανομίαν του. Ὄνος, πού δέν εἶχε ἐκ φύσεως ἔναρθρον φωνή, ὡμίλησε μέ φωνήν ἀνθρώπου καί ἠμπόδισεν τοῦ προφήτου τήν παραφροσύνην, πού τόν ἔσπρωχνε νά ἀπειθήση πρός τήν ρητήν ἀπαγόρευσιν τοῦ Θεοῦ. Αὐτοί εἶναι πηγές, πού στέρεψαν καί δέν ἔχουν νερό, γιατί ἐστερήθησαν τό καθαρό νερό τῆς ἀληθείας. Εἶναι σύννεφα πού τά σπρώχνουν μέ βία σφοδροί καί καταστρεπτικοί ἄνεμοι. Δι' αὐτούς ἔχει φυλαχθεῖ ἡ μαυρίλα τοῦ αἰωνίου σκότους. Καί τούς ἔχει ἐπιφυλαχθεῖ ἡ μαυρίλα αὐτή, διότι μέ ἐξωγκωμένους λόγους γεμάτους ματαιότητα καί πλάνη δελεάζουν μέ τό δόλωμα σαρκικῶν ἐπιθυμιῶν ἀστήρικτους πιστούς, οἱ ὁποῖοι ἐχωρίσθησαν πραγματικά καί ἔφυγαν μακριά ἀπό τούς ἐθνικούς, πού ζοῦν μέσα εἰς τήν πλάνην. Καί ὑπόσχονται εἰς αὐτούς ἐλευθερίαν, εἰς καιρόν πού αὐτοί εἶναι δοῦλοι τῆς ἠθικῆς διαφθορᾶς καί τῆς ἁμαρτίας. Καί εἶναι δοῦλοι, διότι εἰς ἐκεῖνο τό πάθος, ἀπό τό ὁποῖο κανείς ἔχει νικηθῆ, εἰς αὐτό καί ἔχει δουλωθῆ. Ναί, εἶναι δοῦλοι. Διότι, ἄν μετά τήν ἀποφυγήν τῶν αἰσχρῶν καί μολυσματικῶν πράξεων τοῦ κόσμου, τήν ὁποίαν κατώρθωσαν διά τῆς πλήρους γνώσεως τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ, μπερδεύθηκαν πάλι εἰς τά δίκτυα τῶν αἰσχρῶν αὐτῶν πράξεων καί νικῶνται ἀπό αὐτές, τότε τά τελευταῖα των ἔγιναν χειρότερα ἀπό τά προτερινά. Διότι θά ἦταν καλύτερον δι' αὐτούς νά μήν εἶχαν γνωρίσει τόν δρόμο τῆς δικαιοσύνης καί τόν Χριστιανισμό, παρά, ἀφοῦ τόν ἐγνώρισαν, νά γυρίσουν πάλιν εἰς τήν παλαιάν ἁμαρτωλήν ζωήν των καί νά ἀπομακρυνθοῦν ἀπό τήν παραδοθεῖσαν εἰς αὐτούς ἁγίαν ἐντολήν, πού περιλαμβάνει τήν ὅλην ἠθικήν διδασκαλίαν τοῦ Εὐαγγελίου. Ἀλλά ἔχει συμβῆ εἰς αὐτούς ἐκεῖνο, πού λέγει ἡ ἀληθής παροιμία˙ σκύλος πού ἐγύρισε πάλιν εἰς τό ξέρασμά του, καί χοῖρος, ὁ ὁποῖος, ἀφοῦ ἐλούσθη καί ἐκαθαρίσθη, ἐκυλίσθη μέσα εἰς τήν λάσπην καί μέ τά συνεχῆ κυλίσματά του ἔγινεν περισσότερον ἀκάθαρτος.
Τό θεόπνευστο στόμα τοῦ Κορυφαίου Ἀποστόλου Παύλου ἀναφέρεται στούς ψευδοπροφῆτες καί ψευτοδιδασκάλους καί κατ’ ἐπέκταση καί στούς κακούς Κληρικούς, τούς ἀναξίους τῆς κλήσεώς των. Μέ τίς πεπλανημένες διδασκλαλίες των καί μέ τόν ἁμαρτωλό βίο των, διαστρέφουν τή θεοπαράδοτη πίστη στόν Τριαδικό Θεό, προδίδουν τά ὅσα ἁγνά καί ὠφέλιμα ἐδιδάχθησαν κατά τήν εἴσοδό των στήν Ἐκκλησία καί οὐσιαστικά ἐπιστρέφουν στήν εἰδωλολατρία, μέ συνέπεια νά «βλασφημεῖται τό ὄνομα τοῦ Κυρίου ἐν τοῖς ἔθνεσι» (Ρωμ.β΄, 24). Ὁ Θεός, γνωρίζει καί τά κρύφια τῶν ἱερέων (πρβλ. Ἰεζεκιήλ, η΄, 10-12- Migne P.G., 81, 884), ὡς Πανάγαθος πού εἶναι μακροθυμεῖ, ἀλλ’ αὐτό δέν γίνεται ἐπ’ ἄπειρον.
Συμπέρασμα: Σέ μιά ἐποχή πού ἡ πίστη μαραίνεται, οἱ αἱρέσεις πληθύνονται καί πολλοί χριστιανοί δυσπιστοῦν πρός τούς Ποιμένες των, σέ μιά ἐποχή, πού «δικάζειν ἅπαντες ἐθέλουσι τῷ ἱερεῖ» (Ἰωάννης Χρυσόστομος, P.G. 48, 651), προβάλλει σέ κάθε Κληρικό τό χρέος νά εἶναι, εἰ δυνατόν, «τέλειος καί ὁλόκληρος», «ἐν μηδενί λειπόμενος» (Ἰακώβου, α΄, 4).
- Β -
Μετά τά ἀφυπνιστικά ὡς ἄνω μηνύματα, ἔρχομαι τώρα, στήν πρόταση συγκεκριμένων συμπεριφορῶν, πού ἐλπίζω νά μᾶς φέρουν ἀκόμη πιό κοντά στόν λαό μας. Ἡ Ἐκκλησία μας πρέπει νά κινηθεῖ σέ μιά καθολική προσπάθεια ἐσωτερικῆς ἀνασυντάξεώς της, δηλαδή στήν υἱοθέτηση κάποιων ἀλλαγῶν στίς ἄμεσες λειτουργίες τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὀργάνων. Ἡ Ἱ. Σύνοδος ἔχει ἐγκρίνει τίς προτάσεις αὐτές πού ἀπευθύνονται πρός ὅλους τούς κληρικούς (Ἱεράρχες, Ἱερεῖς, Διακόνους) καί τούς λαϊκούς πού εἶναι στελέχη μας. Οἱ προτάσεις αὐτές εἶναι οἱ ἀκόλουθες:
α) Ἀπό τήν ἐξουσιαστική νοοτροπία, στό πνεῦμα "διακονίας". Τά ὄργανα (πρόσωπα) καί οἱ δομές τῆς Ἐκκλησίας, μέχρι σήμερα, λειτουργοῦν ἐν πολλοῖς μέ τή νοοτροπία καί τόν ἀέρα τῆς "ἐξουσίας". Οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι, ἀκόμη καί οἱ πιστοί, ἀντιδροῦν στή νοοτροπία αὐτή. Οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι εἶναι "ἀντιεξουσιαστικοί"!
Τά πρόσωπα καί οἱ δομές τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νά ἀπεκδυθοῦν τήν ἐξουσιαστική νοοτροπία. Σκοπός εἶναι νά μειωθοῦν καί, εἰ δυνατόν, νά ἐκλείψουν οἱ προστριβές τῶν μελῶν καί μή μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, σέ ζητήματα πού ἅπτονται τῶν σχέσεών των μέ τά ἐκκλησιαστικά ὄργανα. Οἱ ἐκκλησιαστικές δομές (Ἱ. Σύνοδος, Μητροπόλεις, Ἐνορίες, Ἱδρύματα) πρέπει νά παύσουν νά λειτουργοῦν ὡς "γραφειοκρατικές διοικητικές ὑπηρεσίες" καί ἔχουν χρέος νά ἀσκοῦν τό ἔργο των ὡς ἐν Χριστῷ διακονία.
β) Ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς "παραστάσεως", στήν Ἐκκλησία τῆς ταπείνωσης. Ἡ ἐξουσιαστική νοοτροπία συντελεῖ, ὥστε τά πρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας νά ἀρέσκονται σέ "παραστάσεις", σέ προβολή στά ΜΜΕ κ.λπ. Οἱ παραστάσεις, οἱ πομπώδεις καί θεαματικές ἐκδηλώσεις εἶναι κατάλοιπα τῆς παραδοσιακῆς κοινωνίας, ὅπου οἱ ἄνθρωποι, στερημένοι ἄλλων κοινωνικῶν ἐκδηλώσεων, ἐπιζητοῦσαν "ἄρτον καί θεάματα". Σήμερα, ὅμως, οἱ ἐκδηλώσεις αὐτές ἔρχονται σέ ἀντίθεση πρός τό πνεῦμα λιτότητος καί δημοκρατικότητος τῆς ἐποχῆς μας, ἀλλά καί πρός τό πνεῦμα τῆς χριστιανικῆς σεμνότητος καί ταπεινότητος. Ἡ λεγομένη "βυζαντινή μεγαλοπρέπεια" δέν πρέπει νά ἀποτελεῖ πρόσχημα γιά ἐπιδείξεις πολυτελείας, πλούτου καί χλιδῆς. Τό σεμνότερο εἶναι καί τό καλύτερο. Οἱ ἐμφανίσεις κληρικῶν στήν τηλεόραση πρέπει νά περιορισθοῦν στίς ἀπολύτως ἀναγκαῖες καί μόνον μετά ἀπό εἰδική ἄδεια τῆς προϊσταμένης των Ἀρχῆς.
γ) Ἀποφυγή ἐμπορικῶν δραστηριοτήτων. Στόν ἐκκλησιαστικό χῶρο, παρατηρεῖται τελευταῖα σέ ὁρισμένα ἐπίπεδα μιά αὐξημένη ἐμπορική δραστηριότητα. Μονές, προσκυνήματα, ἐνορίες κ.λπ., γιά τήν ὑλική των ἐνίσχυση, δέν ἀρκοῦνται στόν "ὀβολό τῆς χήρας" καί στά ἔσοδα τοῦ δίσκου καί τοῦ παγκαρίου, ἀλλά ἐπιδίδονται σέ ἐκτεταμένες ἐμπορικές δραστηριότητες, ἐκθέτοντας γιά πώληση ποικίλα ὅσα ἀντικείμενα, ἐκκλησιαστικῆς καί μή φύσεως, διατιμημένα μάλιστα μέ συγκεκριμένες τιμές. Ἡ ἐντύπωση πού δίδεται στόν ἁπλό κόσμο εἶναι ὅτι ἡ "ἐκκλησία μαζεύει λεφτά"! Αὐτή ἡ ἀλγεινή εἰκόνα τῆς ἐμποροπανήγυρης πρέπει νά ἐκλείψει.
δ) Ἀποφυγή ἐπίδειξης πλούτου καί δυνάμεως. Τά ἀνεγειρόμενα, ἐπίσης, ἐκκλησιαστικά κτίρια (Μητροπόλεις, Ἐνοριακά ἱδρύματα, Μονές κ.λπ.) συνηθίζεται νά εἶναι ὑπερβολικά ὀγκώδη καί μεγαλοπρεπῆ. Μερικά μοναστηριακά συγκροτήματα ἔχουν τέτοιο μέγεθος καί τόση πολυτέλεια, μπροστά στά ὁποῖα ὠχριοῦν ἀκόμη καί οἱ βίλλες τῶν πλουσίων καί τά κτίρια τῶν κοσμικῶν ἐπιχειρήσεων! Μερικές, μάλιστα, Μονές ἔχουν μεταβληθεῖ καί διαφημίζονται (!) ὡς τουριστικά ἀξιοθέατα, μέ ζωολογικούς κήπους, συντριβάνια καί διάφορες θεαματικές κατασκευές. Τίς Μονές αὐτές ἐπισκέπτονται πλήθη ἀνθρώπων (μέ πρωτοβουλία μάλιστα τουριστικῶν Γραφείων!) ὄχι γιά οἰκοδομή, ἀλλά γιά ψυχαγωγία! Αὐτό εἶναι καθαρά ἐκκοσμίκευση. Ἡ λιτότητα προσιδιάζει στήν καθημερινή μας ζωή. Μακριά μας ἡ ἀλόγιστη ἐπίδειξη, ἡ σκανδαλώδης διαβίωση, ἡ πολυτέλεια καί μάλιστα σέ ἐποχή φτώχειας καί οἰκονομικῆς κρίσεως.
ε) Ἡ σχέση τῶν Ἱερέων-Ἐφημερίων πρός τούς ἐνορίτες. Πολλοί Ἐφημέριοι συμπεριφέρονται πρός τούς ἐνορίτες, ὡς ἁπλοί ἐκκλησιαστικοί ὑπάλληλοι. Ἄλλοι προκαλοῦν τό ποίμνιό των μέ τά λόγια των, τά ἔργα των καί τή συμπεριφορά των. Οἱ ἱερεῖς πρέπει νά εἶναι σεμνοί καί προσεκτικοί. Ὅταν τούς ἐπισκέπτονται οἱ ἐνορίτες, νά τούς ὑποδέχονται μέ προσήνεια καί καλωσύνη. Νά τούς ἐξυπηρετοῦν "ἄνευ γογγισμῶν".
στ) Διαπροσωπικές σχέσεις Ἐφημερίων καί ἐνοριτῶν. Οἱ Ἐφημέριοι πρέπει νά ἀναπτύξουν διαπροσωπικές σχέσεις μέ τούς ἐνορίτες. Πρέπει νά καταβληθεῖ προσπάθεια, ὥστε σέ ὅλες τίς Ἐνορίες νά δημιουργοῦνται εὐκαιρίες προσωπικῆς ἐπικοινωνίας μεταξύ ποιμένων καί ποιμνίου καί τῶν ἐνοριτῶν μεταξύ των. Πρός τοῦτο διευκολύνει πολύ ἡ ἵδρυση καί λειτουργία "Ἐνοριακοῦ Κέντρου" πλησίον τοῦ Ναοῦ.
ζ) Ἔξοδος τῶν Ἐφημερίων ἐκτός τῶν τειχῶν τοῦ Ναοῦ. Οἱ Ἐφημέριοι νά προσπαθοῦν νά ἐπικοινωνήσουν μέ τούς ἐνορίτες καί ἐ κ τ ό ς τοῦ Ναοῦ καί πέραν τῆς λειτουργικῆς συνάξεως τῆς Κυριακῆς. Νά κυκλοφοροῦν στούς χώρους ζωῆς καί κοινωνικῆς λειτουργίας τῶν ἐνοριτῶν.
η) Οἱ Ἐφημέριοι, ὡς πνευματικοί πατέρες. Οἱ Ἐφημέριοι πρέπει νά ἐπιδιώκουν νά ἀσκοῦν τό λειτούργημα τῆς πνευματικῆς πατρότητος, ὥστε νά καθοδηγοῦν τούς ἐνορίτες σέ μιά συνειδητή καί γνήσια θρησκευτικότητα.
θ) Χρηστή διαχείριση τῶν οἰκονομικῶν. Οἱ ἐνορίτες εἶναι ἰδιαίτερα εὐαίσθητοι σέ θέματα διαχείρισης τῶν οἰκονομικῶν τῆς Ἐνορίας. Οἱ Ἐφημέριοι δέν πρέπει νά παραλείπουν νά τούς ἐνημερώνουν σχετικῶς.
ι) Ἐνίσχυση τῆς κοινωνικῆς προσφορᾶς τῆς Ἐκκλησίας. Μέγα τμῆμα τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ ἀντιμετωπίζει σήμερα σοβαρά προβλήματα ἐπιβίωσης, ἡ ἀνεργία κρατεῖ σέ κατάσταση ὁμηρίας παραγωγικές ἡλικίες ἤ δυνάμεις, ἡ γενική ἀκαταστασία στόν κόσμο καί οἱ ἐσωτερικές διαμάχες ἀπογοητεύουν τόν λαό. Ἡ Ἐκκλησία ἔρχεται, ἀλλά θά πρέπει νά ἔλθει ἀκόμη πιό κοντά, στά καθημερινά αὐτά προβλήματα τῶν ἀνθρώπων, δίνοντάς των πνευματική καί ὑλική τροφή καί διέξοδο. Οἱ Ἐφημέριοι, πού συνιστοῦν τό πιό ἀποκεντρωμένο σύστημα δικτύωσης τῆς Ἐκκλησίας στή Πατρίδα μας ἔχουν αὐτό τόν ρόλο καί πρέπει νά τόν ἀσκήσουν μέ αὐτοθυσία, πειθώ καί συνέπεια.
ια) Ἀποφυγή πολωτικῆς τακτικῆς. Ἡ δημοκρατική ὀργάνωση τῆς σύγχρονης κοινωνίας καί ἰδίως ἡ δυνατότητα ἐλεύθερης ἔκφρασης καί διακίνησης ἰδεῶν σέ συνδυασμό μέ τήν διάδοση τῶν ΜΜΕ ἐπιτρέπει στούς ὀλίγους ἀρνητικῶς διακειμένους πρός τήν Ἐκκλησία νά δημιουργοῦν προβλήματα στήν ἡγεσία τῆς Ἐκκλησίας, νά μειώνουν τό κύρος της καί γενικά νά προκαλοῦν ἀμφιβολίες καί συνειδησιακές ταλαντεύσεις στόν ἁπλό καί θρησκεύοντα ἑλληνικό λαό.
Ἡ Ἐκκλησία δέν μπορεῖ νά ἀγνοήσει τή νέα αὐτή ὀργάνωση καί λειτουργία τῆς σύγχρονης κοινωνίας. Εἰδικότερα, δέν μπορεῖ νά καλλιεργήσει ἕνα κλίμα ἐχθρότητος πρός τούς ἀντιφρονοῦντες ἤ να κηρύξει πόλεμο ἐναντίον των. Ἡ Ἐκκλησία πρέπει νά βλέπει, νά ἀκούει καί νά κατανοεῖ τό βαθύτερο ὑπαρξιακό πρόβλημα τῶν μή πιστῶν καί ὄχι τόσο τίς ἐξωτερικές ἐκδηλώσεις των. Οἱ φωνές καί οἱ διαμαρτυρίες πολλῶν ἐξ αὐτῶν εἶναι ἁπλῶς κραυγές ὀδύνης καί ἀπελπισίας γιά τό ἐσωτερικό των κενό.
ιβ) Ὄχι συνεχής ἐπίκληση τοῦ παρελθόντος. Στήν κριτική, τίς ἐπικρίσεις καί τήν πολεμική ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας γίνεται συνήθως ἡ ἐπίκληση τοῦ παρελθόντος: «Ἡ Ἐκκλησία ὑπῆρξε ἡ τροφός τοῦ Ἔθνους»! Ἡ ἐπίκληση αὐτή ἔχει διφορούμενα ἀποτελέσματα, διότι, ἀμέσως προβάλλεται ἡ ἔνσταση : «Καλά τότε, ἀλλά σήμερα τί γίνεται» !
ιγ) Προσπάθεια προσέγγισης τῶν ἔξω τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ἀντικείμενοι πρός τήν Ἐκκλησία στή Χώρα μας ἔχουν δύο θετικά στοιχεῖα, τό ὅτι εἶναι Ἕλληνες καί Ὀρθόδοξοι. Ὡς ἐκ τούτου, ἡ Ἐκκλησία ὀφείλει νά τούς ἀντιμετωπίζει μέσα στά πλαίσια τῆς ποιμαντικῆς της φροντίδος καί μέριμνας. Εἶναι εὔκολο νά τούς πετροβολοῦμε καί πολύ δύσκολο νά τούς σώσουμε. Τό πιό, ὅμως, σημαντικό καί σπουδαῖο εἶναι τό δεύτερο. Πρέπει, λοιπόν, ἡ Ἐκκλησία νά βρεῖ τρόπους καί μεθόδους προσέγγισης τῶν «ἀπολωλότων αὐτῶν προβάτων» καί γεφύρωσης τοῦ χάσματος πού οὕτως ἤ ἄλλως τούς χωρίζει ἀπό τήν πίστη καί τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Τί κάνει ἡ Ἐκκλησία πρός τήν κατεύθυνση αὐτή; Ἀσφαλῶς κάνει πολλά. Ἀλλ' ὄχι ἀρκετά.
ιδ) Ἀποφυγή συγκρουσιακοῦ κλίματος. Οἱ ἐκπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας δέν πρέπει νά ἀρχίσουν νά ἀντιδικοῦν πρός τούς ὑποστηρικτές τοῦ χωρισμοῦ Πολιτείας -Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία ὁπωσδήποτε, πρέπει νά ἀποφύγει νά ἀντιδρᾶ μέ αὐστηρές καί ἀπαξιωτικές ἐκφράσεις καί ἐκδηλώσεις. Ὁ Πατέρας τῆς παραβολῆς τοῦ Ἀσώτου δέν κατακεραύνωσε τόν «νεώτερον υἱόν» του, ὅταν αὐτός τοῦ ζήτησε νά ἀποχωρήσει ἀπό τόν πατρικό οἶκο! Ἡ Ἐκκλησία, τή θέση της καί τό κύρος της στή σύγχρονη ἑλληνική πραγματικότητα, δέν θά τά κερδίσει «μέ τό σπαθί της», τό ὁποῖο, βέβαια, δέν ἔχει, ἀλλά μέ τή σταθερή παρουσία της, ὡς παράγοντος εἰρήνης, ἀγάπης καί σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει τίποτε ἄλλο νά προτείνει στόν ἑλληνικό λαό πέρα ἀπό αὐτό πού εἶναι καί ἀπό αὐτό πού ἔχει : τήν ὁδό, τήν ἀλήθεια καί τή ζωή.
ιε) Αἴτηση συγγνώμης. Μήπως ἐμεῖς, τά πρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας, πρέπει νά συνηθίσουμε νά ζητᾶμε «συγγνώμην» ἀπό τούς πιστούς καί μή, γιά τίς παραλείψεις, τήν ἀδιαφορία, τήν ἀπουσία ποιμαντικῆς φροντίδος, ἀλλά καί γιά τά συγκεκριμένα τυχόν ἁμαρτήματά μας; « Ὑπέρ τῶν ἡμετέρων ἁ μ α ρ τ η μ ά τ ω ν καί τῶν τοῦ λαοῦ ἀ γ ν ο η μ ά τ ω ν» ἱκετεύουμε τόν Κύριό μας. Νά ταπεινωθοῦμε καί νά κάνουμε τήν αὐτοκριτική μας μέ εἰλικρίνεια καί ἐπίγνωση, ὄχι γιά ἐντυπωσιασμό. Ἔτσι θά διδάξουμε τόν λαό μας καί θά τόν κερδίσουμε.
Ἀδελφοί,
Ἔχουμε μιάν ἀκατάβλητη πνευματική δύναμη, προερχομένη ἀπό τήν πίστη μας, πού, πολλές φορές, δέν ξέρουμε νά τήν χρησιμοποιήσουμε. Σᾶς παρακαλῶ καί σᾶς προτρέπω νά τήν ἀξιοποιήσετε. Στόν ναό μέ τό κήρυγμά σας, στά σπίτια μέ τίς συζητήσεις σας, στίς κοινωνικές ἐπαφές σας, στά στελέχη σας, παντοῦ. Ἀναλάβατε πρωτοβουλίες νά διακονήσετε, νά διδάξετε, νά ἐνημερώσετε, νά πείσετε. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ὡς ὅπλο τήν προσευχή καί τόν λόγο της. Κάνετε χρήση ἀμφοτέρων. Ὁ Θεός νά εἶναι μαζί μας. Καλή δύναμη.
Μετ' εὐχῶν καί ἀγάπης
Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
