Ἀγαπητοί μου,
"Καιρός" λέγεται ἡ εἰδική προσευχή τήν ὁποίαν λέγει ὁ μέλλων νά λειτουργήσει ἱερεύς καί ὁ διάκονος. "Καιρός" ἐπίσης λέγεται ἡ ἐκζήτησις ὑπ᾿ αὐτῶν καί τῶν ἱεροψαλτῶν εὐχῆς καί εὐλογίας παρά τοῦ Ἀρχιερέως, ὅταν πρόκειται αὐτός νά παρίσταται κατά τήν ἱερουργίαν εἴτε λειτουργῶν εἴτε χοροστατῶν ἀπό τοῦ Θρόνου.
α) "Καιρός" ὑπό ἱερέων καί διακόνων μή ὄντος Ἐπισκόπου.
Καί περί μέν τῆς λήψεως "Καιροῦ" πρό τῆς Θ΄ Λειτουργίας, μή ἀναμενομένου τοῦ Ἐπισκόπου, διαλαμβάνει τά δέοντα τό "Ἱερατικόν" (Ἔκδοσις Ἀποστολικῆς Διακονίας 1987 σελ. 39). Ὁ "Καιρός" οὗτος -κατά τά παραδεδομένα- λαμβάνεται εἰς τόν Σολέαν, κατά τήν ἔναρξιν τοῦ Ὄρθρου, τῶν βημοθύρων ὄντων κεκλεισμένων. Ἐκεῖ μεταβαίνουν ἐξερχόμενοι τοῦ Ἁγίου Βήματος ἐκ τῶν δεξιῶν καί ἀριστερῶν θυρῶν οἱ μέλλοντες νά ἱερουργήσουν ἱερεῖς καί διάκονοι, ψαλλομένων τῶν Καθισμάτων τοῦ Ὄρθρου. Οὗτοι φέρουν ράσον μακρύ καί τά διάσημα τοῦ ὀφφικίου των, ἤτοι σταυρόν καί ἐπανωκαλύμμαυχον, ἐάν εἶναι ἀρχιμανδρίται, ἤ μόνον σταυρόν ἐάν εἶναι πρωτοπρεσβύτεροι ἤ ἐπανωκαλύμμαυχον ἐάν εἶναι Σύγκελλοι ἤ ἁπλοῖ ἱερομόναχοι. (Βλ. Κανονισμόν ὑπ᾿ ἀριθμ. 142/99 "Περί ἀπονομῆς ἐκκλησιαστικῶν ὀφφικίων ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τῆς Ἑλλάδος". Οὗτοι προσέρχονται πρῶτον πρό τοῦ Ἐπισκοπικοῦ Θρόνου καί ποιοῦν ἐκεῖ σχῆμα, ἐκζητοῦντες εὐλογίαν παρά τοῦ σωματικῶς ἀπόντος Ἐπισκόπου των, καί ἐν συνεχείᾳ ἔρχονται πρό τῶν Ἁγίων Θυρῶν (τῆς Ὡραίας Πύλης) καί ἄρχονται τῆς Ἀκολουθίας τοῦ "Καιροῦ". Εἰς τό "Καί νῦν ....... Τῆς εὐσπλαγχνίας τήν Πύλην ..........." ἀνοίγονται τά βημόθυρα καί ἄρχεται ἡ κατά σειράν προσκύνησις τῶν ἱερῶν εἰκόνων τοῦ τέμπλου, παρά πάντων τῶν λαμβανόντων τόν "Καιρόν" μέ τήν σειράν των. Μετά τήν ὁλοκλήρωσιν τῆς προσκυνήσεως ἑκάστης ἐκ τῶν 4 εἰκόνων τοῦ τέμπλου, μετά τῆς ἀπαγγελίας τοῦ εἰδικοῦ δι᾿ ἑκάστην ἐξ αὐτῶν τροπαρίου ἔρχονται ἅπαντες καί πάλιν πρό τῶν Ἁγίων Θυρῶν, ἀποκαλύπτονται καί ἐκεῖ ὁ πρῶτος τῇ τάξει λέγει τήν εὐχήν "Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν ἐξαπόστειλον .....". Τό ὀρθόν εἶναι νά λέγεται ἡ εὐχή αὐτή εἰς πρῶτον ἑνικόν πρόσωπον, δηλ. "ἐνίσχυσόν με" καί ὄχι "ἐνίσχυσον ἡμᾶς" καί τοῦτο διότι ἕνας πάντοτε εἶναι ὁ θύτης, ὁ τελῶν τήν ἀναίμακτον ἱερουργίαν. Οἱ συλλειτουργοῦντες ἁπλῶς συμπαρεδρεύουν. Μέ τό "Δι᾿ εὐχῶν" εἰσέρχονται ἅπαντες πάλιν διά τῶν πλαγίων θυρῶν εἰς τό Ἅγιον Βῆμα, προσκυνοῦν τήν Ἁγ. Τράπεζαν καί τό ἐπ᾿ αὐτῆς ἱερόν Εὐαγγελιον καί ἀπέρχονται διά νά ἐνδυθοῦν τά ἄμφιά των. Εἰς ὡρισμένας τοπικάς Ἐκκλησίας οἱ ἱερεῖς προσκυνήσαντες τήν Ἁγ. Τράπεζαν ἀσπάζονται ἀλλήλους λέγοντες τό "Ὁ Χριστός ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν". Πρόκειται γιά εὐλαβῆ καί συμβολικήν συνήθειαν τήν ὁποίαν σᾶς συνιστῶ.
β) "Καιρός" ὑπό ἱερέων καί διακόνων κατά τήν ἄφιξιν τοῦ Ἀρχιερέως.
Ὅταν πρόκειται νά λειτουργήσει ἤ νά χοροστατήσει Ἀρχιερεύς, οἱ ἱερεῖς δέν λαμβάνουν μόνοι των "Καιρόν" οὔτε ἐνδύονται τά ἄμφιά των, ἀλλ᾿ ἀναμένουν τήν ἄφιξιν τοῦ Ἀρχιερέως εἰς τήν εἴσοδον τοῦ Ναοῦ. Ἁπλῶς ἕνας ἱερεύς φορεῖ ἐπιτραχήλιον καί λέγει τάς ἐκφωνήσεις μέχρι τῆς ὥρας ταύτης. Καί οὗτος εὐθύς ὡς ἀντιληφθῆ τήν ἄφιξιν τοῦ Ἐπισκόπου, ἀποβάλλει τό ἐπιτραχήλιον καί σπεύδει καί αὐτός πρός ὑποδοχήν του εἰς τήν εἴσοδον τοῦ Ναοῦ. Τό πῶς ἵστανται οἱ ἱερεῖς καί οἱ διάκονοι ἐκεῖ διά νά ὑποδεχθοῦν τόν Ἐπίσκοπον, καί τό πῶς ἐν συνεχείᾳ, τοῦ Ἐπισκόπου περιβληθέντος Μανδύαν καί λαβόντος παρά τοῦ πρώτου τῇ τάξει ἱερέως τήν Ράβδον, εἰσέρχονται ἅπαντες κατά τάξιν εἰς τόν Ναόν καί παρατάσσονται εἰς τόν Σολέαν, καθώς καί περί τῆς εὐλογίας τοῦ Ἀρχιερέως πρός τόν λαόν, τῶν ἱεροψαλτῶν ψαλλόντων τό "Εἰς πολλά ἔτη ....." διαλαμβάνει λεπτομερῶς ἡ "Τάξις...." τήν ὁποίαν προσφάτως ἐξεδώσαμεν, εἰς τάς σελ. 5-9. Διά τοῦτο παρέλκει ἐδῶ ἡ ἐπανάληψίς των.
Ὅμως κρίνομεν ἐπάναγκες νά ἐπαναλάβωμεν ἐδῶ ὅσα ἀκολουθοῦν μετά τήν ἄνοδον τοῦ Ἐπισκόπου εἰς τόν Θρόνον καί τή προσέλευσιν τῶν κληρικῶν πρός ἐκζήτησιν εὐχῆς καί ἀσπασμόν τῆς χειρός του, ἐπειδή, παρά τήν "Τάξιν...." μερικοί κληρικοί μας ἐξακολουθοῦν νά δημιουργοῦν ἀταξίαν εἰς τό σημεῖον τοῦτο. Μόλις λοιπόν ὁ Ἐπίσκοπος ἀνέλθη εἰς τόν Θρόνον ἀμέσως κινοῦνται πρός αὐτόν μέ τήν σειράν των οἱ ἱερεῖς καί διάκονοι διά νά λάβουν τόν "Καιρόν", κατά ζεύγη, εἷς ἱερεύς καί εἷς διάκονος ἐξ ἀριστερῶν του, κατά τήν τάξιν τῶν πρεσβείων. Πρῶτος δηλ. ἔρχεται ὁ πρῶτος τῇ τάξει ἱερεύς, ἔχων ἐξ ἀριστερῶν αὐτοῦ τόν πρῶτον διάκονον. Ταυτοχρόνως καί οἱ δύο ποιοῦν μετάνοιαν μίαν καί πρῶτος ὁ ἱερεύς ἀσπάζεται τήν δεξιάν τοῦ Ἐπισκόπου, ἀκολουθεῖ πράττων τό ἴδιο ὁ διάκονος καί πάλιν ἀμφότεροι συγχρόνως ποιοῦν ἄλλην μίαν μετάνοιαν καί σχῆμα καί ἀποχωροῦν ταυτοχρόνως, εἰσερχόμενοι εἰς τό Ἅγιον Βῆμα, ἐνῶ ὄπισθεν αὐτῶν ἔρχεται τό ἐπόμενον ζεῦγος, ἱερέως-διακόνου. Μερικοί ἱερεῖς μή γνωρίζοντες τήν τάξιν ἀσπάζονται τήν χεῖρα τοῦ Ἀρχιερέως, δέν ἀναμένουν τόν παραπλεύρως ἱστάμενον εἴτε διάκονον εἴτε ἱερέα καί κινοῦνται νά φύγουν μόνοι των. Ἡ ἀταξία αὐτή δέν πρέπει νά συνεχισθῆ. Ὅταν τελειώσουν οἱ διάκονοι, τήν θέσιν των παίρνουν οἱ ἀπομένοντες ἱερεῖς μέ τήν σειράν των.
Ἡ τάξις αὐτή τηρεῖται καί εἰς τόν Ἑσπερινόν ἀπαραλλάκτως.
γ) "Καιρός" ὑπό τῶν ἱεροψαλτῶν.
Μετά τούς ἱερεῖς καί διακόνους, "Καιρόν" λαμβάνουν καί οἱ δύο ἱεροψάλται, (Πρωτοψάλτης καί Λαμπαδάριος) ταυτοχρόνως, ἱστάμενοι καί αὐτοί ἐνώπιον τοῦ Θρόνου, ὁ μέν Πρωτοψάλτης ἐκ δεξιῶν καί ἐξ ἀριστερῶν του ὁ Λαμπαδάριος. Οὗτοι φέροντες τά ράσα των, ποιοῦν ταυτοχρόνως μίαν μετάνοιαν, καί μέ τήν σειράν του ἕκαστος ἀσπάζονται τήν δεξιᾶν τοῦ Ἐπισκόπου, καί πάλιν ταυτοχρόνως ποιοῦν μετάνοιαν καί σχῆμα καί ἀπέρχονται ἕκαστος εἰς τό στάδιόν του. Τό αὐτό πράττουν ἐν συνεχείᾳ καί οἱ βοηθοί των.
Ἐάν δέν παρίσταται Ἐπίσκοπος, οἱ ἱεροψάλται λαμβάνουν "Καιρόν" παρά τοῦ ἐφημερίου, ἐντός τοῦ Ἁγίου Βήματος πρίν καταλάβουν τά στασίδιά των, εἰς τήν ἀρχήν τοῦ Ὄρθρου ἤ τοῦ Ἑσπερινοῦ.
Εὐλαβής εἶναι καί ἡ συνήθεια νά ἀσπάζονται, μετά τούς ἱεροψάλτας τήν δεξιάν τοῦ Ἐπισκόπου καί οἱ κ.κ. Ἐπίτροποι, καθώς καί οἱ Ἀναγνῶσται ἤ οἱ Ὑποδιάκονοι.
