Σεβασμιώτατε Αντιπρόεδρε της Ι.Σ.Ι. Μητροπολίτα Μεσσηνίας κ.κ. Χρυσόστομε, Σεβασμιώτατοι Αδελφοί και Πατέρες, "Σήμερον η χάρις του Αγίου Πνεύματος ημάς συνήγαγε" στην ετήσια κανονική Σύνοδό μας, για να καταπιαστούμε με τα σοβαρά πνευματικά και ποιμαντικά και κοινωνικά ζητήματα της Εκκλησίας και να δώσουμε ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες λύσεις στα εκκρεμή προβλήματά της. Συνερχόμεθα εν Αγίω Πνεύματι οι βουληφόροι άνδρες της Εκκλησίας, προτάσσοντες των ημετέρων γνωμών και απόψεων εκείνες του Παρακλήτου. Συνερχόμεθα με την έναντί της εκκλησιολογική συνείδηση της εκπλήρωσης του χρέους που απορρέει από την Ιεραρχική μας ιδιότητα και τη συνακόλουθη ευθύνη, σε μια εποχή που η συστροφή των πονηρευομένων έχει προκαλέσει σεισμό στις συνειδήσεις των ανθρώπων και ο φόβος των επερχομένων συνθλίβει την εσωτερική ειρήνη και γαλήνη πολλών. Έχω την αίσθηση ότι οι καιροί μας είναι ιδιαζόντως αποκαλυπτικοί και κρίσιμοι και ότι τώρα ακριβώς επαναβεβαιώνεται ο ρόλος μας μέσα στο έθνος και στην κοινωνία. Και ο ρόλος αυτός, ρόλος τραγικά σημαντικός, καλείται να είναι η ενωτική προσπάθεια συσπείρωσις των Ελλήνων γύρω από το διαχρονικό εκείνο κέντρο, που επί αιώνες έχει αποδείξει την αταλάντευτη αποστολή του, την ορθόδοξη Εκκλησία μας, ως Κιβωτού της σωτηρίας και ως ιερού θεσμού γαλήνης και ειρήνης των καρδιών. Οι ημέρες που έρχονται θα είναι δύσκολες όχι μόνο για το λαό μας, αλλά γιά όλο τον κόσμο. Έρευνα στην Αμερική απέδειξεν ότι 61% των ενηλίκων και 75% των εφήβων πιστεύουν ότι ο κόσμος θα φθάσει σ'ένα τέλος ή θα καταστραφή στην αρχή της επόμενης χιλιετίας. Κεντρικός άξονας του φόβου αυτού είναι η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι η κοινωνία που διαμορφώθηκε αυτά τα χρόνια πρέπει να τιμωρηθή και όλη της η υπόσταση βρίσκεται σε κίνδυνο. Πολλοί στην Ελλάδα λέγουν ότι το δράμα της Σερβίας ενδέχεται να επαναληφθή, καίτοι το ενδεχόμενο τούτο ως προς την πατρίδα μας φαίνεται να μή ισχύει. Ωστόσο ο κόσμος με την οξυδέρκεια του έχει αντιληφθή ότι σε τούτη την κρίσιμη ώρα, όπου διατυπώνεται ο φόβος για την "εφιαλτική ιδεολογία της Νέας Τάξης" (Βλ. 'Ελευθεροτυπία' 13-8-'99) η Εκκλησία μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς και να αρθρώσει ένα πειστικό αντίλογο στο παραλήρημα του παραλογισμού των πνευμάτων και των γλωσσών.
Η παρούσα Ι.Σ.Ι. είναι η τελευταία του αιώνα μας και της δεύτερης χιλιετίας που εκπνέει μετά 3 μήνες. Και είναι φυσικό να διακατεχόμεθα από ανυπομονησία καθώς ετοιμαζόμεθα να δρασκελίσουμε το κατώφλι της 3ης χιλιετίας και να αντικρύσουμε τον κόσμο μέσα από το πρίσμα των νέων εμπειριών που μας επιφυλάσσονται. Ως χριστιανοί οφείλουμε να αναπολήσουμε την ελπίδα που μας χαρίζει η πίστη μας και να συνειδητοποιήσουμε τον πνευματικό πλούτο των αγίων μας, που μας εχάρισεν η πολύπαθη και μαρτυρική Εκκλησία μας. Σ'όλους τους αιώνες που προηγήθηκαν η Εκκλησία του Χριστού άλλοτε καθημαγμένη από την πορφύραν του αίματος των μαρτύρων της και άλλοτε δεδοξασμένη από τα κλέη των τέκνων της, διέδραμε την μακρά και επίπονη βιωματική της πορεία προσφέρουσα στον κόσμον όλο τις ουράνιες εμπειρίες της θέωσης και υπερβαίνουσα με τη δύναμη της θείας χάριτος τους σκοπέλους και τα εμπόδια του Αλάστορα, μέσα στη θαλπωρή της "εν πνεύματι και αληθεία" λατρείας του Θεού. Στη διάρκεια της πρώτης χιλιετίας η Εκκλησία έζησε τη δόξα και το κλέος της διαμόρφωσης μέσα από έμπονες διαδικασίες των δογμάτων της και στη δεύτερη τον πειρασμό και το σκάνδαλο της διαίρεσης. Σήμερα βιώνει στη μεν ετερόδοξη δύση το φάσμα της εκκοσμίκευσης, που της έχει αφαιρέσει το λυτρωτικό στοιχείο της μετάνοιας και της λύτρωσης, και την οδηγεί σε σοβαρή κρίση ταυτότητας, στη δε ορθόδοξη ανατολή την περισυλλογή της μοναξιάς και την προκατάληψη της άγνοιας, που την απειλούν με περιθωριοποίηση.
Η Εκκλησία όμως δεν είναι εφεύρημα ανθρώπων, ούτε υπόκειται στη νομοτέλεια της παρακμής. Όπου αυτό σημβαίνει οφείλεται στις δικές μας αμαρτίες, που και αυτές ακόμη προσλαμβάνουν μέσα στο χώρο της ιδιάζουσαν χροιάν. Μέσα όμως από τις αμαρτίες των τέκνων Του δοξάζεται ο Θεός και αποδεικνύεται ότι "η δύναμίς Του εν ασθενεία τελειούται". Με αυτή την συνείδησιν οφείλομεν οι πάντες να προσφέρουμε τις διακονικές μας υπηρεσίες στην Εκκλησία, "ως μηδέν έχοντες και πάντα κατέχοντες". Η θεία χάρις "η τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα" είναι εκείνη που μας χορηγεί την ικανότητα να υπερβαίνουμε τις ανομίες μας και να υπερνικούμε τις δυσκολίες, μέσα στο ευχαριστιακό σώμα των σχέσεων κοινωνίας και ζωής που συγκροτείται από τη μετάληψη του άρτου και του ποτηρίου. Και είναι προφανές ότι μέσα από τη διαδικασία αυτή, που τοποθετεί τα πρόσωπα σε δεύτερη μοίρα, και τη χάρι του Θεού στην πρώτη, προέρχεται η διάρκεια της Εκκλησίας και η επιρροή που ασκεί στις καρδιές των ανθρώπων.
Πράγματι, ο Θεός χρησιμοποιεί εκάστοτε τους δούλους Του για να οδηγήσει τους ανθρώπους στη σωτηρία, όμως ποτέ η σωτηρία αυτή δεν μπορεί να είναι καρπός ή προϊόν της ανθρώπινης δράσης και κινητοποίησης. Οι εκλεκτοί και ειλικρινείς υπηρέτες του Χριστού εγνώριζαν καλώς τα όρια της προσφοράς των και γι'αυτό ουδέποτε εσκέφθησαν να σφετερισθούν τα δικαιώματα του Θεού. Υπήρξαν ως διάκονοι Θεού πιστοί και συνεπείς, άξιοι της κλήσεώς των. Και ο Θεός "αυτούς υπερύψωσε" αλλ'οι ίδιοι παρέμειναν ταπεινοί κατά το φρόνημα και απλοί κατά το ήθος. Γι' αυτό και το έργο τους δεν υπήρξε θνησιγενές, ούτε "απώλετο μετ' ήχου". Οι άνθρωποι του Θεού εστάθησαν επί των επάλξεων της αποστολής των με την συνείδησιν ότι υπήρξαν "δούλοι αχρείοι" οι οποίοι έζησαν με την συναίσθησιν ότι "ο ώφειλον ποιήσαι πεποιήκασι". Με την ιδίαν συναίσθησιν οφείλομεν οι πάντες να βιώνομε την αποστολήν μας, την αγιοπνευματικήν, την κοινωνικήν, την φιλάδελφον, υπεισερχόμενοι με ταπείνωση και δέος εις τον τρισσόν του Κυρίου αξίωμα, ήτοι το βασιλικόν, το ιερατικόν και το προφητικόν.
Κατά την άσκησιν των καθηκόντων μας ως ποιμένων της Εκκλησίας, ως Κυβερνητών και ως Διδασκάλων της οι στόχοι μας είναι απαρασάλευτοι. Και "ο μεν κόσμος παράγεται, και αι επιθυμίαι αυτού", ο δε Χριστός "μένει εις τον αιώνα". Οι καρποί των κόπων μας δεν οφείλονται σε μας. Είναι αποτέλεσμα της ευλογίας του Θεού. Εμείς είτε σπείρομεν, είτε ποτίζομεν, είτε θερίζομεν. Αλλά ο αυξάνων είναι ο Θεός. Την ελπίδα μας και την ζωήν μας την παρατίθεμεν στο Χριστό και μένουμε παρακαλούντες και δεόμενοι και ικετεύοντες. Μόνον τότε μπορούμεν να έχουμε προσδοκίες εν υπομονή. Ο Χριστός είναι η ελπίδα και η ζωή μας και από Αυτόν εκπορεύεται και η σωτηρία μας. Αυτού του πνεύματος απήχηση απετέλεσαν και οι λόγοι μας εφέτος στην πανήγυρη της Ι. Μονής Προφήτου Ηλίου Παρνασσίδος. Ελέγαμε λοιπόν κατά λέξιν προς τα πλήθη των προσκυνητών. "Εγώ ό,τι να είμαι, και όπως να φαντάζω στα μάτια σας, κάποτε έρχομαι και αύριο φεύγω. Όλοι μας ερχόμαστε και περνούμε, αλλά ο Χριστός μένει εις τον αιώνα. Ο Χριστός είναι η ελπίδα μας, ο Χριστός είναι η παρηγορία μας, ο Χριστός είναι η σωτηρία μας. Αυτό θέλω να σας εμπνεύσω αυτή την ώρα".
Η επίγνωση ωστόσο της ευθύνης μας ενώπιον της προδιαγεγραμμένης πορείας της Εκκλησίας και η πιστότητά μας στο Συνοδικό σύστημα διακυβερνήσεώς της καθώς επίσης και η ανάγκη αμοιβαίας ενίσχυσής μας στον πολύμορφο αγώνα μας, μας προσφέρουν σήμερα την παρηγορίαν αυτής της Σύναξής μας, που εμπεδώνει μέσα στις καρδιές μας την αίσθηση της εν Χριστώ ενότητός μας και της ζωντανής δύναμης, που χωρίς να αμβλύνει την προσωπική μας εισφορά στην υπόθεση της σωτηρίας, αναδεικνύει κυρίαρχη την χορηγία του Πνεύματος. Και είναι φυσικό να αναμένει ο καθένας από εμάς που έχουμε το προνόμιο να μετέχουμε της αδελφικής αυτής κοινωνίας, την ενίσχυση των δεσμών της εν Χριστώ κοινωνίας μας, την αλληλοπεριχώρηση των προβληματισμών αλλά και των δυνατοτήτων μας και την εν πνεύματι αγίω θεώρηση και αναθεώρηση της πορείας μας και των ευθυνών μας.
Κατά την προλαβούσαν πρώτην μετά την εκλογήν μας Σύνοδον της Ιεραρχίας (1998) είχαμε παρουσιάσει ενώπιόν σας μίαν δέσμην προβλημάτων προς επίλυσιν και είχαμε διατυπώσει προτάσεις, που έπρεπε να πραγματοποιηθούν. Πολλά εξ εκείνων που τότε ηκούσθησαν εις την αίθουσαν αυτήν εθεωρήθησαν υπερβολικά, ελέχθη δε εδώ τότε ότι και μέρος των εξαγγελθέντων εάν υλοποιείτο, τούτο θα απετέλει σημαντικήν πρόοδον και θα σηματοδοτούσε μια νέα περίοδο στη ζωή της Εκκλησίας. Ο ομιλών από της πρώτης στιγμής έθεσεν ως στόχον του να επιτύχει με τη βοήθεια του Θεού και όλων των Συνοδικών παραγόντων την εκπλήρωση όλου του προγράμματος που εξήγγειλε. Και πρέπει να καταθέσει ενώπιόν σας με πάσαν ειλικρίνειαν ότι δεν υπήρξεν άνευ δυσχερειών η πορεία προς την υλοποίησιν των προταθέντων. Με την πείραν της επί 1 1/2 έτος ασκήσεως των καθηκόντων μου ως Προκαθημένου της Εκκλησίας μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι από πλευράς διοικητικής, τουλάχιστον στο κέντρο, είμεθα ατυχώς ένας απελπιστικά δυσκίνητος οργανισμός, λόγω δε της προλαβούσης μακροχρονίου ασθενείας του αοιδίμου προκατόχου μας Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, η κατάσταση επεδεινώθη και χρειάσθηκε και εξακολουθεί να υπάρχει η ανάγκη υπεράνθρωπης προσπάθειας για να κατανικηθή η αδράνεια που κυριαρχούσε τουλάχιστον στους πρώτους μήνες σε πολλά επίπεδα της κεντρικής εκκλησιαστικής διοικήσεως. Η αδράνεια αυτή είχεν ως αποτέλεσμα την μείωση της απόδοσης και αυτών ακόμη των δυναμένων να προσφέρουν, καθώς εξητμίσθη βαθμηδόν πάσα διάθεσις προς δημιουργίαν και άπαντες περιωρίσθησαν σε μια τυπική γραφειοκρατική διεκπεραίωση της τρεχούσης και μόνον υπηρεσίας. Επεχειρήσαμε παρά ταύτα να εφαρμόσουμε το πρόγραμμά μας, με τις υπάρχουσες δυνάμεις σε ανθρώπινο υλικό, χωρίς δηλαδή κόστος σε επίπεδο προσώπων, για λόγους καθαρά πειραματικούς, προσφέροντας σε όλους την ευκαιρία να αποδείξουν τις ικανότητές των, χωρίς διακρίσεις και κυρίως χωρίς να βλέπουμε στο παρελθόν. Έτσι διετηρήσαμε σε συντριπτικό ποσοστό τα ίδια πρόσωπα στις ίδιες θέσεις, απλώς προσελάβαμε απολύτως απαραίτητα πρόσωπα καινούργια σε νεοδημιουργηθείσες θέσεις, ελπίζοντες ότι αυτή η κίνησή μας θα φιλοτιμήσει όλους να διδαχθούν και, εγκαταλείποντες παλαιές συνήθειες, όσοι εξ αυτών είχαν τέτοιες, να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα και να εργαστούν αποδοτικά. Νομίζομεν ότι καλώς ενεργήσαμε. Διότι τα υπάρχοντα σε ωρισμένους τομείς της Εκκλησίας μας δεν είναι ευκαταφρόνητα. Είναι κατά κανόνα νέοι στην ηλικία άνθρωποι, κληρικοί μας και λαϊκοί, που μπορούν με μία επιμόρφωση να εξελιχθούν σε πολύτιμους συνεργάτες. Άλλωστε στην Εκκλησία ειδικά τίποτε δεν διορθώνεται με το κνούτο. Η αγάπη και η καλωσύνη κερδίζουν τους ανθρώπους και η καλλιέργεια της φιλοτιμίας. Δεν θέλω να «πάρω το κεφάλι» κανενός. Θέλω να δώσω σε όλους την ευκαιρία να αποδείξει τις ικανότητές του και την συνέπειά του στην υπηρεσία του. Πιστεύω ακραδάντως ότι ο Αρχιεπίσκοπος ανήκει σε όλους και είναι κεκλημένος για να δίδει το σύνθημα της ενότητος, της δικαιοσύνης και της αποδοτικότητος. Ο χώρος της Εκκλησίας είναι κατ’ εξοχήν χώρος ελευθερίας και πνευματικότητος. Απευθυνόμεθα προς υπεύθυνα και ελεύθερα πρόσωπα, που είναι εικόνες του Θεού, και δεν μεταχειριζόμεθα μεθόδους εξανδραποδισμού και ευτέλειάς των, με ποινές και εφαρμογή πειθαρχικών κυρώσεων. Και στο κοσμικό ακόμη δίκαιο οι ποινές έχουν επανορθωτικό χαρακτήρα και όχι κεφαλικό, παιδευτικό και ποτέ εκδικητικό και ανταποδοτικό. Με τα ίδια λοιπόν πρόσωπα, εμπλουτιζόμενα με νέα, επιχειρούμε να επιτελέσουμε το έργο μας και θα το επιτελέσουμε με τη βοήθεια του Θεού. Αρκεί να αλλάξουμε νοοτροπία και να εγκαταλείψουμε στείρες πρακτικές που όζουν εκδικητικότητος, αδράνειας και αμπελοφιλοσοφίας. Τίποτε δεν επιτυγχάνεται με απλά ευχολόγια. Ο καιρός θα δείξει εάν καλώς επράξαμε. Όμως και από αυτήν εδώ τη θέση καλώ όλους τους εκκλησιαστικούς υπαλλήλους, κληρικούς και λαϊκούς, να εγκαταλείψουν παλαιές συνήθειες, να παύσουν να περνούν τις ώρες των στο «αργόν ρήμα», να στρωθούν στη δουλειά και να βοηθήσουν στο ξεκίνημα που κάναμε. Δεν επιθυμώ να διαψευσθώ στην εμπιστοσύνη που έχω δείξει σε όλα τα πρόσωπα. Αλλά αφελής δεν είμαι και ούτε εική «φορώ την μάχαιραν».
Κάθε μέρα διαπιστώνουμε, στο πέρασμα του μηνύματος της Σωτηρίας στον σημερινό κόσμο, πόσο πίσω είμαστε και πόσα εκσυγχρονιστικά βήματα πρέπει να κάνουμε και μάλιστα επειγόντως πριν χάσουμε και την σημερινή ευκαιρία της ζωντανής παρουσίας μας. Τα δεδομένα της εποχής μας επιβάλλουν νηφαλιότητα, ορθοφροσύνη και επιτηδειότητα. Κάθε έργο για να φθάσει από την εξαγγελία του στην υλοποίηση χρειάζεται σειρά πολυμήνων και πολυχρονίων ενίοτε ενεργειών, μια μυστική και άγνωστη στους αμύητους διαδικασία που προϋποθέτει συνεχή εργασία στο τραπέζι των συνομιλιών και των διαπραγματεύσεων, πολύωρες συσκέψεις, επίπονη προσπάθεια, που δεν φαίνεται προς τα έξω, και δίδει την πλανεμένη εντύπωση ότι δεν παράγεται έργο. Αλλά είναι προτιμότερο να καθυστερούμε την έναρξη ενός έργου, παρά να το κάνουμε πρόχειρα και μετά να μετανοιώνουμε γι’ αυτό. Προέτρεξαν μερικοί και έσπευσαν μάλλον άκομψα και άδικα να μας κατηγορήσουν ότι λέγομεν και ου ποιούμεν. Είναι τουλάχιστον άδικος για μας ο ισχυρισμός ότι ασχολούμεθα μόνο με λόγια και όχι με έργα. Παρακάτω θα σας αναλύσω μίαν προς μίαν τις κυριότερες δραστηριότητές μας στο χώρο της Συνόδου, αφήνοντας έξω τις ανάλογες δραστηριότητές μου στην Ι. Αρχιεπισκοπή. Θα το πράξω ως λογοδοσία ενώπιον του σώματος της ΙΣΙ αλλά και ως απόδειξι του κόπου και μόχθου που καταβάλλουμε με φιλοτιμία και αγάπη για την Εκκλησία, για να παύσει να αιωρείται η αδέσποτος φήμη ότι επιδιδόμεθα σε λόγια και αφήνουμε στη γωνία τα έργα. Και επίσης θα σας προσφέρω και ένα ερέθισμα για προβληματισμό, όταν θα σας αναφέρω, μετά τη λογοδοσία, και τις προοπτικές που διανοίγονται ενώπιόν μας για το εγγύς μέλλον. Δεν πρέπει να είμαστε απλοί διαχειριστές της τρέχουσας υπηρεσίας, αλλά και να βλέπουμε μπροστά και μακρυά, να προλαμβάνουμε καταστάσεις, να βγαίνουμε μπροστά από τα γεγονότα, να είμαστε στην κεφαλή των εξελίξεων και όχι στην ουρά. Έτσι αντιλαμβάνομαι την αποστολήν όλων μας, και ιδιαίτερα εμού ως πρώτου υπευθύνου για την καλή πορεία της Εκκλησίας.
Άλλωστε θα γνωρίζετε ασφαλώς ότι υπάρχουν τομείς, όπως π.χ. οι σχέσεις μας με την Πολιτεία, με το Πατριαρχείο, με τις άλλες Εκκλησίες κλπ. όπου χρειάζεται να αναπτύξει κανείς μια έντονη δραστηριότητα που δεν φθάνει να γνωσθή προς τα έξω. Πρέπει να γνωρίζετε, Αδελφοί, ότι πολλή και εντατική κάθε φορά προεργασία προηγείται κάθε συνάντησης του Αρχιεπισκόπου με εξέχοντα πρόσωπα της Πολιτείας για τη συζήτηση σοβαρών προβλημάτων. Επίσης οφείλω να σας πω ότι το ίδιο σημαντικές διεργασίες συντελούνται κάθε φορά που παρουσιάζονται προβλήματα, και μεγάλη προετοιμασία χρειάζεται να προηγηθή κάθε δημόσιας δήλωσης που δεσμεύει την Εκκλησία. Πίσω από κάθε έργο κρύβεται ολόκληρη σειρά ενεργειών, που απαιτούν διάθεση χρόνου και φαιάς ουσίας, επιστράτευση καταλλήλων συνεργατών, χάραξη σχεδιασμού πολιτικής, εκτίμηση ρεαλιστικών δυνατοτήτων. Με όσα στη συνέχεια θα σας αναφέρω θα γίνει ελπίζω κατανοητή η φιλότιμη προσπάθεια που κατεβλήθη και καταβάλλεται για την πνευματική καλλιέργεια του λαού του Θεού, για την προβολή της εκκλησιαστικής παρουσίας στο προσκήνιο και για την εκπλήρωση των μυχίων πόθων όλων μας. Η Εκκλησία είναι η Κιβωτός της σωτηρίας και αυτή της η ιδιότητα προηγείται κάθε άλλης. Η ανάπτυξη του κοινωνικού της έργου δεν πρέπει ποτέ να γίνεται επί ζημία του θεανδρικού της χαρακτήρα και της σωτηριολογικής της φύσεως.
Ενώπιον της Νέας Χιλιετίας
Όλα όσα θα σας αναφέρω στη συνέχεια αποτελούν επίσης και κυρίως την αγωνίαν μου εμπρός στη διαμορφούμενη νέα τάξη πραγμάτων στον πλανήτη και στην χώρα μας. Όλοι γνωρίζουμε τις αλλαγές που επιβάλλονται ήδη στον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς του λαού μας αλλαγές που απειλούν να μας απομακρύνουν από την Ελληνορθόδοξη Παράδοσή μας. Ένας άνεμος σαρωτικός των παραδόσεων πνέει διεθνώς και διαμορφώνει κλίμα εκκοσμίκευσης και αντίρρησης. Το φαινόμενο δεν είναι νέο, έχει όμως επιταθή τώρα που εισερχόμεθα μετ’ ολίγον στη νέα χιλιετία. Στη Δύση ο Χριστιανισμός αμφισβητείται εντονότατα και νέες πραγματικότητες φιλοδοξούν να τον αντικαταστήσουν εκεί, όπου αυτός με την εκλογίκευση κι’ εκκοσμίκευσή του απέτυχε. Κατά εκατοντάδες αν μη και κατά χιλιάδες οι δυτικοί χριστιανοί προσφεύγουν στον μουσουλμανισμό και στο βουδδισμό και η ανησυχία των αρμοδίων εκφράζεται ήδη με αγωνιώδη μορφή. Στη χώρα μας η Ορθοδοξία είναι ισχυρή και τέτοια φαινόμενα αποσκιρτήσεων, και δη μαζικών, είναι σχεδόν άγνωστα. Ωστόσο η χρηματοδοτούμενη από το εξωτερικό δράση των αιρέσεων, τα νέα δεδομένα περί της ονομαζομένης θρησκευτικής ελευθερίας και το ρεύμα του συγκρητισμού και της παγκοσμιοποίησης απειλούν την ψυχική ακεραιότητά μας. Συνεχώς διοργανώνονται από ιδρύματα του εξωτερικού στην Ελλάδα ή και στην αλλοδαπή ημερίδες και συνέδρια με θέμα την ελευθερία της θρησκευτικής συνειδήσεως στην Ελλάδα. Η Εκκλησία μας δεν προσκαλείται στα περισσότερα εξ αυτών. Τουλάχιστον αυτό συνέβαινε μέχρι τώρα. Προσκαλούνται όμως όλες οι ετερόδοξες Εκκλησίες και γνωστά φερέφωνά των, που λυσσωδώς μάχονται την Εκκλησία μας με έωλα επιχειρήματα επιδιώκοντα να συκοφαντήσουν διεθνώς τη χώρα ως μη εγγυώμενη δήθεν την θρησκευτική ελευθερία και να ασκήσουν πίεση επί της κυβερνήσεως για την τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας κατά την καρδίαν των, ώστε να υπάρξει ασυδοσία στη δράση των αιρέσεων, που καταλύει την ενότητα του έθνους μας και θέτει σε κίδνυνο την ψυχική σωτηρία του λαού μας. Όπου υπήρξαμε παρόντες στις ημερίδες αυτές - συνήθως δε με δική μας πρωτοβουλία - η επιχείρηση κατασυκοφάντησης της Ελλάδος απέτυχε. Οι εκπρόσωποί μας έλαβαν το λόγο και με δυνατά νομικά επιχειρήματα απέδειξαν τα αντίθετα εκείνων που οι εχθροί της δικαιοσύνης και της αληθείας επεδίωκαν. Η ΔΙΣ με έγγραφά της προς το Υπουργείο Εξωτερικών ετοποθέτησεν ορθώς τα πράγματα και εζήτησε να λαμβάνει εγκαίρως γνώσιν των κινήσεων τούτων για να προλαμβάνει το κακό και να ενημερώνει τους αρμοδίους. Ωστόσον προσφάτως το Υπουργείον Εξωτερικών προήλθε στη συγκρότηση επιστημονικής Επιτροπής στην οποίαν ανέθεσε τη μελέτη του ζητήματος της θρησκευτικής ελευθερίας στη χώρα μας με προοπτική τροποποιήσεως της σχετικής ελληνικής νομοθεσίας. Φοβούμεθα ότι η Επιτροπή θα θελήσει να ικανοποιήσει τους ημετέρους και ξένους αμφισβητίες της ύπαρξης πραγματικής θρησκευτικής ελευθερίας στην Ελλάδα. Παρακολουθούμεν τις εξελίξεις για να επέμβουμε όταν χρειασθή. Ήδη δε με μακροσκελές έγγραφό μας προς το ΥΠΕΞ όχι απλώς διεμαρτυρήθημεν για την παντελή αγνόησή μας στη σύνθεση της Επιτροπής αυτής, αλλά και ετονίσαμε με νομικά επιχειρήματα το παράνομο της συστάσεως αυτής, καθ’ οίον τρόπον συνεστήθη.
Αυτά είναι σήμερα μερικά από τα μεγάλα προβλήματα του τόπου μας, που χρειάζεται να αντιμετωπισθούν με συνέπεια και επίγνωση του κινδύνου που τα σημαδεύει, και έναντι των οποίων αν δεν αντιδράσουμε εγκαίρως και αποτελεσματικώς θα εξελιχθούν ακωλύτως σε αποστήματα και πληγές πυορροούσες. Πρόκειται για νέους χώρους που τελευταία έγινεν αισθητή η παρουσία των στην Ελλάδα. Γι’ αυτούς τους χώρους η Εκκλησία δεν δικαιούται να αδιαφορήσει. Γι’ αυτό το λόγο επροχωρήσαμε στη σύσταση ειδικών Συνοδικών Επιτροπών, οι Κανονισμοί λειτουργίας των οποίων πρόκειται να προταθούν προς ψήφισι στην παρούσα ΙΣΙ, και που θα έχουν ως αντικείμενο μελέτης τα θέματα γλώσσας, ιστορίας και πολιτισμού μας, τα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του ρατσισμού, των Ναρκωτικών, της Οικολογίας κ.ο.κ. Θέματα σοβαρά και επίκαιρα που αξιώνουν ενδελεχή μελέτη και προσεκτική αντιμετώπιση από την Εκκλησία. Με τον τρόπο αυτόν θα αποφύγουμε τις προχειρότητες και θα αποφασίζουμε ύστερα από εμπεριστατωμένες εισηγήσεις αρμοδίων ομάδων.
Αναζωογόνηση του Συνοδικού μας συστήματος
Η αναζωογόνηση του Συνοδικού μας συστήματος υπήρξεν εκ των πρώτων μελημάτων και εξαγγελιών μας. Δια των Συνόδων ενεργεί το Πνεύμα το Άγιον, όπερ «όλον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας». Κατά δε τον ιερόν Χρυσόστομον «ουκ ανθρωπίνη δύναμις, αλλά θεία χάρις ταύτην γεωργεί την Εκκλησίαν» (Λόγος ΙΒ περί Ακαταλήπτου). Υπήρξαμεν εξ αρχής πιστοί και συνεπείς τηρητές των Συνοδικών θεσμίων. Το ότι είμεθα Πρώτος εν ίσοις σε τίποτε δεν μεταβάλλει τις ηυξημένες οπωσδήποτε ευθύνες μας τόσον απέναντί σας, όσο και έναντι όλης της Εκκλησίας. Όλοι οι Ιεράρχες είμεθα ίσοι έναντι της μυστηριακής ιερωσύνης της οποίας είμεθα λειτουργοί. Η θέσις όμως του Πρώτου είναι εκ των πραγμάτων υπεροχική. Ο Πρώτος της Ιεραρχίας μνημονεύεται στα πανορθόδοξα Δίπτυχα, ο τύπος του «Εν πρώτοις...» προϋποθέτει πρόσωπον, για το οποίον η Εκκλησία δέεται προς τον Κύριον να διατηρήται σώον, έντιμον, υγιές και ορθοτομούν τον λόγον της αληθείας, είναι σημείον αναφοράς εν τοις πράγμασι όλων και ο βασικός εγγυητής της ενότητος της Ιεραρχίας και όλης της Εκκλησίας. Προς αυτόν, ως προς τον ηγετικόν συντονιστήν αναφέρονται οι Αρχιερείς, οι Κληρικοί, και ο λαός, με αυτόν συνομιλούν υπεύθυνα οι Άρχοντες της Πολιτείας. Η Συνοδικότητα όμως δεν πλήττεται από αυτό. Πλήττεται αντιθέτως από τη δυσαρμονία στις σχέσεις του Πρώτου και των προς αυτόν ίσων Αδελφών του, πλήττεται ακόμη από την άκριτη αμφισβήτηση της θεσμικής θέσεως του Πρώτου μέσα στο σύστημα διοικήσεως της Εκκλησίας. Αν για κάθε Πρόεδρο οιουδήποτε συλλογικού οργάνου αναγνωρίζονται ηυξημένες αρμοδιότητες διευθύνσεως και συντονισμού του, εκ των οποίων αφεύκτως απορρέουν και πολλά άλλα συναφή δικαιώματα, τούτο πολύ περισσότερον ισχύει για τον Αρχιεπίσκοπο, ως Πρώτον της Ιεραρχίας. Και δεν νοείται Εκκλησία χωρίς Πρώτον, κάτι τέτοιο θα ήτο εκτρωματικό, αντικανονικό και επικίνδυνο. Το δημοκρατικό σύστημα διοικήσεως της Εκκλησίας αναγνωρίζει σε όλους τους Επισκόπους ισοτιμία και ίδιες ευθύνες. Όμως αμφιβάλλει κανείς ότι ο εκάστοτε Πρώτος είτε Πατριάρχης είναι, είτε Αρχιεπίσκοπος είναι επιφορτισμένος με ιδιαίτερες μείζονες ευθύνες, ότι ως Πρόεδρος των Συνοδικών οργάνων είναι εφοδιασμένος και με ξεχωριστά προνόμια που δεν έχουν οι άλλοι, ότι αυτός κυρίως αναδέχεται τις ευθύνες για την πορεία, καλή ή κακή των εκκλησιαστικών μας πραγμάτων, ότι από αυτόν αναμένονται όχι απλώς συντονισμός των εργασιών των Συνόδων, αλλά και προτάσεις και εισηγήσεις και πρωτοβουλίες που είναι κατά κανόνα και από όλους σεβαστές; Έτσι δεν ήταν πάντοτε στην Εκκλησία μας και εμείς θα αλλάξουμε τώρα το σύστημα; Ετόλμησε ποτέ κανείς στο παρελθόν να αμφισβητήσει τη θεσμική θέση του Αρχιεπισκόπου; Και όποιος θα διενοείτο κάτι τέτοιο δεν θα εισέπραττε την άμεση αποδοκιμασία του Ιεραρχικού σώματος;
Εντύπωση μου προκαλεί το γεγονός -και το επαναλαμβάνω και πάλιν- της στάσεως που τηρούν απέναντί μου οι παλαιότεροι των Ιεραρχών μας, φορείς ενός αρχοντικού πνεύματος σεβασμού προς το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου. Έρχομαι πολλάκις σε δύσκολη θέση όταν αναγκάζομαι να δέχομαι εκδηλώσεις τιμής εκ μέρους πολιών Πατέρων μου, που, πιστοί στην κανονική παράδοση της Εκκλησία μας, δεν διστάζουν να δηλώνουν τα αισθήματά των έναντι εκείνου που ανεδείχθη ο Πρώτος. Το αυτό πράττουν και όλοι σχεδόν οι συνομήλικοι ή και νεώτεροι Αδελφοί ακολουθούντες τους πολιούς Γέροντες σε μια αδιάκοπη πορεία στο δρόμο της ίδιας σεβάσμιας παράδοσης, δίδοντες προς πάσαν κατεύθυνση το μήνυμα μιας πολύτιμης Παράδοσης που συντηρείται και τιμάται συνειδησιακά μόνο μέσα στο χώρο της Εκκλησίας. Αλλά και εγώ ουδέποτε διενοήθην να επεκτείνω τις αρμοδιότητές μου πέρα των κανονικών ορίων, και αδεώς να τα παραβιάσω. Όμως και ουδέποτε θα ανεχθώ επειδή τάχα είμαι νέος Αρχιεπίσκοπος την θεσμική υποβάθμιση του εκκλησιαστικού ρόλου μου, ή την θεωρητική έστω υπονόμευσή του ως Πρώτου τη τάξει μεταξύ ίσων, με την επίκληση σοφιστικών επιχειρημάτων, αντλουμένων από την ακένωτη δεξαμενή των ανθρωπίνων παθών και των υπόπτων σκοπιμοτήτων ή προσωπικών αντιπαθειών. Όσοι σκέπτονται να επωφεληθούν της ευκαιρίας της αναδείξεως νέου Αρχιεπισκόπου για να βγάλουν παλαιά απωθημένα και να αλλοιώσουν το πολίτευμα της Εκκλησίας ματαιοπονούν. Ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος είναι ο πρώτος υπεύθυνος, ο πρώτος αχθοφόρος της Εκκλησίας, η πρώτη συνισταμένη των δυνάμεων της Ιεραρχίας, ο πρώτος συνδετικός κρίκος όλων, ο πρώτος εγγυητής των κανονικών θεσμίων, ο πρώτος φορεύς του εκκλησιαστικού πνεύματος, ο πρώτος υπόλογος για την πορεία του σκάφους της Εκκλησίας, ο πρώτος Σταυροφόρος, ο πρώτος επικρινόμενος. Πρώτος αυτός πρωτοστατεί στη φανέρωση του δυναμικού Μυστηρίου της Εκκλησίας και στην αδιάλειπτη διακονία του λόγου της Αληθείας. Η Σύνοδος των Επισκόπων πλαισιώνει τον Πρώτον και μαζί του αποφασίζει δι’ όσα αναφέρονται στην πορεία της Εκκλησίας. Εκκλησία χωρίς Πρώτον είναι κανονικό έκτρωμα. Την Εκκλησία μας την διοικεί η Ι. Σύνοδος της Ιεραρχίας, και κατά την απουσίαν της επιτροπικώς η ΔΙΣ. Από αυτή την αρχή ουδείς μπορεί να εξαιρεθή. Και βέβαια εξαίρεση του κανόνος θα ήταν η επιδίωξη υπάρξεως μιας Συνόδου με φαλκιδευμένα δικαιώματα. Η Σύνοδος κατά τους Κανόνες αλλά και τους νόμους του κράτους, έχει το δικαίωμα να λαμβάνει θέση για οποιοδήποτε θέμα της Εκκλησίας, να εισηγείται στους Ιεράρχες τα δέοντα, να ελέγχει τυχόν εκτροπές, να επιλύει προβλήματα. Μια Σύνοδος που δεν θα παρακολουθεί τα γεγονότα, δεν θα χαράσσει οδούς, δεν θα ελέγχει, δεν θα αποφασίζει και δεν θα αναμειγνύεται πουθενά δεν θα είναι Σύνοδος αποφασιστικού χαρακτήρα, αλλά μάλλον κακέκτυπο μόρφωμα τυπικού και ουσιαστικά υποτελούς οργάνου, πράγμα που θα οδηγούσε σε νόθευση του κανονικού πολιτεύματος της Εκκλησίας. Αυτά εμείς πρεσβεύουμε περί της Συνόδου και περί του Πρώτου, και νομίζουμε ότι δεν σφάλλουμε.
Γι’ αυτό και ετιμήσαμε τον λόγο μας και σεβαστήκαμε και σεβόμαστε την Σύνοδο και το θεσμό της και επράξαμε και πράττουμε παν το δυνατόν για να τον ενισχύσουμε. Έτσι
Επυκνώσαμε τις συνεδριάσεις της ΔΙΣ, την οποίαν καθιστούσαμε σε κάθε σειρά συνεδριών μέτοχο των πνευματικών κυρίως προβληματισμών μας, αλλά και των εξελίξεων στο χώρο μας. Πιστός ο ίδιος μέχρις υπερβολής στη λειτουργία του Συνοδικού συστήματος ετιμήσαμε με κάθε τρόπο την συλλογικότητα και εφροντίσαμε για την σε πνεύμα δημοκρατικό ελεύθερη έκφραση γνώμης από κάθε Σύνεδρο, χωρίς διακρίσεις και εξαιρέσεις, όπως μπορούν να βεβαιώσουν οι Αδελφοί που εχρημάτισαν Συνοδικοί κατά το διάστημα τούτο. Η ελεύθερη και μετ’ επιστασίας έκφραση μέσα στην αίθουσα συνεδριάσεων της Συνόδου αντίθετης προς την γνώμη του Πρώτου άποψης δεν θίγει την ενότητα, αλλ’ αντιθέτως προάγει την αναζήτηση των ορθοτέρων λύσεων στα συζητούμενα προβλήματα. Μέσα από τις διεργασίες αυτές ωριμάζουν οι σκέψεις και εμπεδώνεται η πίστη στο σύστημα διοικήσεως της Εκκλησίας. Ενίοτε και μέσα από τη διαφωνία και δια της διαφωνίας προάγεται ο διάλογος και η συνοδικότητα. Εφροντίσαμεν επίσης να παρουσιάζουμε στην ΔΙΣ ολοκληρωμένες κατά το δυνατόν εισηγήσεις, ώστε να εκλείψει η προχειρότης και οι λαμβανόμενες εκάστοτε αποφάσεις να κινούνται μέσα στα πλαίσια της εκκλησιαστικής συνειδήσεώς μας. Οι συνεδριάσεις της ΔΙΣ, 5-7 κατά μήνα, εκάλυψαν τις ανάγκες της διοικήσεως της Εκκλησίας και με τη χρονική διάρκειά των (επί 5ωρον καθ’ ημέραν συνεδριών), και με την ουσιαστική αντιμετώπιση φλεγόντων προβλημάτων θεσμικού και οργανωτικού χαρακτήρα. Τούτο γίνεται αισθητόν από τα Δελτία Τύπου που εκδίδονται στο τέλος κάθε σειράς συνεδριάσεων και περιλαμβάνουν τις βασικότερες αποφάσεις που ελήφθησαν, σε καίριους τομείς της εκκλ. ζωής, και τα οποία αποστέλλονται προς όλους τους Σεβ. Μητροπολίτες.
Αποτέλεσμα της κανονικής και ομαλής λειτουργίας της ΔΙΣ υπήρξεν η παραγωγικότης. Υπήρξε πληθωρική εργατικότης και παραγωγή έργου, που φαίνεται και από τους αριθμούς των διακινουμένων εγγράφων. Τα στατιστικά στοιχεία που παραθέτω ως προς τον όγκον της διακινούμενης αλληλογραφίας μέσω της Συνοδικής Υπηρεσίας είναι ενδεικτικά και δείχνουν την συντελεσθείσα πρόοδο στο σημείο τούτο. Έτσι, κατά το 1997 σε 1388 μόλις ανήρχοντο τα εξερχόμενα έγγραφα της ΔΙΣ. Κατά τους 4 πρώτους μήνες του 1998 ο αριθμός αυτός είχε φθάσει στον αριθμό 493, και ακολούθως μέχρι τέλους του έτους εκείνου έφθασε στα 1426, συνολικά δε για το 1998, στα 1919 έγγραφα. Και εφέτος μέχρις αυτής της στιγμής φθάνει τα 2200 και υπολογίζεται να φθάσει στο τέλος του χρόνου τις 3000. Πίσω από την εντυπωσιακή αυτή κίνηση κρύβεται η διάθεσή μας να κινήσουμε τους μηχανισμούς, να ζητήσουμε τη συστράτευση όλων, να ματαιώσουμε την αλλοτρίωση της ελπίδας. Και ας μη είπει κανείς ότι τάχα στεκόμαστε στη διακίνηση των εγγράφων για να αποδείξουμε τι; Η διακίνηση των εγγράφων αποδεικνύει ότι εργαζόμεθα στην ΔΙΣ και παράγουμε. Η ποιότητα της παραγωγικότητός μας είναι άλλο ζήτημα. Και αυτό θα κριθή από όσα θα επακολουθήσουν.
Οι νέοι ρυθμοί στην εργασία επέβαλαν και τον εκσυγχρονισμό του μηχανολογικού μας εξοπλισμού των Υπηρεσιών μας, όπως το είχαμε υποσχεθή κατά την περισυνήν ΙΣΙ. Στο χώρο αυτό κινηθήκαμε δυστυχώς με βραδείς ρυθμούς, ένεκα της γραφειοκρατικής διαδικασίας για την προμήθεια των απαραιτήτων Η/Υ επί τη βάσει προγράμματος σταδιακά εφαρμοζόμενου για λόγους οικονομικούς. Πρέπει να προχωρήσουμε με ταχύτητα, γι’ αυτό και στην αναπτυξιακή μας πρόταση προς την κυβέρνηση έχουμε συμπεριλάβει τη μηχανοργάνωση και όλων των εκκλ. Υπηρεσιών κέντρου και περιφέρειας με χρήματα της Ε.Ε. Όταν η πρότασή μας εγκριθή, θα αρχίσει αμέσως η εφαρμογή και όλες οι εκκλησιαστικές μας Υπηρεσίες απ’ άκρου εις άκρον της χώρας μας θα καλύπτονται από τα ηλεκτρονικά μέσα. Οι δε Ι. Μητροπόλεις που έχουν ήδη προηγηθή στη μηχανοργάνωση θα έχουν τη δυνατότητα εκσυγχρονισμού της με τα νέα δεδομένα, δαπάναις της Ε.Ε. Η μηχανοργάνωση αυτή θα μας εξασφαλίσει μεταξύ των άλλων και ευκολίαν αμέσου επικοινωνίας, ανταλλαγής δεδομένων, άμεση ενημέρωση. Στην ΔΙΣ βέβαια έχει εγκατασταθή και παράγει έργο η μονάδα μηχανοργάνωσης του Αρχείου της Ι. Συνόδου από τις αρχές του ιθ΄ αιώνος μέχρι σήμερα. Με τον τρόπο αυτό το Αρχείο μας διασώζεται σε δίσκους και γίνεται προσιτό στους μελετητές. Από το ίδιο αρχείο θα ημπορούν ευκολώτερα να εξυπηρετούνται εφεξής και οι Ι. Μητροπόλεις για θέματά των, για τα οποία δεν σώζονται στοιχεία στα δικά των αρχεία. Όπως θα μπορεί να εφαρμοσθή και πρόγραμμα φωτογράφησης και φιλμογράφησης των αρχείων, ώστε να τεθούν στη διάθεση των Ι. Μητροπόλεων τα τμήματά τους που τις αφορούν.
Εφροντίσαμε, κατά την επαγγελίαν μας ότι θα αναδείξωμε και θα αξιοποιήσωμε όλες τις υπάρχουσες δυνάμεις της Εκκλησίας, να επιστρατεύσουμε τους πλείστους των εν Χριστώ Αδελφών μας, δηλ. τους Ιεράρχες μας σε τομείς της αρμοδιότητός των, ώστε να υπάρξει συλλογική προσπάθεια. Έτσι αναθέσαμε σε 62 εξ υμών συγκεκριμένες ευθύνες σε διάφορες Επιτροπές που συνεστήσαμε με αποφάσεις της ΙΣΙ και της ΔΙΣ, για την αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων, ελπίζοντες στην δια της κοινής των πολλών συμβολής ακόμη περισσότερη ωρίμανση του Συνοδικού πνεύματος και της αποδοτικότητός του. Από την επιστράτευση αυτή εξαιρέσαμεν αφ’ ενός μεν τους γηραιοτέρους των Αδελφών, σεβόμενοι το πολυχρόνιον της προσφοράς των και το κοπιώδες των μετακινήσεων, αφ’ ετέρου δε τους ελαχίστους εκείνους που είτε ρητώς εδήλωσαν ότι δεν επιθυμούν να τους ανατεθούν ευθύνες, είτε δεν υπήρξεν ευκαιρία να αξιοποιηθούν σε τομείς όπου θα μπορούσαν να αποδώσουν. Οι Επιτροπές για τις οποίες ομιλώ καλύπτουν ένα ευρύ οπωσδήποτε φάσμα δραστηριοτήτων της Εκκλησίας. Μνημονεύω μερικές ενδεικτικά. Επιτροπή λειτουργικών θεμάτων και συντάξεως λειτουργικού κώδικος, Επιτροπή εντάξεως στον ιεραποστολικό μηχανισμό της Εκκλησίας και αναλόγου αξιοποιήσεως των θρησκευτικών Αδελφοτήτων, Επιτροπή μελέτης προβλημάτων Θράκης, Επιτροπή Βιοηθικής, Επιτροπή αξιοποιήσεως ευρωπαϊκών προγραμμάτων, Επιτροπή μελέτης και αξιολογήσεως προτάσεων για ίδρυση τηλεοπτικού Σταθμού της Εκκλησίας, Επιτροπή μελέτης της κακοποιήσεως παιδιών, Επιτροπή για το θέμα των νέων ταυτοτήτων, Επιτροπή παρακολουθήσεως των Ολυμπιακών Αγώνων, Επιτροπή μελέτης του δημογραφικού προβλήματος, Επιτροπή μελέτης του Παλαιοημερολογιτικού, Επιτροπές για τα όρια των Ι. Μητροπόλεων, Επιτροπή μελέτης της αναδιοργάνωσης της θρησκευτικής Υπηρεσίας στο Στράτευμα κλπ. Συνολικά, πλην των 12 Συνοδικών Επιτροπών του Καταστατικού Χάρτου, άλλες 2 Ειδικές Σ.Ε. και άλλες 46 Επιτροπές εργάζονται αυτή την ώρα με Συνοδική απόφαση και αναμένονται οι προτάσεις των. Το ζητούμενο είναι να εργασθούν και να παραγάγουν έργο οι Επιτροπές αυτές.
Και αυτή μας η πρωτοβουλία, της ετήσιας λογοδοσίας ενώπιον της ΙΣΙ, που εγκαινιάσαμε πέρυσι, είναι και αυτή απόδειξη της τιμής με την οποία περιβάλλουμε τους εν Χριστώ Αδελφούς μας, αλλά και της ευθύνης με την οποίαν χειριζόμεθα τα εκκλησιαστικά θέματα της αρμοδιότητός μας. Η πρωτοβουλία αυτή αποβλέπει επίσης στην καλλιέργεια πνεύματος συλογικής ευθύνης και συμμετοχής στα συλλογικώς δρώμενα.
Παραμένει προς συζήτησιν η πρότασή μας για την περιοδική ανανέωση της ΔΙΣ ώστε να παραμένουν πάντοτε στην κάθε νέα περίοδο 6 μέλη της εκ της παλαιάς συνθέσεως προς εξασφάλιση της συνεχείας στη διοίκηση καίτοι τούτο εξασφαλίζει θεσμικώς η μόνιμη παρουσία του Προέδρου. Ωστόσον εάν απεφασίζετο τούτο θα διευκόλυνε κατά πολύ τη διοίκηση, χωρίς να χρειάζεται νομοθετική ρύθμιση. Το θέμα θα φέρωμεν ενώπιον της ΔΙΣ και της ΙΣΙ.
Επροικίσαμε την Ι. Σύνοδο με την νέαν Νομικήν Υπηρεσίαν της, περί της οποίας προβλέπει ο ψηφισθείς από την ΙΣΙ 1998 Κανονισμός υπ’ αριθ. 117/98. Επί του παρόντος έχουμε ορίσει τα μέλη της 3μελούς Διοικούσης Επιτροπής και της Επιστημονικής Επιτροπής, απαρτιζομένης από 7 τακτικά και 7 αναπληρωματικά. Πρόκειται για 14 εγκρίτους νομομαθείς, καθηγητές Πανεπιστημίου, ανωτάτους δικαστικούς εν συντάξει, δικηγόρους, συγγραφείς κλπ. τους οποίους επεστρατεύσαμε στη διακονία της Εκκλησίας και οι οποίοι ευχαρίστως απεδέχθησαν τον τιμητικόν διορισμόν των. Απομένει ο διορισμός του επί κεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας και η επάνδρωση αυτής με ικανούς δικηγόρους.
Η Εκκλησία θα πρέπει να αποφασίσει την απονομή Συνοδικώς τίτλων τιμής, βραβείων και άλλων τιμητικών διακρίσεων, μετά φειδούς βεβαίως και με τήρηση αυστηρών προϋποθέσεων και κριτηρίων πνευματικής κυρίως αλλά και υλικής προσφοράς προς την Εκκλησίαν και την κοινωνίαν, προς έπαινον δε και ενθάρρυνσιν των καλών έργων, εις αξίους κατά πάντα και πιστούς χριστιανούς. Πρόκειται αφ’ ενός μεν περί των ευεργετών της Πατρίδος και του Γένους, για τους οποίους σχεδιάζεται το «Ευεργετών του Γένους Μέλαθρον», αλλά και περί άλλων φιλοτίμων και εμπόνων πιστών της Εκκλησίας τέκνων, που διακρίνονται για τα φιλάδελφα και φιλογενή των έργα και για την προσφορά των προς την Εκκλησίαν, ως και περί άλλων, επαγγελματικώς ασχολουμένων με τις εκκλησιαστικές τέχνες (ιερά σκεύη, βυζ. μουσική, αρχιτεκτονική, ξυλογλυπτική, χρυσοκεντητική, μαρμαρογλυπτική, εικονογραφία, χαρακτική, συντήρηση εικόνων, ψηφιδογραφία κλπ.) και με τις θρησκευτικές εκδόσεις και διακρινομένων για την πιστότητά των στην παράδοση επιτηδείων τεχνιτών και εγκρίτων επιστημόνων. Η ενέργεια αυτής της Εκκλησίας δεν θα επιβραβεύει απλώς και δεν θα ενισχύει μόνο τους φιλοτιμουμένους κατά περίπτωσιν, αλλά και θα υποδεικνύει την επάνοδον πάντων εις το παραδοσιακώς δέον, ιδίως εις ό,τι αφορά στις εκκλ. εν γένει τέχνες, όπου κυριαρχεί σήμερα ασυδοσία, ερασιτεχνισμός και ασέβεια προς την Παράδοση. Περί όλων αυτών η Ι. Σύνοδος μεριμνώσα πρέπει να αποφασίζει εκάστοτε την επίσημη και απολύτως αιτιολογημένη αξιοκρατικά βράβευση, την απονομή εκκλ. τίτλων, την προβολή καθ’ οιονδήποτε τρόπον, των αξίων τέκνων της Εκκλησίας. Περί τούτων υπάρχει σχετική εισήγηση του Σεβ. Σερρών κ. Μαξίμου στην παρούσα ΙΣΙ. Καθώς επίσης και εισήγηση περί καθιερώσεως της Τάξεως των «Ευσχημόνων», ήτοι των οφφικιάλων της Εκκλησίας της Ελλάδος, μεταξύ των διακρινομένων για το ήθος, την αρετή και την προσφορά των μελών της. Περισσότερα θα είπωμεν κατά την συζήτησιν της προτάσεως.
Για το Συνοδικό Μέγαρο θα υπάρξει ενημερωτική ανακοίνωση του Σεβ. Φιλίππων κ. Προκοπίου. Ο ίδιος θα παρακληθή να ενημερώση την ΙΣΙ και για τους Βρεφονηπιακούς Σταθμούς, των οποίων η διαδικασία προχωρεί με βραδείς μεν αλλά σταθερούς ρυθμούς.
Οι Συνοδικές Επιτροπές
Ο οργανισμός των Υπηρεσιών μας σε κεντρικό επίπεδο φέρει από πλευράς οργανωτικής ακόμη την σφραγίδα περασμένων εποχών και κινείται με βραδείς ρυθμούς που δεν συμπλέουν με το νέο πνεύμα και τις σύγχρονες ανάγκες. Πέραν αυτού υπήρξαν και ανθρώπινες αδυναμίες που συνήργησαν στην αποτελμάτωση. Υπάρχουν Σ.Ε. που είτε δεν συνήλθαν ποτέ, τη ευθύνη των Σεβ. Προέδρων των, είτε οι Πρόεδροι αυτών απεφαίνοντο αυτοί μόνοι χωρίς την σύμπραξιν των άλλων μελών, είτε συνήρχοντο σπανίως και τυπικώς και χωρίς ουσιαστικόν λόγον. Οι Επιτροπές αυτές δεν μπορεί να θεωρηθούν ως καλώς λειτουργούσες. Και θα πρέπει να λείψουν εφεξής αυτές οι αποκλίσεις, που δημιουργούν αγκύλωση στο όλο Συνοδικό μας σύστημα. Πρέπει να επικρατήσει πνεύμα σεβασμού και τιμής προς την Συνοδικότητα, καθώς και πνεύμα δημιουργίας και αποτελεσματικότητος.
