Ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ «Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα καί ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ» (Γεν. 49,10)
Ἄφωνοι καί ἐννεοί, κατώδυνοι καί πελιδνοί, κατάπληκτοι καί διαποροῦντες ἐμπρός εἰς τήν ἀδυσώπητον κρίσιν τοῦ Θεοῦ, παραμερίζομεν πρός στιγμήν τά ἀναπάντητα ἐρωτήματα τῶν συνειδήσεών μας, πρό τῶν τραγικῶν συνθηκῶν ὑπό τάς ὁποῖας ἀνηρπάγη ἐκ μέσου ἡμῶν ὁ κλεινός Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς Πέτρος, καί κύπτομεν εὐπειθῶς τόν αὐχένα ψυχῆς καί σώματος ὐποτασσόμενοι εἰς τά ἀνεξιχνίαστα κρίματα τοῦ Κυρίου. Πράγματι, ὁ ἕλλην Πατριάρχης τῆς δευτεροθρόνου ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας Πέτρος, νέος, δραστήριος, καί ὁραματιστής, ἔφυγεν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου ὑπό τραγικάς ὅσον καί ἀνεξηγήτους συνθῆκας, καθώς μετέβαινεν, ἱπτάμενος ἐπί πτερύγων ἀνέμων, ὡς προσκυνητής τῆς ἁγιορειτικῆς παραδόσεως, διά νά προστῆ τῆς πανηγύρεως τῆς καταθέσεως τῆς τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου, καί ἀφήνει ὀρφανόν κλῆρον καί λαόν τοῦ Πατριαρχείου του. Καί ἡ Ἐκκλησία σύμπασα Ὀρθοδόξως, ἑτεροδόξως και παγχριστιανική, ἀπό τῆς ἀποφράδος ἐκείνης ἡμέρας τῆς 11ης Σεπτεμβρίου, μέλαιναν περιβληθεῖσα στολήν, πενθεῖ τόν δραματικόν της ἀπορφανισμόν καί ἀναλογίζεται τό μέγα κενόν, πού ἀφήνει ἡ αἰφνιδία καί πρόωρος ἐκ τοῦ κόσμου τούτου ἀναχώρησίς του. Ὁμοῦ μετά τῆς Ἐκκλησίας πενθεῖ καί τό εὐσεβές ἔθνος τῶν Ἑλλήνων, ἐκ τῶν κόλπων τοῦ ὁποίου προήρχετο ὡς Κύπριος τήν καταγωγήν ὁ ἀείμνηστος Πατριάρχης, ἐπειδή Ὀρθοδοξία καί Ἑλληνισμός εἶναι παρ’ ἡμῖν μεγέθη ἀσυνήθως συμπεπλεγμένα καί συναφῆ. Μετά τῆς ἀδελφῆς δέ ἀφρικανικῆς Ἐκκλησίας συμπάσχει βεβαίως καί συνωδίνει καί ἡ ἁγιωτάτη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, μετά τῆς ὁποίας διετήρει στενούς δεσμούς ὁ τραγικός Πατριάρχης καί ἡ ὁποία συνέτρεχε καί ὑπεστήριζε δι’ ὅλων αὐτῆς τῶν δυνάμεων οἰκονομικῶς τάς Ἱεροποστολάς καί ἐξησφάλιζεν ἐκ τῶν στελεχῶν της ἱεραποστόλους καί ἄλλους κληρικούς ὑπηρετοῦντας εἰς τήν Ἀφρικήν. Ἔναυλοι ἀντηχοῦν ἀκόμη εἰς τάς ἀκοάς μας οἱ εὐχαριστήριοι καί πλήρεις εὐγνωμοσύνης λόγοι τοῦ Πατριάρχου, κατ’ ἐπανάληψιν ὑπ’ αὐτοῦ λεχθέντες, πρός ὑπογράμμισιν τῆς πολυτίμου συμβολῆς τῆς Ἐκκλησίας μας εἰς τό πνευματικόν καί κατηχητικόν ἔργον τοῦ Πατριαρχείου εἰς τήν ἀχανῆ ἤπειρον τῆς Ἀφρικῆς.
Συγκλονίζει τάς καρδίας μας ἡ μνήμη τοῦ Πατριάρχου Πέτρου, ἀναδειχθέντος εἰς τήν περίοπτον ταύτην θέσιν ὄχι μόνον εἰς νεαράν ὁπωσδήποτε ἡλικίαν ἀλλά καί εἰς κρισίμους ἐποχάς. Ἡ μνήμη ἑνός ταπεινοῦ καί σεμνοῦ Προκαθημένου, πού εἰς τήν διάρκειαν τῆς 7ετοῦς πατριαρχείας του, ἐπεχείρησε τήν ἀναδιοργάνωσιν τοῦ Πατριαρχείου, τήν ἀναστήλωσιν ναῶν καί ἐκκλησιαστικῶν κτιρίων, τήν ἵδρυσιν νέων Μητροπόλεων καί Ἐπισκοπῶν, τήν ἐπάνδρωσιν τῶν ὑπηρεσιῶν του μέ νέους κληρικούς μετακληθέντας ἐξ Ἑλλάδος καί Κύπρου, τήν ἐνίσχυσιν τῶν ἱεραποστολῶν, τήν ἐνδυνάμωσιν τῶν σχέσεων τῆς Αἰγύπτου καί τῶν ἄλλων ἀφρικανικῶν κρατῶν μετά τῆς Ἐλλάδος. Δέν θά λησμονήσω τάς συζητήσεις μας ἐπί τοῦ μέλλοντος τοῦ Πατριαρχείου. Δέν θά λησμονήσω τήν ἀγωνίαν του διά τήν συντήρησιν καί ἐπέκτασιν τῶν ἱεραποστολῶν, τό πάθος του διά τήν διάδοσιν τοῦ Εὐαγγελίου.
Τόν συνεῖχεν ὁ πόνος διά τήν πεῖναν καί δίψαν, τήν πτώχειαν καί ἀνέχειαν, τάς ἀσθενείας καί τήν ἔλλειψιν φαρμάκων τῶν ἀφρικανῶν. Καί εἰς πάσαν εὐκαιρίαν ἀνεζῆτει χεῖρα βοηθείας, ἐκλιπαρῶν ἐκείνους παρ’ ὧν προσεδόκα βοήθειαν διά τήν ἐξασφάλισίν της. Περιελθών τήν Ἀφρικανικήν ἤπειρον ἀπό Μητροπόλεως εἰς Μητρόπολιν καί ἀπό ἐκκλησιαστικῆς Ἐπαρχίας εἰς Ἐπαρχίαν, ἦλθεν εἰς ἐπαφήν μέ κλῆρον καί λαόν, τό ποίμνιόν του, ἐνθαρρύνων, ἐπευλογῶν, διευκολύνων τό ἔργον τῆς διαδόσεως τῆς Ὀρθοδοξίας, ὥστε σήμερον νά καυχᾶται ἡ Ἐκκλησία διά τήν κατά Θεόν πρόοδον καί προκοπήν Της.
Ἀλλ’ ὁ πόνος μας ἐπαυξάνεται καί τό πένθος μας γίνεται ἀπαραμύθητον ὅταν σκεπτώμεθα ὅτι μετά τοῦ Πατριάρχου θύματα τραγικά τοῦ ἰδίου μοιραίου ἀτυχήματος ὑπῆρξαν Ἱεράρχαι ἀποτελοῦντες ἀνώτατα στελέχη τοῦ Πατριαρχείου, καθώς καί νεώτεροι κληρικοί, νέοι λαϊκοί ἐπιστήμονες, συνεργάται τοῦ Πατριάρχου, καί ἔμπειροι στρατιωτικοί, διά τούς ὁποίους ὡσαύτως θρηνοῦν ὄχι μόνον οἱ συγγενεῖς των, ἀλλά καί σύμπασα ἡ ἑλληνική Πατρίς. Ὑπῆρξαν ἄπαντες θύματα τοῦ καθήκοντος τῆς ἀγάπης πρός τό χειμαζόμενον Πατριαρχεῖον, ἔπεσαν ἐν τῇ ἐκτελέσει τοῦ καθήκοντος, ἄνδρες μέ ἰδεῶδη καί διάθεσιν αὐταπαρνήσεως. Εἰδικότερον οἱ δύο Μητροπολίται Πηλουσίου Εἰρηναῖος καί Καρθαγένης Χρυσόστομος μέ τήν πολύπειρον σοφίαν καί σύνεσίν των, ἐστέκοντο εἰς τό πλευρόν τοῦ κατά πολύ νεωτέρου των Πατριάρχου, ὡς πολύτιμοι σύμβουλοι καί εἰσηγηταί, καί πρόθυμοι ὑπηρέται τῶν καλῶς νοουμένων συμφερόντων τοῦ Πατριαρχείου, ὑπέρ τοῦ ὁποίου διέθεσαν ὅλας των τάς δυνάμεις. Εἰς τήν καρδίαν μου ἔχει ἐγχαραχθῆ μέ ἀνεξίτηλα στοιχεῖα ἡ εἰρηνοποιός καί μετριοπαθής τοῦ Καρθαγένης Χρυσοστόμου διαλεκτική, καί τοῦ Πηλουσίου Εἰρηναίου ἡ σώφρων καί μεμετρημένη τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων ἀνάλυσις.
Καί τώρα τί; Τό ἐρώτημα ἀμείλικτον ἀνέρχεται εἰς τά χείλη μας. Τί τέξεται ἡ ἐπιοῦσα; Πῶς θά καλυφθῆ τό κενόν; Ποῖος διαφαίνεται εἰς τόν ὁρίζοντα ὁ νέος Κυρηναῖος; Οἱ πρῶτοι τῆς Ἱεραρχίας ἐξέλιπον μετά τοῦ Πατριάρχου. Τίς ὁ τό φορτίον τῆς Πατριαρχείας μέλλων νά ἐπωμισθῆ, ἀνερχόμενος μετά καρτερίας καί ὑπομονῆς τόν τῆς Ἐκκλησίας Γολγοθᾶν; Τήν ἀπάντησιν εἰς τά ἐρωτήματα αὐτά τήν δίδει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἀείποτε ἐπαναλαμβανομένη ἱστορία.
Ναί, «οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἱοῦδα καί ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ». Δέν πρόκειται δηλ. –λέγει ὁ Προφήτης- νά ἐκλείψει ἡγέτης τοῦ λαοῦ καί καθοδηγητής αὐτοῦ. Διότι εἶναι εὐλογημένος ὁ λαός αὐτός, εἶναι φυλή ἀειθαλής καί φιλόθεος καί τελεῖ ὑπό τήν προστασίαν τοῦ Θεοῦ. Δέν πρόκειται νά ἀφήσει ὀρφανόν ὁ Θεός τόν λαόν Του καί τήν κληρονομίαν Του.
Ναί, «οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἱοῦδα καί ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ». Διότι τό μέλλον τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς τήν Ἀφρικήν ἐπιβάλλει τήν συνέχισιν τῆς προσπαθείας καί τήν διεύρυνσιν τῶν ὁριζόντων τῶν ἱεραποστολῶν, πού μέ τήν εὐεργετικήν παρουσίαν των σώζουν σώματα καί ψυχάς. Καί εἶναι ἀσφαλῶς οἱ ἐκλέκτορες ἐν ἐπιγνώσει τῶν σημερινῶν ἀπαιτήσεων τῆς ἱστορικῆς ἀναγκαιότητος, ὥστε νά παρηγορήσουν τόν ἀπορφανισθέντα κλῆρον καί λαόν τῆς Ἐκκλησίας Ἀλεξανδρείας, νά ἐνισχύσουν τήν Ὀρθοδοξίαν καί τόν Ἑλληνισμόν εἴς τήν Ἀφρικήν.
«Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἱοῦδα καί ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ». Κλαύσατε καί θρηνήσατε ὀρθόδοξοι λαοί τῆς ἀφρικανικῆς ἠπείρου, ἕλληνες καί ἰθαγενεῖς, διότι ἀπορφανίσθητε κατά τραγικόν τρόπον. Ἀλλά μή κάμπτεσθε καί μή ἀπελπίζεσθε. «Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἱοῦδα». Θά ὑπερκεράσει ὁ Θεός τά ὑπάρχοντα ἐμπόδια καί τά ἀδιέξοδα καί θά ἀναστήσει καί ἐκ τῶν λίθων ἀκόμη νέον ἄρχοντα, ποιμένα καί Πατέρα σας διά νά σᾶς ὁδηγήσει ὡς ἄλλος Μωυσῆς εἰς τήν νέαν Χαναάν.
«Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἱοῦδα καί ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ». Ἠμπορεῖ ἡ τραγικότης τῶν στιγμῶν αὐτῶν νά ἔχει χαρακτηρίσει τήν ἀπώλειαν ταύτην ὡς τήν μεγίστην πασῶν, ἄς ἡ Ἐκκλησία Ἀλεξανδρείας ἀντιμετώπισε ποτέ. Ὅμως «οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἱοῦδα». Δέν θά ἀφήσει ὁ Θεός ἀμάρτυρον τόν λαόν Του, ἕρμαιον τῆς δεινῆς ταύτης συγκυρίας. Θά ἀναστήσει, ταῖς πρεσβείαις τοῦ ἁγίου ἐνδόξου καί πανευφήμου Ἀποστόλου Μάρκου, τῶν ἐπιφανῶν Πατέρων Ἀθανασίου, Κυρίλλου, Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος, Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας, τόν ἐκλεκτόν του καί θά δορυφορήσει τόν Πατριαρχικόν τοῦτον Θρόνον μέ ἡγούμενον ὧ ἀπόκειται νά ἔλθη καί νά καταλάβη καί καλύψη τό κενόν καί μεταστρέψει εἰς χαράν τήν σημερινήν λύπην ἡμῶν.
Ἀδελφοί καί Πατέρες,
Κυκλοῦντες σήμερον τήν σορόν τοῦ ἀδίκῳ θανάτῳ τελειωθέντος Πατριάρχου Πέτρου καί στρέφοντες νοῦν καί καρδίαν καί πρός τά σκηνώματα τῶν μετ’ αὐτοῦ ὑπό τάς ἱδίας συνθῆκας τελευτησάντων ἀδελφῶν, οἵ τε παρόντες Προκαθήμενοι καί ἐκπρόσωποι τῶν ἁγίων Ὀρθοδόξων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν καί ἡ ἡμετέρα Ταπεινότης, ὡς Προκαθήμενος τῆς ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὁμοῦ μετά καί τοῦ Ἐξοχωτάτου Προέδρου τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, ὡς κορυφαίου παράγοντος τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας, θαλερόν δάκρυ χαίοντες, δεόμεθα ὅπως ὁ τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου κυριεύων Θεός κατατάξη τάς ψυχᾶς αὐτῶν ἐν σκηναῖς ἁγίων καί καταπέμψη βάλσαμον παρηγορίας ἐπί τάς καρδίας τῶν περιλειπομένων, καί ἀναστήσει ἡγούμενον νέον καί ἄρχοντα καλόν πρός εὐόδωσιν τῆς ἱστορικῆς πορείας τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς καί πρός δόξαν τοῦ ἁγίου ὀνόματος τοῦ Θεοῦ τῶν πατέρων ἡμῶν.
