Ἕνας μεγάλος, ἕνας ἀνεπανάληπτος ἡγέτης τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἕνας ἀταλάντευτος καὶ ἀνυποχώρητος μαχητὴς τοῦ Καλοῦ γιὰ τὸν κόσμον ὅλον, ἕνας ἔνζηλος σημαιοφόρος τῆς ἰδέας τῆς εἰρήνης, ἕνας ἐμπνευσμένος ὁραματιστὴς τῆς ἑνότητος τῶν Ἐκκλησιῶν, ἕνας γνήσιος πατριώτης, συνειδητὸς θεματοφύλακας τῶν ἑλληνορθοδόξων παραδόσεων στὴ μεγάλη αὐτὴ Ἀμερικανικὴ Ἥπειρο, ἕνας νοσταλγικὸς ἀγωνιστὴς τῆς ἐλευθερίας, ἕνας ἡρωϊκὸς πρόμαχος τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, ἕνας ἀληθινὸς φιλόσοφος τῆς ἀλήθειας καὶ τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων, ὁ προκείμενος νεκρός, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος πρ. Ἀμερικῆς Ἰάκωβος δὲν ζῆ πιὰ μαζί μας.
«Δὲν θὰ θρηνήσουμε –διδάσκει ὁ μέγας Γρηγόριος ὁ Θεολόγος- αὐτὸν ποὺ ἔφυγε, διότι εἶναι περισσότερον ἀπὸ καλὰ ἐκεῖ ποὺ πῆγε». Ἀλλὰ «θὰ τὸν τιμήσουμε, διότι τοῦτο εἶναι «χρέος, ἁπάντων χρεῶν δικαιότατον» (Εἰς Καισάριον τὸν ἑαυτοῦ ἀδελφόν, 1) καὶ θὰ κλάψουμε γι’ αὐτόν, διότι τὸ ἔργο καὶ ἡ προσφορά του μᾶς ὑποχρεώνουν νὰ σταθοῦμε ἐνώπιόν του καὶ δακρύοντες, καὶ θαυμάζοντες. Δακρύοντες μὲν γιὰ τὴν ἐνσώματη ἀπουσία του ἀπὸ κοντά μας, θαυμάζοντες δὲ γιὰ τὸ μέγεθος τοῦ ἐπιβλητικοῦ του ἔργου ὡς Πνευματικοῦ Ποιμένα καὶ Πατέρα, καὶ ὡς Ἕλληνα σθεναροῦ ἀγωνιστῆ γιὰ τὰ δίκαια τῆς Ὁμογένειας καὶ τῆς Πατρίδας, γιὰ τὰ δίκαια κάθε ἀνθρώπου.
Αὐτὴ ἡ συνείδηση τοῦ χρέους ἦταν ἐκείνη ποὺ κατηύθυνε σὲ ὅλη του τὴ ζωὴ τὴ σκέψη καὶ τὴ δράση τοῦ Ἰακώβου. Ἀπὸ τότε ποὺ νεαρὸς θεολόγος φόρεσε τὸ τιμημένο ράσο, μέχρι τὰ βαθειὰ γηρατειὰ ὅταν ὡς ἐλαία κατάκαρπη ἀξιωνόταν νὰ βλέπει τὰ πνευματικά του ἔκγονα «ὡς νεόφυτα ἐλαιῶν» νὰ κάθονται κύκλῳ τῆς τραπέζης του. Σεῖς ποὺ εἶσθε ἐδῶ σήμερα καὶ ὅλη ἡ Ὁμογένεια τῆς Ἀμερικῆς τὸν γνωρίσατε ὡς Ἀρχιεπίσκοπό σας μὲ τὸ στιβαρὸ χέρι καὶ τὸ ἀετίσιο βλέμμα, μὲ τὸ ἀκατάβλητο θάρρος καὶ τὸν ἀσίγαστο πόθο νὰ μάχεται σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα, ὡς γνήσιος Ἕλληνας Ὀρθόδοξος Ἱεράρχης ταυτόχρονα δὲ καὶ ὡς Ἡγέτης. Πάλαιψε μὲ ὅλες του τὶς δυνάμεις νὰ προβάλλει τὴν Ὁμογένεια, νὰ τὴ στηρίξει στὶς ἀρχὲς καὶ τὶς ἀξίες τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ σήμερα αὐτὴ ἡ ὁμογένεια διαπρέπει στὴ μεγάλη καὶ φιλόξενη τούτη χώρα.
Ὁ Ἰάκωβος εἶχεν ὅσον ὀλίγοι συνείδηση ὅτι ὁ Ἕλληνας Ἱεράρχης πέραν ἀπὸ τὴν Ποιμαντική, ἔχει καὶ τὴν εὐθύνη νὰ ὑπερασπίζεται τὴν ἑλληνικότητα μέσα στὶς ψυχές μας. Ἄκουγε τὶς φωνὲς ἐκείνων ποὺ ἰσχυρίζονταν ὅτι ἡ μέριμνα τοῦ Ἱεράρχη γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ δὲν τοῦ ἀνήκει πιά. Ἄκουγε ἐκείνους ποὺ τοῦ ζητοῦσαν νὰ περιορισθῇ στὰ καθαρὰ ἐκκλησιαστικά του καθήκοντα καὶ νὰ μὴν ἀναμειγνύεται μὲ ἀλλότρια, δηλ. μὲ τὰ σχολεῖα, μὲ τὴ γλῶσσα, μὲ τὴν ἐθνικὴ συνείδηση, μὲ τὶς ρίζες τοῦ ἔθνους, μὲ τὴν ἱστορία. Ἄκουε, ἀλλὰ δὲν ὑπάκουε...
Ὁ Ἰάκωβος ἔβλεπε ὅτι ἡ ἑλληνικὴ συνείδηση ἔπρεπε νὰ διαφυλαχθῇ ζωντανή, ὅσο κι ἂν παρέρχονταν οἱ γενηὲς τῶν ἀποδήμων, γιατὶ πίστευε ὅτι οἱ λαοὶ ἐξασφαλίζουν τὴν οὐσιαστική τους ἐπιβίωση ὄχι μὲ τὴν ἀπάρνηση τῶν ἐθνικῶν καὶ πνευματικῶν καὶ πολιτισμικῶν τους καταβολῶν, ἀλλὰ μὲ τὴν διαρκῆ ἐπαφὴ μὲ τὶς πατρογονικές τους ρίζες, χωρὶς μὲ τοῦτο νὰ ἐμποδίζωνται νὰ ἐνταχθοῦν καὶ νὰ ἐνσωματωθοῦν στὶς νέες κοινωνίες, στὶς ὁποῖες ἐπέλεξαν ὄχι μόνο νὰ ζήσουν, ἀλλὰ καὶ νὰ μεγαλουργήσουν καὶ ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ μεγαλύτερος παράγων ἐθνικῆς αὐτογνωσίας καὶ ὁμοψυχίας, συνεκτικὸς δεσμὸς καὶ ἑνοποιητικὴ δύναμη γιὰ ὅλους μας. Αὐτὴ τὴν ὁμοψυχία ἀγωνίσθηκεν ὁ Ἰάκωβος νὰ διασφαλίσει καὶ γι’ αὐτὸ ἐργάσθηκε ἀνύστακτα γιὰ τὸ ἔθνος καὶ κινητοποιοῦσε τὶς δυνάμεις τῆς Ἐκκλησίας στοὺς ἐθνικοὺς ἀγῶνες, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ ποιὰ πολιτικὴ παράταξη βρισκόταν στὴν ἐξουσία.
Ὁ Ἰάκωβος βρέθηκε πολλὲς φορὲς νὰ ἀγωνίζεται μόνος. Αὐτὴ εἶναι πολλὲς φορὲς ἡ μοῖρα τῶν σεμνῶν καὶ γνήσιων ἀγωνιστῶν, νὰ μάχονται χωρὶς νὰ ἀναγνωρίζουν στὸν ἑαυτό τους τὸ δικαίωμα νὰ ἐξωτερικεύουν τὰ μύχιά των. Τὸ ἔκανε πρὶν λίγο, πλησιάζοντας στὸ τέλος, ὅταν μὲ ἀφοπλιστικὴ εἰλικρίνεια καὶ ἀπαράγραπτα τεκμήρια διηγήθηκε τὶς βασικὲς πτυχὲς τῆς ζωῆς του, γιὰ νὰ φωτίσει ὄχι μόνο τὴν προσωπική του ἱστορία, ἀλλὰ καὶ τὴν ἱστορία τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὴν Ἀμερική, τοῦ ὁποίου ἦταν ἀδιαμφισβήτητος Ἡγέτης.
Παρὰ τὸ ὅτι ὅλοι, τὸν τελευταῖο χρόνο, περίμεναν τὸ φυσιολογικό, τὸ βιολογικό του τέλος, ἐν τούτοις σήμερα κανεὶς δὲν θέλει νὰ παραδεχθῇ πῶς ὁ Ἰάκωβος δὲν εἶναι πιὰ μαζί μας. Σεῖς ποὺ γιὰ πολλὰ χρόνια τὸν εἴχατε Πατέρα καὶ Ποιμένα, ἀλλὰ καὶ μεῖς ἀπὸ τὴ Πατρίδα ποὺ τὸν εἴχαμε ὑπόδειγμα ἀκεραιότητας καὶ δυναμισμοῦ, δὲν μποροῦμε εὔκολα νὰ συμβιβασθοῦμε μὲ τὴν θλιβερὴ πραγματικότητα. Ὁ Ἰάκωβος ἔφυγε ἀπὸ κοντά μας, λένε ὅλοι. Μὰ ἐμεῖς ποὺ πιστεύουμε στὴν Ἀνάσταση λέμε πὼς ἐκεῖνος ζῆ στὴ χώρα τῶν μακαρίων πνευμάτων «προσδοκῶν ἀνάστασιν νεκρῶν». Μᾶς βλέπει καὶ μᾶς παρακινεῖ τώρα ἀπὸ τὸν οὐρανὸ νὰ συνεχίσουμε τὸν δικό του ἀγῶνα, νὰ ὁλοκληρώσουμε τὸ κύκλο τῶν ὁραματισμῶν του. Νὰ εὐρύνουμε τῆς καρδιᾶς μας τοὺς κόλπους, νὰ συντονίσουμε τοὺς κτύπους της, μὲ τοὺς ρυθμοὺς τῆς Ἱστορίας μας. Νὰ ἀναδειχθοῦμε «πολλῷ κάρρονες».
Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, τὴν ὁποία ἐκπροσωπῶ ὑποκλίνεται διὰ τοῦ Προκαθημένου της ἐμπρὸς στὸ φέρετρο αὐτό, μέσα στὸ ὁποῖο ἀναπαύεται τὸ χοϊκὸ σκήνωμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἰακώβου, τοῦ πονεμένου ἐραστοῦ τῆς κατακαημένης Ρωμηοσύνης. Ὑποκλίνεται μπροστὰ στὸν ἄνδρα ποὺ ἀναδείχθηκε ἀντάξιος τῶν περιστάσεων, καὶ ἐτίμησε ὅσον ὀλίγοι τὴν ἰδιότητα τοῦ Πνευματικοῦ Πατέρα καὶ τοῦ Ἐθνικοῦ Ἀγωνιστῆ καὶ καταθέτει τὸν σεβασμὸ καὶ τὴν ἀναγνώριση ποὺ τοῦ ἀνήκουν καθὼς ἐτελείωσε τὸ ἐπίγειο ἔργο του, κράτησε τὴν πίστη του καθαρὴ καὶ ἀνόθευτη, καὶ πορεύεται τὴν μακαρίαν ὁδὸν τῆς αἰωνίου ἀναπαύσεως.
Ἀείμνηστε Ἀρχιεπίσκοπε Ἰάκωβε! Ἡ Ἱστορία κατέγραψε ἤδη τὸ σπουδαῖο πέρασμά σου. Ἡγήθηκες μὲ ἐπιτυχία τοῦ πιὸ μεγάλου καὶ τοῦ πιὸ πολύτιμου ἑλληνορθοδόξου στοιχείου τῆς ἑλληνικῆς Διασπορᾶς. Τίμησες τὴν Ἑλλάδα. Ἡ Ἱστορία τοῦ Ἑλληνισμοῦ, δὲν θρηνεῖ, ἀλλὰ χαίρεται, γιατὶ ὑπῆρξες. Ὑπῆρξες γεναῖος καὶ διορατικός, εὐγενὴς σκαπανέας τῶν ἐθνικῶν ἰδεωδῶν.
Λίγο πρὶν παραδώσεις τὸ πνεῦμα, ψέλισσες ‘‘σας εὐχαριστῶ ὅλους’’. Κί ἀκούστηκε αὐτὴ ἡ αὐτοπροσδιοριστική σου φράση ἱσχυρὴ ‘‘ὡς φωνὴ ὑδάτων πολλῶν’’. Γνώριζε ὅτι ἡ ἀγάπη τῶν Ἑλλήνων ὅπου γῆς καὶ ἡ εὐγνωμοσύνη τοῦ Ἔθνους σὲ συνοδεύουν.
Προσωπικά, ἔνιωσα τὰ τελευταῖα χρόνια καὶ δημόσια εὐχαριστῶ, γιὰ τὴν ἄδολη καὶ ἀνεπιφύλακτη συμπαράστασή σου.
Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, τὸ σύνολο τῶν Ἀρχιερέων της, κλῆρος καὶ λαός, ὑποκλίνεται μπροστὰ στὸ ἁγιασμένο σκήνωμά Σου.
Σταυρὸς καὶ δάφνη καὶ μυρσίνη δοξαστική, σεβασμὸς καὶ ἀγάπη καὶ τιμὴ καὶ ἀναγνώριση, ἂς συντροφεύουν τὸ δρόμο σου πρὸς τοὺς ἀγγέλους,
Αἰωνία σου ἡ μνήμη!
