18-19 Φεβρουαρίου 2005
Τοῦ Μακ. Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος
κ.κ. Χριστοδούλου
Σεβασμιώτατοι καί ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ Ἀδελφοί,
Εἶναι ἴσως ἡ πρώτη φορά, κατά τίς τελευταῖες δεκαετίες, πού ἡ Διοικοῦσα Ἐκκλησία εὑρίσκεται εἰς τό ἐπίκεντρον κρίσεως πού ἀπειλεῖ μέ σοβαρό τραυματισμό τά ἐκκλησιαστικά πρόσωπα καί μέ ἀπαξίωση τόν ἱερό θεσμό πού αὐτά ὑποστασιάζουν. Τό σκάνδαλο ἑνός κληρικοῦ καί μέ τίς προεκτάσεις του ὄχι μόνο στό χῶρο τῆς Δικαιοσύνης, ἀλλά καί τῆς Ἐκκλησίας ἐπί ἡμέρες δηλητηριάζει τήν ἀτμόσφαιρα καί οἱ ἀποκαλύψεις πού τό συνθέτουν συγκλονίζουν τούς ἁπανταχοῦ Ἕλληνες. «Ἐγενήθημεν ὄνειδος τοῖς γείτοσιν ἡμῶν». Σέ ἐπιστολές πιστῶν χριστιανῶν πού λαμβάνω ἁπλώνεται ἡ ὀδύνη των γιά τά συμβαίνοντα: «Εἴμαστε γονατισμένοι καί ἡ καρδιά μας κλαίει»- μου γράφει ἕνας πιστός ἀπό τήν Ἀθήνα. Δέν ἔφθαναν οἱ ἐπίμεμπτες συνομιλίες σέ κασέτες, πού ἀναμεταδόθηκαν ἀπό τίς τηλεοράσεις καί τά ἄλλα ΜΜΕ στήν Ἑλλάδα καί στόν κόσμο καί μᾶς ἐξέθεσαν, ἦλθαν καί οἱ ἀποκαλύψεις γιά κολοσσιαῖες τραπεζικές καταθέσεις σέ ἐποχή ἀνεργίας καί ἀνέχειας, ἀπό τίς ὁποῖες μαστίζεται μέγα τμῆμα τοῦ λαοῦ μας, καί μάλιστα οἱ νέοι μας. Φωτογραφίες ἐπώνυμα δημοσιευμένες, ἐπίψογες καί ταπεινωτικές γιά τά πρόσωπα εἰκονιζομένων Ἱεραρχῶν, ἀπειλές γιά μελλοντικές ἀποκαλύψεις σέ βάρος ἄλλων, διασυνδέσεις καί διαπλοκές ἔχουν δημιουργήσει κλῖμα τρομοκρατίας καί φοβίας, ἐνῶ μέ τή μέθοδο τῶν προαναγγελλομένων ἀποκαλύψεων σέ βάρος κατονομαζομένων ἐκκλησιαστικῶν προσώπων καί δή καί Ἐπισκόπων δημιουργεῖται τεχνητό κλῖμα μώμου καί ἀνασφάλειας μέ τίς ἀναγκαῖες ἐπιπτώσεις του στήν ὅλη ποιμαντική δραστηριότητα τῶν πληττομένων προσώπων. Παράλληλα ὅλος αὐτός ὁ καταιγισμός τῆς πληροφορίας καί τῆς παραπληροφορίας, πού ἔχει ὁδηγήσει σέ προβληματισμό μεγάλο τμῆμα τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας, ἀπετέλεσε τό κατάλληλο ὑπόβαθρο γιά τήν ἐπανεμφάνιση τῶν ὑποβοσκόντων ἀκραίων φαινομένων ἀποδοκιμασίας τῆς Ἐκκλησίας ἐν γένει ὡς δῆθεν ἀδρανούσης νά ἐπιβάλλει τήν κάθαρση, καί ἐπέτρεψε τήν ἐμφάνιση στό προσκήνιο τῶν ἀπό μακροῦ χρόνου καιροφυλακτουσῶν δυνάμεων, πού ἔσπευσαν ἐπωφελούμενες ἀπό τήν κατάσταση νά προβάλουν ἐπισήμως τό αἴτημα γιά χωρισμό Κράτους καί Ἐκκλησίας, ὡς ἐάν ὑπῆρχε κάποιος αἰτιώδης σύνδεσμος μεταξύ τῶν σχέσεων αὐτῶν καί τοῦ ἠθικοῦ προβληματισμοῦ τῶν ἡμερῶν αὐτῶν.
Ταυτόχρονα ἐπικεντρώθηκε στό πρόσωπο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ἡ πολεμική γιά τήν κάθαρση στήν Ἐκκλησία, μέ ἀναζήτηση γελοίων ἐπιχειρημάτων, ἀντληθέντων ἀπό τήν ποιμαντική του εὐαισθησία –εὐαισθησία πού ὅλοι ἔχουμε- ἀλλά καί μέ διαφανῆ σκοπιμότητα. Τό σύστημα διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι Συνοδικόν δηλ. συλλογικόν καί δέν ὑπάρχει ἐδῶ ἡ ἑνός ἀνδρός ἀρχή. Βέβαια τό νά δώσω μία συστατική ἤ δύο καί τρεῖς καί 100 σέ νέους ἀνθρώπους πού μοῦ ζητοῦν βοήθεια εἴτε γιά νά σπουδάσουν, εἴτε γιά νά διορισθοῦν κάπου, εἴτε γιά νά ἐπιτύχουν κάποια νόμιμη ἐπιδίωξή των ἤ νά τούς συστήσω νά μεταβοῦν στό Ἅγιον Ὄρος γιά νά ἀναταχθοῦν πνευματικά, νά ἐξομολογηθοῦν καί νά ξαναβροῦν τόν ἑαυτόν τους, αὐτά δέν συνιστοῦν ἁμάρτημα. Σᾶς ἐρωτῶ πόσες τέτοιες ἐπιστολές δέν ἔχετε δώσει καί σεῖς; Καί δέν εἶναι καί αὐτό μέσα στά καθήκοντά μας; Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι ἔργο τοῦ Ποιμενάρχη καί τοῦ ἁπλοῦ ἱερέως εἶναι κυρίως νά μεριμνᾶ ἰδίως γιά τά περιθωριοποιημένα ἄτομα. Ἀλλά εἶναι τοῖς πᾶσι γνωστόν ποῦ στοχεύουν ὅλα αὐτά. Γεγονός ὅμως εἶναι ὄτι ἔχουμε, μέ ἔντεχνο καί πονηρό τρόπο, τραυματισθῆ σοβαρά καί μόνον μύωπες δέν τό βλέπουν..
Ἐμπρός σ’ αὐτό τό χαλασμό διερωτώμεθα μήπως «ὁ σατανᾶς ἐξητήσατο ἡμᾶς τοῦ συνιάσαι ὡς τόν σίτον» καί πάλιν μή καί «Χριστός καθεύδει»;
Ἀψευδής μάρτυς τῶν ἀνωτέρω διαπιστώσεών μου εἶναι τά κύρια ἄρθρα σοβαρῶν ἐφημερίδων, τά ὁποῖα ὁμιλοῦν γιά «σημεῖα καί τέρατα πού ἔρχονται καθημερινῶς στή δημοσιότητα καί ἐκθέτουν τήν Ἐκκλησία» (Ἑστία 10-2-05) ἐνῶ «ἡ πρωτοφανής χρήση μαγνητοταινιῶν βίντεο καί φωτογραφιῶν μέ πτυχές τοῦ ἰδιωτικοῦ βίου προσώπων, γεννῶντας ἁλυσσιδωτές κρίσεις στήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος» προκάλεσε ἔστω καί καθυστερημένα «τίς πρῶτες συντεταγμένες ἀντιδράσεις τῶν θεσμικῶν ὀργάνων τῆς Πολιτείας. Ἡ Ἀρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικοῦ Χαρακτήρα ἄρχισε τή μελέτη τῶν ἐπίμαχων ἐκπομπῶν πού προκάλεσαν πολλαπλῶς τό πανελλήνιο», μόλις στίς 9-2-05, ἐνῶ τό Ἐθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης ἀντέδρασε μέ δημόσια ἀνακοίνωσή του (9-2-05) στήν ὁποία ἐχαρακτήριζε «σαρκοβόρο τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο προβάλλονται πλέον τά γεγονότα μέ συνέπεια ἡ εἴδηση νά μετατρέπεται σέ θέαμα μέ ἡδονοβλεπτική λαγνεία» («Καθημερινή» 10-2-05). Ἐξ ἄλλου ὁ Πρωθυπουργός τῆς χώρας ζήτησε μέ μήνυμά του νά ὑπάρξουν «τολμηρές ἀποφάσεις τῆς Ἐκκλησίας πρός ἔξοδο ἀπό τήν κρίση καί ὄχι συμβιβασμοί». Ὁ ἀναπληρωτής κυβερνητικός ἐκπρόσωπος μέ δήλωσή του τήν 11-2-05 διερωτᾶτο ὅτι πέρασαν 72 ὧρες ἀπό τότε πού ἠκούσθη ἡ ἀνωτέρω παραίνεσις τοῦ κ. Πρωθυπουργοῦ καί ἀκόμη τίποτε δέν ἔχει κάμει ἡ Ἐκκλησία, ἐνῶ τό ἀντίθετο συμβαίνει. Ἡ Ἐκκλησία μέ σειράν ἀποφάσεων τῆς ΔΙΣ (3-8 Φεβρουαρίου) ὅπως θά σᾶς ὑπενθυμίσω στή συνέχεια, ἔπραξε σέ πρώτη φάση καί ἀστραπιαίως τό καθῆκον της σέ 3 περιπτώσεις Ἱεραρχῶν. Καί ὑπολείπονται τά λοιπά μέτρα γιά τά ὁποῖα σᾶς εἰσηγοῦμαι σήμερα. Πρός τί λοιπόν ἡ ἀδημονία; Γνωρίζετε ὅλοι τίς δηλώσεις ἤ συνεντεύξεις τῶν πολιτικῶν παραγόντων τοῦ τόπου. Ὅλες κινοῦνται καλόπιστα καί ζητοῦν ἀπό ἐμᾶς τήν ταχύτατη καί ἀξιόπιστη αὐτοκάθαρση. Ὅλοι ἄς εἶναι βέβαιοι ὅτι θά ἐπιμεληθοῦμε ὑπεύθυνα τῶν τοῦ οἴκου μας. Ἡ ἀγάπη μας πρός τήν Ἐκκλησία τήν ὁποίαν διακονοῦμεν ἐπί ἔτη εἶναι ἀρκετή, μαζί μέ τήν γρηγοροῦσα συνείδησή μας νά μᾶς ὑπαγορεύσουν τά δέοντα καί νά μᾶς ὁδηγήσουν στήν ὀρθή ἀντιμετώπιση τῆς κρίσεως. Καί θά τό κάνουμε. Δέν πρέπει νά φοβούμεθα τή λέξη «κάθαρση» γιατί δέν ἀφορᾶ στήν ἄσπιλο νύμφη τοῦ Χριστοῦ τήν Ἐκκλησία, ὡς θεανθρώπινο ὀργανισμό, ἀλλά στούς ἀνθρώπους πού τήν διακονοῦμε. Ἐμεῖς ἔχομε ἀνάγκη καθάρσεως, ἀλλά αὐτή δέν μπορεῖ νά ἐπιτευχθῆ μέ κοσμική προσέγγιση τῶν ἐνόχων, ἀλλά μέ πνευματικότητα καί φόβον Θεοῦ, μέ ἕνα δίκαιο ἔλεγχο, μέ ἀληθινό καυτηριασμό τῶν ἁμαρτανόντων. Σκοπός τῆς καθάρσεως αὐτῆς δέν εἶναι ὁ διασυρμός τῶν προσώπων. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι χαρισματική πραγματικότης καί δέν σπιλώνει τούς ἁμαρτωλούς, ἀλλά θεραπεύει τίς πληγές πού ἄνοιξαν στό σῶμα των τά πάθη καί οἱ ἁμαρτωλές ροπές. Τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας βιώνεται καθημερινά ἀπό τούς πιστούς ὡς Σῶμα Χριστοῦ, πού αὐτοθεραπεύεται καί ἀναγεννᾶται μέσα ἀπό τή σώζουσα καί πανσθενῆ χάρι τοῦ Θεοῦ. Αὐτή μου ὅμως ἡ τοποθέτηση δέν ἀποκλείει τήν αὐτοκριτική μας καί τή θέαση τοῦ τοπίου ὁποῖον ἐστι σήμερα μέ ρεαλισμό καί ἐπίγνωση τῆς πνευματικῆς ζημίας πού συντελεῖται στίς ψυχές τοῦ κόσμου. Οἱ μεγαλύτεροι ἐχθροί τῆς Ἐκκλησίας εἶναι οἱ ἐπίορκοι κληρικοί πού νόμισαν ὅτι μποροῦν νά δουλεύουν «δυσί κυρίοις», νά ὑποκρίνονται, νά ξεγελοῦν τόν κόσμο, καί νά εἶναι ἀσυνεπεῖς στή ζωή των. Ἡ Ἐκκλησία μας παρακολουθεῖ μέ εὔλογη ἀνησυχία καί ὀφειλετική ἀγωνία τίς ἐπαναλαμβανόμενες καταγγελίες γιά ἠθικά καί οἰκονομικά παραπτώματα ὁρισμένων Ἀρχιερέων, τίς ὁποῖες συνοδεύουν οἱ καταγγέλοντες μέ δημόσια ἤ καί προκλητική ἀξίωση ἄμεσης κάθαρσης τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος, ὡς ἐάν τοῦτο ἀφεώρᾶ στό ὅλο σῶμα τῆς Ἱεραρχίας ἤ ὡς ἐάν αὐτή ἐτέλει ἐν γνώσει τῶν ἀνομημάτων καί τά εἶχε συγκαλύψει, ἐπιδεικνύουσα ἐπίμεμπτη ἀπροθυμία γιά τήν τιμωρία τῶν καθ’ οἱονδήποτε τρόπο ἐκτρεπομένων κληρικῶν.
Καί εἶναι βέβαια γνωστόν τοῖς πᾶσι ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ὡς ἐκ τῆς θεσμικῆς σχέσεώς της μέ τήν ἑλληνική Πολιτεία εἶναι ὑποχρεωμένη ἐκ τῶν πραγμάτων νά ἐφαρμόζει τό ἐσωτερικό Κανονικό δίκαιο ἐν τῷ πλαισίῳ τῆς κειμένης νομοθεσίας τόσον κατά τήν ἄσκησι τῆς διοικήσεως, ὅπως ὁρίζεται μέ τόν Καταστατικό της Χάρτη, ὅσο καί κατά τήν ἀπονομή τῆς ἐκκλησιαστικῆς δικαιοσύνης διά τῶν ἁρμοδίων ἐκκλησιαστικῶν ὀργάνων, ὅπως ὁρίζεται ἐπίσης μέ τόν ν. 5383/32.
Συνεπῶς τόσον οἱ διοικητικές, ὅσον καί οἱ δικαστικές ἀποφάσεις τῶν ἁρμοδίων ὀργάνων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὑπόκεινται σέ αὐστηρό ἔλεγχο νομιμότητας ἐνώπιον τοῦ Σ.τ.Ε., διό καί οἱαδήποτε παρέκκλισή των ἐκ τῶν κειμένων διατάξεων ἤ τῶν δικονομικῶν κανόνων συνεπάγεται συνήθως τήν ἀκύρωσή των καί τήν πρόκληση ἀνεπιθυμήτων συγχύσεων ἤ ἐπιπλοκῶν στό ποιμαντικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι, οἱ προσφεύγοντες στό Σ.τ.Ε. κληρικοί γιά τήν ἀκύρωση διοικητικῶν ἤ δικαστικῶν ἐκκλ. ἀποφάσεων διά τυπικές παραλείψεις ἐλάχιστα ὑπολείπονται τοῦ 10% περίπου τοῦ συνολικοῦ ἀριθμοῦ τῶν κληρικῶν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πράγμα πού ἀποδεικνύει τήν σοβαρότητα πού ἔχει ἡ τήρηση τῶν νόμων μέ σχολαστική ἀκρίβεια. Τοῦτο δικαιολογεῖ τήν προσοχή πού καταβάλλουμε κατά τήν ἐξέταση καί τῶν δικαστικῶν ὑποθέσεων, ἄν καί πολλές φορές ὁ λαός μᾶς μέμφεται ἐπειδή ἐπιθυμεῖ τόν ἄμεσο κολασμό τῶν φερομένων ὡς ἐνόχων καί πρίν ἀκόμη ἀποδειχθεῖ ἡ ἐνοχή των, ἀρκεῖ πού προκληθηκε σκανδαλισμός, χάριν τοῦ ὁποίου πρέπει νά θυσιασθοῦν κάποιοι. Αὐτός δέ εἶναι καί ὁ λόγος πού καί σήμερα ἐγκαλούμεθα γιά ἀπροθυμία πάταξης τῆς διαφθορᾶς στόν Οἶκον μας, ἐνῶ ἡ κάθαρση δέν εἶναι εὔκολη χωρίς στοιχεῖα καί ἀτράνταχτες ἀποδείξεις. Αὐτές λοιπόν τίς ἡμέρες βρισκόμεθα στό κέντρο ἑνός κυκλώνα καί ἀντιμετωπίζουμε μέν τή συμφορά καί τήν παραζάλη μέ ψυχραιμία, ὅμως διαπιστώνουμε πόσον ὁ Λαός μας ἔχει σκανδαλισθεῖ καί ἀξιώνει κάθαρση σέ βάθος μέχρι νά φθάσει, ὡς γράφεται «τό μαχαῖρι στό κόκκαλο».
Πρίν λοιπόν προχωρήσω τή σκέψη μου θά ἤθελα νά ἀναζητήσω μέσω μιᾶς εἰλικρινοῦς αὐτοκριτικῆς τίς εὐθύνες μας γιά τήν ὅλη κατάσταση πού ἔχει δημιουργηθῆ. Δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι εἶναι ἄδικο νά γενικεύονται τά πράγματα καί νά ἐμφανίζεται ὅλη ἡ Ἐκκλησία ὡς ἀποτελουμένη ἀπό κληρικούς διεφθαρμένους καί ἐπιλήσμονες τῶν ὑποχρεώσεων καί καθηκόντων των. Ἀνάλογη ὑπῆρξε καί ἡ ἀγόρευση στή Βουλή τοῦ πρ. Προέδρου της κ. Ἀπ. Κακλαμάνη τό ἑσπέρας τῆς 9-2-05 κατά τήν ὁποίαν διεκήρυξεν ὅτι πιστεύει ὅτι δέν εἶναι ὅλοι οἱ δικαστικοί, οὔτε ὅλοι οἱ ἱερωμένοι διεφθαρμένοι, ἀλλά ἕνα μικρό ποσοστό των. Καί αὐτή βέβαια εἶναι ἡ ἀλήθεια. Τήν ἔχουν ἐπαναλάβει καί ὡρισμένοι σοβαροί σχολιαστές καί ἀρθρογράφοι τῶν ἡμερῶν. Ἡ μεγάλη, ἡ συντριπτική πλειονότης τῶν κληρικῶν μας ὅλων τῶν βαθμῶν εἶναι σοβαροί καί ἀξιόλογοι ἄνθρωποι, μέ βαθειά ἐπίγνωση τῆς ἀποστολῆς των καί μέ μεγάλη προσφορά στό λαό μας. Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τούς Ἱεράρχες μας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πού ἐργάζονται φιλότιμα καί ἀποδοτικά, ἱεραποστολικά καί αὐτοθυσιαστικά καί ἔχουν προικοδοτήσει τίς τοπικές των κοινωνίες μέ ἔργα πολιτισμοῦ καί ἀγάπης πού εὐεργετοῦν διαχρονικά τό λαό μας. Ὅμως, ὅπως ἀποδεικνύεται, ὑπάρχουν σέ ὅλες τίς βαθμίδες κάποιοι κληρικοί πού ἔχουν προδώσει τήν ἱερή ἀποστολή των, ἤ ἔχουν συμπεριφερθῆ κατ’ ἐπιταγήν τῶν ἐπιληψίμων ἀδυναμιῶν των. Δύο εἶναι τά βασικά ἀδικήματα τῶν κληρικῶν αὐτῶν: ἡ φιληδονία καί ἡ φιλαργυρία. Καί θά πρέπει νά παραδεχθοῦμε πώς σέ κάποιο βαθμό εἴμαστε ὅλοι ἔνοχοι γιατί, ἀπό ὅ,τι φαίνεται, ἀνεχθήκαμε αὐτές τίς καταστάσεις, ὅπου ὑπάρχουν, ἐφ’ ὅσον τίς γνωρίζαμε, πού ἔχουν διαβουκολήσει τίς συνειδήσεις καί ἔχουν ἐκθέσει πρόσωπα καί τόν ἱερό θεσμό, πού ὑπηρετοῦμε. Εἴμαστε ὑπεύθυνοι διότι ἀπό μία κακῶς ἐννοούμενη πρόνοια γιά ἀποσόβηση μείζονος σκανδαλισμοῦ τοῦ λαοῦ, ἀποσιωπήσαμε ἔνοχες συμπεριφορές πού ἔφθασαν στή δημοσιότητα καί προκάλεσαν ἰσοπεδωτικά γιά τήν Ἐκκλησία καί ὑποτιμητικά γιά τούς κληρικούς σχόλια. Εἴμαστε ὑπεύθυνοι ὅσοι ὄχι μόνον ἐπροστατεύσαμε, ἀλλά καί ἀνεχθήκαμε νά ὑπάρχουν στήν τοπική μας Ἐκκλησία κληρικοί ἀσυνεπεῖς πρός τήν ἀποστολήν των καί μετατρέψαμε τίς Μητροπόλεις μας σέ θερμοκήπια ἀθλιοτήτων. Εἴμαστε ὑπόλογοι διότι ὀχυρωθήκαμε στόν νομικό τύπο καί ἀγνοήσαμε τήν οὐσία ἀπό πρόνοια μή καί παρανομήσουμε ἤ μή καί ἀδικήσουμε τυχόν θύματα τεχνολογικῶν μεθοδεύσεων καί ἀποκαλύψεων. Ἀφήσαμε ἔτσι νά πλανῶνται φῆμες καί διαδόσεις σέ βάρος ὅλων μας χωρίς νά θελήσουμε νά τίς ἀντιμετωπίσουμε μέ τόν πρέποντα τρόπον. Ἀνεχθήκαμε γιά πολύ νά ἔχομε μετατρέψει τήν κάθε Ἐπισκοπή σέ ἀπυρόβλητο ὀχυρό, πού κανείς δέν ἔχει δικαίωμα νά τό παραβιάσει, ἔστω καί ἄν ἐκεῖ μέσα διαπράττονται κανονικά καί ποινικά ἀδικήματα δηλ. κλοπές τοῦ ἱεροῦ χρήματος κλπ. Ἀνεχθήκαμε νά διοικοῦν τίς Μητροπόλεις μας, σέ περιπτώσεις γερόντων καί ἀνικάνων Μητροπολιτῶν, πρόσωπα ξένα ἤ καί συγγενικά των, μέ ἀποτέλεσμα νά διασπείρονται εἰδήσεις ἀναξιοπρεπεῖς, γιά διαπρεπεῖς κατά τά ἄλλα Ἱεράρχες καί νά ἀδικοῦν τήν ὑστεροφημίαν των. Ἀνεχθήκαμε ἱερεῖς ἤ καί λαϊκούς νά κατακλέπτουν τά ἐκκλησιαστικά ταμεῖα καί τούς ἀφήσαμε ἀτιμωρήτους μέ ἀποτέλεσμα νά θεριέψει τώρα τό κακό καί νά στρέφεται ἐναντίον μας. Διερωτῶμαι μαζί σας ἄν ὑπάρχει τάχα πέραν τῆς ἀτομικῆς καί συλλογική εὐθύνη γιά ὅσα συμβαίνουν σήμερα; Μπορεῖ ὅλοι μαζί νά θεωρούμεθα ὑπεύθυνοι γιά ὅ,τι γίνεται στή διπλανή μας θύρα, ὅταν τό σύστημα διακυβέρνησης τῆς Ἐκκλησίας δέν μᾶς παρέχει τό δικαίωμα ἐπέμβασης; Καί θά πρέπει τάχα νά ἀναμένει κανείς τήν ὥρα τοῦ πειρασμοῦ γιά νά ἀντιδράσει ἤ πρέπει ἐγκαίρως νά ἐπισημαίνει τά κακῶς κείμενα καί νά τά διορθώνει; Ἐάν σέ κάτι μέμφομαι τόν ἑαυτόν μου δέν εἶναι ὅτι διέπραξα κάτι τό ἐκ τοῦ πονηροῦ. Εἶναι τό ὅτι ἐξ εὐαισθησίας ἔναντι τῶν προσώπων καί εὐγενείας δέν ἤλεγξα σκληρότατα ἀτοπήματα καί παρεκκλίσεις. Πολλά ἐξ ἐκείνων πού συμβαίνουν ὁμολογῶ ὅτι δέν τά γνωρίζω. Παρά ταῦτα τώρα πονῶ καί θλίβομαι. Καί ζητῶ ταπεινά συγγνώμη ἀπό τόν δοκιμαζόμενο πιστό Λαό καί τόν ἱερό Κλῆρο πού καθημερινά ἀγωνίζεται καί τιμᾶ στή συντριπτική του πλειονότητα, τό σεμνό καί ἡρωϊκό ράσο του. Ὁ πόνος πού νοιώθουμε ὅλοι μας τοῦτο τόν καιρό γιά ὄσα ἔχουν συμβῆ στήν αὐλή μας εἶναι μεγάλος, εἶναι ἀβάστακτος. Ὅμως θέλω νά πιστεύω ὅτι καί ἀπό αὐτή τή δοκιμασία θά ἐξέλθουμε ὡριμότεροι, σοφώτεροι, σωφρονέστεροι. Ὅλοι γνωρίζουμε καί διδάσκουμε ὅτι δέν παίρνει ὁ ἄνθρωπος μεγάλο χάρισμα χωρίς νά περάσει μεγάλο πειρασμό. Ἀπό τόν πόνο ἀναβλύζει ἡ ἀληθινή χαρά κι ἡ παρηγοριά κι ἐκεῖ βρίσκονται οἱ πηγές τῆς ἀληθινῆς χαρᾶς. Τοῦτο τόν καιρό ἔνοιωσα κι ἐγώ τήν ἀνάγκη περισσότερης καί ἐκτενέστερης προσευχῆς. Ὅσο ἔβλεπα νά μεγαλώνουν τά κύματα πού ἔπεφταν μέ πλαταγισμό πάνω στήν Κιβωτό τῆς Ἐκκλησίας ἐξαιτίας τόσο τῶν ἀνομιῶν μας, ὅσο καί τῶν προκατασκευασμένων συκοφαντιῶν, τόσο περισσότερο ἔνοιωθα νά ἀνεβαίνουν στά χείλη μου οἱ λόγοι τοῦ Προφήτη Ἱωνᾶ: «Ἐβόησα ἐν θλίψει μου πρός Κύριον τόν Θεόν μου... Ποταμοί ἐκύκλωσαν με, πάντες οἱ μετεωρισμοί σου ἐπ’ἐμέ διῆλθον... Περιεχύθη μοι ὕδωρ ἕως ψυχῆς, ἄβυσσός ἐκύκλωσέ με ἐσχάτη, ἔδυ ἡ κεφαλή μου εἰς σχισμάς ὀρέων. Κατέβην εἰς γῆν ἦς οἱ μοχλοί αὐτῆς κάτοχοι αἰώνιοι... Ἐν τῷ ἐκλείπειν ἐξ ἐμού τήν ψυχήν μου τοῦ Κυρίου ἐμνήσθην».
Βεβαίως τά αἴτια τῆς πρωτοφανοῦς ἐκστρατείας ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι μόνον τά ἀνομήματά μας ὑπαρκτά ἤ μή, εἶναι καί ἄλλα πολλά. Ὅλα δείχνουν, καί πολλοί πλέον τό ἀποδέχονται, ὅτι οἱ ἐπιθέσεις εἶναι συντονισμένες και μεθοδευμένες. Τά σκάνδαλα εἶναι κατά βάσιν τό ἰσχυρό ἐπικάλυμμα που ἀπευθύνεται στό λαό γιά νά τόν διαθέσει δυσμενῶς ἐναντίον μας, καί νά προετοιμάσει τά πνεύματα γιά τή γενική ἔφοδο πού, ὅπως φαίνεται, ἐπακολουθεῖ. Μιά ἀπό τίς ἔντεχνες μεθοδεύσεις ἐπηρεασμοῦ ἰδίως τῆς νεολαίας εἶναι ἡ πρόσκληση γιά συμμετοχή νέων ἀνθρώπων καί εἰδικῶς σπουδαστῶν, σέ ἐκπομπές διασυρμοῦ τῆς Ἐκκλησίας. «Πόνεσε» καί «πονάει» τίς ἀντιεκκλησιαστικές δυνάμεις ἡ αὐξανόμενη ἐμπιστοσύνη τῆς ἑλληνικῆς νεολαίας πρός τήν Ἐκκλησία καί αὐτό θέλουν νά τό ἀνακόψουν μέ κάθε τρόπο ἀκόμη καταστρέφοντας τήν εἰκόνα τῆς Ἐκκλησίας μέσα στή ψυχή τους. Ἀλλά ἡ νεολαία μας παρά τά ἀντιθέτως λεγόμενα, ἔχει καί κρίση καί πίστη. Καί ἀντιλαμβάνεται περί τίνος πρόκειται γιατί οἱ ἐχθροί μας δέν μπόρεσαν νά κρυφθοῦν. Ἤδη πολλοί καί ἐπώνυμοι δέν μπόρεσαν νά ἀποκρύψουν τόν ὑποκάρδιο πόθο των γιά χωρισμό Κράτους καί Ἐκκλησίας, ἰσχυριζόμενοι ὅτι «σήμερα ἡ δημόσια συζήτηση δέν πρέπει νά μείνει στά σοβαρά θέματα ἠθικῆς τάξης πού ἔχουν ἀναδειχθῆ στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά νά προσανατολισθῆ κυρίως στίς ἀλλαγές καί στίς μεταρρυθμίσεις πού σήμερα εἶναι ἀπολύτως ἀναγκαῖες καί νά προχωρήσει σέ ρυθμίσεις πού ἐκσυγχρονίζουν τή δημόσια ζωή καί δέν μετατρέπουν τή σεβαστή θρησκευτικότητα τῶν πολιτῶν σέ μοχλό ἀναχρονισμοῦ στίς λειτουργίες τοῦ κράτους». Καί ὡς πρός μέν τόν χωρισμό ἡ δήλωση τοῦ κυβερνητικοῦ ἐκπροσώπου ὑπῆρξε σαφής ὅτι δηλ. δέν ὑπάρχει γιά τήν κυβέρνηση τέτοιο ζήτημα. Ὅμως βουλευτές καί ἄλλοι ἐκ τοῦ κυβερνῶντος κόμματος ἔσπευσαν νά διευκρινίσουν ὅτι ἐπί τοῦ παρόντος δέν τίθεται τέτοιο ζήτημα, ἀφήνοντας ἀνοιχτά ὅλα τά ἐνδεχόμενα γιά τό μέλλον. Ἄν ἀναλύσουμε τά βαθύτερα αἴτια θά ἀνακαλύψουμε ἀπίστευτα πράγματα, πού σχεδιάζονται σέ βάρος τοῦ λαοῦ μας. Τό σκληρό πρόβλημα τῆς ἑλληνικῆς ἐθνοθρησκευτικῆς παρουσίας στό σύγχρονο κόσμο εἶναι ὅτι, μέχρι τώρα, κινεῖται ἀνάμεσα σ’ ἕνα ξεπερασμένο ἐπαρχιωτισμό καί σ’ ἕνα ἀνιστόρητο «προοδευτισμό». Τούτη τήν ὥρα τῶν σαρωτικῶν μεταλλαγῶν πού ἡ παγκοσμιοποίηση ἐπιφέρει στούς λαούς ὁ ἑλληνορθόδοξος χαρακτήρας μας εἶναι ἀπαραίτητος στήν κοινή εὐρωπαϊκή συνείδηση. Ἡ εὐρωπαϊκή κουλτούρα καί παράδοση ἔχει ἄμεση ἀναφορά στήν ἑλληνορθόδοξη ἰδιαιτερότητά μας. Αὐτά τά δύο ὀφείλουμε νά τά καλλιεργήσουμε ἀναπόσπαστα δηλ. νά μή ἐπιτρέψουμε νά γίνουμε πολτός μέσα στήν Εὐρώπη χωρίς συνείδηση πολιτισμοῦ, ἀλλά ἀσφαλῶς οὔτε καί ἐθνοσωβινιστές. Τώρα εἶναι ἡ ωρα γιά τή μεγάλη Ἔξοδο τῆς Ἐκκλησίας μας πρός τήν Εὐρώπη μέ κοινό παρονομαστή τόν Χριστιανισμό ἀπέναντι στούς κινδύνους τοῦ τεχνοκρατισμοῦ, τῶν ἀπρόσωπων δομῶν, τοῦ ἔντεχνου περιορισμοῦ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καί τῆς πνευματικῆς φτώχειας. Αὐτό τό ἐξάμβλωμα θέλουν νά ἐπιβάλουν στόν τόπο μας ὅσοι μάχονται τήν Ἐκκλησία ἤ θέλουν νά τῆς ἀφαιρέσουν ἤ ἔστω νά τῆς περιορίσουν τή δυνατότητα ἀξιόπιστου λόγου. Ὅσο ὁ παπᾶς τῆς Ἐκκλησίας μας θά συνεχίσει τό λαμπρό ἔργο του, ὅσο ὁ Λαός θά μᾶς ἐμπιστεύεται, κανείς δέν θά τολμᾶ νά μᾶς ἐπιτεθῆ. Όταν ὅμως θά εἴμεθα ἠθικά ἀνίσχυροι τότε θά δεχθοῦμε ἔφοδο ἐπιθέσεων, καί αὐτή τήν πραγματικότητα βιώνουμε αὐτόν τόν καιρό. Δέν ἐπιθυμῶ νά ἐπεκταθῶ περισσότερο στό σημεῖο αὐτό, διότι γνωρίζω ὅτι ὄχι μόνο ἐμεῖς ἀλλά καί ὁ Λαός ἔχει ἀρχίσει νά ἀντιλαμβάνεται τά βαθύτερα αἴτια τῆς ὀργανωμένης αὐτῆς πολεμικῆς τοῦ γενικευμένου δημόσιου διασυρμοῦ, γιά τήν ὁποίαν ὅμως τό ἔναυσμα τό ἐδώσαμε ἐμεῖς.
Τό κλίμα στήν κοινωνία εἶναι βαρύ. Ὁ κοινωνικός θυμός εἶναι αἰσθητός. Ὅλοι ζητοῦν παραδειγματική τιμωρία τῶν ὅποιων ἐνόχων καί μεταρρύθμίσεις στό χῶρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς Δικαιοσύνης καί τῆς διαχείρισης τῶν οἰκονομικῶν σέ ὅλη τήν Ἑλλάδα. Βέβαια δέν εἴδαμε ἀνάλογο ἐνδιαφέρον γιά τήν τιμωρία ὅσων παραβιάζουν τούς νόμους τῆς Δημοκρατίας, μέ τό νά παγιδεύουν ἰδιωτικές συνομιλίες καί νά τίς δημοσιοποιοῦν, ἐκθέτοντας πρόσωπα καί ρίπτοντάς τα βορά στό λυσσαλέο πειρασμό τῆς τηλεθέασης καί τοῦ ἐντυπωσιασμοῦ. Ὅλοι ζητοῦν κάθαρση. Μέ λιτή δήλωσή μου ἀνέλαβα ἐξ ἀρχῆς ἔναντι τοῦ λαοῦ τήν εὐθύνη γιά ἀποκάθαρση τῆς καταστάσεως, γιά θεραπεία τῶν παθῶν... Τήν ἐπανέλαβα καί τήν 11-2-05. Ἡ ΔΙΣ ἔλαβεν ὁμόφωνα, κατόπιν εἰσηγήσεώς μου, ἤδη τά πρῶτα μέτρα μέ μεγάλη προσοχή καί ἀκριβῆ ἐκτίμηση τῆς καταστάσεως. Ἐνήργησεν ἀμέσως ἀλλά ὄχι πρόχειρα, οὔτε γιά ἐντυπωσιασμό.
Τά μέτρα πού ἔλαβε εἶναι τά ἑξῆς:
1. Γιά τήν περίπτωση τοῦ ἀρχιμ. Γιοσάκη, ἀρχικά ὑπεδείχθη, Συνοδική ἐξουσιοδοτήσει, στόν Σεβ. Ἀττικῆς, οἰκεῖον του Ποιμενάρχην, νά ἐνεργήσει κατ’ αὐτοῦ τά δέοντα σύμφωνα μέ τόν νόμο περί ἐκκλ. δικαστηρίων, ἐπειδή μέχρι τῆς ὥρας ἐκείνης δέν ἐκίνει τίς προβλεπόμενες νόμιμες διαδικασίες, παρά τό γεγονός ὅτι ὁ θόρυβος εἶχεν ἀρχίσει καί ἐταλαιπώρει τήν Ἐκκλησία, καί παρά τίς ἔμμεσες ὑποδείξεις. Ὁ Σεβ. μετά ἀπό ἔντονο διάβημά μας, ἀπηυθύνθη πρός ΄τον διεξάγοντα τήν προκαταρκτικήν ἐξέτασιν Ἀντ/λέα τοῦ Ἀ.Π. κ. Γεώργιον Σανιδᾶν, ζητῶν νά τοῦ γνωστοποιηθοῦν τά στοιχεῖα τῆς κατηγορίας. Ὁ κ. Σανιδᾶς ἀπήντησεν ὅτι ἡ ἐξέταση εἶναι μυστική, δέν εἶναι δυνατόν νά δοθοῦν στοιχεῖα σ’ αὐτό τό στάδιο, ἀλλά παρέπεμψε τόν Ἱεράρχην στά δημοσιεύματα τοῦ Τύπου πρός ἄντληση στοιχείων. Ἀκολούθως μέ ἀπόφασι τῆς ΔΙΣ διετάχθη ὁ Σεβ. Ἀττικῆς νά ἐγείρει κατ’ αὐτοῦ πειθαρχική δίωξη, ὁρίζων ἀνακριτήν, τόν ὁποῖον τελικῶς ἐζήτησε νά ὁρίσει ἡ ΔΙΣ ἐπειδή, κατά τόν ἰσχυρισμόν του, οὐδείς τῶν κληρικῶν τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς του διέθετε τήν ἱκανότητα νά ἀσκήσει τά ἔργα αὐτά. Ἡ ΔΙΣ ἀπέρριψε τό αἴτημα, καί ὑπέδειξε νά ἀναλάβει ὁ ἴδιος ὁ Μητροπολίτης τίς ἀνακρίσεις. Ὁ ἴδιος τότε ἔθεσεν εἰς ἀργίαν ἐπ’ ἀόριστον τόν ἀρχιμ. Γιοσάκην. Τώρα καθῆκον τοῦ Τοποτηρητοῦ εἶναι νά ὁρίσει ἀμέσως -ἐάν μέχρι σήμερα δέν ὅρισε- ἀνακριτήν καί νά ἐπιταχύνει τίς ἀνακρίσεις.
2. Ἡ ἀντιμετώπιση τῆς περιπτώσεως τοῦ Ἀδελφοῦ Μητροπολίτου Ἀττικῆς κ. Παντελεήμονος ἦταν ἡ βαρυτέρα. Τά ὅρια δικαστικῆς διερεύνησής της, μέ βάσι τίς γνωστές κασσέτες, εἶχαν ἐξαντληθῆ, πρίν 2 χρόνια ὅταν ἡ ΔΙΣ ἀπεφάνθη, σύμφωνα μέ τόν ἰσχύοντα νόμο καί τή νομολογία τοῦ Α.Π. ὅτι προϊόντα τηλεφωνικῶν ὑποκλοπῶν δέν εἶναι δυνατόν νά χρησιμοποιηθοῦν ὡς ἀποδεικτικά μέσα. Οἱ ἴδιες τώρα κασσέτες ἀνεσύρθησαν καί οἱ ἡθικῶς ἀπαράδεκτες καί προκλητικές, συνομιλίες ἐδημοσιοποιήθησαν ἀπό τηλεοράσεως μέ ἀποτέλεσμα τόν δεινό τραυματισμό τοῦ κύρους τοῦ Ἱεράρχου καί τόν βαρύτατο σκανδαλισμό τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας. Παραλλήλως ἐγνώσθησαν νεώτερα στοιχεῖα πού ἀφοροῦσαν τραπεζικές καταθέσεις ὕψους ἄνω τοῦ δισεκατομμυρίου δραχμῶν, παράνομη ἀνέγερση βίλλας μέ οἰκοδομική ἄδεια ἀνέγερσης ἁπλοῦ ναυδρίου κλπ. Τά ὁποῖα προσπαθήσας νά αἰτιολογήσει μέ ἄκομψο τρόπο μέ ἐμφάνισή του στήν τηλεόραση, ἐξετέθη ἀκόμη περισσότερο. Ἀκόμη ἐδημοσιοποιήθησαν συνομιλίες του μέ δικαστικούς καί δικηγόρους ὅπου ἐμφανίζεται διαθέτων τήν δύναμη νά ἐπηρεάζει ὑπέρ αὐτοῦ τή Δικαιοσύνη. Ἡ περίπτωση ἐξήγειρα μέγαν κλύδωνα καί ἡ ΔΙΣ ἠναγκάσθη νά ἐνεργοποιήσει τήν διάταξη τοῦ ἄρθρου 34 παρ. 8 τοῦ ν. 590/77 «Περί Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος», θέσασα ἀρχικά σέ ἐξάμηνη διαθεσιμότητα τόν Σεβ. Ἀττικῆς σύμφωνα μέ τή διάταξη αὐτή, ἐπιφυλασσόμενη νά λάβει τήν ὁριστική ἀπόφαση ὡς πρός τήν τύχη τοῦ Σεβ. μετά τήν παρέλευση τῆς 6μήνου προθεσμίας. Αὐτή ἦταν ἡ μόνη νόμιμη ὁδός διαφυγῆς, ὁδός ἴσως σκληρά ἀλλά ἀναγκαία. Συμπληρωματικῶς ἡ ΔΙΣ, ἀπαντῶσα σέ ἐρώτημα τοῦ Σεβ. Τοποτηρητοῦ, ἀπεφάσισε νά ὁρίσει ὅτι ὁ Σεβ. Ἀττικῆς κ. Παντελεήμων, δέν θά ἔδει νά ἱερουργῆ ἐντός τῶν ὁρίων τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Ἀττικῆς, οὔτε νά διαμένει εἰς τό Μητροπολιτικό Μέγαρο, πρός ἀποσόβηση ἐκτρόπων εἰς βάρος του.
3. Ταυτόχρονα ἡ ΔΙΣ ἔλαβε τήν ἀπόφαση α) Νά ζητήσει ἀπό τήν κυβέρνηση τόν ὁρισμό κληρικολαϊκῆς Ἐπιτροπῆς, ὑπό τήν προεδρίαν τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, γιά τή σύνταξη νέου νόμου περί ἐκκλ. δικαστηρίων. Στόν νόμο αὐτό πρέπει νά προβλέπονται καί νέοι ἐκσυγχρονιστικοί θεσμοί ἀπονομῆς τῆς δικαιοσύνης ἀξιόπιστοι καί ἀντικειμενικοί, ἐντασσόμενοι ἀξιώτατα στόν δικαιϊκό πολιτισμό μας. β) Νά ζητήσει τήν ἄμεση τροποποίηση τοῦ ἰσχύοντος νόμου σέ δύο σημεῖα: Στήν καθιέρωση συντρέχουσας ἁρμοδιότητος καί τῆς ΔΙΣ νά ἐγείρει πειθαρχική δίωξη κατά κληρικῶν, ἐφ’ ὅσον ὁ οἰκεῖος Ἱεράρχης ὁλιγωρεῖ νά κινήσει τήν διαδικασίαν, καί μετά ἀπό γραπτή προειδοποίηση πρό 3 ἡμερῶν. Στήν περίπτωση αὐτή, ἡ ΔΙΣ ὁρίζει ἀνακριτήν, καί τόν σχηματιζόμενο φάκελλο παραπέμπει στό ἁρμόδιο Ἐπισκοπικό Δικαστήριο πρός ἐκδίκαση. Καί στήν καθιέρωση τῆς ἀποφασιστικῆς ψήφου τῶν δύο παρεδρευόντων στό Ἐπισκοπικό Δικαστήριο πρεσβυτέρων, ὥστε νά ἐκλείψουν οἱ διαμαρτυρίες τῶν κληρικῶν ὅτι ἀδικοῦνται καταφώρως κρινόμενοι ἀπό τόν Ἱεράρχην των καί μόνον, πού ὁ ἴδιος ἐγείρει τήν δίωξη καί ὁ ἴδιος τήν ἐκδικάζει.
4. Ἡ ΔΙΣ ἐπελήφθη καί τῆς περιπτώσεως τοῦ Σεβ. Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων κ. Θεοκλήτου, τόν ὁποῖον ὁ προκάτοχός του καί ὑπό τό ἐπιτίμιο τῆς ἀκοινωνησίας διατελῶν πρ. Θεσ/δος κ. Κωνσταντῖνος κατηγόρησε γιά ἠθικές παρεκτροπές περί τῶν ὁποίων διέλαβε στό ὑπ’ αὐτοῦ ἐκδιδόμενο φυλλάδιο «Ἐκκλ. Πληροφόρηση» ὁ ἕτερος τῶν ὑπό ἐπιτίμιον διατελῶν Μητροπολίτης πρ. Ἀττικῆς Νικόδημος. Ὁ Σεβ. Θεσ/δος κ. Θεόκλητος, εὐθύς ἐξ ἀρχῆς ἐδήλωσεν ὅτι θέτει τόν ἑαυτόν του στή διάθεση τῆς ΙΣΙ γιά τή διερεύνηση καί διαλεύκανση τῆς καταγγελίας. Ἡ ΔΙΣ, ὡς ἁρμόδιο ἐκ τοῦ νόμου ὄργανο γιά κίνηση τῆς πειθαρχικῆς διαδικασίας, ἐζήτησε παρ’ αὐτοῦ τίς δέουσες πληροφορίες κατ’ ἄρθρον 143 ν. 5383/32 προκειμένου νά κρίνει ἄν συντρέχει περίπτωση διώξεως. Κατά τήν συνεδρίαν της δέ τῆς 8-2-05 ἔκρινε ὁμόφωνα τίς ἐξηγήσεις ἐπαρκεῖς. Δέν ἔθεσεν ὅμως τήν ὑπόθεση στό Ἀρχεῖον, ἀλλά, κατά θεμιτήν παρανομίαν, διέταξεν ἀνακρίσεις πρός μείζονα κατοχύρωση τῆς ἀρχιερατικῆς ἀξιοπρεπείας τοῦ θιγομένου Ἱεράρχου, ὅπως ἄλλωστε τό ἐζήτησε καί ὁ ἴδιος, ἐπιφυλλασσομένη νά ἐφαρμόσει τήν ποινήν τῆς ταυτοπαθείας σέ βάρος τοῦ καταγγείλαντος, ἐφ’ ὄσον οἱ κατηγορίες του καταπέσουν.
5. Ἐξ ἄλλου ἡ ΔΙΣ, μέ αἴσθημα εὐθύνης καί ἀνταποκρινόμενη στήν ἐπιταγή τῶν πιστῶν, συνέστησε 3μελῆ ἐκ μελῶν της Ἐπιτροπή τήν ὁποίαν ἐπεφόρτισε μέ τό καθῆκον νά δέχεται ὑπεύθυνες καταγγελίες συνοδευόμενες μέ νόμιμα στοιχεῖα ἐναντίον Ἱεραρχῶν, καί ἐκάλεσε τόν οἱονδήποτε κατέχει τέτοια στοιχεῖα νά τά προσκομίσει πρός ἐνέργειαν τῶν δεόντων. Παραλλήλως ἀπεστάλη καί προσωπική ἐπιστολή τοῦ Ἀρχιγραμματέως πρός τούς κ.κ. Μ. Τριανταφυλλόπουλον, Σπ. Καρατζαφέρην, Γ. Κουρῆν καί Σ. Βορίναν οἱ ὁποῖοι ἀπό τηλεοράσεως ἤ ἀπό τῶν στηλῶν τοῦ Τύπου ἐδήλωσαν ὅτι κατέχουν ἐπιβαρυντικά στοιχεῖα γιά κληρικούς, καθώς καί πρός τούς 3 κατηγόρους τοῦ Σεβ. Διδυμοτείχου καί Ὁρεστιάδος κ. Νικοφόρου, νά τά προσκομίσουν στήν 3μελῆ Ἐπιτροπή. Μέχρι στιγμῆς δέν προσεκομίσθη κανένα στοιχεῖον.
6. Γιά τήν περίπτωση τῆς φωτογραφίας πού σέ πρωτοσέλιδο ἐφημερίδας ἐδημοσιεύθη καί εἰκονίζει τόν 90ετῆ Σεβ. Τριφυλίας κ. Στέφανον, ἡ ΔΙΣ ἔκρινεν ὅτι ὑπό τίς παροῦσες συνθῆκες ἐπεβάλλετο νά ζητήσει ἐξηγήσεις κατ’ ἄρθρον 143 ν. 5383/32 ἀπό τόν Ἱεράρχην. Ὁ Σεβ. Τριφυλίας ἀπέστειλε τίς αἰτηθεῖσες ἐξηγήσεις, ἡ δέ Ἱ. Σύνοδος ἐπεφυλάχθη νά ἀποφανθῆ ἐπ’ ἀυτῶν, προτιμήσασα νά ἀναμείνει τήν ἔκβασιν τῆς μηνύσεως τήν ὁποίαν ὁ Ἱεράρχης κατέθεσε στά ποινικά δικαστήρια κατά τῆς ἐφημερίδος πού τόν ἀδίκησε.
7. Ἐπειδή ἑβδομαδιαία ἐφημερίδα τῶν Ἀθηνῶν κατελόγιζεν εἰς βάρος τοῦ Σεβ. Κεφαλληνίας κ. Σπυρίδωνος εὐθῦνες γιά κακοδιαχείριση τῆς μοναστηριακῆς περιουσίας, καί ἔλλειψη ἐνημέρωσης τοῦ λαοῦ γιά τήν τοποθέτηση τῶν χρημάτων πού προῆλθαν ἀπό ἐκποιήσεις μοναστηριακῶν ἐκτάσεων, ἡ ΔΙΣ, μετά καί τήν παράκλησιν τοῦ Σεβ. Κεφαλληνίας ὅπως ἀποσταλῆ οἰκονομικός ἔλεγχος παρά τῆς ΕΚΥΟ πρός διασκέδαση τῶν διαδόσεων, ἱκανοποίησε τό αἴτημά του καί ἀπεφάσισε τήν πρόσληψη δύο Ἐπιθεωρητῶν γιά τήν ἐνίσχυση τῆς Ἐπιθεώρησης Οἰκονομικοῦ Ἐλέγχου, τῆς Ἱ. Συνόδου, προκειμένου ἡ Ὑπηρεσία νά εἶναι σέ θέση νά ἀντιμετωπίζει σέ σύντομο χρόνο τίς σχετικές ἀπαιτήσεις.
8. Ἡ ΕΚΥΟ ἐπειδή ἠκούσθησαν, ἐκ μέρους δύο πολιτικῶν στελεχῶν καί ἑνός δημοσιογράφου ἀναφορές, γιά τήν ἐκκλ. περιουσία καί τόν τρόπο διαχείρισής της, μέ ἄμεση ἀνακοίνωσή της ἀπό 9-2-05 ἐκάλεσε τόν οἱονδήποτε ἐνδιαφερόμενον πολιτικόν, δημοσιογράφον κ.ἄ. ἐφ’ ὅσον τό ἐπιθυμεῖ νά προσέλθει στά Γραφεῖα της καί νά λάβει πλήρη γνῶσιν τῶν στοιχείων τῆς οἰκονομικῆς διαχείρισης τῆς Κεντρικῆς Ὑπηρεσίας Οἰκονομικῶν. Μέχρι στιγμῆς ἔχουν προσέλθει μερικοί ἐκ τῶν ἐνδιαφερομένων, πού ἔλαβαν τά ἀπαραίτητα στοιχεῖα ἐκφράσαντες τήν ἔκπληξή των γιά ὅσα ἀναληθῆ καί ὑπερβολικά λέγονται καί γράφονται σχετικῶς ἐνῶ ἡ ἀλήθεια εἶναι διαφορετική.
Ἡ κίνηση αὺτή τῆς ΕΚΥΟ ὑποδηλώνει αἴσθημα εὐθύνης ἔναντι τῆς Διοικούσης Ἐκκλησίας καί εὐθιξία ἔναντι τῆς Κοινῆς Γνώμης.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ κατάσταση εἶναι ἰδιαίτερα σοβαρά. Δέν ἐπιδέχεται φαρμακευτικά ἐπιθέματα ἀλλά χρήζει θερμοκαυστῆρος. Ὅλοι ἀναμένουν τίς ἀποφάσεις μας γιά αὐτοκάθαρση. Ἡ οὐσία τῶν πραγμάτων εἶναι ὅτι πολλά πρέπει νά διορθωθοῦν μέσα στόν οἶκον μας. Νά περιορισθοῦν ἄν μή καί νά ἐξαλειφθοῦν ὅλες οἱ αἰτίες πού δημιουργοῦν προσκόμματα στή διακονία μας καί ὑπονομεύουν τό ἔργον τοῦ Θεοῦ. Χρειάζεται ὅμως μεγάλη προσοχή στήν ἐπιλογή τῶν μέτρων. Δέν πρέπει νά δράσωμεν ἐν θερμῷ οὔτε νά παραβιάσωμε τό κανονικό δίκαιο τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ἱ. Κανόνες διακρίνονται γιά μιά αὐστηρότητα ἀγάπης. Ὅσο ἐκκοσμικευόμεθα τόσο ἀπωθοῦμε τόν Θεό ἔξω ἀπό αὐτήν, ἀλλά καί ὅσο δέν ἀποφασίζουμε νά κάνουμε αὐτό πού πρέπει τόσο ἀπωθοῦμε μακρυά ἀπό τήν Ἐκκλησία τό Λαό. Δέν δικαιολογεῖται ἔλλειψη ψυχραιμίας, ἀλλά οὔτε ἀπροθυμία λήψεως αὐστηρῶν μέτρων. Ἡ Ἐκκλησία δέν κινδυνεύει ἀπό τούς ἐκτός αὐτῆς ἐχθρούς Της, γιατί εἶναι Κιβωτός σωτηρίας. Ἀπό ἐμᾶς κινδυνεύει, δηλ. ἀπό τίς ἁμαρτίες καί τίς ἀνομίες μας. Τούτη τήν ὥρα ὀφείλουμε νά διερωτηθοῦμε τί εἶναι ἀληθές καί τί ψευδές ἐξ ὅσον ἀκούονται. Τί μᾶς ὁδήγησε στήν κρίση αὐτή. Τί ἐπιδιώξεις ὑπάρχουν εἰς βάρος μας. Πρέπει μέ ἄλλα λόγια νά ἀντιληφθοῦμε ποιό εἶναι τό βάθος τῶν γεγονότων. Ἄν ἡ κατάσταση εἶναι σοβαρή, -καί εἶναι σοβαρή- πρέπει νά γίνουν τομές. Οἱ κινήσεις μας πρέπει νά δείξουν ἀποφασιστικότητα καί τόλμη. Εἴμεθα διαχειριστές τῆς κληρονομίας τοῦ Χριστοῦ καί ὑπόλογοι ἀπέναντί Του γιά ὅσα πράττουμε, λέγομε ἤ δέν πράττομε καί δέν λέγομε. Αὐτή τήν ὥρα χρειάζονται, ὡς προελέχθη, σοβαρά μέτρα τά ὁποῖα, κατά τήν κρίσιν μου, πρέπει νά κινοῦνται στό τετράπτυχο
α) Ἡθικά παραπτώματα κληρικῶν καί δή καί Ἱεραρχῶν καί ταχύτατη ἐκδίκαση αὐτῶν μέ κανονικές, καί διαυγεῖς δημοκρατικές διαδικασίες, ἐντός τῶν πλαισίων τῶν ἱ. Κανόνων καί τῶν ἰσχυόντων νόμων.
β) Περαιτέρω ἀξιοποίηση κληρου καί λαοῦ στή διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας.
γ) Πρόσθετοι μηχανισμοί ἐλέγχου τῶν διαχειρίσεων.
Καί δ) Ἀνύψωση τοῦ ἱεροῦ Κληρου, πού εἶναι ἡ πεμπτουσία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Ὁ τετράπλευρος αὐτός ἄξονας συγκεντρώνει τίς περισσότερες ἐγγυήσεις γιά τήν ἀκόμη μεγαλύτερη ἀνάδειξη τῆς χρηστότητας, ἐντιμότητας καί ὑπευθυνότητας στήν ἄσκηση τοῦ λειτουργήματός μας. Ἀπό τά μέτρα πού θά λάβουμε θά ἐξαρτηθῆ ἐάν θά κερδίσουμε καί πάλιν τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ λαοῦ μας ἤ θά ἐξακοντισθοῦμε στήν περιοχή τῆς ἀπαξίωσης, συμπαρασύροντες καί ἀθώους ἀδελφούς μας πού εἶναι ἀφοσιωμένοι στά πνευματικά των ἔργα καί προσφέρουν πολύτιμες ὑπηρεσίες στίς ψυχές, στό ἔθνος καί στήν κοινωνία.
Πρίν σᾶς παρουσιάσω τίς προτάσεις μου ἐπιθυμῶ νά ὑπογραμμίσω ὅτι δέν θά πρέπει νά τεθῆ θέμα τροποποίησης τοῦ Καταστατικοῦ μας Χάρτη, ἐπειδή τό νομοθέτημα τοῦτο εἶναι ἄριστο καί δοκιμασμένο ἐπί μίαν 30ετίαν, παρέχει δέ ἕνα ἰδανικό πλαίσιο γιά τή λειτουργία τῶν σχέσεων Ἐκκλησίας καί Πολιτείας, πού καλύπτει τίς διαστάσεις τῶν σχέσεων αὐτῶν καί ἐξασφαλίζει καί τούς διακριτούς ρόλους τῶν δύο θεσμῶν καί τήν ἀπαραίτητη μεταξύ των ἁρμονική συνεργασία. Ἑπομένως δέν θά πρέπει νά θιγῆ τό πλαίσιο τοῦτο, ἡ ὅλη δέ ἀτμόσφαιρα ἐνέχει σήμερα μία δυναμική πού κατευθύνεται πρός ἐπιπόλαιη ἀναθεώρηση ἤ καί ἀντικατάσταση θεσμικῶν ὁρίων πού θά σημάνει ἰταμή ἐπέμβαση στά ἐσωτερικά τῆς αὐτοδιοικούμενης Ἐκκλησίας. Τά μέτρα πού προτείνω μπορεῖ νά κινοῦνται σέ ἐπίπεδα Κανονισμῶν ἤ ἄλλων ἀτύπων ρυθμίσεων τίς ὁποῖες ὅλοι θά σεβασθοῦμε ἐφ’ ὅσον θά εἶναι ἀποφάσεις τοῦ ὑπάτου ὀργάνου διοίκησης. Γιά ὁρισμένα θά ἀπαιτηθοῦν νομοθετικές ρυθμίσεις, ἀλλά σέ νομοθετήματα ἐκτός Καταστατικοῦ Χάρτη.
Ἐπίσης παρακάτω νά ληφθεῖ ὑπ’ ὅψιν ὅτι οἱ προτάσεις πού ἀκολουθοῦν συνιστοῦν μία δέσμη ἐπειγόντων μέτρων πού ἡ Ἱεραρχία άν ἐγκρίνει θά τεθοῦν ἀμέσως ἐν ἰσχύϊ, ἐφ’ ὅσον δέν θά ἀπαιτεῖται γι’ αὐτά νομοθετική κάλυψη, ἡ ὁποία ὅμως θά πρέπει νά δρομολογηθεῖ. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖον στίς προτάσεις μου δέν συμπεριλαμβάνονται μέτρα μακροπρόθεσμης πρόβλεψης, ἐπειδή φρονῶ ὅτι τά μέτρα αὐτά χρήζουν πιό ἐνδελεχοῦς καί προσεκτικῆς μελέτης προκειμένου νά ὁριστικοποιηθοῦν καί προταθοῦν γιά νομοθετική ρύθμιση. Μέ ἐξαίρεση τήν ἀναδιατύπωση τοῦ νόμου περί ἐκκλησιαστικῆς δικαιοσύνης τήν ὁποίαν ἤδη ἔχομε προτείνει καί εἶναι ἀπό τίς σοβαρότερες πρωτοβουλίες μας, ἄλλα ζητήματα πού προσανατολίζονται πρός ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις δέν συμπεριλαμβάνονται στίς προτάσεις πού ἀκολουθοῦν, ἐπειδή θά πρέπει νά κριθοῦν προηγουμένως μέ ἄνεση χρόνου καί μακράν πάσης πιέσεως ή εὐκαιριακῆς συγκυρίας.
Οἱ εἰσηγήσεις μου ἐν προκειμένῳ εἶναι οἱ ἑξῆς:
1. Ἡθικά παραπτώματα κληρικῶν καί δή καί Ἱεραρχῶν καί ταχύτατη ἐκδίκαση αὐτῶν μέ κανονικές καί διαυγεῖς δημοκρατικές διαδικασίες, ἐντός τῶν πλαισίων τῶν ἱ. Κανόνων καί τῶν ἰσχυόντων νόμων.
α) Οἱ ἱ. Κανόνες ἀποτελοῦν ἀμετάκλητο θεμέλιο ἀντιμετωπίσεως πάσης παρεκτροπῆς. Ἡ Ἱεραρχία ὑποχρεοῦται καί αὐτοδεσμεύεται νά τηρεῖ καί ἐφεξῆς ἀκριβῶς αὐτούς.
β) Στίς ἐκκλησιαστικές δίκες γίνεται δεκτός ὁ λαϊκός συνήγορος, ἐφ’ ὅσον τοῦτο εἶναι ἐπιθυμητό ἀπό τόν κατηγορούμενο, καί ἐφ’ ὅσον οὗτος πληροῖ τίς τῶν ἱ. Κανόνων καί τοῦ ν. 5383/32 ὁριζόμενες προϋποθέσεις γιά τούς λοιπούς παράγοντες τῆς δίκης.
γ) Στά Συνοδικά Δικαστήρια καθιεροῦται ὁ θεσμός τῶν Δικαστικῶν Συμβούλων, πού εἶναι 3 ἔγκριτοι νομομαθεῖς Κληρικοί ἤ Λαϊκοί, Καθηγητές Πανεπιστημίου ἤ Ἀνώτατοι Δικαστικοί, πρός ὑποβοήθηση τοῦ ἔργου τῶν ἐκκλησιαστικῶν δικαστῶν καί γιά μείζονα ἐγγύηση τοῦ κύρους τῶν ἐκκλησιαστικῶν δικαστικῶν ἀποφάσεων, ὁριζόμενοι, ἀνά 3ετίαν, ἀπό τή ΔΙΣ. Οὗτοι δέν εἶναι μέλη τῶν Δικαστηρίων οὔτε ἔχουν ψήφον. Διατυπώνουν γνώμην ἐπί εἰδικῶν θεμάτων νομικῆς φύσεως ἀναφυομένων κατά τήν δίκην.
δ) Ἐπιτάχυνση τῶν ἀνακριτικῶν διαδικασιῶν καί ἐκδίκαση τῶν φακέλλων ἐντός μηνός ἀπό τῆς καταθέσεώς των στό ἁρμόδιο Ἐκκλησιαστικό Δικαστήριο. Σέ κάθε Ἱ. Μητρόπολη ὁ Πρωτοσύγκελλος ἤ ὁ Γεν. Ἀρχ/κός Ἐπίτροπος συντονίζει τήν πορείαν τῶν ἀνακρίσεων πρός ταχεῖαν ὁλοκλήρωσίν των.
ε) Στά Ἐπισκοπικά δικαστήρια τούς δύο μετά ψήφου παρεδρεύοντες Πρεσβυτέρους ἐκλέγουν οἱ ἱερεῖς τῆς Μητροπόλεως καί διορίζει ἡ ΔΙΣ. Κανονισμός τῆς ΔΙΣ ὁρίζει τά προσόντα τῶν ἐκλογίμων.
στ) Μείωση στο ½ των προβλεπομένων δικονομικών προθεσμιών προς ταχυτέραν απονομήν της εκκλησιαστικής δικαιοσύνης.
ζ) Συνιστᾶται Συμβούλιον 5 Γερόντων Κληρικῶν παρά τῷ Μητροπολίτῃ συμβουλευτικοῦ χαρακτῆρος πρός εἰσήγησιν ἐπί ἐπικειμένων χειροτονιῶν διακόνου. Τά μέλη του ὁρίζει ὁ Μητροπολίτης εκ τῶν πλέον σεβαστῶν Πνευματικῶν Πατέρων.
η) Αὐστηρά τήρηση ἐπί χειροτονιῶν τῶν ἡλικιακῶν ὁρίων ὡς ἔχει καθορίσει αὐτά ἡ ΙΣ τῆς Ἱεραρχίας καί κυρώσεις ἐπί περιπτώσεων παραβάσεων.
θ) Προληπτικός ἔλεγχος διά συνεντεύξεως τῶν οὐσιαστικῶν προσόντων τῶν ὑποψηφίων Ἱεροκηρύκων ὑπό τῆς ΣΕ Ποιμαντικοῦ ἔργου, καί τῶν ὑποψηφίων Πρωτοσυγκέλλων καί Γεν. Ἀρχιερατικῶν Ἐπιτρόπων ὑπό τῆς ΣΕ Ἀρχιγραμματείας.
ι) Κάθε Ἱεράρχης ὑποβάλλει κατ’ ἔτος στήν Ἱ. Σύνοδο ἀντίγραφον τῆς δηλώσεώς του στήν ἐφορία καί τοῦ ἐντύπου Ε9, πρός ἐνημέρωσιν. Ζητεῖται ἡ νομοθετική πρόβλεψη ὑποβολῆς δήλωσης περί τοῦ «Πόθεν ἔσχες» ἀπό τούς Ἱεράρχες στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου.
ια) Τό αὐτό ὑποχρεοῦνται νά πράττουν καί οἱ Δ/ντές τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὀργανισμῶν, ἱδρυμάτων καί ΜΚΟ τῆς Ἐκκλησίας, ὡς καί οἱ λογιστές τῶν ἐκκλησιαστικῶν διαχειρίσεων.
ιβ) Οὐδεῖς Ἱεράρχης δέχεται φιλοδώρημα δι’ οἱανδήποτε ἱεροπραξίαν.
ιγ) Συνιστᾶται ἁπλότητα στήν ἀρχιερατική καί ἱερατική ἀμφίεση, ἀποφευγομένων κατά τό ἐφικτόν τῶν πολυτελῶν καί προκαλούντων τό δημόσιον αἴσθημα ἱερῶν ἀμφίων.
2. Περαιτέρω ἀξιοποίηση κληρου καί λαοῦ στή διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας
α) Σύσταση Γνωμοδοτικοῦ Συμβουλίου παρά τῷ Μητροπολίτῃ, μέ τή συμμετοχή 5 κληρικῶν καί 5 λαϊκῶν αἱρετῶν ἀπό τούς ἐφημερίους, γιά 3 χρόνια ὑπό τήν προεδρίαν τοῦ Μητροπολίτου, πού ἐπιλαμβάνεται τῶν σοβαρῶν διοικητικῶν ὑποθέσεων τῆς Ἱ. Μητροπόλεως καί γνωμοδοτεῖ σχετικῶς.
β) Καθιέρωση ἑτησίων κληρικολαϊκῶν συνελεύσεων μέ τή συμμετοχή τῶν ἐνοριτῶν σέ κάθε ἐνορία πόλεως, πρός ἐνημέρωση τῶν ἐνοριτῶν καί ἔγκριση τοῦ ἀπολογισμοῦ τῶν ἔργων τῆς ἐνορίας καί τοῦ προγραμματισμοῦ γιά τό μέλλον.
γ) Ἵδρυση βρεφονηπιακῶν σταθμῶν σέ κάθε Ἱ. Μητρόπολη πρός διευκόλυνση ἐργαζομένων γονέων. Ἐνίσχυση τοῦ φιλανθρωπικοῦ ἔργου τῶν Ἱ. Μητροπόλεων καί τῶν Ενοριῶν, και αύξηση κατά το δυνατόν τῶν προσφορῶν ὐπέρ πτωχῶν, ἀναξιοπαθούντων καί των οικογενειών των εξαρτημένων ατόμων.
δ) Συμβούλιο 5 Γερόντων κληρικῶν παρά τῷ Μητροπολίτῃ γνωμοδοτεῖ ἐπί διορισμῶν, ὑπηρεσιακῶν μεταβολῶν καί πειθαρχικῶν διώξεων κληρικῶν τῆς Ἱ. Μητροπόλεως. Τούτους ἐκλέγουν οἱ ἐφημέριοι κάθε Μητροπόλεως, ἀνά 3ετίαν.
ε) Δυνητική παρουσία κατά τήν πρώτη πανηγυρική συνεδρία τῆς ΙΣΙ (τακτικῆς καί ἐκτάκτου) τῶν κάτωθι, κατά κατηγορίας παρατηρητών ἐξωσυνοδικῶν προσώπων. Τῶν σχολαζόντων, τιτουλαρίων καί βοηθῶν Ἀρχιερέων, 3 ἀντιπροσώπων προερχομένων ἐξ ἑκάστης κατηγορίας ἐκ τῶν ἱεροκηρύκων, ἐφημερίων, ἡγουμένων, ἡγουμενισῶν, ἐπιτρόπων, καθηγητῶν Θεολογίας, ἀνωτάτων στελεχῶν τῆς Ἐκκλησίας, φοιτητῶν θεολογίας, μελῶν τῶν Συν. Ἐπιτροπῶν, απάντων οριζομένων υπό της ΔΙΣ. Οἱ παρατηρητές Ἀρχιερεῖς δύνανται νά παραμείνουν καί στίς ὑπόλοιπες συνεδριάσεις.
3. Πρόσθετοι μηχανισμοί ἐλέγχου τῶν διαχειρίσεων
α) Καίτοι ἡ Ἱ. Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, οἱ Ἱ. Μητροπόλεις, οἱ ἐνορίες καί οἱ ἱ. Μονές ὡς νπδδ ὑπόκεινται στόν προβλεπόμενο ὑπό τῆς κειμένης νομοθεσίας τακτικό οἰκονομικό ἔλεγχο τοῦ Κράτους, προτείνεται, πρός μείζονα ἐγγύησιν τῆς χρηστῆς διαχείρισης, ἡ πρόσκλησις ὑπό τῆς ΔΙΣ πρός τά ἁρμόδια ὄργανα τῆς πολιτείας πρός ἄσκησιν τοῦ προβλεπομένου οἰκονομικοῦ ἐλέγχου.
β) Τακτικός ἔλεγχος τῶν οἰκονομικῶν ἐκκλησιαστικῶν διαχειρίσεων ἀπό ὀρκωτούς λογιστές καί ἀπό τήν οἰκονομική ἐπιθεώρηση τῆς Ἐκκλησίας.
γ)Δημοσίευση κατ’ ἔτος σέ δύο τοπικές ἐφημερίδες τοῦ οἰκονομικοῦ ἀπολογισμοῦ κάθε Ἱ. Μητροπόλεως.
δ) Προληπτικός ἔλεγχος τῆς νομιμότητας τῶν συμβάσεων κάθε ἐκκλ. ν.π. ὕψους άνω τῶν 300.000 εὐρώ ἀπό τήν Ἀνωτάτη Ἐξελεγκτική Ἐπιτροπή τῆς Ἱ. Συνόδου.
ε) Σέ κάθε Ἱ. Μητρόπολη συγκροτοῦνται, γιά 3ετῆ θητεία μέ ἀπόφαση τοῦ Μητροπολιτικοῦ Συμβουλίου, Ἐπιτροπές εἰδικῶν κληρικῶν καί λαϊκῶν γιά τήν ἀξιοποίηση τῆς ἐκκλ. περιουσίας.
στ) Ἐφαρμογή ἑνιαίου καί διαφανοῦς ταμειακοῦ καί λογιστικοῦ συστήματος οἰκονομικῆς διαχειρίσεως γιά τίς Ἱ. Μητροπόλεις, ἱ. Ναούς καί ἱ. Μονές.
4. Ἀνύψωση τοῦ Ἱ. Κλήρου που εἶναι ἡ πεμπτουσία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
α) Σύσταση διά νόμου Σχολῆς Ἐπιμορφώσεως στελεχῶν τῆς Ἐκκλησίας στήν ὁποίαν ὑποχρεωτικά θά φοιτοῦν ὅλα τά στελέχη τῆς Ἐκκλησίας κληρικοί καί λαϊκοί, ἡλικίας μέχρι 55 ἐτῶν.
β) Αὔξηση τῶν παρεχομένων ὑποτροφιῶν γιά κληρικούς.
γ) Εἰδική κατάρτιση στελεχῶν τῆς Ἐκκλησίας (κληρικῶν καί λαϊκῶν) στήν πληροφορική, τίς ξένες γλῶσσες κλπ.
δ) Ανάπτυξη διαλόγου μέ τήν κοινωνία. Τοῦτο προϋποθέτει τή δυνατότητά μας νά διαλεχθοῦμε μέ τήν κοινωνία. Ὅμως ἐμεῖς χρησιμοποιοῦμε ἄλλο κώδικα ἐπικοινωνίας πού ὁ κόσμος δέν καταλαβαίνει μέ ἀποτέλεσμα νά μή μποροῦμε νά συνεννοηθοῦμε. Ἡ γλώσσα πού χρησιμοποιοῦμε εἶναι ἐνιότε ἀρτηριοσκληρωτική. Ἀνάγκη ἐπιμορφώσεως πάνω στά νέα δεδομένα τῆς κοινωνικῆς πραγματικότητας καί ἀξιοποίηση πρός τήν κατεύθυνση αὐτή τῶν ἐντύπων καί τοῦ Ρ.Σ. τῆς Ἐκκλησίας.
ε) Κατάργηση τῆς ἀπαλλαγῆς ἐκ τῆς στρατεύσεως τῶν μοναχῶν καί κληρικῶν.
Καθ’ ὅσον δ’ ἀφορᾶ στόν χωρισμό Ἐκκλησίας καί Πολιτείας, διαβλέπω ὅτι οἱ ἐπισπεύδοντες αὐτόν διά λόγους συνέπειας καί δημαγωγίας ἐπωφελοῦνται ἤδη τοῦ εὐκαιριακοῦ ἀρνητικοῦ κλίματος πού ἔχει διαμορφωθῆ ἔνεκα πολλῶν ἀτοπημάτων γιά νά προωθήσουν τά σχέδιά των. Καί βέβαια κανείς λογικός ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά συνδέσει τήν ὕπαρξη ἀθλίων πράξεων στήν Ἐκκλησία μέ τό συγκεκριμένο πλαίσιο σχέσεων Ἐκκλησίας καί Πολιτείας. Δέν θά γίνουν ἠθικότεροι οἱ ἐκκλησιαστικοί ἄνθρωποι μέ χωρισμένη τήν Ἐκκλησία ἀπό τό Κράτος, οὔτε θά ἔχει ὁλιγότερη διαφθορά ἡ δημόσια διοίκηση ἐπειδή τό Κράτος θά ἔχει χωρίσει ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ὡστόσον ἐπιβάλλουν οἱ περιστάσεις νά προετοιμαζόμεθα γιά τόν ἀποκαλούμενο χωρισμό ὀψέποτε αὐτός θά ἐπιδιωχθῆ. Βεβαίως τόν χωρισμό ζητοῦν οἱ διαπνεόμενοι ἀπό τήν ἰδεολογία τοῦ καιροῦ μας πού θέλει τήν περιθωριοποίηση τῆς θρησκείας καί κατ’ ἐπέκταση καί τῆς Ἐκκλησίας, γιά λόγους προφανεῖς. Ἡ Ὀρθοδοξία στήν Ἑλλάδα δέν εἶναι τό ἴδιο μέ τόν Ρκαθολικισμό ἤ τόν Προτεσταντισμό στήν Εὐρώπη. Αὐτές οἱ δῆθεν ἐκσυγχρονιστικές τάσεις ἔναντι τοῦ, κατά τούς ἀντιπάλους τῆς Ἐκκλησίας, ἀναχρονιστικοῦ της θεσμοῦ ὅπως τόν ἐννοοῦν, πού ἐκπορεύονται ἀκόμη καί ἀπό τήν ἀντικληρική διάθεση πού τούς ὑπαγορεύει νά ἀφαιρέσουν ἀπό τήν Ἐκκλησία τό δικαίωμα νά παίζει ρόλο στή δημόσια ζωή τῆς χώρας καί νά ἐπηρεάζει τήν κοινωνία, ὑποκρύπτουν τόν ἐνδόμυχο πόθο των γιά ἀπώθηση τῆς Ἐκκλησίας στό κοινωνικό περιθώριο. Τό κυρίαρχο ρεῦμα σήμερα στήν Εὐρώπη εἶναι ὅτι ἡ θρησκεία ἀποτελεῖ ἰδιωτική ὑπόθεση τῶν πολιτῶν μέ τήν ὁποίαν τό κράτος δέν ἔχει λόγον νά ἀσχολεῖται, παρά τό γεγονός ὅτι στά εὐρωπαϊκά σχολεῖα διδάσκεται τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν, στό στρατό ὑπάρχουν στρατιωτικοί ἱερεῖς, οἱ ἱερεῖς μισθοδοτοῦνται ἀπό τό δημόσιο κλπ. Ἀκόμη καί στή Γαλλία πού εἶναι τό προπύργιο τοῦ Διαφωτισμοῦ ὁ σημερινός Ὑπουργός Οἰκονομικῶν κ. Σαρκοζύ, Πρόεδρος τοῦ κυβερνῶντος κόμματος, ἐδήλωσε πώς εἶναι καιρός νά καταργηθῆ ὁ νόμος τοῦ 1905 πού καθιέρωσε τόν χωρισμό Κράτους καί Ἐκκλησίας.
Τό θέμα τοῦ χωρισμοῦ χειρίζονται σήμερα ἀδαεῖς ἐν πολλοῖς καί ἄσχετοι ἄνθρωποι, διότι οὐσιαστικά δέν ὑπάρχει θέμα χωρισμοῦ, ἐφ’ ὅσον τόσο τό Σύνταγμα τῆς χώρας, ὅσο καί ὁ Καταστατικός Χάρτης τῆς Ἐκκλησίας ὁριοθετοῦν τούς ξεχωριστούς ρόλους Ἐκκλησίας καί Πολιτείας μέσα στό Κράτος. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι αὐτοδιοίκητος ὀργανισμός μέσα στό Κράτος καί διοικεῖται ἐπί τῆ βάσει τῶν Ἱ. Κανόνων καί τῶν νόμων τῆς Πολιτείας. Τό ἰσχύον σύστημα τῶν σχέσεων Ἐκκλησίας καί Πολιτείας, δέν ἀνήκει στήν ὁμάδα τῶν συστημάτων τῆς λεγομένης «νόμῳ κρατούσης Πολιτείας», γιατί κάτι τέτοιο θά ἔθετε ὑπό ἀμφισβήτηση τό δικαίωμα τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας πού ἐγγυᾶται τό ἄρθρο 13 τοῦ Συντάγματος καί ἰσχύει γιά ὄλες τίς γνωστές θρησκεῖες πού ὑπάρχουν στήν Ἑλλάδα, ἀλλά ἐξασφαλίζει ἀφ’ ἑνός μέν τούς διακριτούς ρόλους ἑκατέρας, ἀφ’ ἐτέρου δέ τήν ἁρμονική συνεργασία μεταξύ των σέ διάφορους τομεῖς ἐπικοίνου ἐνδιαφέροντος, ὥστε νά παρέλκει κάθε λόγος γιά ἀπορρύθμιση τῶν σχέσεων αὐτῶν πού κατά τήν τελευταίαν 30ετίαν ἔχουν λειτουργήσει χωρίς προβλήματα. Ἄν ἐπομένως τό ὑφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο τῶν σχέσεων αὐτῶν γίνει σεβαστό καί ἀπό τίς δύο πλευρές, «εἶναι μία ἰδανική ρύθμιση ἡ ὁποία ἐναρμονίζει μέ ἐντυπωσιακό πολιτικό ρεαλισμό τό ἱστορικό βάθος τοῦ ζητήματος μέ τίς θεμελιώδεις ἀρχές τοῦ νομικοῦ πολιτισμοῦ τῶν νεωτέρων χρόνων (Βλ. Βλ. Φειδᾶ στό «Βῆμα» 13-2-05). Κατά συνέπειαν δέν ἔχομε κανένα λόγον νά θέσουμε ἐμεῖς τό ζήτημα αὐτό καί ἄν μᾶς τεθῆ ἀπό ἄλλους, θά πρέπει νά τό ἀντιμετωπίσουμε μέ νηφάλια σκέψη θεολογική, νομική καί κοινωνική. Ὑπό οἱανδήποτε ἐκδοχή ἡ Ἐκκλησία δέν πρόκειται νά ὑποστῆ ζημία. Ὁ ρόλος της καί τό ἔργο της θά παραμείνουν ἀναλλοίωτα.
Σεβασμιώτατοι Ἀδελφοί,
Οἱ εἰσηγήσεις μου τίθενται ὑπ’ ὄψιν σας, καί εὐρύτερα ὑπ’ ὄψιν τοῦ ἱ. Κλήρου καί τοῦ πιστοῦ Λαοῦ. Πρέπει νά κριθοῦν μέ πνεῦμα ἑνότητος, ἀγάπης καί εὐθύνης πρός τό λαό τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί μέ ἀξιόπιστη διάθεση διορθώσεως τῶν κακῶς κειμένων εἰς τόν Οἶκον μας. Ἄς προσευχηθοῦμε ὅλοι πρός προσωπικό μας καθαρισμό, φωτισμό καί ἁγιασμό. Ἡ Κρίση ἄς μᾶς κρίνει. Ἡ αὐτοκριτική κι ὁ θεῖος φωτισμός ἄς μᾶς ὁδηγήσουν ὅλους στό ἀληθινό, τό ἀγαθό, τό θεοφιλές. Ἡ γενναιότητα δέν εἶναι κάτι μόνο γιά τούς ἄλλους. Εἶναι καί γιά ἐμᾶς. Ἡ ἀπαίτηση τοῦ λαοῦ γιά εὐταξία εἶναι δικαιολογημένη καί ἐπαινετή, ἀρκεῖ νά γίνει σωστά καί ὄχι ὑπό τό κράτος τοῦ ἐπικοινωνιακοῦ ἐκβιασμοῦ. Τώρα ἡ ἑνότητα εἶναι ἡ μεγάλη μας δύναμη. Αὐτή τήν ὥρα πρέπει ὅλοι μαζί «ἑν ἐνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ» παραμερίζοντες κάθε προσωπική πικρία, ἀντιδικία ἤ διαφορά νά ἀποβλέψουμε στό καλῶς νοούμενο συμφέρον τῆς Ἐκκλησίας. Τό διακύβευμα δέν εἶναι πλέον τά πρόσωπα, εἶναι ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία πού πρέπει νά ἐξουθενωθῆ καί ἄς λέγουν τό ἀντίθετο ὅσοι ἐμφανίζονται τιμητές καί εἰσαγγελεῖς. Γράφονται καί λέγονται πολλά αὐτό τόν καιρό. Μισές ἀλήθειες καί ὁλόκληρα ψεύδη προκατασκευασμένα, σέ χαλκεῖα πού ἔστησαν τό ἐκρηκτικό σκηνικό τῶν ἡμερῶν, γιά νά μᾶς πλήξουν καί νά μᾶς τρομοκρατήσουν. Δέν θά ἀφήσουμε νά μᾶς ἐπηρεάσουν. Μέ δισταγμούς καί ἀναβλητικότητες θά ρίψωμε νερό στό μῦλο τῶν ἐπίδοξων νεκροθαπτῶν μας. Τό μήνυμα πρός τό λαό πρέπει νά εἶναι ἡ ἑνότητα ἀρραγής, θέληση ἀκατάβλητη γιά διόρθωση τῶν κακῶς κειμένων, διαφάνεια στά οἰκονομικά, ὅπως στήν κεντρική διοίκηση ἔτσι καί σέ ὅλες τίς Ἱ. Μητροπόλεις, συμμετοχή τοῦ λαοῦ στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί λογοδοσία μας σ’ αὐτόν. Μετά τήν διατύπωσιν τῶν ἀπόψεών σας, θά πρέπει κατά τήν ἄποψή μου, ἡ ΙΣΙ νά ἀποφασίσει σήμερα ἐπί τῶν ληπτέων μέτρων γιά τήν ἐξυγίανση τοῦ χώρου μας καί νά ἐγγυηθῆ τήν τήρηση τῶν μέτρων πού θά ἐξαγγείλει. Εἶμαι βέβαιος ὅτι ὅλοι κατανοεῖτε τίς κρίσιμες στιγμές πού διερχόμεθα. Ἡ κάθαρση πρέπει νά προχωρήσει σέ βάθος καί ἡ Ἱεραρχία νά ἀποδείξει ὅτι καί τή θέληση ἔχει καί τή δύναμη νά ἀνταποκριθεῖ στήν ἐπείγουσα ἀνάγκη διορθώσεως τῶν κακῶς κειμένων, ὅπου αὐτά ὑπάρχουν καί ἐνοχλοῦν τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Κύριος ὁ Θεός ἄς «κατευθύνει τά διανοήματα καί διαβήματά μας εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν».
