Προς
την Αυτού Αγιότητα
Πάπαν Βενέδικτον 16ον
Πόλιν του Βατικανού
Αθήναι, 17 Μαρτίου 2006
Αριθ. Πρωτοκόλλου 1343
Αγιώτατε,
Μετά θερμών χαιρετισμών εν τω Κυρίω και Σωτήρι ημών Ιησού Χριστώ, δεχθείτε, παρακαλώ, τας εγκαρδίους ευχάς μου δι’ υγείαν, μακροημέρευσιν και άνωθεν δύναμιν επί τη υψηλή και πολυευθύνω διακονία Υμών. Κατόπιν σκέψεως πολλής, απεφάσισα να απευθύνω επιστολήν προς την Υμετέραν Αγιότητα αφορώσαν εις θέμα, το οποίον προσφάτως ανεφέρθη υπό των ΜΜΕ και ήγειρε ωρισμένας ανησυχίας εις τον χώρον της Εκκλησίας μας. Ειδικώτερον, πρόκειται περί της παραλείψεως του παραδοσιακού τίτλου του «Πατριάρχου της Δύσεως» εκ των επισήμων τίτλων της Υμετέρας Αγιότητος, ως ούτοι απαριθμούνται εν τη νέα εκδόσει του Annuario Pontificio. Προφανώς τούτο θα ήτο δυνατόν να οφείλεται απλώς εις παρόραμα του επιμελητού της εκδόσεως ή εις τυπογραφικόν αβλέπτημα, και ελπίζομεν ούτω να αιτιολογήται. Εάν, παρά ταύτα, δεν είναι αύτη η αιτία, επιτρέψατέ μοι, παρακαλώ, εν τοιαύτη περιπτώσει, όπως καταστήσω την Υμετέραν Αγιότητα κοινωνόν της ανησυχίας πολλών οι οποίοι αισθάνονται ότι, λόγω της απαλοιφής του τίτλου του «Πατριάρχου της Δύσεως», οι θεολόγοι ημών, οι οποίοι προετοιμάζονται δι’ ακόμη μίαν φοράν ίνα διαλεχθώσιν, θα στερηθούν κοινής βάσεως επί της οποίας θα ηδύναντο να οικοδομήσουν την επανένωσιν των Εκκλησιών μας, μίαν επανένωσιν την οποίαν πάντες επιθυμούμεν. Δι’ ημάς τους Ορθοδόξους, ο Πάπας Παλαιάς Ρώμης ήτο ανέκαθεν Πατριάρχης της Δύσεως, διάδοχος των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, των ιδρυσάντων την Εκκλησίαν της Ρώμης, πρώτος εν τιμή, primus inter pares και Προκαθήμενος εν αγάπη, και είναι εύλογον όπως, επί του τίτλου τούτου, εντός του πλαισίου της παλαιφάτου πενταρχίας (συμφωνηθείσης εν τη Συνόδω της Κωνσταντινουπόλεως του έτους 879 και υπογραφείσης υπό των Λεγάτων του Πάπα Ιωάννου Η΄) της πρώτης χιλιετίας, δυνηθώμεν να οικοδομήσωμεν την επανένωσιν της Μιας Αδιαιρέτου Εκκλησίας.
Αντιθέτως προς δηλώσεις ωρισμένων επιστημόνων της Δύσεως, αναπαραχθείσας υπό του Τύπου, αι οποίαι θεωρούν τον τίτλον δημιουργηθέντα επί Ποντίφηκος Πάπα Πίου Θ΄, ο τίτλος του Πατριάρχου της Δύσεως είναι θεμελιώδους σημασίας διά την Εκκλησιολογίαν της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Επιπλέον, επιτρέψατέ μοι, παρακαλώ, όπως παρατηρήσω ότι ο τίτλος ούτος δεν είναι μόνον αρχαίος και ιστορικός αλλά σημαντικός επίσης και δι’ αυτήν ταύτην την Ρωμαιοκαθολικήν Εκκλησίαν, διότι, κατά την εκτέλεσιν των καθηκόντων του, δυνάμει ακριβώς τούτου του τίτλου του ως Πατριάρχου της Δύσεως ο Επίσκοπος Ρώμης εκδίδει νόμους, διορίζει επισκόπους κ.ο.κ., διά την Λατινικήν Εκκλησίαν.
Περαιτέρω, το επιχείρημα ότι ο τίτλος παρεμποδίζει την εγκαθίδρυσιν περισσοτέρων Πατριαρχείων εν τη Δύσει και ως εκ τούτου θα έπρεπε να καταργηθεί, είναι αβάσιμον. Είναι βέβαιον ότι, κατόπιν τοσούτων αιώνων ουδείς μετά σοβαρότητος δύναται να αναγάγει την εκκλησιαστικήν ταυτότητα πασών των επιμέρους Εκκλησιών της Δύσεως εις μόνην την Ρωμαιοκαθολικήν Εκκλησίαν. Μία τοιαύτη περιοριστική έννοια θα ηρνείτο, μεταξύ άλλων, την σπουδαιότητα της ταυτότητος των Μεγάλων Εδρών Προκαθημένων της Δύσεως, ωρισμέναι εκ των οποίων έσχον εν τω παρελθόντι χρόνω ή και διατηρούν ακόμη τον ίδιον εκάστης λειτουργικόν τύπον, όπως παραδείγματος χάριν, της Lyon, της Braga ή του Toledo, ίνα μη αναφερθώμεν εις τον Αμβροσιανόν τύπον του Μιλάνου και τον εν Salisbury τύπον του Sarum. Πάσαι αύται αι Έδραι, ενώ διατηρούν την σημασίαν των, υπάγονται ακόμη εις την Ρώμην, το παλαιόθεν Πατριαρχείον της Δύσεως.
Αγιώτατε,
Μη επιθυμών να δώσω εντύπωσιν παρεμβάσεως, καθιστώ Υμάς κοινωνόν της βαθείας ταύτης ανησυχίας ημών εν βαθυτάτω ευμενεί σεβασμώ και εν πνεύματι αδελφικής αγάπης και από κοινού μερίμνης περί την προαγωγήν της χριστιανικής ενότητος.
Πεποιθώς ότι η Υμετέρα Αγιότης θα εγκύψη επί του θέματος τούτου μετά της δεούσης προσοχής, έχω την χαράν να σας διαβεβαιώσω και πάλιν περί των εγκαρδίων μου συναισθημάτων ειλικρινούς εκτιμήσεως και αδελφικής εν Χριστώ αγάπης.
[υπογραφή]
Χριστόδουλος
Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος
[μετάφρασις εκ του αγγλικού:
Δρ Ν. Κ. Πετρόπουλος,
M.St., D.Phil.]
