Χαιρετισμός στη Διαθρησκειακή συνάντηση του Δήμου Αμαρουσίου
Ευλογητός ο Θεός που μας χορηγεί δια της χάριτός του την ευλογία να ζήσουμε με την ευκαιρία των στην Ελλάδα διεξαγομένων Ολυμπιακών Αγώνων ημέρες χαράς, αγάπης, ειρήνης και συναδέλφωσης των λαών, αλλά και ευγενούς αμίλλης μεταξύ των αθλητών όλου του κόσμου. Να συμμετάσχουμε επίσης και στη συνάντηση αυτή, κατά την οποία εκπρόσωποι των θρησκειών συγκεντρωθήκαμε για να διακηρύξουμε την προσήλωση μας στην ειρήνη, την πίστη μας ότι είναι δυνατή η ειρηνική διευθέτηση όλων των διαφορών που προκύπτουν, και την ικανοποίησή μας που και το Ολυμπιακό ιδεώδες σκοπεύει ακριβώς στην προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης.
Ευχαριστούμε θερμώς τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος δια της παρουσίας του τιμά τη συνάντηση αυτή και συγχαίρουμε εκ μέσης καρδίας τους διοργανωτές της, οι οποίοι πήραν την πρωτοβουλία και κοπίασαν γι’ αυτήν, ώστε να υπάρχει το σημερινό ευτυχές αποτέλεσμα.
Για όλους μας, πιστεύω, αλλά ειδικότερα μιλώντας για εμάς τους χριστιανούς είναι υπέρτατο αγαθό η ειρήνη, την οποία ο ίδιος ο Κύριος μας έχει δωρίσει: «Ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν» (Ιωάν. ιδ’27). Και στους Μακαρισμούς μας τονίζει ότι είναι μακάριοι όσοι φέρνουν ειρήνη στους ανθρώπους, γιατί αυτοί θα ονομαστούν παιδιά του Θεού: «Μακάριοι οι ειρηνοποιοί, ότι αυτοί υιοί Θεού κληθήσονται».
Πιστεύουμε λοιπόν ότι όποιος συμβάλλει στο να επικρατήσει η ειρήνη στον κόσμο επιτελεί άγιο έργο, άξιο παντός επαίνου. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στις πανανθρώπινες ηθικές αξίες, οι οποίες καθιερώθηκαν από τους θεμελιωτές των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, μεταξύ των οποίων και οι αείμνηστοι Πιέρ ντε Κουμπερτέν και Δημήτριος Βικέλας, και που όλες μαζί αποτελούν το λεγόμενο Ολυμπιακό Ιδεώδες, κυρίαρχη θέση κατέχει αυτή της εμπεδώσεως της ειρήνης στον κόσμο. Ἐνας άνθρωπος που προσέφερε πολλά στον ελληνικό αθλητισμό και στην προώθηση διεθνώς των ιδεωδών του Ολυμπισμού, ο αείμνηστος Όττο Σίμιτσεκ, έγραψε: «Ο Πιέρ ντε Κουμπερτέν στους Ολυμπιακούς Αγώνες πρόσθεσε τα απαραίτητα στοιχεία που ανταποκρίνονταν στα νέα ιστορικά δεδομένα και στους βαθύτερους πόθους της ανθρωπότητας. Αυτά ήταν:ο διεθνής χαρακτήρας των Ολυμπιακών Αγώνων, η ένταξη και νέων αθλημάτων σ’αυτούς, η συμμετοχή ανεξάρτητα από φυλετικές, θρησκευτικές πολιτικές και κοινωνικές διακρίσεις, και η σφυρηλάτηση και παγίωση μέσω των αγώνων της παγκόσμιας ειρήνης»1.
Την ιδέα της ειρήνης καλλιεργεί μεταξύ των άλλων αξιών του Ολυμπισμού και η Διεθνής Ολυμπιακή Ακαδημία, η οποία, ως γνωστόν, λειτουργεί από το 1961 στην αρχαία Ολυμπία, την κοιτίδα των Αγώνων, υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και η φροντίδα της Ελληνικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων.
Ο βαρόνος Πιέρ ντε Κουμπερτέν θέλησε στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες να δοθεί ένα χρώμα θρησκευτικό, σε συνδυασμό με τις αρχές της δημοκρατίας, της ειρήνης, της κατανόησης και του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ ατόμων, εθνών και φυλών. Αυτός είναι και ο λόγος ότι οι Α΄Ολυμπιακοί Αγώνες των Αθηνών, το 1896, άρχισαν με δοξολογίες στον Ορθόδοξο Καθεδρικό ναό των Αθηνών και στον ναό του αγίου Διονυσίου των Καθολικών.2
Μέχρι και σήμερα, οι αρχές αυτές του Κουμπερτέν τηρούνται από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, και είναι αξιέπαινη γι αυτό. Ενδεικτικό της εκ μέρους της ΔΟΕ διάχυσης των Ολυμπιακών αυτών άρχών είναι και το εξαιρετικά ευχάριστο γεγονός ότι στην Αθήνα φέτος στους Αγώνες θα συμμετάσχουν αθλητές και αθλήτριες από τόσες χώρες που ο αριθμός τους αποτελεί ρεκόρ για τα Ολυμπιακά χρονικά. Ολοι μαζί αδελφωμένοι, δίνουν σήμερα το δικό τους μήνυμα ειρηνικής συμβίωσης στον κόσμο, παρακάμπτοντας τις διαφορές, τις αιχμές και τα άνομα συμφέροντα που τροφοδοτούν τις έχθρες και τους πολέμους. Αλλά, και ο επίσης εκ των θεμελιωτών των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων Δημήτριος Βικέλας, γνώριζε άριστα τη 2000ετή χριστιανική παράδοση του έθνους μας και τη συμβολή της Εκκλησίας μας στην επιβίωσή του, και βεβαίως δεν είχε καμιά σχέση με τις νεοπαγανιστικές νεοφανείς φαντασιώσεις.
Και επαναλαμβάνω ότι η ιδρυθείσα το 1894 Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή δίνει πάντα και παγκοσμίως το παράδειγμα της ανεξιθρησκείας, του σεβασμού του κάθε πολιτισμού και του κάθε λαού, και το μήνυμα ότι η ειρηνική συμβίωση μεταξύ ανθρώπων και λαών είναι κάτι το δυνατό. Σήμερα στο Ολυμπιακό Χωριό των Αθηνών υπάρχουν χώροι, στους οποίους ο κάθε αθλητής μπορεί να προσευχηθεί στη θρησκεία που ανήκει. Και στο ίδιο χωριό, ο κάθε αθλητής επικοινωνεί ελεύθερα με τους συναθλητές του, όποιοι κι αν είναι, ό,τι κι αν πιστεύουν, και με τους πνευματικούς του οδηγούς που είναι λειτουργοί της θρησκείας του.
Στο φιλόξενο χώρο που φιλοξενούνται οι αθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων αποδεικνύεται ότι η θρησκεία δεν αποτελεί εμπόδιο ούτε για την επικοινωνία, ούτε για την ειρήνη, ούτε για την κατανόηση μεταξύ ανθρώπων και λαών. Αντιθέτως, αποτελεί καταλυτικό παράγοντα για την ανεκτικότητα στη διαφορετικότητα του άλλου και για τον αμοιβαίο σεβασμό και τη συνεργασία μεταξύ ανθρώπων και λαών. Και πρέπει να προσδιορίσουμε οι θρησκευτικοί ταγοί τις ευθύνες μας για το ότι έχει κυριαρχήσει στις χριστιανικές κυρίως κοινωνίες της Δύσεως η αντίληψη πως για να είναι μια κοινωνία ανεκτική, ελεύθερη, δημοκρατική, ανεπτυγμένη, προοδευτική, πρέπει να περιθωριοποιηθεί η θρησκεία. Και πρέπει επίσης να εξετάσουμε πως με τη ζωή και τα έργα μας μπορούμε να ανατρέψουμε αυτή την πεποίθηση. Πως θα αποτελούμε πρωτοπόρους της ανθρώπινης προόδου, προβάλλοντας ταυτόχρονα το ήθος μας και το σεβασμό του ανθρώπινου προσώπου.
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η θρησκεία και εν γένει ο πολιτισμός έχουν τεθεί στο επίκεντρο των γεγονότων του πλανήτη μας. Ορισμένοι πολιτικοί επιχειρούν να εμπλέξουν τη θρησκεία στις επιδιώξεις τους, οι τρομοκράτες ως άλλοθί τους, ορισμένοι θρησκευτικοί ηγέτες στα ολοκληρωτικά και απάνθρωπα σχέδιά τους.
Όσον αφορά στον πολιτισμό είναι σε εξέλιξη το φαινόμενο ενός πολιτιστικού ιμπεριαλισμού και μιας προσπάθειας ισοπεδώσεως πολιτισμών και ιδιοπροσωπιών των λαών. Τα φαινόμενα αυτά είναι ξένα προς το αληθές πνεύμα των θρησκειών, και αντίθετα προς τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Ολυμπιακό ιδεώδες. Εμείς ως Εκκλησία στο ρεύμα της πολιτισμικής παγκοσμιοποίησης αντιτάσσουμε την αγάπη και την ανεκτικότητα προς τον πλησίον μας, όποιος κι αν είναι, ό,τι κι αν πιστεύει, από όπου κι αν προέρχεται. Και στην Ελλάδα το εφαρμόζουμε στην πράξη. Στη Θράκη ζούνε με ειρήνη, αγάπη και σεβασμό ο ένας προς τον άλλο Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί. Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οι Έλληνες με επικεφαλής την Εκκλησία τους, αγωνίσθηκαν και πέτυχαν τη σωτηρία χιλιάδων συμπολιτών τους, Εβραίων στο θρήσκευμα. Και επί χρόνια φιλοξένησαν και φιλοξενούν χιλιάδες ομόδοξων, Ρώσων, Ουκρανών, Γεωργιανών, Βουλγάρων κ.α. αλλά και ετεροδόξων, όπως οι αδελφοί μας Αρμένιοι και Πολωνοί, ή αλλοθρήσκων, κυρίως Μουσουλμάνων, από χώρες της Ασίας.
Φέτος οι Ολυμπιακοί Αγώνες διεξάγονται στην Ελλάδα και πιστεύουμε ότι θα είναι πετυχημένοι και θα αποτελέσουν τομή στην ιστορία τους από κάθε άποψη. Η παράλληλα διεξαγόμενη Πολιτιστική Ολυμπιάδα αποτελεί ένα επί πλέον στοιχείο για να προωθηθεί η ιδέα του Κουμπερτέν, ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν είναι μόνο αθλήματα αλλά και κάτι ακόμη, πολιτισμός. Και με την πρωτοβουλία του κ. Δημάρχου
Αμαρουσίου, τη συμβολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και την προσπάθεια όλων όσοι συνέβαλαν στην υλοποίησή της δίδεται σ' αυτούς και μία άλλη διάσταση, του διαλόγου των θρησκειών, ως καταλυτικού παράγοντος για τη συνεννόηση και την ειρηνική συμβίωση των λαών.
Δια των αγώνων στην Αθήνα πιστεύουμε ότι δίδεται και μια νέα ώθηση στο Ολυμπιακό κίνημα και επιτυγχάνεται η ανανέωση του Ολυμπιακού ιδεώδους. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια πολλοί άνθρωποι διηρωτώντο αν θα μπορούσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες να επιζήσουν, μήπως το τέλος τους δεν ήταν μακριά .3 Φαίνεται όμως ότι το ένστικτο της επιβίωσης των πανανθρώπινων αξιών βοηθάει τον άνθρωπο να μην σβήσει από τη ζωή του την ειρήνη, την ασφάλεια και την ελευθερία. Η προσπάθεια που έγινε προ τετραετίας στο Σίδνεϋ και τώρα στην Αθήνα και η επιτυχής διεξαγωγή τους δημιουργεί μια πανανθρώπινη αισιοδοξία.
Δε λησμονούμε ότι οι φετινοί είναι οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες μετά το απάνθρωπο κτύπημα των τρομοκρατών κατά χιλιάδων αθώων ανθρώπων στις ΗΠΑ και το αιματηρό τρομοκρατικό κτύπημα πριν από μήνες στη Μαδρίτη. Δεν ξεχνάμε τα χιλιάδες αθώα θύματα που πεθαίνουν κάθε μέρα στον πλανήτη μας από την αδικία και την ανελευθερία που κυριαρχεί σε πολλές περιοχές του. Γι' αυτό και πιστεύουμε ότι η διεξαγωγή τους και η συμμετοχή όλων μας αποτελούν την ομόφωνη και ομόψυχη απάντηση από όλους μας στη βία, στην απανθρωπιά, στην τρομοκρατία.
Παναγιώτατε, εξοχώτατοι, εντιμότατοι,
Μαζί με όλο τον κόσμο, μαζί με τους αθλητές, προπονητές, κριτές, παράγοντες, εθελοντές φιλάθλους, εμείς, οι εκπρόσωποι των θρησκειών, βρισκόμαστε στην πρωτοπορία αυτής της παγκόσμιας κοινωνικής εκδήλωσης, όπως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες, η οποία προωθεί την ειρήνη και την καταλλαγή μεταξύ των λαών. Και πιστεύουμε ότι η ανάμιξη σ' αυτούς της πολιτικής του σωβινισμού, της εμπορευματοποίησης, του ντόπινγκ και η χρήση βίαιων και τρομοκρατικών μεθόδων για την προβολή απάνθρωπων κινημάτων ανήκουν στο παρελθόν.
Οι πανανθρώπινες αξίες, όπως αυτές προβάλλονται στον Χάρτη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στη Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη Διακήρυξη της Συνάντησης των Βρυξελών που οργάνωσε τον Δεκέμβριο του 2001 το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στη Διακήρυξη της Διεθνούς Αμνηστίας για το Διεθνές Δίκαιο και την προστασία των ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αποτελούν απόρροια της χριστιανικής διδασκαλίας και είναι κοινά αποδεκτές από το σύνολο της ανθρωπότητας και από την Ολυμπιακή οικογένεια.
Σε αυτά τα στοιχεία ουδείς μπορεί να έχει αντίρρηση. Η Εκκλησία μας στην ποιμαντική της μέριμνα για τους νέους
περιλαμβάνει και τον αθλητισμό, ως ένα από τα στοιχεία που απαιτούνται για την οικοδόμηση της υγιούς προσωπικότητας τους, την καλλιέργεια ευγενούς πνεύματος άμιλλας και διάθεσης εντίμου αγώνος στη ζωή, τη διαμόρφωση πολιτών με υγιείς κοινωνικούς προσανατολισμούς και με ικανότητες ομαδικής και αποδοτικής εργασίας.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία μας, καλωσορίζουμε με όλη μας την καρδιά και αγκαλιάζουμε με πολλή αγάπη όλους σας, πού ήλθατε από μακριά στην Ελλάδα, για να συμβάλλετε με την παρουσία σας στην επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων και στην προώθηση του Ολυμπιακού Ιδεώδους. Σας ευχόμαστε καλή διαμονή και με το καλό να επιστρέψετε στις εστίες σας, παίρνοντας μαζί σας εκτός από την αγάπη μας κι ένα κλαδί ελιάς, σύμβολο της ειρήνης, της χαράς αλλά και της νίκης.
1. Οττο Σίμιτσεκ, Η φιλοσοφία του σύγχρονου Ολυμπισμού, εις Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, Αθήναι 1976
2. Francoise Etienne, « Coumbertin et l’ Olympisme », Les Jeux Olympiques en Grece, Dossier d’ Archeolog ie, 294, 2004
3. Ιωάν. Μουρατίδη, Ιστορία Φυσικής αγωγής, με στοιχεία φιλοσοφίας, Θεσσαλονίκη, σ. 527
