Σύντομη εισαγωγή στο συμπόσιο της Magna Europa
Ἡ συνείδηση τῶν Εὐρωπαίων ὅτι ἀνήκουν ὅλοι σὲ μιὰ πολιτιστικὴ κοινότητα, εἶναι φτιαγμένη ἀπὸ ὑλικὸ ποὺ μπόρεσε ν’ ἀντέξει τὶς θανάσιμες ἐκρήξεις τοῦ τοπικισμοῦ, τοῦ ἐθνικισμοῦ, ἀλλὰ καὶ τὶς φοβερὲς καθεστωτικὲς διαφορές.
Ὁ τοπικισμός, σήμερα θεωρεῖται ἕνα χαρακτηριστικό, ἀλλὰ καὶ ἰδιαιτέρως χαριτωμένο στοιχεῖο τοῦ εὐρωπαϊκοῦ κόσμου. Πρέπει ὅμως νὰ θυμόμαστε ὅτι στὸ ὄχι καὶ τόσο μακρυνὸ παρελθόν, ὑπῆρξε αἰτία πολλῶν συγκρούσεων. Ἦταν ἕνα φαινόμενο ποὺ δηλητηρίαζε τὴν εὐρωπαϊκὴ ταυτότητα.
Ἀπὸ τὰ χρόνια τοῦ Διαφωτισμοῦ κι ἐδῶ, χρόνια ποὺ δημιουργήθηκε τὸ λεγόμενο ἐθνικὸ κράτος, ὁ τοπικισμὸς παρέδωσε τὴ σκυτάλη στὸν ἐθνικισμό. Πάρα πολλὲς φορές ἔχουν πολεμήσει μεταξύ τους οἱ λαοὶ τῆς Εὐρώπης, πάρα πολλὲς φορὲς ἔχουν μοιραστεῖ σὲ κομμάτια, μὲ ποτάμια αἵματος ἀνάμεσά τους. Κι ὡστόσο ποτέ, κανεὶς ἀπὸ τοὺς ἐμπόλεμους δὲν εἶχε ἀμφιβολία, ὅτι Εὐρωπαῖος αὐτός, μάχεται ἐναντίον ἄλλου Εὐρωπαίου.
Αὐτὸ τὸ βαθύτερο συναίσθημα κοινότητας, ὀφείλεται στὸ γεγονὸς ὅτι ὁ χορηγὸς τῆς εὐρωπαϊκῆς ταυτότητας δὲν ἦταν ἡ γλώσσα, δὲν ἦταν ἡ παράδοση κάθε λαοῦ, δὲν ἦταν μιὰ ἰδεολογία, ἀλλὰ ἦταν ἡ θρησκεία καὶ ἡ παιδεία ποὺ αὐτὴ άνέτρεφε. Ἡ Εὐρώπη δὲν θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι καὶ νὰ νιώθει μιὰ κοινότητα, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἔχει κοινὴ συνείδηση, ἂν οἱ λαοί της εἶχαν πέρα ἀπὸ τὶς διαφορετικὲς γλώσσες, πέρα ἀπὸ τὶς διαφορετικὲς παραδόσεις, διαφορετικὴ στάση γιὰ τὴν παιδεία καὶ διαφορετικὲς θρησκεῖες.
Σᾶς καλῶ μόνο νὰ ἀναλογισθεῖτε ἂν θὰ μπορούσαμε νὰ μιλᾶμε γιὰ μιὰν Εὐρώπη, τὴν ἀνατολικὴ καὶ τὴ δυτική, ἢ τὴ βόρεια καὶ τὴ νότια, ἂν τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ δύο αὐτὰ σκέλη τὸ ἀποτελοῦσαν λαοὶ ποὺ εἶχαν γιὰ τὴν παιδεία τὴν ἀντίληψη ποὺ διδάσκουν οἱ Βέδδες. Σᾶς καλῶ νὰ ἀναλογισθεῖτε ἂν θὰ μπορούσαμε νὰ μιλᾶμε γιὰ μιὰν Εὐρώπη, ἄν οἱ μισοὶ ἀπὸ ἐμᾶς, οἱ ἀνατολικοί, λ.χ., εἴμασταν μουσουλμάνοι ἢ ἰνδουϊστές.
Ἡ εὐρωπαϊκή μας, λοιπόν, αὐτοσυνειδησία, εἶναι ἐδῶ κι αἰῶνες δεδομένη. Τὸ θετικὸ στοιχεῖο εἶναι ὅτι κατορθώσαμε καὶ διατηρήσαμε τὴν αἴσθηση πὼς ἀνήκουμε σὲ μιὰ κοινότητα, παρὰ τὶς ἐθνικές καὶ γλωσσικὲς διαφορές. Καὶ μάλιστα, αὐτές μας οἱ διαφορὲς εἶναι πλοῦτος μας, εἶναι στέμμα στὴν κεφαλὴ τῆς Εὐρωπαϊκότητας. Εἶναι μεγάλο τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ κοινή μας συνείδηση δὲν περνάει μέσα ἀπὸ μηχανισμοὺς ἐξομοίωσης καὶ ὁμογενοποίησης. Ποτισμένη καθὼς εἶναι ἀπὸ τὸν βα-θύτερο περσοναλισμὸ τῆς χριστιανικῆς θρησκείας, σέβεται τὶς διαφορές, ἐνισχύει τὶς γλωσσικὲς καὶ πολιτιστικὲς ταυτότητες. Κι ἐπειδὴ κάθε εὐρωπαϊκὴ γλώσσα εἶναι πεδίο ἀνάπτυξης μιᾶς ἰσχυρῆς καὶ γόνιμης λογοτεχνίας, ἡ ἐπιβίωση καὶ ἐνίσχυση τῶν διαφορετικῶν μας γλωσσῶν, εἶναι προϋπόθεση ἐπιβίωσης καὶ καλλιέργειας τῆς λο-γοτεχνίας μας. Δὲν πρέπει νὰ μᾶς διαφεύγει ὅτι ἡ λογοτεχνία κάθε εὐρωπαϊκῆς γλώσσας, ἀποτελεῖ κληρονομιὰ ὅλων τῶν Εὐρωπαίων. Κοινή μας ἡ κληρονομιά, κοινή μας καὶ ἡ εὐθύνη.
Ἡ αἴσθηση ὅτι ἀποτελοῦμε κοινότητα, εἶναι καὶ αὐτό, ἕνα στοιχεῖο ποὺ τὸ χρωστᾶμε στην κοινὴ θρησκεία μας. Καὶ θὰ πρέπει νὰ τὸ διαφυλάξουμε, ἀκόμη κι ἂν χρειαστεῖ νὰ παλαίψουμε σκληρὰ γι αὐτό. Ἡ κοινότητα, ἡ κοινωνία, εἶναι ὁ θη-σαυρός μας. Πρέπει νὰ ἀντιστεκόμαστε σὲ κάθε φωνὴ ποὺ ζητᾶ τὸν περιορισμό του. Θὰ χαθοῦμε, ἂν ὑποχωρήσουμε στὶς γνωστὲς δυνάμεις ποὺ θέλουν ἀντικατάσταση τῆς κοινωνίας μας μὲ ἕνα εὔτακτο καὶ ἀποδοτικὸ σύνολο.
Ἡ ἐνίσχυση τοῦ αἰσθήματος τῆς κοινότητας, εἶναι ἀπείρως σημαντικώτερο ἔργο ἀπὸ τὴν αὔξηση τῶν οἰκονομικῶν δεικτῶν. Γι αὐτὸ καὶ ἐκτιμῶ ἰδιαιτέρως τὴν ἀπόφασή σας νὰ ἐνισχύσετε τὴν προσπάθεια τῆς «Αλληλεγγύης» νὰ δημιουργήσει Πρότυπο Ξενώνα γιὰ τὴν κακοποιημένη γυναίκα, γιὰ τὸ κατατρεγμένο παιδί. Εἶναι ἡ ἀπόφασή σας αὐτή, πράξη στήριξης τῶν θεμελίων τῆς εὐρωπαϊκῆς ταυτότητας.
Κρατήστε μέσα στην ψυχή σας ἀναμένη τὴ φωτιὰ ποὺ καίει μπροστὰ στὴ γλώσσα, μπροστὰ στὴ λογοτεχνία, μπροστὰ στὴν ἱερότητα τοῦ προσώπου καὶ τῆς κοινότητας. Ὁ μόνος τρόπος ποὺ ἔχουμε γιὰ νὰ λειτουργοῦν αὐτὰ ποὺ ἀγαποῦμε, εἶναι νὰ τὰ λειτουργοῦμε, νὰ τὰ χρησιμοποιοῦμε. Δὲν σώζεται τίποτε πέρα ἀπὸ τὰ θεμέλιά του καὶ τὴ χρήση του. Ὁπότε, ὁ μόνος τρόπος ποὺ ἔχουμε νὰ μείνουμε Εὐρωπαῖοι, εἶναι νὰ ἐργαζόμαστε γιὰ τὴν Εὐρώπη.
