Λίγοι Αμερικανοί στον 20ο αιώνα προσέφεραν τόσα πολλά στην Ειρήνη και την Ελευθερία όσον ο Στρατηγός George Marshall. Ως αρχηγός του Αμερικανικού Επιτελείου Στρατού, ο Μάρσαλ συνέστησε, εκπαίδευσε και οργάνωσε από το τίποτε, ένα στρατό επτά εκατομμυρίων ανδρών, στην υπηρεσία της ελευθερίας και της αντίστασης στον ολοκληρωτισμό. Ήταν ο Μάρσαλ αυτός που κατηύθηνε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε παγκόσμιο κλίμακα, ήταν ο Μάρσαλ αυτός που επέλεγε τους επι κεφαλής των επιχειρήσεων αυτών, ήταν ο Μάρσαλ αυτός που τόσον δικαίως ο Winston Churchill ονόμασε «αληθινό αρχιτέκτονα της νίκης κατά του φασισμού».
Η ιστορία της Ευρώπης έχει συνδέσει τον εκπληκτικό αυτόν οργανωτικό εγκέφαλο και αγωνιστή, με το λεγόμενο Marshall Plan [Σχέδιο Μάρσαλ]. Όλοι γνωρίζουμε ότι χάρις στο Σχέδιο αυτό, η Δυτική Ευρώπη μπόρεσε να ξεπεράσει την ολοκληρωτική καταστροφή του παραγωγικού της μηχανισμού, που είχε σαν συνέπεια ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος. Λίγοι όμως γνωρίζουμε ότι στο ίδιο αυτό σχέδιο χρωστάμε την ενοποίηση της Ευρώπης, την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στην περίφημη ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Harvard, στις 5 Ιουνίου 1947, ο Στρατηγός Μάρσαλ αναφέρθηκε στους επιζώντες Ευρωπαίους, που είχαν χάσει το ηθικό τους και την ελπίδα τους ότι θα καταφέρουν να στήσουν ξανά στα πόδια της τη ζωή τους. Κάλεσε τους Αμερικανούς για μιαν άμεση και γενναία δράση, τονίζοντας με έμφαση: «Η πολιτική μας δεν στρέφεται κατά μιας χώρας ή μιας ιδεολογίας, αλλά στρέφεται κατά της πείνας, της φτώχειας, της απελπισίας και του χάους.»[1] Τόνισε ότι δεν προτείνει ένα πρόγραμμα που θα πει στους Ευρωπαίους τι πρέπει να κάνουν? «Αυτό είναι δουλειά των Ευρωπαίων»[2], είπε μ’ ένα τρόπο που θα πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε όλοι. Για να καταλήξει την ομιλία του με τα ερωτήματα που όχι μόνο κάθε πολιτικός αλλά και κάθε χριστιανός πρέπει να έχει πάντοτε εμπρός του: «Ποιές είναι οι δυστυχίες; Τι χρειάζεται να γίνει; Ποιό είναι το σωστότερο να γίνει; Τι πρέπει να γίνει;»[3]
Το Σχέδιο Μάρσαλ υπήρξε ο θεμέλιος λίθος της ευρωπαϊκής ενοποίησης, γιατί η αμερικανική βοήθεια, που έφθασε συνολικά στο εκπληκτικό ύψος των 13 δισεκατομμυρίων δολλαρίων, δεν δινόταν απ ευθείας από τους Αμερικανούς στα διάφορα ευρωπαϊκά κράτη, αλλά μοιραζόταν από τους ίδιους τους Ευρωπαίους, μέσω ενός οργανισμού που συνέστησαν γι αυτό το σκοπό, τον Οργανισμό Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας.[4] Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία μας, όπου νικητές και ηττημένοι, αμέσως μετά τον πόλεμο, συγκεντρωθήκαμε επί τω αυτώ, με σκοπό να ανασυγκροτήσουμε τις χώρες μας, τις κοινωνίες μας, τον πολιτισμό μας. Ήταν αυτός ο Οργανισμός υλοποίησης του Σχεδίου Μάρσαλ, που έμαθε τους Ευρωπαίους να αφήσουν τα εθνικιστικά μίση, να αφήσουν την οργή, να συγχωρήσουν το αίμα που χύθηκε ποταμηδόν, και να συνεργασθούν για την οικοδόμηση μιας ενιαίας και ισχυρής Ευρώπης.
'Ενας από τους Πατέρες της Ευρώπης, ο πολύς Ζαν Μονέ, έγραψε: «Ετσι, η αλληλεγγύη Ευρώπης και ΗΠΑ στερεώθηκε και στηρίχθηκε στα πλαίσια του ισχυρού Σχεδίου Μάρσαλ, σύμφωνου με τα συμφέροντα ελευθέρων ανθρώπων.»[5]
Σε αναγνώριση του μεγάλου έργου του, ο Στρατηγός Τζώρτζ Μάρσαλ, τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1953. Συγκεντρωμένοι σήμερα εδώ, σε αυτή τη σεμνή τελετή, προτείνω να κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή, προσευχόμενοι, στη μνήμη του ανθρώπου που συνέβαλλε όσον λίγοι στο να έχουμε σήμερα την ελευθερία μας και την κοινή Ευρωπαϊκή μας πατρίδα.
-------------------------------------------------------------------------------
[1] “Our policy is directed not against any country or doctrine but against hunger, poverty, desperation, and chaos.”
[2] “This is the business of the Europeans”.
[3]"What are the sufferings? What is needed? What can best be done? What must be don e?”
[4] Organization for European Economic Cooperation
[5] “Thus, the solidarity between Europe and the United States was fixed in the direction of, and supported by, the vigorous Marshall Plan consistent with the interests of free men.”
