Σεβασμιώτατε, ἀγαπητοί πατέρες Σύνεδροι τῆς Ἡμερίδος αὐτῆς, ἐκπρόσωποι τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Χριστός Ἀνέστη!
Μέσα στήν ἀναστάσιμο αὐτή περίοδο τῆς χαρᾶς, τῆς χάριτος καί τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος τοῦ Κυρίου, πού προῆλθε ἀπό τό Ἀναστάσιμο αὐτό γεγονός, συγκαλεῖται μέ ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἡ πρώτη «Ἡμερίς» γιά τήν ἐνημέρωσιν Σας ἐπί Εὐρωπαϊκῶν θεμάτων.
Τοῦτο δέν εἶναι χωρίς σημασία, γιατί ἐξαιρέτως ἡ σκέψη μας στρέφεται πάντα πρός τά ἐπιτελικά στελέχη τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἰδιαιτέρως πρός τούς Ἱεροκήρυκας, οἱ ὁποῖοι βαστάζουν τήν Ἀναστάσιμη καί ἀποστολικο-παράδοτη ἐντολή τοῦ Κυρίου «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»(Ματθ.κη’19)
Δέν θά ἦταν ἄστοχο ἄν λέγαμε, ὅτι τό διαχρονικό αὐτό μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου ἐκάλυψε τήν ζωτική ἀνάγκη καί τήν χωροχρονική ἔκταση τῆς τότε πολυπολιτισμικῆς ἐπικράτειας τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης πού ἔχει τήν ἀναλογία της στό σημερινό γίγνεσθαι τῆς Εὐρωπαϊκῆς πραγματικότητας. Οἱ πραγματικές ἤ φαινομενικές ἀναλογίες τότε καί τώρα, ὅπως ἡ σύνθεση τῆς διαφορετικῆς προελεύσεως καί συνθέσεως τῶν λαῶν, ἡ φιλότιμη καί φιλόδοξη ἐγχοάνωση τῶν πολιτισμῶν, ἡ πολυπολιτισμικότητα τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας καί τῆς Εὐρωπαϊκῆς σήμερα παρουσίας, ἡ στοχοθεσία τῆς αὐτοκρατορικῆς ἐξουσίας γιά τήν “Pax Romana” πρός τό ἀνάλογο ἐπιτήδευμα καί ἐπιδιωκόμενο γέννημα τῆς Εὐρωπαϊκῆς σήμερα Ἑνώσεως καί ἕνα σωρό ἄλλες ἰδαιτερότητες καί ἀντίθετες καταστάσεις ἔπρεπε τότε καί πρέπει καί σήμερα νά συντονιστοῦν, νά συγχρονιστοῦν, νά ἀποτελέσουν λειτουργική ἑνότητα, νά δημιουργήσουν κοινωνικό ἱστό συνεργασίας, καί ἀγαθῆς ἐπικοινωνίας. Ὅλα αὐτά εἶναι ἐκεῖνα πού μᾶς δίνουν τήν δυνατότητα νά ἐκτιμήσουμε τό τότε καί τό τώρα καί κάτω ἀπό τήν ἐμπειρία τῆς ἀποστολικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς διακονίας καί μέσα ἀπό τό φῶς καί τίς ἀλήθειες τοῦ Εὐαγγελίου νἀ ἐννοήσουμε τήν ὕπαρξη καί τό νόημα ζωῆς, τοῦ κόσμου, τήν ἐσχατολογική πορεία τῶν κτισμάτων τοῦ Θεοῦ καί τήν καταξίωση ὅλων ἐκείνων τῶν δημιουργημάτων καί ἐπιτευγμάτων τῶν ἀνθρώπων, τῶν κοινωνιῶν καί τῆς κάθε συντεταγμένης πολιτείας.
Μέ ὅσα εἴπαμε πιό πάνω, διαγράψαμε ἕνα ἱστορικό περίγραμμα καί καταθέσαμε τούς βασικούς προβληματισμούς πού ἀνεφάνησαν τότε καί ἀναφαίνονται ἀναλογικά σήμερα. Καί εἶναι τόσο χρήσιμη ἡ ἀναφορά αὐτή, γιατί ἡ ποιμαντική μας διακονία ἔχει πρότυπο ἤθους, ἐνέργειας καί ἀρχῶν, τήν δραστηριότητα τῆς Ἀρχέγονης Ἐκκλησίας μας. Δέν βαδίζει ὁ σύγχρονος προβληματισμός μας, πάνω σ’αὐτά τά θέματα, μέ ἀδέξιες ἐνέργειες, σέ ἄγνωστες περιοχές καί μέ ἀμφίβολες ἐπιδιώξεις. Ἔχουμε βοηθό μας τόν θεοφώτιστο ἀποστολικό λόγο καί ἔχουμε ὁδηγό τήν πνευματική ἀποστολική παράδοση καί τήν πρωτοχριστιανική ἐμπειρία.
Μπορεῖ ὁ κόσμος τότε νά ἦτο κάπως διαφορετικός ἀλλά ἡ ποιότητα ζωῆς, ἡ ἠθική βιοτή, οἱ ἀναζητήσεις τῆς ψυχῆς τῶν ἀνθρώπων, τά ὄνειρα καί οἱ φιλοδοξίες αὐτῶν εἶναι τά ἴδια. Κανείς δέν ξεχνᾶ τήν ἐπιθυμία τοῦ κόσμου γιά τήν εἰρήνη τῶν λαῶν, τήν κοινωνική γαλήνη, τήν ἀλληλεγγύη, τήν κατανόηση, τήν ἰσότητα, τήν κοινωνική πρόνοια, τήν φιλάνθρωπη στάση στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Ὅλοι μας κατανοοῦμε πώς ὁ ἄνθρωπος δικαίως ἐπιθυμοῦσε νά ἐξορκίσει τό κακό, νά φυγαδεύσει τόν φόβο, νά ἀπαλύνει τόν πόνο, νά μετριάσει τήν φτώχεα.
Μέ αὐτά λοιπόν τά δεδομένα, ἄν καί ἡ Ἑλλάδα φέτος κλείνει (25) εἴκοσι καί πέντε χρόνια, ὡς μέλος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, τίθεται τό ἐρώτημα γιατί πρέπει οἱ χριστιανοί νά ἀσχολοῦνται μέ τήν Εὐρώπη; Γιατί νά συνέρχονται καί νά προβληματίζονται γιά τό μέλλον της. Γιατί ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος διά τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Παρακολουθήσεως τῶν Εὐρωπαϊκῶν θεμάτων καί σέ συνεργασία μετά τά Γραφεία τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου καί τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς στήν Ἑλλάδα, ἀπεφάσισε σειρά Ἡμερίδων ἀπό τό ἔτος 2004 καί ἐντεῦθεν μέ σκοπό τήν ἐνημέρωση τῶν Στελεχῶν τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας μας;
Στά ἐρωτήματα αὐτά ὀφείλω νά ἀπαντήσω καί νά τονίσω ὅτι μᾶς ἀπασχολεῖ ἡ Εὐρώπη, ὄχι μόνον ἐπειδή εἴμαστε πολίτες της, ἀλλά πρωτίστως ἐπειδή εἴμαστε χριστιανοί. Ἀσφαλῶς ὁ χριστιανισμός δέν εἶναι μόνο εὐρωπαϊκός, ἀλλά πάντως ἡ Εὐρώπη εἶναι χριστιανική. Ἡ Εὐρώπη πρίν τόν χριστιανισμό ἦταν καθαρά γεωγραφικός ὅρος. Οἱ κατοίκοί της διακρίνονταν σέ αὐτούς πού ζοῦσαν ἐντεῦθεν τῶν συνόρων τῆς αὐτοκρατορίας ἤ τῆς οἰκουμένης, ὅπως τήν ἔλεγαν, καί σέ αὐτούς πού ζοῦσαν ἐκεῖθεν τῶν συνόρων, καί ὀνομάζονταν γενικῶς «βάρβαροι». Ὁ ρόλος τῆς θρησκείας στή διαμόρφωση τοῦ πολιτισμοῦ εἶναι καθοριστικός ἀνεξάρτητα ἀπό τό γεγονός, ἐάν πιστεύουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. «Ὁ Εὐρωπαῖος» λέει ὁ Μπρωντέλ, «ἀκόμη κι ἄν εἶναι ἄθεος, παραμένει δέσμιος μιᾶς ἠθικῆς καί μιᾶς ἀντίληψης πού ἔχουν βαθιές ρίζες στήν χριστιανική παράδοση». Ἡ Εὐρώπη δέν εἶναι γιά τήν Ἐκκλησία μία πολιτικοοικονομική συνεργασία ὁρισμένων κρατῶν. Ἄν ἦταν κάτι τέτοιο, ἡ Ἐκκλησία δέν θά εἶχε λόγους νά τήν παρακολουθεῖ. Ἡ ὑπεράσπιση τῆς Εὐρωπαϊκῆς ἑνότητας γιά τήν Ἐκκλησία, δέν εἶναι πολιτική πράξη, ἀλλά πνευματικό καθῆκον. Γιά τήν διαφύλαξη τοῦ στόχου αὐτοῦ, προτεραιότητα ἔχει «ἡ διαφύλαξη τῆς πνευματικῆς ἑνότητας κάθε λαοῦ καί ὁ σεβασμός τῆς ἰδιοπροσωπίας του», ὅπως χαρακτηριστικά εἶχε πεῖ ὁ κ. Ζάκ Ντελόρ.
Βασικό λοιπόν, μέλημά μας εἶναι ἡ διατήρηση τῆς ἰδιοπροσωπείας κάθε κράτους-μέλους τῆς Εὐρώπης. Θά πρέπει νά καταλάβουμε ὅλοι μας ὅτι οἱ λαοί δέν ἑνώνονται σταθερά καί μόνιμα βάσει τῶν οἰκονομικῶν ἤ τῶν πολιτικῶν τους μόνον συμφερόντων. Ἀντιθέτως ἑνώνονται μόνον ὅταν συνδεθοῦν μέ πνευματικούς δεσμούς. Γιά αὐτούς τούς πνευματικούς δεσμούς ἀγωνίστηκε καί ἀγωνίζεται μέχρι σήμερα ἡ Ἐκκλησία. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπό τούς ἀποστολικούς χρόνους καί μέχρι σήμερα γι᾽αὐτό προσπαθοῦσαν καί ἐμεῖς ἔτσι προσπαθοῦμε καί αὐτό τό φορτίο ἔχετε ἀναλάβει ἐσεῖς οἱ ἱεροκήρυκες τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας μας, νά μεταδώσετε τήν δυναμική τῆς χριστιανικῆς πίστεως, πού ἐπιτυγχάνεται μέ τήν μετάνοια τῆς ἀνθρωπότητος πρός τήν κατεύθυνση τῆς ἀπρόσιτης γιά τόν νοῦ ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποία ἀποκάλυψε ὁ Σταυρωθείς καί Ἀναστάς Χριστός.
Μέ αὐτές τίς προοπτικές καί ἀγαθές θέσεις καλούμαστε νά σφυρηλατήσουμε, ὄχι μόνον τήν ἑνότητα τῆς πίστεως, ἀλλά καί τήν ἑνότητα τῆς ἀνθρώπινης δημιουργίας.
Εὐλογῶ καί χαιρετίζω, λοιπόν, τήν παρουσία ὅλων Ὑμῶν στήν Ἡμερίδα αὐτή. Συγχαίρω τήν ὅλη προσπάθεια πού καταβάλλει ὁ Πρόεδρος τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Παρακολουθήσεως τῶν Εὐρωπαϊκῶν θεμάτων τῆς Ἐκκλησίας μας, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ κ.Δανιήλ καί τά μέλη Αὐτῆς, γιά τήν ἐνημέρωση τῶν Στελεχῶν τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐπί θεμάτων Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως.
Ἡ συνεργασία μας μέ τούς κ. κ. Ἀντιπροσώπους - Διευθυντές τῶν Γραφείων, τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου καί τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς στήν Ἑλλάδα, εἶναι ἤδη δεδομένη καί οὐσιαστική καί εὐελπιστοῦμε ὅτι θά συνεχίσει νά ὑπάρχει γόνιμη καί ἀποτελεσματική πρός τό συμφέρον τοῦ λαοῦ μας.
Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
† Ο ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ
