Παναγιώτατε,
Σεβασμιώτατοι,
Ἐντιμότατοι κ.κ. Διευθυνταί τῶν Γραφείων
τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου καί τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως εἰς
τήν Ἑλλάδα,
Πανοσιολογιώτατοι καί αἰδεσιμολογιώτατοι,
ἀγαπητοί Σύνεδροι τῆς Ἡμερίδος αὐτῆς, ἐκπρόσωποι τῶν
Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Δι’ Ἀποφάσεως τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος συγκαλεῖται ἡ δευτέρα Ἡμερίδα διά τήν ἐνημέρωσίν σας ἐπί εὐρωπαϊκῶν θεμάτων. Aὐτή ἐντάσσεται εἰς Πρόγραμμα Ἡμερίδων, οἱ ὁποῖες ἄρχισαν τό ἔτος 2004 ἀποσκοπουσῶν εἰς τήν ἐνημέρωσιν τῶν στελεχῶν τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας μας ἐπί θεμάτων Ἑνωμένης Εὐρώπης καί ὁλοκληρώνονται διά τῆς παρούσης Ἡμερίδος εἰς τήν Θεσσαλονίκην μέ τήν ἰδική σας συμ-μετοχή καί παρουσία.
Διά τῆς Συνοδικῆς Ἀποφάσεως ἐπιβεβαιοῦται καί δηλοῦται τό ἐνδιαφέρον τῆς Ἱερᾶς Συνόδου διά τήν προσφορωτέραν ἐνημέρωσιν τῶν στελεχῶν τῆς Ἐκκλησίας μας, τά ὁποῖα ἐργάζονται εἰς τόν ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου καί καθοδηγοῦν τούς πιστούς κατά τάς ἀρχάς τοῦ εὐαγγελίου.
Εἶναι βέβαιον, ὅτι τό διαχρονικόν μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου ἐκάλυψε καί καλύπτει τήν ζωτικήν ἀνάγκη τῶν ἀνθρώπων εἰς πᾶσαν ἐποχήν ἀπό τῆς ἀποστολικῆς μέχρι σήμερον. Παρατηροῦμεν, ὅτι ἡ ἀποστολική ἐποχή ἔχει τήν ἀναλογία της ἐν μέρει, εἰς τό ἐν τῷ παρόντι καιρῷ γίγνεσθαι τῆς εὐρωπαϊκῆς πραγματικότητας. Ἀναφέρομεν ἐνδεικτικῶς τίς πραγματικές ἤ φαινομενικές ἀναλογίες τῆς τότε καί τῆς παρούσης ἐποχῆς, ὅπως ἡ σύνθεσις τῆς διαφορετικῆς προελεύσεως καί συνθέσεως τῶν λαῶν, ἡ ἐπιδιωκό-μενη ἐργωδῶς καί φιλοδόξως χοάνευσις τῶν πολιτισμῶν, ἡ πολυ-πολιτισμικότης τῆς ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας καί τῆς εὐρωπαϊκῆς σήμερον παρουσίας, οἱ στόχοι τῆς αὐτοκρατορικῆς ἐξουσίας διά τήν “Pax Romana” πρός τό ἀνάλογον ἐπιδιωκόμενον σήμερον ὑπό τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως ἐπιτήδευμα τῆς Εἰρήνης. Πολλές ἄλλες ἰδαιτερότητες καί ἀντίθετες καταστάσεις ἔπρεπε τότε καί πρέπει καί σήμερον νά συντονιστοῦν, νά συγχρονιστοῦν, νά ἀποτελέσουν λει-τουργικήν ἑνότητα, νά δημιουργήσουν κοινωνικόν ἱστόν συνεργασί-ας καί ἀγαθῆς ἐπικοινωνίας.
Πάντα ταῦτα μᾶς παρέχουν τήν δυνατότητα νά ἐκτιμήσωμε τό τότε καί τό τώρα ἔχοντες τήν ἐμπειρία τῆς ἀποστολικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς διακονίας καθοδηγούμενοι ἀπό τό φῶς καί τίς ἀλήθειες τοῦ Εὐαγγελίου, νά ἐννοήσωμε τήν ὕπαρξι καί τό νόημα τῆς ζωῆς τοῦ κόσμου, τήν ἐσχατολογική πορεία τῶν κτισμάτων τοῦ Θεοῦ καί τήν καταξίωσιν ὅλων ἐκείνων τῶν δημιουργημάτων καί ἐπιτευγμάτων τῶν ἀνθρώπων, τῶν κοινωνιῶν καί ἑκάστης συντεταγμένης πολιτείας κατά τό «ἵνα ἦ ὁ Θεός τά πάντα ἐν πᾶσιν» (Α’ Κορινθ.15-20).
Ἡ Ἑλλάδα ἀπό τοῦ ἔτους 1981 ἐνετάχθη εἰς μίαν οἰκογένειαν κρατῶν καί ἐθνῶν καί μετ’αὐτῶν συγκροτεῖ σήμερον τήν Εὐρω-παϊκήν Ἕνωσιν, ἡ ὁποία ἀπό τῆς ἱδρυτικῆς Συνθήκης τῆς Ρώμης, τήν 15ην Μαρτίου 1957, ὑπογραφείσης ὑπό τῶν 6 Κρατῶν, διῆλθεν διά πολλῶν φάσεων. Τό δεδομένον καί κεκτημένον αὐτό τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ δημιουργεῖ νέες προοπτικές καί προκλήσεις διά τήν ποιμαντικήν διακονίαν μας. Ὀφείλομεν ἑπομένως νά ἀνα-ζητήσωμεν λύσεις εἰς τά τιθέμενα ἑκάστοτε θέματα καθοδηγούμε-νοι ὑπό τῆς παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας μας, τῆς πνευματικότητος Της, τῆς πίστεως Της, τῆς διδασκαλίας Της, καί τῆς «ἅπαξ παρα-δοθείσης τοῖς ἁγίοις» (Ἰούδα 3) ἀληθείας Της.
Μέ ὅσα ἀνεφέραμεν κατεθέσαμε τούς βασικούς προβλημα-τισμούς, οἱ ὁποῖοι ἀνεφάνησαν τότε καί ἀναφαίνονται ἀναλογικῶς καί σήμερον. Καί εἶναι τόσο χρήσιμος ἡ ἀναφορά αὐτή, ἐπειδή ἡ ποιμαντική διακονία μας ἔχει πρότυπο ἤθους, ἐνέργειας καί ἀρχῶν, τήν δραστηριότητα τῆς ἀρχέγονης Ἐκκλησίας μας. Ὁ προβλημα-τισμός μας διά τά θέματα αὐτά σήμερον δέν ἀναπτύσσεται μέ ἀδέξιες ἐνέργειες εἰς ἄγνωστες περιοχές καί δι’ ἀμφίβολων ἐπιδιώξεων. Ἔχομεν βοηθόν μας τόν θεοφώτιστον ἀποστολικόν λόγον καί ὁδηγόν τήν πνευματικήν ἀποστολικήν παράδοσιν καί τήν πρωτοχριστιανικήν ἐμπειρίαν.
Ἀναμφιβόλως ὁ κόσμος κατά τήν ἀποστολικήν ἐποχήν καί κατ’ἐπέκτασιν εἰς ἑκάστην ἐποχήν ἦτο διαφορετικός τοῦ παρόντος, ἀλλά ἡ ποιότητα ζωῆς, ὁ ἠθικός βίος, οἱ ἀναζητήσεις τῆς ψυχῆς τῶν ἀνθρώπων, τά ὄνειρα καί οἱ φιλοδοξίες αὐτῶν εἶναι κοινές παν-ανθρώπινες ἐπιδιώξεις «ἐν παντί καιρῷ καί τόπῳ». Οὐδείς παρα-βλέπει τήν ἀγωνιώδη ἐπιθυμία τῶν ἀνθρώπων διά τήν εἰρήνην τῶν λαῶν, τήν κοινωνικήν γαλήνην, τήν ἀλληλεγγύην, τήν κατανόησιν, τήν ἰσότητα, τήν κοινωνικήν πρόνοιαν, τήν φιλάνθρωπον στάσιν εἰς τήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Οἱ πάντες κατανοοῦμεν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος δικαίως καί διακαῶς ἐπεθύμει καί ἐπιθυμεῖ νά ἐξορκίσῃ τό κακόν, νά φυγαδεύσῃ τόν φόβον, νά ἀπαλύνῃ τόν πόνον, νά μετριάσῃ τήν πτωχείαν. Ὡστόσον ὅμως ἡ ἐπιδίωξις πάντων τῶν κατατιθεμένων τούτων διαφέρει ὡς πρός τά μέσα. Εἰς τοῦτο συνίσταται ἡ συμβολή τῆς Ἐκκλησίας. Παρεμβαίνει καταθέτουσα τόν «ἀγαθόν λόγον» (Ψαλμ. 44 στ.1) Αὐτῆς εἰς ὅσους ἐπιθυμοῦν καί θέλουν νά τόν ἀκούσουν καί νά ἐμπνευσθοῦν ἀπ’αὐτόν.
Μέ αὐτά λοιπόν τά δεδομένα, καί ἐπίσης, ὅτι ἡ Ἑλλάς φέτος συμπληρώνει (25) εἴκοσι καί πέντε ἔτη, ὡς μέλος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, τίθεται τό ἐρώτημα διά ποῖον λόγον πρέπει οἱ χριστιανοί νά ἀσχολοῦνται μέ τήν Εὐρώπην; Διατί νά συνέρχωνται καί νά προβληματίζωνται διά τό μέλλον της; Διατί ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος διά τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Παρακολουθήσεως τῶν Εὐρωπαϊκῶν Θεμάτων καί ἐν συνεργασίᾳ μετά τῶν Γραφείων τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου καί τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως εἰς τήν Ἑλλάδα, ἀπεφάσισε τήν σύγκλησιν τῶν Ἡμερίδων αὐτῶν ἀπό τοῦ ἔτους 2004 καί ἐντεῦθεν μέ σκοπό τήν ἐνημέρωσιν τῶν Στελεχῶν τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας μας;
Εἰς τά ἐρωτήματα αὐτά ὀφείλομεν νά ἀπαντήσωμεν καί νά τονίσωμεν, ὅτι ἀπασχολεῖ τήν Ἱεράν Σύνοδον ἡ Εὐρώπη, ὄχι μόνον ἐπειδή εἴμεθα πολίτες αὐτῆς, ἀλλά πρωτίστως ἐπειδή εἴμεθα χριστιανοί. Ἀσφαλῶς ὁ χριστιανισμός δέν εἶναι μόνο εὐρωπαϊκός, ἀλλά πάντως ἡ Εὐρώπη εἶναι χριστιανική. Ἡ Εὐρώπη πρίν τόν χριστιανισμόν ἦτο καθαρῶς γεωγραφικός ὅρος. Οἱ κάτοικοί της διεκρίνοντο εἰς αὐτούς, οἱ ὁποῖοι ἔζων ἐντεῦθεν τῶν συνόρων τῆς αὐτοκρατορίας ἤ τῆς οἰκουμένης, ὅπως τότε ἐκάλουν τήν Εὐρώπην, καί εἰς αὐτούς οἱ ὁποῖοι ἔζων ἐκεῖθεν τῶν συνόρων, καί ὠνομάζοντο γενικῶς «βάρβαροι». Ὁ ρόλος τῆς χριστιανικῆς πίστεως καί τῶν ἀρχῶν τοῦ εὐαγγελίου τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τήν διαμόρφωσιν τοῦ πολιτισμοῦ εἶναι καθοριστικός ἀνεξαρτήτως τοῦ γεγονότος, ἐάν πιστεύουν ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Εὐρώπης. «Ὁ Εὐρωπαῖος» λέει ὁ Μπρωντέλ, «ἀκόμη κι ἄν εἶναι ἄθεος, παραμένει δέσμιος μιᾶς ἠθικῆς καί μιᾶς ἀντίληψης πού ἔχουν βαθιές ρίζες στήν χριστιανική παράδοση». Ἡ Εὐρώπη δέν εἶναι διά τήν Ἐκκλησίαν πολιτικο-οικονομική συνεργασία ὡρισμένων κρατῶν. Ἄν ἦτο αὐτό ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωσις, ἡ Ἐκκλησία δέν θά εἶχε λόγους νά τήν παρακολουθῇ. Ἡ ὑπεράσπισις τῆς Εὐρωπαϊκῆς ἑνότητος διά τήν Ἐκκλησίαν, δέν εἶναι πολιτική πρᾶξις, ἀλλά πνευματικόν καθῆκον. Διά τήν διαφύλαξι τοῦ στόχου αὐτοῦ, προτεραιότητα ἔχει «ἡ διαφύλαξη τῆς πνευματικῆς ἑνότητας κάθε λαοῦ καί ὁ σεβασμός τῆς ἰδιοπροσωπίας του», ὅπως χαρακτηριστικά εἶχε πεῖ ὁ κ. Ζάκ Ντελόρ.
Βασικόν λοιπόν, μέλημά μας εἶναι ἡ διατήρησις τῆς ἰδιο-προσωπείας τοῦ λαοῦ μας ἡ ὁποία δέν συνιστᾶ ἀπειλήν διά τήν ἑνότητα τῆς Εὐρώπης, ὅπως ἐξ’ἄλλου ἀποδέχεται καί ἡ Εὐρωπαϊκή προοπτική τῆς Ἑνώσεως.
Οἱ πάντες πρέπει νά ἀντιληφθῶμεν, ὅτι οἱ λαοί δέν ἑνώνονται σταθερῶς καί μονίμως βάσει τῶν οἰκονομικῶν ἤ τῶν πολιτικῶν μόνον συμφερόντων των. Ἀντιθέτως ἑνώνονται μόνον ὅταν συνδεθοῦν μέ πνευματικούς δεσμούς. Διά αὐτούς τούς πνευμα-τικούς δεσμούς ἠγωνίσθη καί ἀγωνίζεται μέχρι σήμερον ἡ Ἐκκλησία. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπό τούς ἀποστολικούς χρόνους καί μέχρι σήμερον δι᾽αὐτό προσεπάθουν καί ἐμεῖς οὕτως διώκομεν καί αὐτό τό φορτίον ἔχετε ἀναλάβει ἐσεῖς οἱ Ποιμένες τῶν πιστῶν, νά μεταδώσετε τήν δυναμική τῆς χριστιανικῆς πίστεως, ἡ ὁποία ἐπιτυγχάνεται διά τῆς μετανοίας τῆς ἀνθρωπότητος πρός τήν κατεύθυνσι τῆς ἀπρόσιτης διά τόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, τῆς μόνης σωζούσης ἀληθείας.
Ἔχοντες αὐτές τίς προοπτικές καί ἀγαθές θέσεις καλούμεθα νά σφυρηλατήσωμε, ὄχι μόνον τήν ἑνότητα τῆς πίστεως, ἀλλά καί τήν ἑνότητα τῆς ἀνθρώπινης δημιουργίας.
Εὐλογοῦμεν καί χαιρετίζομεν, λοιπόν, τήν παρουσίαν πάντων εἰς τήν Ἡμερίδα αὐτήν. Συγχαίρομεν διά τήν ὅλην προσπάθειαν, τήν ὁποίαν καταβάλλει ὁ Πρόεδρος τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Παρακολουθήσεως τῶν Εὐρωπαϊκῶν Θεμάτων τῆς Ἐκ-κλησίας μας Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ κ. Δανιήλ καί τά μέλη Αὐτῆς, διά τήν ἀναληφθεῖσαν διακονίαν τῆς ἐνημερώσεως τῶν στελεχῶν τῶν Ἱερῶν Μητρο-πόλεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐπί θεμάτων Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως.
Εὐχαριστοῦμεν ἀξιοχρέως τόν Παναγιώτατον Μητροπολίτην Θεσσαλονίκης κ. Ἄνθιμον, ὁ ὁποῖος ἀπεδέχθη φιλοφρόνως καί προθύμως νά διοργανωθῇ αὐτή ἡ Ἡμερίδα εἰς τό Πολιτιστικόν καί Ἐκπαιδευτικόν Ἵδρυμα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης «ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς» καί ὅλως ἰδιαιτέρως διά τήν ἐξυπη-ρέτησιν, τήν φιλοξενίαν καί τήν παροχήν πάσης δυνατῆς διευ-κολύνσεως τῶν κ.κ. Εἰσηγητῶν καί τῶν ἐκπροσώπων τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων.
Ἡ συνεργασία τῆς Ἱερᾶς Συνόδου μετά τῶν κ.κ. Ἀντιπροσώπων – Διευθυντῶν τῶν Γραφείων, τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου καί τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως εἰς τήν Ἑλλάδα, εἶναι ἤδη δεδοκιμασμένη καί οὐσιαστική καί εὐελπιστοῦμεν, ὅτι καί εἰς τό μέλλον θά εἶναι γόνιμος καί ἀποτελεσματική πρός τό συμφέρον τοῦ λαοῦ μας.
Εὐλογοῦμεν πατρικῶς ἅπαντας καί εὐχόμεθα ὁ Κύριος νά εὐλογήσῃ καί τήν παροῦσαν Ἡμερίδα.
Μετά πατρικῶν εὐχῶν καί ἐν τῆς Κυρίῳ ἀγάπης.
Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
† Ο ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ
