Σεβαστοί Πατέρες,
Ἀγαπητοί καί ἀγαπητές σύνεδροι, τέκνα ἀγαπητά ἐν Κυρίῳ, τῷ τεχθέντι καί τῷ καταδεξαμένῳ περιτμηθῆναι διά τήν ἡμῶν σωτηρίαν Χριστῷ, τῷ ἀληθινῷ Θεῷ ἡμῶν.
Χαίρω διότι γιά μίαν ἀκόμη φορά ἐπικοινωνῶ μέ Χριστιανούς ἐκπαιδευτικούς καί συγχαίρω ἐγκαρδίως τούς ὑπευθύνους τῆς Χριστιανικῆς Ἑνώσεως Ἐκπαιδευτικῶν Λειτουργῶν, διά τήν διοργάνωση τοῦ ΛΑ΄ της Συνεδρίου, μέ τό γενικό θέμα: "Κριτική καί δημιουργική σκέψη στό σημερινό σχολεῖο". Καί σᾶς συγχαίρω διότι γνωρίζω ὅτι ἔχετε πλήρως κατανοήσει καί ἐγκολπωθεῖ αὐτό τό ὁποῖο εἶναι τό μεῖζον γιά τήν κοινωνία, ὅτι δηλαδή ἡ ἀγωγή τῶν νέων ἀποτελεῖ τό οὐσιωδέστερο ἔργο καί τό πλέον ὑπεύθυνο καθῆκον τῶν πρεσβυτέρων κατά τήν ἡλικία, διότι δι' αὐτῆς μεταλαμπαδεύονται οἱ αἰώνιες ἠθικές ἀρχές καί ἀξίες, μεταδίδονται οἱ γνώσεις, βοηθεῖται ἡ ἐξέλιξη, ὑπενθυμίζεται ἡ πολιτισμική παράδοση καί κατανοεῖται ἡ κληρονομιά τοῦ κάθε λαοῦ.
Μέ τήν εὐκαιρία τῆς σημερινῆς μας ἐπικοινωνίας ἐπιτρέψτε μου ἀπολύτως ἐπιγραμματικά νά σημειώσω στήν ἀγάπη σας, τά τέσσερα σημεῖα, τά ὁποῖα ἀνιχνευόμενα μποροῦν νά βοηθήσουν τόν προβληματισμό σας ὡς ἐκπαιδευτικῶν. Πρόκειται πρῶτον γιά τό οἰκογενειακό καί κοινωνικό περιβάλλον, δεύτερον γιά τό ἐκπαιδευτικό περιβάλλον, τρίτον γιά τά στοιχεῖα πού συντελοῦν στήν ἀποδοτική καί δημιουργική διδασκαλία καί τέταρτον γιά τόν σημερινό ρόλο τοῦ Χριστιανοῦ ἐκπαιδευτικοῦ.
Α΄. Τό οἰκογενειακό καί κοινωνικό περιβάλλον στά τριάντα τελευταῖα χρόνια ἔχει ἀλλάξει ἄρδην. Αὐτό τό ἀντιλαμβανόμαστε ὅλοι ἐμπειρικά, ἀλλά τό πιστοποιοῦν καί τά ἐπιστημονικά εὑρήματα καί τά στατιστικά στοιχεῖα. Στήν οἰκογένεια οἱ δεσμοί ἐξασθενοῦν, τά διαζύγια αὐξάνονται, τά παιδιά σέ κάθε οἰκογένεια ἔχουν μειωθεῖ ἀπελπιστικά, καί οἱ δύο γονεῖς λείπουν πολλές ὧρες ἀπό τό σπίτι ζητώντας νά ἀνταποκριθοῦν στίς βιοτικές ἀνάγκες, ἀλλά καί στήν κατ' ἐξοχήν σκληρή, ἄδικη πολλές φορές καί ἀνταγωνιστική κοινωνία. Τά παιδιά τῶν οἰκογενειῶν αὐτῶν μεγαλώνουν ἄκοντα μέ μόνη συντροφιά τόν κομπιούτερ, τό κινητό τηλέφωνο καί τήν τηλεόραση καί ἐκεῖνα τῶν πιό πλούσιων οἰκογενειῶν μέ κάποια ἀλλοδαπή κυρία ἤ δεσποινίδα πού τά προσέχει. Οἱ παιδοψυχολογικές καί παιδοψυχιατρικές μελέτες δείχνουν ὅτι οἱ γονεῖς λείπουν ἀπό αὐτά παιδιά, γι' αὐτό καί δέν τούς λείπουν τά ψυχολογικά προβλήματα.
Στό περιβάλλον αὐτό ὁ ἐκπαιδευτικός ἔχει τό καθῆκον καί τήν ἱερή ὑποχρέωση νά ἐργασθεῖ γιά νά συμπληρώσει τά κενά στά παιδιά, νά μετατρέψει τήν ἀτομικότητα σέ ὁμαδικότητα, νά διδάξει τήν ἀλληλεγγύη, καί τήν ἅμιλλα, νά διορθώσει τήν τάση γιά ἀπομόνωση μέ τήν κοινωνικότητα, νά ἐπουλώσει τυχόν πληγές, νά δώσει Πίστη καί ἐλπίδα, νά δημιουργήσει πνεῦμα ἀγωνιστικότητας, νά ἀναδείξει τά ταλέντα πού κρύβονται στό κάθε παιδί, νά καινοτομήσει καί νά δημιουργήσει τίς βάσεις γιά ἕναν καλύτερο κόσμο.
Β΄. Τό σχολικό περιβάλλον ἔχει δυσκολέψει πάρα πολύ κατά τά τελευταῖα τριάντα χρόνια. Χάθηκε ἡ αὐθεντία τῶν ἐκπαιδευτικῶν, δέν ὑπάρχει ἀξιολόγηση, ἔχει καθιερωθεῖ ἡ ἐλάσσων προσπάθεια. Στό περιβάλλον αὐτό ὁ ἱκανός καί φιλότιμος ἐκπαιδευτικός ἀντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες νά δράσει ἐλεύθερα καί νά ἀναπτύξει πρωτοβουλίες καί δημιουργικές μεθόδους διδασκαλίας.
Γ΄. Στό κοινωνικό καί σχολικό αὐτό πλαίσιο ὁ ἐκπαιδευτικός ὀφείλει νά ἐξαντλήσει τίς δυνάμεις του γιά νά παραμείνει ὄρθια ἡ συνείδησή του καί δημιουργικό τό ἔργο του. Τί ὅμως εἶναι αὐτό πού θά τόν βοηθήσει νά ἐκπληρώσει σωστά τό καθῆκον του; Γιά τό θέμα προβληματίζονται καί στό ἄθρησκο κράτος τῆς Γαλλίας. Στό τρέχον τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ "Le monde de l' education" (Decembre 2006) καί στό κύριο - πρωτοσέλιδο θέμα του τίθεται τό ἐρώτημα: "Πρέπει ὁ ἐκπαιδευτικός νά ἀγαπιέται ἀπό τούς μαθητές του γιά νά ἐπιτύχει;". Πρόκειται γιά μεγάλη ἔρευνα τοῦ περιοδικοῦ πού ἀποκαλύπτει τά ἀδιέξοδα τῶν ἀρίστων ἴσως ἐπαγγελματιῶν ἐκπαιδευτικῶν, πού ὅμως δέν γνώρισαν τό περιεχόμενο τῆς Χριστιανικῆς ἀγάπης καί παλεύουν μάταια νά βροῦν λύσεις διά μέσου ἐπιστημονικῶν συντεταγμένων, πού δέν μποροῦν οὔτε νά προσεγγίσουν τό πρόβλημα. Ἡ καθηγήτρια καί συγγραφέας Ζάν Μπεναμέρ ἀποφαίνεται: "Δέν μπορεῖ κανείς νά ἀγαπήσει 28 παιδιά μιᾶς τάξης. Εἶναι ἀδύνατο!". Ἡ κα καθηγήτρια δέν διευκρινίζει πόσα παιδιά ἡ καρδιά της θά μποροῦσε νά χωρέσει . . . Συνάδελφός της διερωτᾶται: "Ἐάν ἡ διδασκαλία εἶναι θέμα σχέσεων, πῶς μπορεῖ κανείς νά ἀσκήσει μέ πάθος τό ἐπάγγελμά του χωρίς νά παρασυρθεῖ ἀπό τά συναισθήματά του; . . . ".
Οἱ σύγχρονοι ἄθρησκοι παιδαγωγοί διερωτῶνται ἄν ὁ ἐκπαιδευτικός χωρίς ἀγάπη μπορεῖ νά ἐπιτύχει στήν ἐργασία του. Γιά ἐμᾶς τούς χριστιανούς δέν τίθεται κάν τό ἐρώτημα. Μόνο μέ τήν ἀγάπη, ὅπως τήν δίδαξε ὁ Κύριός μας καί τήν περιέγραψε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του, ὁ ἐκπαιδευτικός μπορεῖ νά ἐπιτύχει. Μέ τήν ἀγάπη πού ἐμπεριέχει τήν αὐτοθυσία, τό ἦθος, τήν ἐπικοινωνία, τήν ἁπλότητα, τήν ἀνιδιοτέλεια. Μέ αὐτήν τήν ἀγάπη δημιουργεῖται τό ἐνδιαφέρον τοῦ μαθητοῦ καί παράγεται θετικό ἔργο γιά τόν ἴδιο, γιά τήν οἰκογένειά του, γιά τήν κοινωνία.
Δ΄. Ἀντιλαμβάνεστε ἀγαπητοί ἐκπαιδευτικοί ὅτι ὁ Χριστιανός ἐκπαιδευτικός ἔχει ὅλα τά συστατικά στοιχεῖα γιά νά πετύχει στό ἔργο του. Ἔχει ἦθος καί κύρος, εἶναι αὐθεντία ἀλλά καί ἁπλός στόν χαρακτῆρα καί ἀνεπιτήδευτος στούς τρόπους καί πρό πάντων προσεύχεται, τό βαρύ ὅπλο τῆς ἐπιτυχίας του. Ἀποτελεῖ πρότυπο ζωῆς καί παράδειγμα μάθησης. Καί εἶναι μονίμως στήν πρωτοπορία τῆς σχολικῆς κοινότητας καί πρῶτος στίς καινοτομίες. Γιατί ἔχει ἀντιληφθεῖ ὅτι ἡ ἐπανάσταση στήν ἀνθρωπότητα ἔγινε μέ τήν Γέννηση, τή Διδασκαλία, τή Ζωή, τήν Ταφή καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Μέ Ἐκεῖνον ἡ ἐλευθερία πῆρε τίς πραγματικές διαστάσεις της, μέ Ἐκεῖνον γνωρίστηκε ἡ δικαιοσύνη, μέ Ἐκεῖνον κηρύχθηκε ἡ ἀνεκτικότητα καί ἡ ἀδελφοσύνη, μέ Ἐκεῖνον καταργήθηκαν οἱ διακρίσεις, μέ Ἐκεῖνον τέθηκαν οἱ προϋποθέσεις τῆς εἰρήνης. Ὅσοι στούς ἑπόμενους αἰῶνες κήρυξαν τίς ἴδιες ἀρχές, αὐτές ἦσαν κακέκτυπα τοῦ πρωτότυπου καί οἱ κήρυκές τους ἀποδείχθηκαν λειψοί στήν ἐφαρμογή ἀκόμη κι αὐτῶν τῶν κακεκτύπων πού οἱ ἴδιοι κήρυξαν.
Ἀγαπητοί σύνεδροι.
Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί ἔχοντας τήν πληρότητα τῆς Ἀλήθειας εἴμαστε μπροστά ἀπό τήν ἐποχή μας, ὅπως μπροστά ἀπό τήν ἐποχή του καί ἀκόμη καί ἀπό τήν ἐποχή μας εἶναι ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, τοῦ ὁποίου φέτος ἑορτάζουμε τά 1600 χρόνια ἀπό τήν κοίμησή του καί στό παιδαγωγικό ἔργο τοῦ ὁποίου σᾶς παρακαλῶ νά ἐντρυφήσετε. Ὁ μέγας Πατήρ τῆς Ἐκκλησίας μας παραμένει μέ τό ἔργο του καί στίς ἡμέρες μας πρωτοπόρος, καινοτόμος καί ἀπολύτως δημιουργικός. Τό ἔργο τῶν ἐκπαιδευτικῶν Βασιλείου Χαρώνη καί Οὐρανίας Λανάρα "Παιδαγωγική Ἀνθρωπολογία Ἰω. Χρυσοστόμου" βοηθεῖ κάθε ἐνδιαφερόμενο νά ἐμβαθύνει στό ἔργο τοῦ Ἁγίου, ὁ ὁποῖος, μεταξύ ἄλλων, διδάσκει ὅτι ἡ διδακτέα ὕλη πρέπει νά προσφέρεται βαθμηδόν καί ὄχι βεβιασμένα, νά ὑπάρχουν διακοπές στή διδασκαλία, ὥστε οἱ μαθητές νά μποροῦν νά παρακολοθοῦν, νά ἐπικεντρώνεται τό ἐνδιαφέρον τοῦ παιδιοῦ σέ ἕνα καί ὄχι σέ πολλά σημεῖα, νά μήν σπαταλᾶται ἄσκοπα ὁ χρόνος, νά καλλιεργεῖται ἡ αὐτενέργεια τῶν μαθητῶν καί ἄλλα πολλά καί τέλος νά ἔχουμε μέτρο στόν χρόνο διδασκαλίας, γιά νά μήν καταντᾶμε κουραστικοί.
Ὑπακούων στή συμβουλή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου κλείνω ἐδῶ τό Μήνυμά μου, εὐχόμενος καλή χρονιά καί εὐλογημένη σέ ὅλους σας, καλή ἐπιτυχία στό Συνέδριό σας καί ἀναμένω μέ ἐνδιαφέρον τά πορίσματά του.
Διάπυρος πρός Κύριον εὐχέτης
