Σεβασμιώτατοι
Εξοχότατοι και Εντιμότατοι
Ελλογιμώτατοι
Κυρίες και κύριοι
Η σύγκλησις του Α΄ Παγκοσμίου Συνεδρίου Ελλήνων της Διασποράς στην Αθήνα αποτελεί βαθύτατης χαράς και κορυφαίας συγκινήσεως για όλους μας.
Παιδία της Ελλάδος, που τιμούν το όνομα της Πατρίδος και του Γένους μας στα τέσσερα πέρατα του κόσμου, με πρωτοβουλία του Προγράμματος "ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ" και του Ελληνικού Κέντρου Ερευνών και Μελέτης (ΕΚΕΜΕ) του Πανεπιστημίου LA TROBE της Μελβούρνης, συναχθήκατε εδώ στην μητροπολιτική πρωτεύουσα του ανά τον κόσμο Ελληνισμού, με την ευλογία της Εκκλησίας, υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων, του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, για να επισκοπήσετε την κρατούσα στις χώρες της Διασποράς, να ανταλλάξετε γνώμες και σκέψεις σχετικά με την διατήρηση της ταυτότητος σας, να λάβετε και να δώσετε δύναμη ελπίδα και φως, να σχεδιάσετε ένα καλλίτερο αύριο για τη διάδοχο γενιά και τις επόμενες.
Από τα βάθη της αρχαιότητος οι Έλληνες αναζητούσαν ευρύτερους ορίζοντες και καλύτερες ευκαιρίες ζωής μακριά από τα ιερά μητροπολιτικά χώματα. Να θυμίσω τις αρχαίες αποικίες. Στενά τα όρια της Πόλεως -Κράτους, λιγοστοί οι πόροι, ανεπαρκής το ψωμί. Κάποιοι έπρεπε να κάμουν το μεγάλο τόλμημα. Η αρχή γινόταν με το θέλημα του Θεού, το οποίο εζητείτο από το Μαντείο των Δελφών. Απ΄ εκεί ελάμβαναν οδηγίες για το εάν πρέπει να αποδημήσουν που να κατευθυνθούν και πότε. Κι αφού ελάμβαναν την ευλογία του Θεού, όριζαν τον αρχηγό της αποστολής και τις οικογένειες που θα αναχωρούσαν μαζί του. Ετελούντο κατόπιν λαμπρές θρησκευτικές τελετές και πριν αναχωρήσουν έπαιρναν από τον βωμό του Ναού της μητέρας- πόλεως το "Ιερόν Πυρ" το οποίο θα το κρατούσαν άσβεστο σ΄ όλο το ταξίδι για ν΄ ανάψουν μ΄ αυτό τη φωτιά στον καινούργιο Ναό που θα έστηναν στην αποικία, τη νέα πατρίδα και να διαιωνίσουν εκεί τη φλόγα της πίστεως στους θεούς τους και της αγάπης στην πατρίδα. Αυτό το "Ιερόν Πυρ" τους θύμιζε ποιοί ήσαν, ποιές ήσαν οι αξίες και τα ιδεώδη που νοηματοδοτόυν τη ζωή, ποιοι θ' έπρεπε να μείνουν, που θ' έπρεπε να κατευθύνουν το πνεύμα τους και την καρδιά τους. Θέλετε ονόματα Σινώπη, Τραπεζούντα και Κύζικος από τους Μιλησίους -Κύμη και Παρθενόπη (Νάπολι) στην Κάτω Ιταλία από τους Χαλκιδείς. Η Κατάνη στη Νότια Ιταλία. Οι Συρακούσες στη Σικελία από τους Κορινθίους. Η Γέλα στο ίδιο νησί από Κρήτες και Ρόδιους. Ο Κρότων στην Καλαβρία και η Σύβαρις στην Κάτω Ιταλία από Αρχαίους. Ο Τάρας στην Απουλία από Κρήτες η Σπαρτιάτες. Το Ρήγιον από τους Χαλκιδείς. Η Χαλκηδόνα στην Προποντίδα και κατόπιν το Βύζανα. Η Μασσαλία στη Γαλλία από Φωκαείς. Η Ναύκρατις στην Αίγυπτο, από Έλληνες εμπόρους.
Σε νεώτερες εποχές, σκληρές ιστορικές συνθήκες, υποχρέωσαν τους Έλληνες σε μετανάστευση. Η κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Φραγκοκρατία, η πικρή Οθωμανική σκλαβιά που ακολούθησε (αλλού τεσσάρων και αλλού πέντε και πλέον, αιώνων), η πειρατεία, η φτώχεια του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, η Ιταλοκρατία στα Δωδεκάνησα, η γενοκτονία εις βάρος των Ελλήνων του Πόντου, η Μικρασιατική Καταστροφή, ο επάρατος Εμφύλιος, το σχέδιο του Στάλιν για ξεριζωμό των Ελλήνων της Ουκρανίας και Ρωσίας, η Αγγλοκρατία στην Κύπρο, το πογκράμ των Τούρκων κατά του Ελληνισμού της Κωνσταντινουπόλεως της Ίμβρου και της Τενέδου από το 1955 και εντεύθεν, δημιούργησαν, τεράστια κύματα μεταναστών προς Ιταλία, Αυστροουγγαρία, Αίγυπτο, Ρωσία, Ρουμανία, Αγγλία και Ινδία, παλαιότερα, με τις ιστορικές Κοινότητες της Βενετίας, της Βιέννης, της Τεργέστης, της Βουδαπέστης, της Αλεξανδρείας, του Καΐρου, της Οδησσού, του Λίβερπουλ, του Μάντσεστερ και της Καλκούτας και προς Αμερική μεταγενεστέρως, Βόρεια και Νότια, Αιθιοπία, Σουδάν, Ροδεσία, Νότιο Αφρική Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, Γερμανία, Βέλγιο κ.ο.κ με τις ως τα σήμερα ακμάζουσες μεγαλώνυμες Κοινότητες. Ο Ελληνισμός ούτως η άλλως απλώθηκε στα τέσσερα πέρατα του κόσμου. Έχει πλέον παγκόσμια παρουσία. Δοθέντος δε ότι ει φύσεως ο πολιτισμός μας και η πρόταση ζωής που αυτός συνιστά δεν χαρακτηρίζονται από εσωστρέφεια, η παρουσία του Ελληνισμού δεν έχει απλώς το στοιχείο της παγκοσμιότητας, αλλά της Οικουμενικότητας. Άλλωστε και ως ιδέα η Οικουμένη είναι ως γνωστόν ελληνική
Στην ανά τον κόσμο Διασπορά του ο Ελληνισμός έφερε μαζί του το Ιερόν Πυρ της Ορθοδόξου Χριστιανικής Πίστεως και τις πάντιμες ελληνορθόδοξες παραδόσεις του. Έφτιαξε βωμούς τους ναούς του. Συνέστησε Σχολεία για τη διατήρηση της μητρικής ελληνίδος γλώσσης, πιστεύοντας, πολύ σωστά, ότι «η γλώσσα είναι πατρίδα». Συγκρότησε εθνικοτοπικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς συλλόγους και σωματεία, για να κρατήσει ακέραια την παρακαταθήκη των πατέρων του. Κράτησε πάντα στην καρδιά του μια ξεχωριστή θέσι κι έναν καημό για την «καψωμάνα» Ελλάδα κι έκαμε το παν για να της συμπαρασταθή. Τι να θυμίσω πρώτο και τι δεύτερο; Το Πολυτεχνείο Αθηνών, την Ακαδημία, τη Ριζάρειο Σχολή, το Μαράσλειο, το Αρσάκειο, το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο και τα άπειρα φιλανθρωπικά Ιδρύματα, το θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ», τα αναρίθμητα κληροδοτήματα, τα ατελείωτα οικονομικά βοηθήματα, την πρόθυμη εθελοντική κατάταξι στο στράτευμα στις πέτρινες ώρες των πολέμων; Ακόμα και Αγίους μας έδωσε! Ο Άγιος Νεκτάριος είναι μια ευλογία του Απόδημου Ελληνισμού!
Με το Ιερόν Πυρ της Ορθοδοξίας, του ρωμαϊκού φιλοτίμου, των εθνικών παραδόσεων και αξιών, της φιλογένειας και της φιλοπατρίας πάντα αναμμένο στην καρδιά, ο Έλληνας δούλεψε σκληρά κι έγινε στο νέο βιότοπό του ζωντανό στοιχείο προόδου και παράδειγμα φωτεινό για τους γύρω του. Με τον τίμιο ιδρώτα, τη φιλοπονία και την ευφυΐα του δημιούργησε άριστες προϋποθέσεις για τα παιδιά του και τα παιδιά των παιδιών του, που παρά την πολλοστή αλληλουχία των γενεών και τις αναπόφευκτες κάποτε επιμιξίες εξακολουθούν και αυτά να νοιώθουν στην ψυχή τους τη ζεστή ανάσα της Μητέρας Ελλάδος. Είναι καταπληκτική η επίδοσις των ομογενών στις Επιστήμες και στα Γράμματα, στις Τέχνες και στις Επιχειρήσεις, στη Ναυτιλία και στο Εμπόριο, ακόμη και στην Πολιτική. Επίσης σε έργα ευποιΐας, κοινωνικής αλληλεγγύης και αλτρουισμού. Πάμπολλα ονόματα μας κάνουν ξεχωριστά υπερήφανους και λέμε: «Δόξα τω Θεώ, τιμά απόλυτα το Γένος και το όνομά μας!... Δεν αποτελεί δική μου μόνο διαπίστωση, ούτε καν λεκτικό εύσημο ότι ο απόδημος Ελληνισμός διασώζει συχνά πιο ανάγλυφα τα χαρακτηριστικά του Έλληνος και του Ορθοδόξου Χριστιανού από πολλούς της μητροπολιτικής Ελλάδος. Και, πιστέψτε με, οι νέες Πατρίδες των Αποδήμων χρειάζονται περισσότερο τις ελληνορθόδοξες αξίες βιούμενες σωστά από τους αδελφούς μας, παρά την ευφυΐα και την εργατικότητά τους. Γιατί χέρια φιλόπονα και μυαλά αστραφτερά βρίσκουν εύκολα κι από άλλες πηγές. Όμως την ανόθευτη βίωσι του Ευαγγελίου της Χάριτος, την ευχαριστιακή χρήσι του κόσμου, τη λειτουργική αντίληψι της ζωής, την ασκητική διάστασι της κοινωνίας, τη φιλάνθρωπη όψι της πολιτικής διακονίας – και όχι εξουσίας – το «φιλότιμο», που ούτε ως όρος δεν υπάρχει σε άλλες γλώσσες, την αντίληψι του μέτρου, αν δεν τους τα δώσουμε εμείς που ευλογηθήκαμε να τα γνωρίσουμε ως πατρική μας κληρονομιά, ποιος θα τους τα δώση; Μπορεί να είμαστε χλιαροί και να μην έχουμε πάντοτε απόλυτη συναίσθησι του βάρους της κληρονομίας που φέρουμε από την κλασσική αρχαιότητα, το Χριστιανικό Βυζάντιο, την πονεμένη περίοδο της σκλαβιάς, τις ηρωικές ημέρες των ιερών εθνικών αγώνων και της αντιστάσεως στην ωμή και κτηνώδη βία που αντιμετωπίσαμε, του χρέους για το αίμα των μαρτύρων μας, αλλά ο Θεός περιμένει πολλά να προσφέρουμε στους αδελφούς, συναδέλφους των νέων πατρίδων, που δεν είχαν την ίδια ευλογία. Οι νέες πατρίδες έχουν μπουχτίσει από ξυλοκέρατα, από χρυσόχαρτα, από ιδεολογίες, από θρησκείες, από κατανάλωσι από ψεύτικες παρηγοριές, από μοναξιά και ανία. Διψούν όμως για το αθάνατο νερό, «ύδωρ αλλόμενον εις ζωήν αιώνιαν». Κι αυτό, η Ρωμιοσύνη το διαθέτει; «Εν οστρακίνοις σκεύεσι» οπωσδήποτε, αλλά, πάντως, το έχει. Αυτό θα είναι η καλλίτερη ανταπόδοσι στο άνετο ψωμί, στο οξυγόνο της ελευθερίας και της ισοπολιτείας που μας προσφέρθηκε σε ώρες πέτρινες και καιρούς δύσκολους.
Στις ημέρες της λεγομένης Νέας Τάξεως πραγμα΄των, της ισοπεδωτικής Παγκοσμιοποιήσεως και της δαιμονικής φενάκης της κατασκότεινης Νέας Εποχής, αδελφοί συνέλληνες και τέκνα εν Χριστώ αγαπημένα, η Μητέρα Εκκλησία ένα λόγο έχει να σας πη: «Συ δε μένε εν οις έμαθε ςκαι επιστώθης, ειδώς παρά τινών έμαθες» (Β’ Τιμ. 4:14) και «κράτει ο έχεις» (Αποκ. 3:11). Αν κρατήσετε αναμμένο το καντήλι της Ορθοδόξου ευσεβείας και ζωής, αν κάνετε καθημερινή πράξι τις διαχρονικές αξίες και τα ιδανικά του Γένους μας, θα είσθε όχι απλώς καλλίτεροι και χρησιμότεροι πολίτες των νέων Πατρίδων, αλλά αληθινό φως και αλάτι τους. Και θα είσθε ταυτόχρονα οι καλλίτεροι και αληθινότεροι πρέσβεις της Ελλάδος ανά τον κόσμο. Η Μητέρα Πατρίδα δεν έχει σήμερα άμεση ανάγκη υλικής υποστηρίξεως, όπως παλαιότερα. Χρειάζεται όμως τη συστηματική ηθική υποστήριξί σας και συνδρομή. Η ιστορία αμς πλαστογραφείται. Τα εθνικά μας ονόματα υπεξαιρούνται. Τα κυριαρχικά μας δικαιώματα αμφισβητούνται. Η κύπρος βρίσκεται ακόμα μισή. Η Ομογένεια της Κωνσταντινουπόλεως, στο πρόσωπο του Πατριάρχου, απειλείται. Ανυπόστατες μειονοτικές διεκδικήσεις εγείρονται ύπουλα και από τα βορειοδυτικά σύνορα και από τα βορειοανατολικά. Τα ξέρετε… Στηρίξτε με παρρησία τα απαράγραπτα ιερά δίκαια του Γένους, καθένας σας από το μετερίζι του και στο μέτρο των δυνάμεών του. Ιδιαίτερα οι πολιτικοί και οι άνθρωποι των γραμμάτων. Και «λόμπυ» χρειάζονται και πανεπιστημιακοί οργανισμοί όπως το ΕΚΕΜΕ είναι πολύτιμοι. Πέρα και πάνω απ’ όλα όμως, ζήστε με αμεσότητα την αγία Πίστι των πατέρων μας. Πλαισιώστε τις Κοινότητες, τις Ενορίες, τις Μητροπόλεις σας, με περισσότερη ζεστασιά και μεράκι. Η τακτική λειτουργική ζωή θα σας ενισχύση, θα σας φωτίση, θα σας αγιάση. Αναδείξτε από τους κόλπους σας καλούς και φωτισμένους κληρικούς. Δώστε στην ιερωσύνη ό,τι καλλίτερο, ό,τι πιο ελπιδοφόρο διαθέτει η καινούργια γενιά. Κρατήστε τα έθιμα, τη γλώσσα, την όμορφη βυζαντινή και βυζαντινή μας μουσική, την αγιασμένη βυζαντινή μας εικόνα, το δημοτικό μας τραγούδι, τους λεβέντικους ελληνικούς χορούς που μονιάζουν τους ανθρώπους, την παραδοσιακή ελληνική μαγειρική που χαρίζει υγεία. Μην αφήσετε κανέναν να πλανεθή από σειρήνες θρησκευτικής, εθνικής ή κοινωνικής απωλείας. Αγκαλιάστε τους αλλοεθνείς σας με φιλαδελφία και αγάπη. Δείξτε τους έμπρακτα πως τους νοιώθετε φίλους και αδελφούς. Μην διανοηθήτε να αναπτύξετε νοοτροπία απομονώσεως (γκέτο). Αυτός είναι ένας ιστορικός ρόλος που σας έλαχε. Μια μεγάλη τιμή και ευλογία που σας επιφυλάχθηκε!
Με αυτές τις σκέψεις και με όλη μου την πατρική αγάπη σας καλωσορίζω σήμερα στην Ελλάδα μας. Στην Ελλάδα σας. Στην Ελλάδα που είναι «τόπος και τρόπος ζωής και θαύματος». Στην Ελλάδα που «είναι το ένα. Είναι το πρώτο. Είναι το φως». Και στην ιστορική και ευλογημένη πόλι των Αθηνών, που την είπαν – και είναι! – Ελλάς Ελλάδος! Με την ευχή και την παράκλησι να έρχεσθε συχνά! Να αναβαπτίζεσθε στα ιερά και στα όσιά μας και να δίνετε φως και παράδειγμα αρετής και στους εδώ αδελφούς σας… Υψώνω τα χέρια μου και σας ευλογώ όλους, έναν προς έναν, και τις οικογένειές σας, και τους οργανισμούς και τις παροικίες που εκπροσωπείτε, και εύχομαι από τα βάθη της καρδιάς μου, ο Χριστός, το Φως του κόσμου, να σας φωτίση και να ευλογήση πλουσίως τις εργασίες του Συνεδρίου σας.
