ΕΡΩΤΗΣΗ 1Η
Από την εκλογή σας ως Αρχιεπισκόπου Αθηνών & Πάσης Ελλάδος, τί αλλαγές έχετε κάνει στη δομή και λειτουργία της Εκκλησίας και με βάση ποιά φιλοσοφία ασκείτε τα διοικητικά και πνευματικά σας καθήκοντα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Οι όποιες αλλαγές έχουν γίνει, πραγματοποιήθηκαν με γνώμονα την ενίσχυση του ιεραποστολικού έργου ης Εκκλησίας. Προχωρήσαμε στον εκσυγχρονισμό των διοικητικών και οικονομικών δομών, αλλά και την εποικοδομητική παρουσία της Εκκλησίας μας στην Ελληνική κοινωνία, σε συνδυασμό με το ενδιαφέρον για τα Ευρωπαϊκά δρώμενα και τις υλικοπνευματικές ανάγκες των ανθρώπων στην πατρίδα μας και όχι μόνο.
Βελτιώσαμε επί το δημοκρατικότερον τη λειτουργία του Συνοδικού μας συστήματος. Κύριο μέλημά μας είναι η ανάδειξη νέων, ικανών και αξίων Ιεραρχών. Εκσυγχρονίσαμε και στελεχώσαμε με έμπειρα στελέχη τον οικονομικό μας μηχανισμό, με σκοπό την καλλίστη διαχείριση των οικονομικών της Εκκλησίας και την εκμετάλλευση της όποιας Εκκλ/κής περιουσίας. Παράλληλα συστήσαμε επίσημα και ικανά όργανα οικονομικού ελέγχου, σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, δημιουργήσαμε νέες Ειδικές Συνοδικές Επιτροπές με αντικείμενο νέους τομείς δράσης και ενδιαφέροντος της Εκκλησιαστικής ποιμαντικής (ως λ.χ. η βιοηθική, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η οικολογία κ.λπ.), φροντίζουμε για τον εκσυγχρονισμό της Εκκλ/κής Δικαιοσύνης, για την αναβάθμιση της Εκκλ/κής Εκπαίδευσης και πολλά άλλα.
Όλα αυτά γίνονται με γνώμονα την πίστη στον κύριο, την προαγωγή του έργου της Εκκλησίας και τις ανάγκες του ποιμνίου μας, καθώς και τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται στη σύγχρονη Ελληνική και Ευρωπαϊκή κοινωνία -- δεδομένα που δε μπορεί και δεν πρέπει να αφήνουν αδιάφορη μια Εκκλησία που θέλει να είναι σύγχρονη και δημιουργική, διατηρώντας, όμως τον αυθεντικό παραδοσιακό της χαρακτήρα.
ΕΡΩΤΗΣΗ 2Η
Μερικές φορές έχετε έρθει σε σύγκρουση με φορείς, οργανωμένα σύνολα, ακόμη και με το ίδιο το κράτος, σε θέματα που άπτονται του Εκκλησιαστικού ενδιαφέροντος. Ορισμένοι σάς χαρακτηρίζουν «ακραίο», ακόμη και «εθνικιστή». Πώς σχολιάζετε όλες αυτές τις τοποθετήσεις και κατηγορίες;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Έχω την πεποίθηση ότι εσείς εκεί στην Ομογένεια, διατηρείτε με τρόπο πιο καθαρό και ανόθευτο μέσα σας την αγάπη προς το Θεό και την αφοσίωση στην πατρίδα. Ίσως αυτό να συμβαίνει διότι πολλά πράγματα για σας δεν είναι πλέον αυτονόητα στη χώρα που ζείτε. Εδώ στην Ελλάδα ίσως και να τα έχουμε συνηθίσει, γι’ αυτό και μπορούμε, δυστυχώς, να τα πολεμούμε και να τα αμφισβητούμε αβίαστα, πολλές φορές και άκριτα. Αλίμονο, όμως, αν χρειάζεται να νιώθουμε την αίσθηση της απώλειας για να τα εκτιμήσουμε και πάλι.
Θεωρώ ύβρη το να χαρακτηρίζεται «εθνικιστής και ακραίος» ο Αρχιεπίσκοπος, επειδή μιλά για Χριστό και Ελλάδα τον 21ο αιώνα. Αν για κάποιους, που δεν είναι άλλοι από τη γνωστή και συνηθισμένη παρέα των κατά σύστημα επικριτών της Εκκλ/κής δράσης και ζωής, οι έννοιες της θρησκείας και της πατρίδας είναι ξεπερασμένες, για εμάς είναι πάντα επίκαιρες, ιερές και απαραίτητες. Είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί και πατριώτες και καυχόμαστε για τις ιδιότητές μας αυτές, γιατί ξέρουμε ότι αυτές είναι σε θέση να μας κάνουν καλούς, αγαθούς, αγαπητικούς, ανεκτικούς και φίλους προς κάθε τι το ξένο και διαφορετικό.
Το στοιχείο της σύγκρουσης, όπως το ονομάσατε, σε χρόνο και με τρόπο που πρέπει, απέναντι σε ισοπεδωτικές πρακτικές, χαρακτηρίζει την ιστορική διαδρομή της Εκκλησίας, η οποία οφείλει να αντιστέκεται, να επιμένει, να προμαχεί είτε για τη διαφύλαξη της πνευματικής μας ιδιοπροσωπίας, είτε για την προστασία του κοινωνικού συνόλου από εκφυλιστικές ως προς την αξιοπρέπειά του καταστάσεις. Ο λαός μας θέλει η Εκκλησία του να είναι μπροστάρισα στους κοινωνικούς αγώνες, να είναι συνοδοιπόρος στις δίκαιες διεκδικήσεις του. Αυτό το καθήκον το πράττουμε και θα το πράττουμε, και το εκλαμβάνουμε ως ιστορική παρακαταθήκη.
ΕΡΩΤΗΣΗ 3Η
Μήπως, μερικές φορές, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, υπερβαίνετε τα εκκλησιαστικά σας καθήκοντα και «ανακατεύεστε» με θέματα που δεν είναι της αρμοδιότητάς σας; Τί έχετε να πείτε;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Κατ΄αρχήν, να καθορίσουμε ποιά είναι τα θέματα εκείνα με τα οποία δεν πρέπει, λένε, να ασχολείται η Εκκλησία. Σίγουρα οι κομματικές υποθέσεις δεν αφορούν το λόγο και το ενδιαφέρον μας. Τα ευρύτερα, όμως, ζητήματα που αφορούν την Ελληνική κοινωνία, ασφαλώς και πρέπει να αφορούν και να απασχολούν και την Ελληνική Εκκλησία. Και αυτό συμβαίνει γιατί ανέκαθεν η Εκκλησία στον τόπο μας ήταν μέσα στα κοινωνικά δρώμενα, συμβάλοντας με την παρέμβαση και τον εποικοδομητικό λόγο της στην επίλυση και εκτόνωση των κοινωνικών προβλημάτων.
Κάποτε ρώτησα έναν ιδιαίτερα προβεβλημένο Έλληνα πολιτικό, με τον οποίο κουβεντιάζαμε ακριβώς αυτό το θέμα, σε ποιούς χώρους νομίζει ότι δεν πρέπει να υπεισέρχεται η Εκκλησία: Στα εθνικά θέματα; Στα της Παιδείας; Στα του πολιτισμού; Στα κοινωνικά ζητήματα; Τελικά αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι πρέπει να έχει λόγο η Εκκλησία σε όλα αυτά, καθώς αυτό είναι ιστορικά κατοχυρωμένο κομμάτι της αποστολής της. Βέβαια, ο λόγος της είναι συμβουλευτικός και όχι καθοριστικός ως προς την λήψη των τελικών αποφάσεων, αφού ούτε θέλουμε, ούτε έχουμε τη φιλοδοξία να υποκαταστήσουμε την υπεύθυνη και προς τούτο αρμόδια Πολιτεία. Αλλά δε νομίζω ότι έχασε σε κάτι η πατρίδα μας με το να δέχεται το λόγο της Εκκλησίας η οποία ζει και υπάρχει για το καλό της και μόνο. Άλλωστε, σε δημοκρατία ζούμε και η όλη φιλολογία για το αν και κατά πόσο η Εκκλησία δικαιούται να ομιλεί, τη στιγμή που άπαντες δικαιούνται να ομιλούν, δε νομίζω ότι συνάδει με τα δημοκρατικά κεκτημένα.
ΕΡΩΤΗΣΗ 4Η
Με την κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη είχατε έρθει σε ρήξη, κυρίως για το θέμα των ταυτοτήτων. Πώς είναι σήμερα οι σχέσεις σας με την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή; Υπάρχουν σημεία που διαφωνείτε;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Με τις κατά καιρούς κυβερνήσεις φροντίζουμε να έχουμε καλές σχέσεις εκτίμησης και συνεργασίας. Η Εκκλησία δεν εκφράζεται κομματικά και δεν υπεισέρχεται σε πολιτικές εκτιμήσεις – κι ακόμη λιγώτερο σε πολιτικές σκοπιμότητες ή παρασκήνια. Ευχόμαστε πάντοτε σε εκείνους που αναλαμβάνουν τη διακυβέρνηση της χώρας, από οποιοδήποτε πολιτικό χώρο κι αν προέρχονται, να κυβερνούν με αγάπη για τον τόπο, με ιστορική συνείδηση και σεβασμό προς τις αρχές και τις παραδόσεις του λαού μας.
Με την κυβέρνηση Σημίτη διαφωνήσαμε έντονα στο ζήτημα των ταυτοτήτων, καθώς θεωρήσαμε (και ο χρόνος μας δικαιώνει), ότι οι ταυτότητες ήταν η απαρχή για μια γενικότερη αντιεκκλησιαστική εκστρατεία με σκοπό την εκθεμελίωση αρχών και πιστευμάτων που συνδέονται με την Ορθόδοξη πίστη και ζωή σ’ αυτόν τον τόπο, στο όνομα μιας δυσερμήνευτης και εν πολλοίς έξωθεν κατευθυνόμενης «προόδου». Κατά τα άλλα, νομίζω ότι υπήρχε καλή συνεννόηση και επικοινωνία με τα κυβερνητικά στελέχη σε πολλά άλλα ζητήματα και συναντίληψη σε κοινωνικού περιεχομένου δράσεις.
Και με τη νέα κυβέρνηση υπάρχει συχνή και τακτική επικοινωνία, με τους αρμόδιους υπουργούς για ζητήματα που άπτονται των ενδιαφερόντων και των πρωτοβουλιών και έργων της Εκκλησίας. Πολλά από τα θέματά μας έχουν βρει τη λύση τους και έχουν πάρει το δρόμο τους. Κάποια άλλα εκκρεμούν, αλλά πιστεύουμε ότι κι αυτά θα δρομολογηθούν στον κατάλληλο χρόνο. Ούτε εκβιάζουμε, ούτε πιέζουμε ασφυκτικά, καθώς γνωρίζουμε ότι είναι πολλά τα μέτωπα και πολλές οι προτεραιότητες της κυβέρνησης. Πιστεύουμε ότι όλα θα γίνουν στον καιρό τους. Έχουμε πίστη και εμπιστοσύνη.
ΕΡΩΤΗΣΗ 5Η
Ποιά είναι η προσωπική σας εκτίμηση για την Εκκλησία της Αμερικής και για τις προοπτικές επιβίωσής της, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψιν το πρόβλημα της αφομοίωσης;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Παρακολουθούμε με πολλή αγάπη και έντονο ενδιαφέρον τα δρώμενα στην Εκκλησία της Αμερικής και στη ζωή της εκεί Ελληνικής Ομογένειας. Σας θεωρούμε ένα ακριβό κομμάτι του Ελληνισμού το οποίο αξίζει της στοργής και του ενδιαφέροντος της μητροπολιτικής Ελλάδας. Στους ώμους της εκεί Ορθόδοξης Εκκλησίας πέφτει το βαρύ φορτίο της κατά το δυνατόν διατήρησης της ελληνικής γλώσσας και παιδείας, του πολιτισμού και της Ορθόδοξης πίστης, σε ομογενείς της τρίτης πλέον γενεάς, τους οποίους χωρίζει από την Ελληνική πραγματικότητα και τις εμπειρίες των γονιών τους χαώδης απόσταση. Γι’ αυτό πιστεύω ότι το έργο της εκεί Εκκλησίας, της Ελληνικής Κυβέρνησης και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που έχει τη γενικότερη εκκλησιαστική ευθύνη, είναι ιστορικής σημασίας για το παρόν και το μέλλον του Ελληνισμού στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.
ΕΡΩΤΗΣΗ 6Η
Είχατε στείλει επιστολή στον Αμερικανό πρόεδρο Μπους για το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων. Μήπως, Μακαριώτατε, εμείς οι Έλληνες συνηθίζουμε να κατηγορούμε πάντα τους ξένους και αποφεύγουμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας ως έθνος, για τα δικά μας λάθη, παραλείψεις και επιλογές;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ξέρουμε πολύ καλά ότι οι διεθνείς σχέσεις στην εποχή μας καθορίζονται βάσει των σχεδιασμών των λεγομένων «μεγάλων» της γης, οι οποίοι, πολλές φορές, αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις τα περιθώρια ελιγμών δεν είναι πολλά, ούτε και αποτελεσματικά. Σε ζητήματα, όμως, εθνικής ευαισθησίας, όπως είναι η χρήση υπό αλλοτρίων του ονόματος «Μακεδονία», η στάση μας οφείλει να είναι τέτοια που θα τιμά τους αγώνες και τα αίματα εκείνων που θυσιάστηκαν για να παραμείνει η Μακεδονική γη Ελληνική, αλλά και θα σέβεται τις ευαισθησίες και την τιμή των σύγχρονων Μακεδόνων, οι οποίοι έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένο το εθνικό φρόνημα, ακριβώς επειδή νιώθουν ότι απειλούνται από σφετεριστές των ιερών και οσίων τους. Λάθη που έγιναν στο παρελθόν και για τα οποία πολλές συζητήσεις έγιναν στις μέρες μας, ποτέ δεν είναι αργά να διορθωθούν, αρκεί να το θέλουμε.
ΕΡΩΤΗΣΗ 7Η
Αν οι μεσολαβητές στο Κυπριακό επιχειρήσουν να επαναφέρουν το σχέδιο Ανάν για τη λύση του προβλήματος, ποιά θα είναι η δική σας θέση, ως ηγέτης της Εκκλησίας της Ελλάδος;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Το Κυπριακό πρόβλημα ταλανίζει τον Ελληνισμό πάνω από τριάντα χρόνια και επιτέλους πρέπει να βρει τη λύση του. Νομίζω ότι οι δύο κυβερνήσεις, Κυπριακή και Ελληνική, έχουν συναίσθηση της ιστορικής ευθύνης και χειρίζονται την υπόθεση με σύνεση. Εμείς ευχόμαστε η λύση που θα δοθεί τελικά να είναι εθνικά ωφέλιμη και διαχρονικά βιώσιμη.
ΕΡΩΤΗΣΗ 8Η
Μπροστά στα σημερινά σοβαρά κοινωνικά προβλήματα και στον έντονο – μερικές φορές ανέντιμο – οικονομικό ανταγωνισμό, τί κάνει η Εκκλησία; Τί έχει να πει στη νεολαία και σε όσους αναζητούν ένα ομορφότερο κόσμο και γενικά, ποιά είναι η στάση της μπροστά στην παγκόσμια – και όχι μόνο Ελληνική – κοινωνική σήψη;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Η Εκκλησία μας στέκεται δίπλα στον κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη από αλληλεγγύη και συμπαράσταση, στον κάθε δοκιμαζόμενο συνάνθρωπο, είτε είναι Έλληνας, είτε αλλοδαπός, είτε Χριστιανός, είτε αλλόθρησκος ή αλλόδοξος. Αναπτύσσει το κοινωνικό της έργο προς όλους, με ένα τεράστιο σε όλη την Ελλάδα, δίκτυο προσφοράς που αγκαλιάζει τον άνθρωπο από τη βρεφική έως τη γεροντική ηλικία. Και αυτό η Εκκλησία το πράττει υλοποιώντας τον δεύτερο κατά σειρά και σπουδαιότητα επί γης προορισμό της, που είναι η αγάπη προς το ανθρώπινο πρόσωπο, ύστερα από τον πρώτο, που είναι να οδηγήσει τις ψυχές στη Βασιλεία του Θεού.
Γνωρίζουμε ότι οι συνθήκες σήμερα είναι σκληρές, οι οικονομικοί δείκτες απάνθρωποι, η ανεργία χτυπά ανελέητα την νεολαία. Όλα αυτά μάς απασχολούν, μάς στενοχωρούν και μάς υποχρεώνουν να δημιουργούμε νέες σχετικές υπηρεσίες, να επιστρατεύουμε ανθρώπους ειδικούς, να επενδύουμε πολλά χρήματα, τα οποία εν πολλοίς, ο λαός μας εμπιστεύεται στην Εκκλησία του, για να θεραπεύσουμε, κατά το δυνατόν τις ανάγκες. Δεν είναι εύκολο, αλλά κάνουμε ό,τι μπορούμε. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιοι στην Ελλάδα, που, χωρίς ντροπή και αισχύνη, βάλουν κατ’ αυτού του έργου και αμφισβητούν τη μεγαλειώδη προσπάθεια της Εκκλησίας να σταθεί στο πλευρό των εμπερίστατων αδελφών. Επιτέλους, όμως και η κακότητα και η προκατάληψη έχουν όρια.
Απέναντι στους νέους μας στεκόμαστε με ειλικρίνεια και μεγάλη αγάπη. Η νεολαία μας σήμερα, παρά τον καταιγισμό των προκλήσεων και των πειρασμών που δέχεται καθημερινά, έχει επίπεδο και τής αρέσει ν’ αντιστέκεται. Μιλάμε μαζί τους τη γλώσσα της αλήθειας. Η γενιά μας έκανε λάθη πολλά και μεγάλα στην πλάτη των παιδιών της. Προσωπικά, όταν ανέλαβα τα καθήκοντά μου, βρήκα το θάρρος και το κουράγιο να ζητήσω συγγνώμη από τους νέους για τα λάθη μας απέναντί τους. Μακάρι να το έκαναν και άλλοι. Γι’ αυτό και αποκτήσαμε ένα δικό μας κώδικα επικοινωνίας, γι’ αυτό τα παιδιά μας στην Ελλάδα εμπιστεύονται την Εκκλησία και δείχνουν ν’ αντιστέκονται απέναντι σ’ αυτόν τον καταιγισμό της λάσπης και της συκοφαντίας των Εκκλησιαστικών προσώπων. Τα παιδιά μας επιζητούν ειλικρίνεια και αλήθεια. Σ’ αυτή τη γλώσσα τους μιλάμε, με τη γλώσσα της αγάπης τα προσεγγίζουμε.
ΕΡΩΤΗΣΗ 9Η
Τί θα θέλατε να πείτε προς τους Έλληνες της Αμερικής;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Θέλω να τους πω ότι τους θεωρούμε ένα ακριβό και πολύτιμο κομμάτι του Ελληνισμού. Παρακολουθούμε με έντονο ενδιαφέρον τις δραστηριότητες, την ανάπτυξη και τις επιτυχίες τους. Είμαστε βέβαιοι ότι μπορούν να συμβάλουν στη διεκδίκηση λεπτών εθνικών μας δικαίων. Πρέπει, όμως, να φροντίσουν να μεταδώσουν στη νέα γενιά της ομογένειας την αγάπη για την πατρίδα και την Ορθοδοξία. Αυτοί οι δύο πόλοι αν διατηρηθούν, τότε ο οδοστρωτήρας της αφομοίωσης δε θα μπορέσει να διαβρώσει και να καταστρέψει την ιδιοπροσωπία τους. Στην ξενιτιά επιβιώνει κανείς όταν δε ξεχνά ποιος είναι, από πού ήρθε, τί κουβαλά μέσα του.
Εύχομαι σε όλη την ομογένεια Καλά κι Ευλογημένα Χριστούγεννα και ... καλή αντάμωση.
