Συνεχίστηκαν χθες, Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου, για δεύτερη μέρα οι εργασίες του Η Πανελληνίου Λειτουργικού Συμποσίου Στελεχών Ιερών Μητροπόλεων στο Συνεδριακό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού στα Μελισσιάτικα Βόλου. Το Συνέδριο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού το παρακολουθούν 150 περίπου σύνεδροι από όλη τη χώρα, οι οποίοι με τις παρεμβάσεις και τις ερωτήσεις τους εξέφρασαν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους για τις επί μέρους πλευρές και δυνατότητες που προσφέρει η Εκκλησία μας δια την βίωση του θεολογικού νοήματος των εορτών αυτής.
Ο Ελλογιμώτατος κ. Παναγιώτης Παχής, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εισηγήθηκε το θέμα : "Οι Ελληνορωμαϊκές Εορτές " και έκανε μία αναδρομή και αναφορά στις εορτές των Ελλήνων και Ρωμαίων και την αλληλοεξάρτηση αυτών στην διαμόρφωση του εορταστικού τυπικού τους και στη σημασία την οποίαν έδιδαν οι αρχαίοι σ’ αυτές.
Τονισε μεταξύ άλλων ότι η αρχαία ελληνική θρησκεία ήταν μία εθνική θρησκεία, δηλαδή μια θρησκεία χωρίς ιδρυτή, ιερές γραφές, επαγγελματίες ιερείς, δόγμα και αποκάλυψη. Το κέντρον βάρους αρχικά δίδεται από τους αρχαίους στις τελετουργίες και όχι στο μύθο, τον οποίο θεωρούν ως προϊόν μυθοπλασίας των ποιητών. Τον 6ο π.Χ. αι. παρατηρείται μετασχηματισμός της αρχαιοελληνικής θρησκείας και εν συνεχεία από τον Σόλωνα σχεδιασμός ενός γραπτού ημερολογίου θυσιών. Τέλος κατά τα Κλασικά χρόνια υπάρχουν εορτές θρησκευτικού, πολιτικού περιεχομένου και εορτές που θεωρούνται ως περίοδος ανάπαυλας από τους καθημερινούς κόπους.
Τέλος, επισημάνθηκε η διαμόρφωση φυσικού ημερολογίου και διαδοχής των εποχών εντός των οποίων εντάχθηκαν οι διάφορες εορτές.
Στη συνέχεια παρουσίασε την εισήγησή του ο Ελλογιμώτατος κ. Παναγιώτης Σκαλτσής, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με θέμα : " Η εορτή του Πάσχα» και τόνισε ότι : « Η εορτή του Πάσχα είναι η παλαιότερη και λαμπρότερη του χριστιανικού εορτολογίου με ρίζες ιουδαϊκές. Η εορτή αυτή από ενωρίς συνδέθηκε με τη Θεία Ευχαριστία και την Κυριακή και φαίνεται ότι εορταζόταν από την Αποστολική ακόμη εποχή αρχικά μαζί με το ιουδαϊκό Πάσχα και αργότερα χωριστά. Την αρχαιότερη γραπτή μαρτυρία και τον ετήσιο εορτασμό του Πάσχα έχουμε από απόκρυφο κείμενο του 2ου μ.χ. αιώνος στην οποία αναφέρεται μεταξύ των άλλων ετελείτο αγρυπνία και διαρκούσε μέχρι την αλεκτροφωνία και περιλάμβανε προσευχές, ύμνους, αναγνώσματα και ολοκληρώνονταν με τη Θεία Ευχαριστία. Μετέπειτα τον 4ο και 5ο αιώνα καθιερώθηκε η Μεγάλη Εβδομάς και η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και αργότερα διεπιστώνουμε την εξέλιξη στην τελετή αφής του Αγίου Φωτός και άλλων λειτουργικών τύπων κατά το Βάπτισμα το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Κατέληξε δε ότι το μήνυμα της Εκκλησίας με αφορμή την εορτή του Πάσχα ήταν και είναι η εκ θανάτου προς την ζωήν διαβίβαση των ανθρώπων και η πρόγευσις του οριστικού Συμποσίου «εν τη Βασιλεία του Πατρός».
Ἐν συνεχεία εγένετο συζήτησις επί των θέσεων των Εισηγητών της Δευτέρας αυτής Συνεδρίας και αφού δόθηκαν οι πρέπουσες απαντήσεις εγένετο διάλειμμα και μετά ταύτα άρχισε η τρίτη Συνεδρία του Συμποσίου.
Πρώτος Εισηγητής της τρίτης Συνεδρίας ήταν Πανοσιολογιώ-τατος Αρχιμανδρίτης κ. Νικόλαος Ιωαννίδης, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα : " Η εορτή των Χριστουγέννων-Θεοφανείων».
Τα βασικά σημεία της εισηγήσεώς του περιεστράφησαν στα εξής θέματα: α) την ιστορική εξέλιξη των εορτών, β) την προέλευση των χαρακτηριστικών και τη θεολογική σημασία της ετυμολογίας των ονομάτων Χριστούγεννα-Θεοφάνεια και γ) την ιστορική διαμόρφωση του εορταστικού δεκαπενθημέρου των εορτών αυτών στην Εκκλησία μέχρι σήμερα. Τέλος τονίσθηκε από τον Εισηγητή ότι « ο εορτασμός των εορτών αυτών ήτω αφορμή κατηχήσεως των χριστιανών και απαντήσεως της Εκκλησίας στις κακοδοξίες των αιρετικών και τα μυθεύματα των ειδωλολατρών».
Ο δεύτερος Εισηγητής, Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύ-τερος κ. Κωνσταντίνος Καραϊσαρίδης, Καθηγητής του Πανεπι-στημίου της Κραϊόβας Ρουμανίας και Λέκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ανέπτυξε το θέμα « Οι εορτές του Τιμίου Σταυρού » .
Τόνισε μεταξύ των άλλων την τιμητική προσκύνηση του Τιμίου Σταυρού και την απαρχής εισαγωγής Του στη χριστιανική λατρεία. Έκαμε μία ιστορική αναδρομή στην καθιέρωση των εορτών του Τιμίου Σταυρού και θεολογικά συνέδεσε τη σταυρική θυσία του Κυρίου με την Σταυραναστάσιμη πορεία της ζωής των πιστών της Εκκλησίας. Κατέληξε δε ότι σε όλες τις εορτές του Τιμίου Σταυρού η Εκκλησία προέβαλε το σημείο του Σταυρού ως το ζητούμενο βίωμα της πνευματικής ζωής και ως σημείο νίκης κατά των δυνάμεων του σκότους.
Τρίτος εισηγητής ήταν ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρε-σβύτερος κ. Θεόδωρος Κουμαριανός, Λέκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα : " Οι εορτές της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής". Ο Εισηγητής ανέφερε ότι οι εορτές της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής κλείνουν την Πασχαλινή εορταστική περίοδο, η οποία από την εποχή της πρώτης Εκκλησίας διαρκούσε πενήντα ημέρες κατά το πρότυπο της παλαιοδιαθηκικής παραδόσεως των πενήντα ημερών η επτά εβδομάδων του εορτασμού του Πάσχα. Τόνισε ότι η απαγόρευση της γονυκλισίας εμπνέεται θεολογικά κατά την πασχαλινή περίοδο από την εσχατολογική θεώρηση της Αναστάσεως και συνέβαλε στη δημιουργία της Ακολουθίας της γονυκλισίας, κατά την οποία για πρώτη φορά οι χριστιανοί προσεύχονται και πάλι γονατιστοί. Κατέληξε δε ότι οι ευχές της γονυκλισίας και ουσιαστικά και ιστορικά συνδέονται με την εν μετανοία προσευχή των χριστιανών και με την εσχατολογική θεώρηση της καθημερινής ζωής του πιστού.
Ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση επί των Εισηγήσεων και δόθηκαν οι πρέπουσες απαντήσεις.
Τις απογευματινές ώρες έλαβε χώρα η τέταρτη Συνεδρία του Συμποσίου με τρεις Εισηγήσεις.
Πρώτος μίλησε ο Αιδεσιμολογώτατος Πρωτοπρεσβύτερος κ. Δημήτριος Τζέρπος, Λέκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα : " Η Εορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου". Οι θέσεις του Εισηγητή μπορούν να συνοψισθούν ως εξής: Η εορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου καθιερώθηκε μετά τον 4ο αι. στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων και εντάσεται στην ανάπτυξη του χριστιανικού εορτολογίου κατά την μετακωνσταντίνια εποχή. Ο ομιλητής αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην ιστορική διαμόρφωση της εορτής στη θεολογία της Ακολουθίας της ημέρας υπογραμμίζοντας κατ’εξοχήν τους λόγους για τους οποίους η εορτή επελέγη να εορτάζεται κατά την 6η Αυγούστου. Τέλος αναφορά έκανε στην νηστεία της εορτής και στη λαϊκή συνήθεια να ευλογούνται σταφύλια την ημέρα αυτή. Εν συμπεράσματι ανέφερε τη λειτουργική αξία και τη θεολογική σημασία που έχει το μήνυμα της εορτής της Μεταμορφώσεως στην πνευματική ζωή των πιστών.
Δεύτερος Εισηγητής ήτω ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρί-της κ. Νικόδημος Σκρέττας, Λέκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με θέμα: « Η Κυριακή». Ο ομιλητής ανεφέρθη στην ημέρα Κυρίου, η οποία χαρακτηρίζεται απ’ αρχής αναστάσιμη δεσποτική εορτή. Η Κυριακή, ως αφιερωμένη στον Κύριο, ήταν ημέρα λατρείας, αργίας και αγιασμού. Οι πιστοί ιδιαίτερα την τιμούσαν με εξέχοντα ειδικότερα αναστάσιμα προνόμια κατά την οποία δεν υπήρχε νηστεία, γονυκλισία και τέλος τα μνημόσυνα τα οποία είναι εκδηλώσεις πένθους και κατηφείας. Τέλος επισήμανε ότι η Κυριακή είναι ημέρα ευχαριστιακής συνάξεως και ενεπιγνώστου μετοχής στα Πανάχραντα Μυστήρια.
Τελευταίος Εισηγητής της ημέρας ήταν ο Ελλογιμώτατος κ. Γεώργιος Φίλιας, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος εισηγήθηκε το θέμα: « Οι Θεομητορικές Εορτές». Οι βασικές θέσεις της εισηγήσεως είναι δυνατό να συνοψιστούν στα εξής σημεία: 1. Η γνώση των Θεομητορικών εορτών συνιστά μία μυστηριακή διαδικασία. 2. Οι βασικές πηγές μελέτης των Θεομητορικών εορτών είναι κάποια απόκρυφα κείμενα. 3. Η τιμή προς τη Θεοτόκο υπήρχε απ’ αρχής του Χριστιανισμού, οι Θεομητορικές όμως εορτές εμφανίστηκαν μεταγενέστερα. 4. Ένας παράγοντας που συνετέλεσε στην εμφάνιση των Θεομητορικών εορτών ήσαν οι Μαριολογικές αιρέσεις και 5. Τα εγκαίνια ιερών Ναών προς τιμήν της Θεοτόκου απετέλεσαν ένα άλλο παράγοντα εμφανίσεως των Θεομητορικών εορτών. Τέλος κατέληξε στην διαπίστωση ότι οι Θεομητορικές εορτές αποτέλεσαν αφορμή ανακεφαλαιώσεως της θεολογίας περί Σαρκώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού.
Η Συνεδρία της ημέρας αυτής έκλεισε με ενδιαφέρουσα συζήτηση.
