Ξεκίνησαν χθες 27 Σεπτεμβρίου οι εργασίες του ΙΒ’ Πανελληνίου Λειτουργικού Συμποσίου Στελεχών Ιερών Μητροπόλεων, το οποίο διοργανώνει η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος στο Συνεδριακό Κέντρο «Θεσσαλίας» της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, με τη συμμετοχή 166 εκπροσώπων από 65 Ιερές Μητροπόλεις. Γενικό θέμα του Συμποσίου, το οποίο έχει θέσει υπό την αιγίδα του ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, είναι:
Μετά την προσφώνηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου και του Προέδρου της 'Οργανωτικής Επιτροπής Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ έλαβε χώρα η πρώτη συνεδρία με προεδρεύοντα τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιο. Χαιρετισμούς επίσης απηύθυναν ο Δήμαρχος Βόλου κ. Αλέξανδρος Βούλγαρης, ο Δήμαρχος Νέας Ιωνίας κ. Παύλος Μαβίδης και ο εκπρόσωπος του Νομάρχη Μαγνησίας, Αντινομάρχης κ. Λεωνίδας Αναστασίου.
Η πρώτη Εισήγηση είχε ως θέμα : «Ἡ γένεση της Χριστιανικής Λατρείας (Α’ αι) ». Ο εισηγητής Ελλογιμώτατος κ. Γεώργιος Φίλιας, Τακτικός Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος παρουσίασε πτυχές του θέματός της, τόνισε μεταξύ άλλων τα εξής: «Δεν θα ήταν άστοχο να χαρακτηριστεί (η γένεση της χριστιανικής Λατρείας) ως ένα «Μυστήριο» με την Παύλεια έννοια, δηλαδή με την έννοια του προαιωνίου σχεδίου του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου. Ο Κύριος συνέστησε τη «νέα Λατρεία» για να ολοκληρώσει μέσα από αυτήν το έργο της σωτηρίας που επετέλεσε. Είναι ένα «Μυστήριο» το πώς η Θείας Ευχαριστία ευρίσκεται βαθειά ριζωμένη στις συνειδήσεις των Μαθητών σε ώρες που είχε ισχυρά κλονιστεί η πίστη τους στον Διδάσκαλο (αυτό αποδεικνύουν τα γεγονότα της δεύτερης-μετά το Μυστικό Δείπνο - επιτελέσεως της Θείας Ευχαριστίας από τον Κύριο στην Εμμαούς).
Έτσι γεννήθηκε η χριστιανική Λατρεία: ως μία συνέχιση της αντίστοιχης του εβραϊκού έθνους αλλά, ταυτοχρόνως, ως μία έκφραση της μεγάλης αλήθειας ότι η «σκιά του νόμου παρήλθε» και ότι η Εκκλησία άρχιζε την πορεία της μέσα στο χρόνο ως «κοινωνία» με τον Κύριο, ως αναμονή της δευτέρας ελεύσεως του και – όλα αυτά – μέσα από τη δράση του Παρακλήτου Πνεύματος που συγκροτεί το θεσμό της Εκκλησίας. Η χριστιανική λατρεία πορεύτηκε – τα πρώτα της βήματα – σε πολύ απλά, αλλά συγχρόνως ουσιαστικά πλαίσια: την επιτέλεση του Βαπτίσματος, του Χρίσματος και της Θείας Ευχαριστίας, έχοντας ως βασικές της εορτές το Πάσχα και την Πεντηκοστή και διατηρώντας το ωρολόγιο πρόγραμμα προσευχών της εβραϊκής λατρείας. Διεμόρφωσε τα πρώτα κείμενα ευχών και ύμνων, τα οποία καταχωρίστηκαν στην κανονική βιβλική παράδοση της Εκκλησίας.
Όλα αυτά απετέλεσαν ένα λαμπρό ξεκίνημα μιας λαμπρής μεταγενέστερης πορείας μέχρι σήμερα: μιας πορείας που ανέδειξε λαμπρές μορφές, σταθμούς και ορόσημα, όλα όσα καλείται να μελετήσει το παρόν λειτουργικό μας Συμπόσιο. Τούτο, μόνο, ας προστεθεί στο κλείσιμο της παρούσης εισηγήσεως: ότι τόσο η γένεση της χριστιανικής Λατρείας, όσο και η εξελικτική της πορεία κατά τον 1ο αιώνα μ. Χ. αιώνα έχουν την έντονη σφραγίδα μιας αλήθειας, η οποία έμελε έκτοτε να ακολουθήσει τη διαχρονική διαμόρφωση της Θείας Λατρείας. Πρόκειται για το γεγονός της αναμονής του ερχόμενου Κυρίου μέσα από την επιτέλεση της Θείας Ευχαριστίας και – δι᾿ αυτής – ολόκληρης της Λατρείας. Πρόκειται, δηλαδή, για το γεγονός που εκφράζουν οι τελευταίες λέξεις του βιβλίου της Αποκαλύψεως και αποτελεί, έκτοτε, την κατακλείδα της λειτουργικής προσευχής της Εκκλησίας: «Έρχου Κύριε Ιησού».
Ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος κ. Στέφανος Αλεξόπουλος, Δρ. Θεολογίας ανέπτυξε το θέμα: «Η λειτου-ργική ζωή της Εκκλησίας κατά τους Β’ και Γ’ αι.». Ο Εισηγητής μετά τη διατύπωση εμπεριστατωμένων επιστημονικών θέσεων τόνισε: «Ο δεύτερος και ο τρίτος αιώνας μ.Χ. αποτελούν μια περίοδο της λειτουργικής ιστορίας που προσελκύει το ενδιαφέρον των μελετητών και δικαίως, διότι η περίοδος αυτή είναι ο σύνδεσμος μεταξύ της αποστολικής και της λεγομένης «Κωνσταντίνειας» και «μετα-Κωνσταντίνειας» εποχής. Δυστυ-χώς όμως, δεν γνωρίζουμε πολλά για τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας την περίοδο αυτή. Οι πληροφορίες που έχουμε είναι χρονολογικά και γεωγραφικά διάσπαρτες και αποσπασμα-τικές, και η ερμηνεία τους πολλές φορές δύσκολη.
Η σύγχρονη λειτουργική έρευνα έχει δείξει ότι η λειτουργική ζωή της Εκκλησίας τον δεύτερο και τρίτο αιώνα χαρακτηρίζεται από ποικιλία και πολυμορφία η οποία πηγάζει αλλά και εκφράζει την πολιτιστική, γλωσσική, γεωγραφική και θεολογική προέλευση και κατεύθυνση της κάθε τοπικής Εκκλησίας. Παράλληλα όμως βλέπουμε να διακρίνεται, να περιφρουρείται, και να επιδιώκεται η ενότητα της πίστης. Μέσα από αυτήν την ποικιλία λειτουργικής ζωής αλλά και ενότητος της πίστης αναδείχθηκαν τον τέταρτο και πέμπτο αιώνα οι ξεχωριστοί λειτουργικοί τύποι (λειτουργικές οικογένειες) Ανατολής και Δύσης, όπου η ίδια πίστη εκφράζεται λειτουργικά με τρόπους διαφορετικούς που εξαρτώνται από το πολιτιστικό, γλωσσικό, ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο κάθε Εκκλησίας».
Η πρώτη συνεδριακή ημέρα έκλεισε με γόνιμη συζήτηση στα αναπτυχθέντα θέματα. Στη συνέχεια παρατέθηκε από την φιλοξενούσα Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος και Αλμυρού δείπνο προς τιμήν των εισηγητών και συνέδρων, και οι εκπρόσωποι των Ιερών Μητροπόλεων αναχώρησαν για τους τόπους φιλοξενίας.
