Μέ ἰδιαίτερη ἐπιτυχία πραγματοποιήθηκε χθές Δευτέρα 18 Ὀκτωβρίου, ἀπό τήν Ἱερά Σύνοδο, Ἡμερίδα γιά τόν Παῦλο Μελᾶ ἐπ' εὐκαιρίᾳ τῆς συμπληρώσεως ἑκατό ἐτῶν ἀπό τόν ἡρωικό θάνατό του.
Ἡ Ἡμερίδα ἔλαβε χώρα στήν αἴθουσα τῆς Φιλεκπαιδευτικῆς Ἑταιρείας "Στοά τοῦ Βιβλίου", μέ κεντρικό θέμα : "Ὁ Παῦλος Μελᾶς καί ὁ Μακεδονικός Ἀγώνας : Διαχρονικά Μηνύματα".
Παρέστησαν ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ. Χριστόδουλος, ὁ ὁποῖος πραγματοποίησε τήν ἐναρκτήρια ὁμιλία μέ θέμα: "Τό Μακεδονικό πρό τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα". Ὁ Μακαριώτατος στήν ὁμιλία του τόνισε ὅτι: α) Ἡ Ἐκκλησία καί ἡ Παιδεία βοήθησαν στήν ἔκφραση τῆς ἐθνικῆς καί θρησκευτικῆς ταυτότητας τῶν Ἑλλήνων, ἀλλά καί αὐτό δέν θά μποροῦσε νά γίνει, ἄν δέν εἶχαν συνείδηση τοῦ ποιῶν ἀπόγονοι εἶναι καί ποιό εἶναι τό Ἔθνος τους... Κατά τήν ἔνοπλη ἀποκορύφωση τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα ἐθναρχοῦσαν οἱ Ἀρχιερεῖς Ἀλέξανδρος Ρηγόπουλος στή Θεσσαλονίκη, ὁ Γερμανός Καραβαγγέλης στήν Καστοριά, ὁ Ἰωακείμ Φορόπουλος στό Μοναστήρι, ὁ Χρυσόστομος Καλαφάτης, (ὁ ἐθνομάρτυς) στήν Ἐπισκοπή Πέτρα, ὁ Εἰρηναῖος στή Χαλκιδική, ὁ Θεοδώρητος στό Νευροκόπι, ὁ Κωνσταντῖνος στίς Σέρρες, ὁ Στέφανος Δανιηλίδης στήν Ἔδεσσα, ὁ Γρηγόριος (ἐθνομάρτυς Κυδωνιῶν) στή Στρώμνιτσα, ὁ Εἰρηναῖος στό Μελένικο, ὁ Παρθένιος στή Δοϊράνη. Τιμή καί δόξα ἁρμόζει σέ ὅλους, ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς καί πιστούς, μικρούς καί μεγάλους, πού ἀγωνίσθηκαν γιά τήν ἀπελευθέρωση τῆς Μακεδονίας. Ὡστόσο χρειάζεται ἐπαγρύπνηση κατά τῶν προπαγανδῶν, πού συνεχίζουν νά παραπληροφοροῦν ἁπλούς ἀνθρώπους καί ἡγέτες χωρῶν. β) Μέ τόν Μακεδονικό Ἀγώνα, ὅπως καί τό 1821, ὅπως καί τό 1940, ὅπως μέ τήν Κρήτη καί τήν Κύπρο, οἱ Ἕλληνες, ὅταν πιστεύουμε κάτι βαθιά, τό ἐπιτυγχάνουμε μόνοι μας καί χωρίς τή βοήθεια ὁποιουδήποτε ἐξωτερικοῦ παράγοντα, ἔστω κι ὅταν ὁ ἀντίπαλος εἶναι ἰσχυρότερος καί ἔχει καί τήν ὑποστήριξη ἤ τήν ἀνοχή τῶν δυνατῶν τοῦ κόσμου τούτου. γ) Καί σήμερα λίγοι σχετικά εἴμαστε ὅλοι οἱ Ἕλληνες, ὅσοι θέλουμε μιά λαμπρή καί ἔνδοξη Ἑλλάδα, πρωτοπόρα στήν πορεία τῆς Ἑνωμένης Εὐρώπης πρός τά πεπρωμένα της, λίγοι εἴμαστε ὅλοι ὅσοι πιστεύουμε στήν Κληρονομιά μας ὡς πηγή ζωῆς καί δημιουργίας, λίγοι φαινόμαστε ὅτι διατηροῦμε τήν Πίστη καί τήν Παράδοση πού παραλάβαμε ἀπό τούς προγόνους μας καί θέλουμε ἀλώβητες νά παραδώσουμε τίς Ἀξίες τους στούς ἑπόμενους ἀπό ἐμᾶς. δ) Ἄν ἔχουμε τήν Πίστη καί τόν ἔνθεο καί πατριωτικό ζῆλο τοῦ Παύλου Μελᾶ καί τῶν ἄλλων ἡρώων τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα, εἶμαι βέβαιος ὅτι θά ἀποδειχθοῦμε "πολλῷ κάρρονες" τῶν προηγούμενων Ἑλλήνων καί θά θέσουμε τίς βάσεις γιά ἀκόμη λαμπρότερη πορεία τοῦ Ἑλληνισμοῦ καί τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τον 21ο αἰώνα. Διότι τό ἀληθές εἶναι ὅτι ἡ 4000ετής μας Παράδοση μᾶς ἔχει διδάξει νά ἀγαπᾶμε μέχρι αὐτοθυσίας τήν Πατρίδα καί τή Θρησκεία μας, ἀλλά ταυτόχρονα νά ἀγαπᾶμε καί τόν ὁποιονδήποτε πλησίον μας, ἀνεξάρτητα ἀπό φυλή ἤ θρησκεία. Γι' αὐτό κι ἐπειδή εἴμαστε Ἕλληνες καί Ὀρθόδοξοι, εἴμαστε καί ἄνθρωποι τῆς Εὐρώπης καί τῆς Οἰκουμένης. Τώρα καί κυρίως μετά τήν ἐπιτυχή καί ἄψογη ἀπό κάθε πλευρά καί μέ τήν συμμετοχή ὅλου τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ διεξαγωγή τῶν Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων, ἀποδείξαμε ὅτι εἴμαστε μιά Ἑλλάδα τῆς Παράδοσης ἀλλά καί τῆς Ἐξέλιξης, τοῦ Πνεύματος ἀλλά καί τῆς Τεχνολογίας, τῆς Πίστης ἀλλά καί τῆς Τάξης. Δείξαμε ὅτι εἴμαστε σέ πολλά σημεῖα ―κοινωνικά, ἠθικά, πολιτισμικά, πνευματικά, ἀλλά καί οἰκονομικά καί ἐπιχειρηματικά― μπροστά ἀπό πολλές χῶρες τῆς Εὐρώπης. Τώρα λοιπόν εἶναι ἡ εὐκαιρία νά προχωρήσουμε χωρίς συμπλέγματα στό μέλλον. Καί τό λέγω αὐτό, ἐπειδή ὁρισμένοι θεωροῦν ὅτι εἴμαστε πίσω ἀπό ἄλλες εὐρωπαϊκές χῶρες, ἐπειδή δέν ἔχουμε τήν τόσο προηγμένη τεχνολογία τους, ἤ τήν πρέπουσα ἐξυπηρέτηση ὡς πολίτες ἀπό τό Κράτος, ἤ ἐπειδή τό κατά κεφαλήν ἀκαθάριστο εἰσόδημά μας δέν εἶναι στό ὕψος ἐκείνων. Γιά μᾶς αὐτά τά στοιχεῖα δέν σημαίνουν ὅτι ὡς λαός εἴμαστε χειρότεροί τους, γιατί γιά μᾶς δέν εἶναι τόσο οὐσιώδη. Τί νά κάνουμε τά χρήματα, τήν τεχνολογία, τήν κοινωνική πειθαρχία γιά τήν κρατική ἐξυπηρέτηση, ὅταν ἡ κοινωνία, γιά νά φτάσει ἐκεῖ, κατήντησε ἀπάνθρωπη, ἀτομιστική, ἀδιάφορη; Ἐμεῖς ὀφείλουμε νά διδάξουμε ὅτι "καί ταῦτα δεῖ ποιεῖν καί 'κεῖνα μή ἀφιέναι". Ἡ ἰσόρροπη ἀνάπτυξη τοῦ πνευματικοῦ καί τοῦ τεχνολογικοῦ πολιτισμοῦ πρέπει νά εἶναι ὁ σκοπός μας καί ὄχι ἡ ἀλλοίωση τῶν συνειδήσεων καί τῶν ψυχῶν μας ἐν ὀνόματι τῆς οἰκονομικῆς μας ἀνάπτυξης.
Στήν Ἡμερίδα παρέστησαν ὡς Εἰσηγητές καί ὡς Σύνεδροι εἰδικοί περί τήν Ἱστορία καί τά ἑλληνικά γράμματα ἐπιστήμονες, οἱ ὁποῖοι καί ἀνέπτυξαν τίς κάτωθι βασικές πτυχές τοῦ κεντρικοῦ θέματος: α) "Ἡ Ἐκκλησία καί ὁ Ἱερός Κλῆρος στόν Μακεδονικό Ἀγώνα" τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γρεβενῶν κ. Σεργίου, ὁ ὁποῖος τόνισε: Ὅπως ἀναφέρουν διακεκριμένοι μελετητές τῆς περιόδου, στήν ὁποία ἀναφερόμαστε, ἐργάσθηκαν μετά περισσῆς φιλοπατρίας καί ἁγίων αἰσθημάτων γιά τήν ἐπικράτηση τῶν θρησκευτικῶν καί ἐθνικῶν ἰδεωδῶν. Καί οἱ ἕλληνες κληρικοί κατά τόν Μακεδονικό Ἀγώνα "ἀντανεπλήρωσαν τά ὑστερήματα τῶν παθημάτων" τοῦ Γένους μας στήν ἐποχή τους. Αὐτοί πρῶτοι ἐσυναντῶντο μέ τούς καπεταναίους τῶν ἀνταρτικῶν ὁμάδων, ἀλλά καί αὐτοί πρῶτοι πλήρωναν μέ αἷμα καί βασανιστήρια ἀπό τίς ὁρδές τῶν κομιτατζήδων. Οἱ Ἱερεῖς καί οἱ Μοναχοί, φύλακες ἄγγελοι τῶν καταδιωγμένων, καλοί Σαμαρεῖτες τῶν τραυματιῶν, προμηθευτές τροφῶν, ὅπλων, πυρομαχικῶν, μόνιμοι σύνδεσμοι τῶν ἀγωνιστῶν, ψυχή ὅλων τῶν ἐπιτροπῶν τοῦ Ἀγώνα, συχνά λειτουργοῦσαν μέ τό ὅπλο στήν ἁγία Τράπεζα πλάι στό Εὐαγγέλιο. Στέκονταν ὄρθιοι ἀσπίδα γιά τό ποίμνιό τους στίς ἐπιβουλές τῶν ποικιλώνυμων ἐχθρῶν καί σφράγιζαν τή διακονία τους μέ τό αἷμα τους, ὅπως ὁ Κίτρους Νικολάου (Λούσης), ὁ Ἰωακείμ ( Φορόπουλος), καθώς ἐπίσης καί ὁ Ἱεράρχης Γερμανός Καραβαγγέλης στήν Μητρόπολη Καστοριᾶς, καί ὁ Ἐπίσκοπος Πέτρας Αἰμιλιανός Λαζαρίδης.
β) "Ἡ γυναίκα στόν Μακεδονικό Ἀγώνα" ἀπό τήν Ἐλλογιμωτάτη κ. Ἀθηνᾶ Τζινίκου - Κακούλη, τ. Διευθύντρια τοῦ Μουσείου Μακεδονικοῦ Ἀγώνα.
γ) "Ἀλλόγλωσσοι - Δίγλωσσοι Ἕλληνες στόν Μακεδονικό Ἀγώνα" ἀπό τόν Ἐλλογιμώτατο κ. Ἀχιλλέα Λαζάρου, δρα Ρωμα-νιστή, Βαλκανιολόγο.
δ) "Ἡ Χριστιανική Πίστη τοῦ Παύλου Μελᾶ" ἀπό τήν Ἐλλογιμωτάτη κ. Ζωή Γκενάκου, Καθηγήτρια Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ἐπίσης, κατά τήν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τῆς Ἡμερίδος, ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ἰγνάτιος, Πρόεδρος τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Πολιτιστικῆς Ταυτότητος, ἀνέφερε ὅτι: Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος τιμᾶ σήμερα τή μνήμη τοῦ Παύλου Μελᾶ καί ὅλων τῶν ἀγωνισθέντων ὑπέρ Ὀρθοδοξίας καί Μακεδονίας. Ὁ ἀγώνας ἦταν ἐθνικός, ἀπελευθερωτικός, ἀλλά ταυτοχρόνως ἦταν καί ἀγώνας ἐμμονῆς στήν Ὀρθόδοξη Πίστη καί στούς κανόνες τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος χαρακτήρισε τό Μακεδονικό Ἀγώνα τοῦ 1904-1908 ὡς "τό Εὐαγγέλιο τῆς ἑλληνικῆς φυλῆς" καί τόνισε ὅτι τά διδάγματά του πρέπει νά μεταδίδονται καί στίς νεώτερες γενεές.
Τέλος, στόν προθάλαμο τῆς αἰθούσης ὑπῆρξε ἱστορική ἔκθεση φωτογραφικοῦ ὑλικοῦ ἀπό τό ἵδρυμα "Μουσεῖον Μακεδονικοῦ Ἀγώνα", πού ἑδρεύει στή Θεσσαλονίκη. Τήν ὅλη εὐθύνη τῆς διοργανώσεως εἶχε ἡ Εἰδική Συνοδική Ἐπιτροπή Πολιτιστικῆς Ταυτότητος.
