Τό πρόβλημα τῆς βλάβης τῶν Ἱερῶν Ναῶν ἀπό τούς σεισμούς εἶναι πολυδιάστατο. Ὁ σεισμός, φαινόμενο πού, παρά τήν ἀναπτύξη τῆς τεχνολογίας καί τῶν ἐπιστημῶν, δέν μπορεῖ νά προβλεφθεῖ ὅσον ἀφορᾶ στήν χρονική ἔνταση πού θά ἔχει, εἶναι δυνατόν νά προκαλέσει σέ ἐλάχιστο χρόνο ὁλοκληρωτική καταστροφή στούς Ἱερούς Ναούς.
Ἡ διεθνής ἐμπειρία ἀλλά καί ἡ γνώση πού ἀποκομίσαμε ἀπό τούς σεισμούς στή Χώρα μας, μᾶς ἔχει ὁδηγήσει στό συμπέρασμα ὅτι, πρέπει νά δοθεῖ ἔμφαση στόν τομέα τῆς πρόληψης καί τῆς ἑτοιμότητας ὥστε νά προλαμβάνονται καταστροφές. Μέ τήν λήψη κατάλληλων μέτρων μποροῦν νά μειωθοῦν οἱ δυσμενεῖς ἐπιπτώσεις καί οἱ παρεμβάσεις νά εἶναι ἔγκαιρες καί ἀποτελεσματικές.
Τό φαινόμενο τῶν σεισμῶν καί ἡ ἐπιδρασή τους στίς τεχνικές κατασκευές μελετᾶται εὑρύτατα στή Χώρα μας ἀπό εἰδικούς ἐπιστήμονες – γεωλόγους, σεισμολόγους, πολιτικούς μηχανικούς κ. ἄ. , πού εἶναι καί οἱ ἁρμόδιοι γιά τήν ἐκπόνηση σχετικῶν μελετῶν γιά τήν προστασία καί τή διαφύλαξη τῶν κατασκευῶν γενικῶς. Ἡ συνεργασία τῶν Ναοδόμων μέ τούς εἰδικούς αὐτούς ἐπιστήμονες μπορεῖ νά ὁδηγήσει στή λήψη κατάλληλων μέτρων πρόληψης καί περιορισμοῦ τῶν σεισμικῶν βλαβῶν καθώς καί στήν ἐφαρμογή τῶν μετασεισμικῶν σωστικῶν ἐπεμβάσεων στούς Ἱερούς Ναούς μας, τά χρηστικά αὐτά μνημεῖα τῆς πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς.
Τά ἀποτελέσματα τῆς σεισμικῆς δράσης διακρίνονται σέ ἄμεσα καί ἔμμεσα.
Ἄμεσα ἐκτός ἀπό τόν θάνατο ἤ τόν τραυματισμό ἄνθρώπων, θεωροῦνται:
οἱ γεωλογικές ἤ ἐδαφικές μεταβολές, οἱ ὑδρολογικές μεταβολές καί οἱ κάθε εἴδους βλάβες στά τεχνικά οἰκοδομικά ἔργα.
Ἔμμεσα ἀποτελέσματα θεωροῦνται:
Οἱ πυρκαγιές πού προκαλοῦνται ἀπό τίς βλάβες τῶν κατασκευῶν, τά ἀτυχήματα ἤ οἱ ὑλικές καταστροφές ἀπό πανικό καί τέλος οἱ οἰκονομικές, κοινωνικές καί ὑλικές ἐπιπτώσεις.
Οἱ βλάβες στίς οἰκοδομές, στίς ὁποῖες περιλαμβάνονται καί οἱ Ἱεροί Ναοί, τά Πνευματικά Κέντρα, τά Μουσεῖα, τά Φιλανθρωπικά Ἱδρύματα καί ἐν γένει τά ἐκκλησιαστικά κτήρια, ἐξαρτῶνται ἀπό πολλούς παράγοντες, ὅπως ἀπό τίς ἰδιότητες τῆς σεισμικῆς ἑστίας( μέγεθος σεισμοῦ), ἀπό τίς ἰδιότητες τοῦ μέσου διάδοσης τῶν σεισμικῶν κυμάτων μεταξύ τῆς ἑστίας τοῦ σεισμοῦ καί τῆς θέσης τοῦ οἰκοδομήματος( ἀπόσταση, βαθμός ἀπόσβεσης σεισμικῶν κυμάτων), ἀπό τό ἔδαφος θεμελίωσης τῆς κατασκευῆς καί ἀπό τίς ἰδιότητες τῆς κατασκευῆς( ὕψος, εὐκαμψία, ποιότητα ὑλικῶν καί κατασκευῆς, γήρανση τῆς κατασκευῆς, μεταγενέστερες βλαπτικές ἐπεμβάσεις στήν ἀρχική κατασκευή, κ. ἄ.).
Ὁ ἑλλαδικός χῶρος βρίσκεται στά ὅρια ἐπαφῆς καί σύγκλισης τῆς εὐρασιατικῆς καί ἀφρικανικῆς λιθοσφαιρικῆς πλάκας, μέ ἀποτέλεσμα ἡ ἐνεργός τεκτονική δράση νά εἶναι ἰδιαίτερα ἔντονη. Ἡ Χώρα μας, παρόλο πού κατέχει παγκοσμίως τήν ἕκτη θέση ἀπό ἄποψη σεισμικότητας ἀπό ὅλες τίς χῶρες τής Δυτικῆς Εὐρασίας( Εὐρώπης καί Δυτικῆς Ἀσίας), δέν παρουσιάζει ἀνάλογο βαθμό σεισμικῆς ἐπικινδυνότητας.
Στόχος τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἡμερίδας μας εἶναι, νά συμβάλει στήν προσέγγιση τοῦ προβλήματος τῆς ἀντιμετώπισης τῶν βλαβῶν πού προκαλοῦνται ἀπό σεισμούς στούς ἀνθρώπους καί στά μνημεῖα, ἐπικεντρώνοντας στά προληπτικά καί πρῶτα σωστικά μέτρα γιά τήν προστασία καί τήν διάσωση τῶν ἐκκλησιαζομένων ἀνθρώπων, τῶν πιστῶν μας, ἀλλά καί τῶν μνημείων, τῶν τοιχογραφιῶν, τῶν ψηφιδωτῶν, τῶν ἱερῶν εἰκόνων καί γενικῶς τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀντικειμένων.
Σκοπεύουμε σέ συνεργασία μέ τούς κατά τόπους Σεβασμιωτάτους Ἱεράρχες νά δημιουργήσουμε ἕνα ἠλεκτρονικό ἀρχεῖο ὅλων τῶν Ἱερῶν Ναῶν, ἀλλά καί τῶν προσβληθέντων Ναῶν ἀπό τόν σεισμό καί τῶν σχετικῶν προβλημάτων τους, ἱεραρχοῦντες τίς δομικές ἀνάγκες τους καί διερευνῶντες παράλληλα καί τήν τυχόν χρηματοδότηση αὐτῶν ἀπό τά Εὐρωπαϊκά Προγράμματα.
Ὅπως βλέπετε στό Πρόγραμμα τῆς Ἡμερίδος ἔχουν κληθεῖ νά ἀναπτύξουν τίς θέσεις τους στό ἐνδιαφέρον αὐτό θέμα τρεῖς ἐπιστήμονες ἐγνωσμένου κύρους, ὁ Καθηγητής Σεισμολογίας κ. Κωνσταντῖνος Μακρόπουλος πού θά μᾶς μιλήσει γιά «Τό σεισμικό πρόβλημα τῆς Ἑλλάδας», ἡ Καθηγήτρια Μουσειολογίας κ. Ἀναστασία Σαλῆ, ἡ ὁποία ὡς Ἀρχιτέκτων καί Ἀρχαιολόγος θά ἀναφερθεῖ στήν «Σεισμική Ἑτοιμότητα σέ χώρους συγκεντρώσεως κοινοῦ», μεταξύ τῶν ὁποίων συγκαταλέγονται καί οἱ Ἱεροί Ναοί μας, καί τέλος ὁ Καθηγητής Ἀντισεισμικῆς Τεχνολογίας κ. Παναγιώτης Καρύδης πού θά ἀναπτύξει τό θέμα «Ἀντισεισμική Προστασία τῶν Ἱερῶν Ναῶν». Τούς εὐχαριστῶ γιά τήν ἀνταπόκριση στήν πρόσκλησή μας καί γιά τόν κόπο πού κατέβαλαν, καταθέτοντας στήν Ἡμερίδα αὐτή τίς γνώσεις καί τίς προτάσεις τους γιά τήν σωστή ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος.
Κηρύσσω τήν ἔναρξη τῆς Ἡμερίδος καί εὐλογῶ πατρικῶς τήν προσπάθεια αὐτή εὐχόμενος τήν εὐόδωση τοῦ σκοποῦ της.
