Καθηγητής Σεισμολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών
1. Εισαγωγή
Ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο που εμφανίζεται σχεδόν πάντα απροειδοποίητα, δε σέβεται ωράρια, δε σέβεται πόλεις ή χωριά δε σέβεται σύνορα κρατών. Είναι αυστηρός κριτής του βαθμού αρτιότητας των μέτρων αντισεισμικής προστασίας τόσο σε επίπεδο μεμονωμένης οικοδομής όσο και σε επίπεδο σχεδιασμού πόλης και τέλος πολιτείας-κράτους.
Ξεσκεπάζει χωρίς ενδοιασμούς τυχών λάθη και απερισκεψίες μας που μέχρι εκείνη τη στιγμή κρύβονται πίσω από φανταχτερά φτιασίδια, με αποτέλεσμα δυστυχώς τις πιο πολλές φορές η αποκάλυψη αυτή να συνοδεύεται από ανθρώπινα θύματα. Ειδικά για τη χώρα μας η εμπειρία από καταστρεπτικούς σεισμούς συμβαδίζει με την μακρά ιστορία της, με πρώτες μαρτυρίες ήδη από το 550 π.Χ.
Από την άλλη πλευρά όμως ο σεισμός είναι ένα μήνυμα ζωής, είναι ένα σημάδι ότι ο Πλανήτης μας είναι και θα παραμείνει ζωντανός και μαζί του ο άνθρωπος. Και αυτό γιατί ο σεισμός είναι το αποτέλεσμα της συνεχούς παραμόρφωσης και μετακίνησης των πετρωμάτων λόγω ενδογενών δυνάμεων που προέρχονται από τη βαρύτητα, τη περιστροφή και θερμότητα του εσωτερικού της Γης Οι εξωγενείς δυνάμεις που προέρχονται από πηγές όπως η ηλιακή ακτινοβολία και οι έλξεις του Ηλίου και της Σελήνης που προκαλούν τις παλίρροιες κ.ά., προσπαθούν να εξαφανίσουν κάθε ανωμαλία στην επιφάνεια της Γης και, αν δεν υπήρχαν οι ενδογενείς δυνάμεις, που προκαλούν τους σεισμούς, η επιφάνεια της Γης θα καλυπτόταν από νερό ίσου ύψους σε όλα τα σημεία. Είναι, λοιπόν, πράγματι ο σεισμός μήνυμα ζωντάνιας της Γης μας.
Στα επόμενα παρακάμπτοντας για οικονομία χώρου, τα στοιχειώδη εισαγωγικά σχόλια που αφορούν χαρακτηριστικές παραμέτρους ενός σεισμού, που θεωρούνται γνωστά από τον αναγνώστη Φυσικό, η προσπάθεια θα επικεντρωθεί στην σύντομη εξήγηση/απάντηση του ερωτήματος: γιατί η χώρα μας είχε, έχει και δυστυχώς, θα συνεχίσει να έχει υψηλή σεισμικότητα.
Τέλος, με δεδομένη τη συνεχή σεισμική δραστηριότητα της Χώρας μας αλλά και του γεγονότος της ανυπαρξίας διεθνώς, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, αξιόπιστου μοντέλου πρόγνωσης, η προσοχή θα εστιαστεί στους τρόπους μείωσης των συνεπειών ενός σεισμού στο δομημένο περιβάλλον και κυρίως στον άνθρωπο.
