(Για να διαβάσετε το κείμενο σε μορφή PDF, επιλέξτε εδώ)
Πρωτ. 1598
Διεκπ. 1279
Ἀριθ. Ἀθήνησι τῇ 10ῃ Ἰουνίου 2024
ΕΓΚΥΚΛΙΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Πρός
τήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν,
τίς Ἱερές Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί
τίς Ἱερές Συνοδικές Μονές
Ἐκ Συνοδικῆς Ἀποφάσεως, ληφθείσης κατά τήν Συνεδρία τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 3ης μηνός Ἰουνίου ἐ.ἔ., κοινοποιοῦμε τήν ἀπόφαση 206/2023 τοῦ Μον. Πρωτοδικείου Χαλκιδικῆς, ἡ ὁποία ἐπιλύει τό ἐρώτημα ἐάν κατά τήν σύνταξη τῆς πράξεως τακτοποιήσεως κυριότητας Ἐνορίας κατά τό ἄρθρο 7 τοῦ ν. 3800/1957 (Α΄ 256) πρέπει νά ἐμφανισθοῦν τρίτοι νά συναινέσουν ὑπέρ τῆς κυριότητας Ἐνορίας σέ ἀκίνητο, τό ὁποῖο νέμεται.
Ἡ κοινοποιούμενη δικαστική ἀπόφαση ἔκρινε ὅτι δικαιοῦται νά ἐμφανισθεῖ σέ συμβολαιογράφο καί νά ὑπογράψει τήν πράξη τακτοποιήσεως κυριότητας ὁ νόμιμος ἐκπρόσωπος τῆς Ἐνορίας. Ἀντίθετη ἑρμηνεία, ὅτι πρέπει ὁπωσδήποτε νά ἐμφανισθοῦν οἱ ἄγνωστοι ἤ ἀνύπαρκτοι σήμερα τρίτοι ἤ οἱ διάδοχοί τους, ἐπ’ ὀνόματι τῶν ὁποίων εἶχε ἀγορασθεῖ τό ἐνοριακό ἀκίνητο πρίν ἀπό τήν ἀπελευθέρωση τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, θά ματαίωνε τόν νομοθετικό σκοπό τῆς διατάξεως τοῦ ἄρθρου 7 τοῦ ν. 3800/1957, πού ἦταν ἡ ἀναδρομική ἀναγνώριση τῆς κυριότητας τῶν Ἐνοριῶν ἐπί τῶν ἀκινήτων τά ὁποῖα νέμονταν ἀπό τήν ὀθωμανοκρατία, ὁπότε τά ἐκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα δέν ἀναγνωρίζονταν ὡς ὑποκείμενα δικαιωμάτων καί οὕτως ἀπαγορευόταν νά συντάσσουν τίτλους ἰδιοκτησίας ἐπ’ ὀνόματί τους. Ἡ συναίνεση δήλωση τοῦ ἐμφανιζόμενου στόν συμβολαιογράφο ἔχει ἁπλῶς ἐπιβεβαιωτικό καί διαπιστωτικό χαρακτῆρα, διότι ἀναγνωρίζεται ἐκ τοῦ νόμου (7 ν. 3800/1957) ἡ κυριότητα τῆς Ἐνορίας ἐπί τοῦ ἀκινήτου ἐπειδή ἡ Ἐνορία τό νέμεται πρό τῆς ἀπελευθερώσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους καί ἡ κυριότητά της ἔχει ἀποκτηθεῖ ἀναδρομικῶς ἀπό τήν περίοδο ἐκείνη, χωρίς νά ἐξαρτᾶται ἀπό ἄλλες οὐσιαστικές προϋποθέσεις.
Ἐπίσης ἡ δικαστική ἀπόφαση ἔκρινε ὅτι οἱ πράξεις τακτοποιήσεως τοῦ ἄρθρου 7 τοῦ ν. 3800/1957 μποροῦν νά συντάσσονται γιά πάσης φύσεως ἀκίνητα, τόσο γιά ἀκίνητα καθαρῆς ἰδιοκτησίας (μοῦλκι), ἡ ἀφιέρωση τῶν ὁποίων δέν ἀπαιτοῦσε ἄδεια ὀθωμανικῆς ἀρχῆς, ὅσο καί γιά ἀκίνητα πού ἐντάσσονταν στήν δημόσια γῆ τοῦ Σουλτάνου καί ἀφιερώνονταν μετά ἀπό ἄδεια τῶν ὀθωμανικῶν ἀρχῶν.
Ἡ ἀνωτέρω δικαστική ἀπόφαση ἔχει ἀξία ὄχι μόνο γιά τά ἀκίνητα τῶν Ἐνοριῶν, ἀλλά καί γιά τά ἀκίνητα τῶν Μονῶν, καθώς ἡ πράξη τακτοποίησης κυριότητας τοῦ ἄρθρου 7 τοῦ ν. 3800/1957 ἐφαρμόζεται πλέον καί σέ ἀκίνητα τῶν Μονῶν δυνάμει:
α) τοῦ ἄρθρου 32 παρ. 15 του ν. 4495/2017 («15. Για την κατασκευή ή επισκευή των κτιρίων της παραγράφου β΄, αντί του τίτλου ιδιοκτησίας, οι ενδιαφερόμενοι υποχρεούνται να προσκομίσουν για την έκδοση της προέγκρισης οικοδομικής άδειας και της έκδοσης αυτής στην αρμόδια υπηρεσία τα εξής δικαιολογητικά έγγραφα: α) ..., β) συμβολαιογραφική πράξη συναίνεσης ή έκθεση απογραφής που συντάσσεται και μεταγράφεται, σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν. 3800/1957 (Α' 256) ή το άρθρο 88 του α.ν. 2200/1940 (Α' 42) ή το άρθρο 62 του ν. 590/1977 (Α' 146), υπογράφεται από τον νόμιμο εκπρόσωπο του εκκλησιαστικού νομικού προσώπου και συνοδεύεται από τοπογραφικό διάγραμμα. Πράξη συναίνεσης κατά τις ανωτέρω διατάξεις συντάσσεται και για ακίνητα ιερών μονών») ὡς πρός ἀκίνητα Μονῶν, ἐφ’ ὅσον προτίθενται νά ἐκδώσουν οἰκοδομική ἄδεια ἤ ἄδεια μικρῆς κλίμακας (π.χ. γιά περίφραξη ἀκινήτου),
β) τοῦ ἄρθρου 25 («Απόδειξη σύστασης παλαιών Ενοριών και Ιερών Μονών») παρ. 1 τελευταῖο ἐδάφιο τοῦ ν. 4301/2014 («Κατά τα λοιπά, ισχύουν και για αυτά τα εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα οι διατάξεις του ν. 590/1977 (Α΄146), καθώς και των άρθρων 7 του ν. 3800/1957 (Α΄256), 2 παρ. 2 περίπτωση ΙΓ΄ του ν. 4030/2011 (Α΄249), 88 του α.ν. 2200/1940 (Α΄42) για τη σύνταξη πράξεων τακτοποίησης και εκθέσεων απογραφής δικαιωμάτων τους από τα ίδια ή τους διαδόχους τους») γιά ἀκίνητα ὑφισταμένων Μονῶν πρό τῆς 31ης.5.1977.
Περαιτέρω, δέν πρέπει νά παρορᾶται ὅτι γιά πάσης φύσεως ἀκίνητα, ἀκόμα καί γιά αὐτά ἐπί τῶν ὁποίων δέν ἀσκεῖται νομή ἀπό τήν ἰδιοκτήτρια Ἐνορία ἤ Μονή πρό τῆς ἀπελευθερώσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, ἀλλά ἡ νομή τους ξεκίνησε ἀργότερα, μπορεῖ πάντοτε νά συντάσσεται ἡ συμβολαιογραφική ἔκθεση ἀπογραφῆς ὑπό τίς προϋποθέσεις τοῦ ἄρθρου 47 παρ. 3.β. τοῦ ν. 590/1977, ὅπως ἔχει τροποποιηθεῖ καί ἰσχύει, καί τοῦ ὡς ἄνω ἄρθρου 25 παρ. 1 τελευταῖο ἐδάφιο τοῦ ν. 4301/2014.
Ἐντολῇ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου
Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
Ἀρχιμ. Ἰωάννης Καραμούζης
Κοινοποίησις:
1. Διεύθυνσιν Προσωπικοῦ Ἱερᾶς Συνόδου
2. Συνοδικήν Ἐπιτροπήν
ἐπί τοῦ Μοναχικοῦ Βίου
