Αθηνησι τη 29ῃ Μαρτίου 2002
Υπ' αριθμ. 545
Πρός
Τήν Ἱεράν Ἀρχιεπισκοπήν Ἀθηνῶν καί
Τάς Ἱεράς Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Ἐκ Συνοδικῆς Ἀποφάσεως ληφθείσης ἐν τῇ Συνεδρίᾳ τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 6ης λήγοντος μηνός Μαρτίου ἐ.ἔ. καί ἐν συνεχείᾳ τοῦ ὑπ' ἀριθμ. πρωτ. 277/146/19.1.2001 Ἐγκυκλίου Σημειώματος ἀφορῶντος εἰς τήν παροχήν ἐναλλακτικῆς ὑπηρεσίας ὑπό ἀντιρρησιῶν συνειδήσεως εἰς Ἐκκλησιαστικούς Ὀργανισμούς καί Ἱδρύματα, γνωρίζομεν ὑμῖν συμπληρωματικῶς τά ὡς κάτωθι :
Διά τῆς ὑπ' ἀριθμ. 575/2001 ἀποφάσεως τοῦ Δ´ Τμήματος τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας ἡρμηνεύθη ὁ Ν. 2510/1997 εἰς τό Κεφάλαιον Γ´ τοῦ ὁποίου (ἄρθρα 18-24) ρυθμίζονται τά σχετικά πρός τήν ἄοπλον θητείαν καί τήν ἐναλλακτικήν πολιτικήν-κοινωνικήν ὑπηρεσίαν τῶν ἀντιρρησιῶν συνειδήσεως. Ἑρμηνεῦον τό Δικαστήριον τάς ὡς ἄνω διατάξεις ἐδέχθη τά ἑξῆς : «Εἰδικώτερα, τό ἄρθρο 18, μεταξύ ἄλλων, προβλέπει ὅτι "ὅσοι ἐπικαλοῦνται τίς θρησκευτικές ἤ ἰδεολογικές τους πεποιθήσεις, προκειμένου νά μήν ἐκπληρώσουν τίς στρατιωτικές τους ὑποχρεώσεις γιά λόγους συνείδησης, μποροῦν νά ἀναγνωρίζονται ὡς ἀντιρρησίες συνείδησης, σύμφωνα μέ τίς διατάξεις τῶν ἑπομένων ἄρθρων (παρ. 1), καλοῦνται δέ "νά προσφέρουν εἴτε ἄοπλη θητεία εἴτε ἐναλλακτική κοινωνική-πολιτική ὑπηρεσία..."(παρ. 3). Περαιτέρω τό ἄρθρο 19 τοῦ ἰδίου νόμου ὁρίζει, μεταξύ ἄλλων, ὅτι "οἱ ἀναγνωριζόμενοι ὡς ἀντιρρησίες συνείδησης ὑποχρεοῦνται νά ἐκπληρώσουν ἄοπλη θητεία ἤ πολιτική ὑπηρεσία ἴση μέ ἐκείνη πού θά ἐκπλήρωναν ἀν ὑπηρετοῦσαν ἐνόπλως, προσηυξημένη κατά δώδεκα (12) μῆνες καί γιά ὑποχρέους ἄοπλης θητείας καί κατά δεκαοκτώ (18) μῆνες γιά τούς ὑποχρέους πολιτικῆς ὑπηρεσίας" (παρ. 1), ὅτι "ἡ ἐναλλακτική πολιτική-κοινωνική ὑπηρεσία ἐκπληρώνεται σέ ὑπηρεσίες φορέων τοῦ δημόσιου τομέα ... καί συνίσταται στήν παροχή ὑπηρεσιῶν κοινῆς ὠφελείας σέ περιοχές ἐκτός τῶν Νομῶν Ἀττικῆς, Θεσσαλονίκης, γέννησης, καταγωγῆς ἤ διαμονῆς τῶν ἐνδιαφερομένων καθώς καί ἐκτός τῶν μεγάλης πληθυσμιακῆς πυκνότητας ἀστικῶν κέντρων ..." (παρ. 4) καί ὅτι "τό Σεπτέμβριο κάθε ἔτους τό Γενικό Ἐπιτελείο Ἐθνικῆς Ἄμυνας προσκαλεῖ τούς φορεῖς τῆς παραγράφου 4 τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ νά δηλώσουν ἄν ἐπιθυμοῦν νά ἀπασχολήσουν κατά τό ἑπόμενο ἔτος ἄτομα πού δικαιοῦνται νά ἐκπληρώσουν ἐναλλακτική ὑπηρεσία καθώς καί τά καθήκοντα πού θά ἀσκοῦν ..." (παρ. 5). Τέλος, σύμφωνα μέ τήν παρ. 1 τοῦ ἄρθρου 20 τοῦ ἐν λόγῳ νόμου, "ἡ ὑπαγωγή τῶν ἀντιρρησιῶν συνείδησης στίς διατάξεις τοῦ νόμου αὐτοῦ καί ἡ κατά περίπτωση διάθεσή τους στούς φορεῖς τοῦ δημόσιου τομέα γιά ἐναλλακτική ὑπηρεσία ἤ ἡ κατάταξή τους στίς ἔνοπλες δυνάμεις γιά ἄοπλη θητεία γίνεται μέ ἀπόφαση τοῦ Ὑπουργοῦ Ἐθνικῆς Ἄμυνας, ὕστερα ἀπό γνωμοδότηση εἰδικῆς ἐπιτροπῆς ...". "Κατά τήν ἔννοια τῆς προπαρατεθείσης διατάξεως τῆς παραγράφου 5 τοῦ ἄρθρου 19 τοῦ ν. 2510/1997, δέν εἶναι νόμιμη ἡ τοποθέτηση προσώπων ὑποχρέων ἐναλλακτικῆς πολιτικῆς-κοινωνικῆς ὑπηρεσίας σέ ὑπηρεσίες φορέων τοῦ δημόσιου τομέα, ἐφ' ὅσον οἱ φορεῖς αὐτοί δέν ἔχουν προηγουμένως δηλώσει, κατόπιν σχετικῆς προσκλήσεως τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου Ἐθνικῆς Ἀμύνης, ἄν ἐπιθυμοῦν νά ἀπασχολήσουν ἄτομα τῆς κατηγορίας αὐτῆς, καθώς καί τά καθήκοντα πού θά ἀσκοῦν τά ἄτομα αὐτά. Ἐξ ἄλλου, τά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου πού προέρχονται ἀπό μετατροπή ἱδρύματος συσταθέντος ὑπέρ κοινωφελοῦς σκοποῦ δυνάμει διαθήκης ἤ δωρεᾶς καλύπτονται, ὡς πρός τόν ὁρισθέντα ἀπό τόν διαθέτη ἤ δωρητή τρόπο διοικήσεως καί λειτουργίας τους, ἀπό τίς προστατευτικές ρυθμίσεις τοῦ ἄρθρου 109 παρ. 1 τοῦ Συντάγματος (βλ. ΣΕ 1310/1983 ἐπταμ.). Ἐν ὄψει δέ τούτου, στά πλαίσια τῆς ἀνωτέρω ρυθμίσεως τοῦ ἄρθρου 19 παρ. 5 τοῦ ν. 2510/1997, τά ἐν λόγῳ νομικά πρόσωπα, ὡς φορεῖς τοῦ δημοσίου τομέα, δικαιοῦνται, κατά μείζονα λόγον, νά μήν ἀποδέχωνται τήν τοποθέτηση ἀντιρρησιῶν συνειδήσεως σέ ὑπηρεσίες τους, ἐάν τά ὄργανα πού τά διοικοῦν, κατά τούς ὅρους τῆς διαθήκης ἤ τῆς δωρεᾶς, δέν ἔχουν προηγουμένως ἐκδηλώσει, ὡς πρός τό ζήτημα τοῦτο, τήν θετική βούλησή τους κατά τήν διαδικασία πού καθορίζει ἡ ἀνωτέρω διάταξη".
Ὅθεν ἐκ τῶν ὡς εἴρηται ἀσφαλῶς συνάγεται ὅτι οἱ ἑκασταχοῦ Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες δύνανται ἵνα ἀποφασίσωσι ἐάν θέλωσι δεχθῆ, εἰς νομικά πρόσωπα (φορεῖς τοῦ δημόσιου τομέως) ἤ εἰς νομικά πρόσωπα προερχόμενα, κατά τά ἐκτεθέντα ἐκ διαθήκης ἤ δωρεᾶς, τά ὁποῖα τελοῦν ὑπό τήν ἐποπτείαν αὐτῶν, τήν τοποθέτησιν ἀντιρρησιῶν συνειδήσεως. Ἐάν δέν θέλουν νά δεχθοῦν αὐτούς ὀφείλουσι, προσκαλούμενοι πρός τοῦτο ὑπό τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου Ἐθνικῆς Ἀμύνης, ἵνα δηλώσωσιν ἐπισήμως ἤτοι δι' ἀποφάσεως τοῦ ἁρμοδίου ὀργάνου τοῦ οἰκείου νομικοῦ προσώπου (π.χ. Διοικητικοῦ Συμβουλίου κ.λπ.) τήν ἄρνησιν αὐτῶν.
Ταῦτα γνωρίζοντες ὑμῖν, πρός ὑμετέραν ἐνημέρωσιν, παρακαλοῦμεν διά τά καθ' ὑμᾶς.
Ἐντολῇ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.
