«Ἑ­νι­αῖ­οι (γι­ά ὅ­λες τίς θρη­σκευ­τι­κές κοι­νό­τη­τες) κα­νό­νες θρη­σκευ­τι­κῆς ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας - πλη­ρο­φο­ρή­σε­ως πρός μή μέ­λη τῆς οἰ­κεί­ας θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας (26 παρ. 7 ν. 5224/2025)»

(Για να διαβάσετε το κείμενο σε μορφή PDF, επιλέξτε εδώ)

Πρωτ. 4237

Ἀριθ. Διεκπ. 1921                                                                  

Ἀθήνησι, τῇ 5ῃ Σεπτεμβρίου 2025

Πρός

τήν Ἱ­ε­ρά Ἀρ­χι­ε­πι­σκο­πή Ἀ­θη­νῶν

τίς Ἱ­ε­ρές Μη­τρο­πό­λεις τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος

τό Δι­ορ­θό­δο­ξο Κέν­τρο τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος

τήν Ἀ­πο­στο­λι­κή Δι­α­κο­νί­α τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος

τίς Ἱ­ε­ρές Συ­νο­δι­κές Μο­νές καί

τίς Ὑ­πη­ρε­σί­ες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος

Διά τοῦ πα­ρόν­τος γνω­στο­ποι­εῖ­ται ὅ­τι μέ τό ἄρ­θρο 26 παρ. 7 τοῦ ν. 5224/2025 (ΦΕΚ Α΄ 142/5.8.2025) νο­μο­θε­τή­θη­καν δύ­ο εἰ­δι­κοί ὅ­ροι γι­ά τήν νό­μι­μη δι­ά­δο­ση θρη­σκευ­τι­κῶν ἰ­δε­ῶν – δι­δα­σκα­λί­ας, ὅ­ταν αὐ­τή ἔ­χει ὡς σκο­πό εἴ­τε τήν δι­ά­δο­ση τῶν θρη­σκευ­τι­κῶν πε­ποι­θή­σε­ων θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας εἴ­τε τήν ἔν­τα­ξη νέ­ων με­λῶν σέ θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα.

Ση­μει­ώ­νε­ται ὅ­τι δέν ἔ­χει κα­ταρ­γη­θεῖ τό ποι­νι­κό ἀ­δί­κη­μα τοῦ πα­ρά­νο­μου προ­ση­λυ­τι­σμοῦ, ἐ­ξα­κο­λου­θεῖ νά προ­βλέ­πε­ται στό ἄρ­θρο 4 τοῦ ἀ.ν. 1363/1938 (ΦΕΚ Α΄ 305) καί ὁ­ρί­ζε­ται στήν παρ. 2 τοῦ ἄρ­θρου ὡς ἑ­ξῆς:          «2. Προ­ση­λυ­τι­σμός ἰδίᾳ εἶ­ναι ἡ διά πά­σης φύ­σε­ως πα­ρο­χῶν ἤ δι' ὑ­πο­σχέ­σε­ως τοι­ού­τω­ν ἤ ἄλ­λης ἠ­θι­κῆς ἤ ὑ­λι­κῆς πε­ρι­θάλ­ψε­ως, διά μέ­σων ἀ­πα­τη­λῶν, δι­ά κα­τα­χρή­σε­ως τῆς ἀ­πει­ρί­ας ἤ ἐμ­πι­στο­σύ­νης ἤ δι' ἐ­κμε­ταλ­λεύ­σε­ως τῆς ἀ­νά­γκης, τῆς πνευ­μα­τι­κῆς ἀ­δυ­να­μί­ας ἤ κου­φό­τη­τος ἄ­με­σος ἤ ἔμ­με­σος προ­σπά­θει­α πρός  δι­είσ­δυ­σι­ν εἰς τήν θρη­σκευ­τι­κήν συ­νεί­δη­σι­ν ἑ­τε­ρο­δό­ξων ἐ­πί σκο­πῷ με­τα­βο­λῆς τοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου αὐ­τῆς».

Οἱ νέ­ες δι­α­τά­ξεις τοῦ ἄρ­θρου 26 παρ. 7 τοῦ ν. 5224/2025 ἰ­σχύ­ουν γι­ά ὅ­λες τίς θρη­σκευ­τι­κές κοι­νό­τη­τες καί τούς θρη­σκευ­τι­κούς λει­τουρ­γούς τους χω­ρίς ἐ­ξαί­ρε­ση, συ­νε­πῶς καί γι­ά ὅ­λα τά ἐκκλησιαστικά νο­μι­κά πρό­σω­πα καί τούς ὀρ­θο­δό­ξους κλη­ρι­κούς τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος ὅ­ταν ἀπευ­θύ­νον­ται σέ μή μέ­λη τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας ἤ γε­νι­κῶς στό κοι­νό (πού πε­ρι­λαμ­βά­νει καί μή μέ­λη τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας) ὑ­πό τίς κα­τω­τέ­ρω εἰ­δι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις.  

Τό ἐ­πί­μα­χο ἄρ­θρο 26 παρ. 7 τοῦ ν. 5224/2025 προ­βλέ­πει ὅ­τι:

«7. Οι θρη­σκευ­τι­κές κοι­νό­τη­τες και οι θρη­σκευ­τι­κοί λει­τουρ­γοί, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων αυ­τών της Α­να­το­λι­κής Ορ­θο­δό­ξου Εκ­κλη­σί­ας του Χρι­στού κα­τ’ άρ­θρο 3 του Συν­τάγ­μα­τος και των θρη­σκευ­τι­κών λει­τουρ­γών της, ό­ταν ε­νερ­γούν υ­πό την ι­δι­ό­τη­τα του θρη­σκευ­τι­κού μέ­λους:

α) υ­πο­χρε­ούν­ται να δη­λώ­νουν με τρό­πο ρη­τό και σα­φή τη θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα στην ο­ποί­α α­νή­κουν:

α­α) ό­ταν εκ­δί­δουν βι­βλί­α, πε­ρι­ο­δι­κά, και λοι­πά έν­τυ­πα θρη­σκευ­τι­κού πε­ρι­ε­χο­μέ­νου ή πα­ρου­σι­ά­ζουν ρα­δι­ο­φω­νι­κές, τη­λε­ο­πτι­κές ή δι­α­δι­κτυ­α­κές εκ­πομ­πές θρη­σκευ­τι­κού πε­ρι­ε­χο­μέ­νου ή α­ναρ­τούν κα­τά τρό­πο συ­στη­μα­τι­κό ή ορ­γα­νω­μέ­νο δη­μο­σι­εύ­σεις και υ­λι­κό που πα­ρου­σι­ά­ζει ή με­τα­δί­δει θρη­σκευ­τι­κή δι­δα­σκα­λί­α σε δι­α­δι­κτυ­α­κά μέ­σα δι­κτύ­ω­σης, ε­πι­κοι­νω­νί­ας και πλη­ρο­φό­ρη­σης και σε κά­θε ε­νη­με­ρω­τι­κό ή πλη­ρο­φο­ρι­α­κό υ­λι­κό που κυ­κλο­φο­ρούν, α­πο­στέλ­λουν ή δι­α­δί­δουν με ευ­θύ­νη τους στο κοι­νό που δεν α­νή­κει στη θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα με ο­ποι­ο­δή­πο­τε μέ­σο πλη­ρο­φό­ρη­σης και ε­πι­κοι­νω­νί­ας ε­φό­σον έ­χει ως σκο­πό τη δι­ά­δο­ση των θρη­σκευ­τι­κών πε­ποι­θή­σε­ων της θρη­σκευ­τι­κής κοι­νό­τη­τας στην ο­ποί­α α­νή­κουν ή την έν­τα­ξη νέ­ων με­λών στην θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα,

αβ) κα­τά τη συλ­λο­γι­κή ε­πι­κοι­νω­νί­α τους με φυ­σι­κά πρό­σω­πα ή εκ­προ­σώ­πους ή μέ­λη ε­νώ­σε­ων προ­σώ­πων ή νο­μι­κών προ­σώ­πων που δεν α­νή­κουν στη θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα, με ο­ποι­ο­δή­πο­τε τρό­πο ε­πι­κοι­νω­νί­ας και με σκο­πό τη δι­ά­δο­ση των θρη­σκευ­τι­κών πε­ποι­θή­σε­ων της θρη­σκευ­τι­κής κοι­νό­τη­τας στην ο­ποί­α α­νή­κουν ή την έν­τα­ξη νέ­ων με­λών στη θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα, και

β) να α­πο­δέ­χον­ται την άρ­νη­ση ε­πι­κοι­νω­νί­ας των πα­ρα­λη­πτών του θρη­σκευ­τι­κού υ­λι­κού και πε­ρι­ε­χο­μέ­νου των υ­πο­περ. α­α) και αβ) της περ. α) και να μην ε­πα­να­λαμ­βά­νουν την ε­πι­κοι­νω­νί­α γι­α τους σκο­πούς των α­νω­τέ­ρων πε­ρι­πτώ­σε­ων. Στον πα­ρα­βά­τη της πα­ρού­σας ε­πι­βάλ­λε­ται δι­οι­κη­τι­κό πρό­στι­μο, που κα­θο­ρί­ζε­ται με την κοι­νή υ­πουρ­γι­κή α­πό­φα­ση της παρ. 2 του άρ­θρου 62».

Ι. Δύ­ο ὑ­πο­χρε­ώ­σεις κα­τά τήν μή ζη­τη­θεῖ­σα ἐ­πι­κοι­νω­νί­α – πλη­ρο­φό­ρη­ση: δή­λω­ση θρη­σκευ­τι­κῆς ταυ­τό­τη­τας, σε­βα­σμός ἀρ­νή­σε­ως ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας.

Τό ἄρ­θρο 26 παρ. 7 τοῦ ν. 5224/2025 κα­θι­ε­ρώ­νει δύ­ο βα­σι­κές ἀρ­χές πού δι­έ­πουν τήν μή ζη­τη­θεῖ­σα ἐ­πι­κοι­νω­νί­α – πλη­ρο­φό­ρη­ση πρός τό κοι­νό ὅ­ταν γί­νε­ται ἀ­πό τίς θρη­σκευ­τι­κές κοι­νό­τη­τες καί τούς θρη­σκευ­τι­κούς λει­τουρ­γούς τους καί ἐ­φ’ ὅ­σον ἡ ἐ­πι­κοι­νω­νί­α – πλη­ρο­φό­ρη­ση ἔ­χει ὡς πρό­θε­ση τήν δι­ά­δο­ση τῶν θρη­σκευ­τι­κῶν πε­ποι­θή­σε­ων ἤ τήν ἔν­τα­ξη νέ­ων με­λῶν σέ θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα :

α) ὅ­τι αὐ­τός πού ἀ­πευ­θύ­νε­ται στό κοι­νό ὀ­φεί­λει νά γνω­στο­ποι­εῖ προ­η­γου­μέ­νως τήν θρη­σκευ­τι­κή ταυ­τό­τη­τά του (π.χ. «εἶ­μαι Ὀρ­θό­δο­ξος κλη­ρι­κός τῆς Ἐνορίας ... ἤ/καί τῆς Ἱ. Μητροπόλεως ….» ἤ «εἶ­μαι μέ­λος τῶν Μαρ­τύ­ρων τοῦ Ἰ­ε­χω­βᾶ ἤ «εἶ­μαι μέ­λος τῆς Μητροπόλεως …. τοῦ “πα­τρώ­ου ἡ­με­ρο­λο­γί­ου ἤ Γνησίων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν”» κ.λπ.­) καί

β) ὅ­τι ἐ­άν ὁ πα­ρα­λή­πτης τῆς ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας ἀ­παν­τή­σει ὅ­τι δέν ἐ­πι­θυ­μεῖ τήν ἐ­πι­κοι­νω­νί­α, ἡ ἄρ­νη­σή του πρέ­πει νά γί­νει σε­βα­στή καί νά μήν ἐνο­χλεῖ­ται ἐκ νέ­ου γι­ά τούς ἀ­νω­τέ­ρω σκο­πούς (δι­α­δό­σε­ως θρη­σκευ­τι­κῆς δι­δα­σκα­λί­ας, προ­σελ­κύ­σε­ώς του ὡς πι­στοῦ).

Οἱ πα­ρα­πά­νω βα­σι­κές ἀρ­χές δέν εἶ­ναι νε­ο­φυ­εῖς, ἀλλά ἀ­πο­τε­λοῦν με­τα­φο­ρά στήν θρη­σκευ­τι­κή νο­μο­θε­σί­α τῶν ὅ­μοι­ων ἀρ­χῶν τῆς εὐ­ρω­πα­ϊ­κῆς καί ἐθνι­κῆς νο­μο­θε­σί­ας πε­ρί τῆς δι­α­φη­μί­σε­ως καί εἰ­δι­κό­τε­ρα πε­ρί τῆς μή ζη­τη­θεί­σας ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας πού ἔ­χει ὡς σκο­πό τήν προ­ώ­θη­ση προ­ϊ­όν­των καί ὑπη­ρε­σι­ῶν (ἄρ­θρα 9 παρ. 2 καί 5, 9Δ ν. 2251/1994, 11 ν. 3471/2006).

Ἡ νο­μο­θε­τι­κή λο­γι­κή τοῦ ἄρ­θρου 26 παρ. 7 τοῦ ν. 5224/2025 εἶ­ναι ὅ­τι ὁ­ποι­οσ­δή­πο­τε ἀ­πευ­θύ­νε­ται μέ πρω­το­βου­λί­α του στό κοι­νό καί χω­ρίς νά τοῦ ἔ­χει ζη­τη­θεῖ ἡ ἐ­πι­κοι­νω­νί­α καί ἐφ’ ὅσον ἔ­χει σκο­πό νά προ­ω­θή­σει τίς θρη­σκευ­τι­κές πε­ποι­θή­σεις τῆς κοι­νό­τη­τάς του ἤ τήν προ­σέλ­κυ­ση νέ­ων πι­στῶν, ὀ­φεί­λει νά σέ­βε­ται τίς ἀρ­χές τῆς ἀ­λή­θει­ας, τῆς κα­λῆς πί­στε­ως καί τήν προ­σω­πι­κό­τη­τα τῶν πα­ρα­λη­πτῶν τῆς μή ζη­τη­θεί­σας ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας, ὅπως δη­λα­δή ἀ­κρι­βῶς ὑ­πο­χρε­οῦται καί ὅ­ποι­ος δι­α­φη­μί­ζει προ­ϊ­όν­τα - ὑπη­ρε­σί­ες μέ σκο­πό τήν προ­σέλ­κυ­ση νέ­ων κα­τα­να­λω­τῶν.

Εἶ­ναι εὐ­νό­η­το ὅ­τι ἡ μή ζη­τη­θεῖ­σα ἐ­πι­κοι­νω­νί­α, πού γι­ά τόν πα­ρα­λή­πτη τοῦ μη­νύ­μα­τος ἐ­νέ­χει τό στοι­χεῖ­ο τοῦ αἰφ­νι­δι­α­σμοῦ του, πρέ­πει νά εἶ­ναι εἰ­λι­κρι­νής καί δι­α­φα­νής καί νά μήν προ­σπα­θεῖ νά πα­ρα­πλα­νή­σει τόν πα­ρα­λή­πτη ἀ­πο­κρύ­πτον­τάς του τήν ἀ­λή­θει­α, δη­λα­δή τήν θρη­σκεί­α - δόγ­μα πού ἐκ­προ­σω­πεῖ ὅ­ποι­ος ἐ­πι­κοι­νω­νεῖ μα­ζί του προ­σπα­θών­τας νά τοῦ με­τα­δώ­σει τήν θρη­σκευ­τι­κή αὐτή δι­δα­σκα­λί­α ἤ νά τόν ἐν­τά­ξει στήν θρη­σκευ­τι­κή αὐτή κοι­νό­τη­τα.

Ι­Ι. Ὑ­πο­χρέ­ω­ση δη­λώ­σε­ως θρη­σκευ­τι­κῆς ταυ­τό­τη­τας.

Εἰ­δι­κό­τε­ρα τό πρῶ­το σκέ­λος τοῦ ἄρ­θρου 26 παρ. 7 τοῦ ν. 5224/2025 τυ­πο­ποι­εῖ τήν ἑ­ξῆς ὑ­πο­χρέ­ω­ση:

α. Ὅ­λες o­ι θρη­σκευ­τι­κές κοι­νό­τη­τες (καί τά νο­μι­κά πρό­σω­πα τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας) καί οἱ θρη­σκευ­τι­κοί λει­τουρ­γοί τους (καί οἱ ὀρ­θό­δο­ξοι κλη­ρι­κοί), ὑ­πό τήν δι­πλή προ­ϋ­πό­θε­ση α) ὅ­τι ἐ­νερ­γοῦν ὑ­πό τήν ἰ­δι­ό­τη­τα τοῦ θρη­σκευ­τι­κοῦ μέ­λους (ὄ­χι ὅ­ταν ἕ­νας κλη­ρι­κός π.χ. ὑ­πό τήν ἰ­δι­ό­τη­τα τοῦ κα­θη­γη­τῆ πα­νε­πι­στη­μί­ου δη­μο­σι­εύ­ει βι­βλί­ο ἤ με­τέ­χει σέ ἐ­πι­στη­μο­νι­κό συ­νέ­δρι­ο) καί β) ὅ­τι ἔ­χουν ὡς σκο­πό τήν δι­ά­δο­ση τῶν θρη­σκευ­τι­κῶν πε­ποι­θή­σε­ων τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας στήν ὁ­ποί­α ἀ­νή­κουν ἤ τήν ἔν­τα­ξη νέ­ων με­λῶν σέ αὐτήν, ὑ­πο­χρε­οῦν­ται νά δη­λώ­νουν μέ τρό­πο ρη­τό καί σα­φῆ τήν θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα στήν ὁ­ποί­α ἀ­νή­κουν:

α­α) στά βι­βλί­α, πε­ρι­ο­δι­κά καί λοι­πά ἔν­τυ­πα θρη­σκευ­τι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου πού ἐκ­δί­δει ἡ θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα ἤ ὁ θρη­σκευ­τι­κός λει­τουρ­γός της καί ἐφ’ ὅσον ἔ­χουν τούς ἀ­νω­τέ­ρω σκο­πούς (δι­ά­δο­ση θρη­σκευ­τι­κῶν πε­ποι­θή­σε­ων τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας στήν ὁ­ποί­α ἀ­νή­κουν ἤ ἔν­τα­ξη νέ­ων με­λῶν στήν θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα).

ββ) στίς ρα­δι­ο­φω­νι­κές, τη­λε­ο­πτι­κές ἤ δι­α­δι­κτυ­α­κές ἐκ­πομ­πές θρη­σκευ­τι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου πού πα­ρου­σι­ά­ζει ἡ θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα (δη­λα­δή τά μέ­λη της πού ἐ­νερ­γοῦν κα­τ’ ἐν­το­λήν της) ἤ ὁ θρη­σκευ­τι­κός λει­τουρ­γός της καί ἐφ’ ὅσον ἔ­χουν τούς ἀ­νω­τέ­ρω σκο­πούς (δι­ά­δο­ση θρη­σκευ­τι­κῶν πε­ποι­θή­σε­ων τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας στήν ὁ­ποί­α ἀ­νή­κουν ἤ ἔν­τα­ξη νέ­ων με­λῶν στήν θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα).

γγ) στίς ἀ­ναρ­τή­σεις δη­μο­σι­εύ­σε­ων καί ὑ­λι­κοῦ τό ὁ­ποῖ­ο πα­ρου­σι­ά­ζει ἤ με­τα­δί­δει θρη­σκευ­τι­κή δι­δα­σκα­λί­α εἴ­τε συ­στη­μα­τι­κά εἴ­τε ὀρ­γα­νω­μέ­να σέ δι­α­δι­κτυ­α­κά μέ­σα δι­κτυ­ώ­σε­ως, ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας καί πλη­ρο­φο­ρή­σε­ως (π.χ. Y­o­u­t­u­be, F­a­c­e­b­o­ok, I­n­s­t­a­g­r­am, X/T­w­i­t­t­er, T­i­k­t­ok, T­e­l­e­g­r­am, V­i­m­eo, D­a­i­l­y­m­o­t­i­on κ.λπ.) καί στίς ὁ­ποῖ­ες προ­βαί­νει ἡ θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα (δη­λα­δή τά μέ­λη της πού ἐ­νερ­γοῦν κα­τ’ ἐν­το­λήν της) ἤ ὁ θρη­σκευ­τι­κός λει­τουρ­γός της καί ἐφ’ ὅσον ἔ­χουν τούς ἀ­νω­τέ­ρω σκο­πούς (δι­ά­δο­ση θρη­σκευ­τι­κῶν πε­ποι­θή­σε­ων τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας στήν ὁ­ποί­α ἀ­νή­κουν ἤ ἔν­τα­ξη νέ­ων με­λῶν στήν θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα).

δδ) καί σέ κά­θε ἐ­νη­με­ρω­τι­κό ἤ πλη­ρο­φο­ρι­α­κό ὑ­λι­κό (μέ ὁ­ποι­α­δή­πο­τε μορ­φή, ὑ­λι­κή ἤ ψη­φι­α­κή κ.λπ.), πού κυ­κλο­φο­ρεῖ, ἀ­πο­στέλ­λει ἤ δι­α­δί­δει ἡ θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα (δη­λα­δή τά μέ­λη της πού ἐ­νερ­γοῦν κα­τ’ ἐν­το­λήν της) ἤ ὁ θρη­σκευ­τι­κός λει­τουρ­γός της μέ εὐ­θύ­νη τους στό κοι­νό, τό ὁποῖο δέν ἀ­νή­κει στήν θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα, καί μέ ὁ­ποι­ο­δή­πο­τε μέ­σο πλη­ρο­φορήσεως καί ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας καί ἐφ’ ὅσον ἔ­χουν τούς ἀ­νω­τέ­ρω σκο­πούς (διά­δο­ση θρη­σκευ­τι­κῶν πε­ποι­θή­σε­ων τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας στήν ὁ­ποί­α ἀ­νή­κουν ἤ ἔν­τα­ξη νέ­ων με­λῶν στήν θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα). 

ε­ε) κα­τά τήν συλ­λο­γι­κή ἐ­πι­κοι­νω­νί­α (ὄ­χι ἀ­το­μι­κή ἐπικοινωνία) κά­θε θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας (μέ­σῳ τῶν με­λῶν της πού ἐ­νερ­γοῦν κα­τ’ ἐν­το­λήν της) ἤ θρη­σκευ­τι­κοῦ λει­τουρ­γοῦ της μέ φυ­σι­κά πρό­σω­πα ἤ ἐκ­προ­σώ­πους ἤ μέ­λη ἑ­νώ­σε­ων προ­σώ­πων ἤ νο­μι­κῶν προ­σώ­πων πού δέν ἀ­νή­κουν στήν θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα, μέ ὁ­ποι­ο­δή­πο­τε τρό­πο ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας, καί ἐφ’ ὅσον ἔ­χουν τούς ἀνω­τέ­ρω σκο­πούς (δι­ά­δο­ση θρη­σκευ­τι­κῶν πε­ποι­θή­σε­ων τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας στήν ὁ­ποί­α ἀ­νή­κουν ἤ ἔν­τα­ξη νέ­ων με­λῶν στήν θρη­σκευ­τι­κή τους κοι­νό­τη­τα).

Κα­τά συ­νέ­πει­α, ἀ­πό τήν ὡς ἄνω πε­ρί­πτω­ση εε ἐ­ξαι­ρεῖ­ται μό­νο ἡ ἀτο­μι­κή ἐ­πι­κοι­νω­νί­α (π.χ. συ­ζή­τη­ση) μέ θρη­σκευ­τι­κό πε­ρι­ε­χό­με­νο με­τα­ξύ, ἀ­φ’ ἑ­νός, προ­σώ­που πού ἐ­νερ­γεῖ κα­τ’ ἐν­το­λήν θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας ἤ θρη­σκευ­τι­κοῦ λει­τουρ­γοῦ της καί, ἀ­φ’ ἑ­τέ­ρου, προ­σώ­που πού δέν εἶ­ναι μέ­λος τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς κοι­νό­τη­τας, ἀ­κό­μα καί ἐ­άν ἔ­χει ὡς σκο­πό τήν δι­ά­δο­ση θρη­σκευ­τι­κῶν πε­ποι­θή­σε­ων ἤ προ­σέλ­κυ­ση νέ­ων πι­στῶν. Ἐ­άν ὅ­μως κα­τά τήν ἀ­το­μι­κή ἐ­πι­κοι­νω­νί­α (π.χ. συ­ζή­τη­ση) γί­νε­ται πα­ρά­δο­ση ἐ­νη­με­ρω­τι­κοῦ ἤ πλη­ρο­φο­ρι­α­κοῦ ὑ­λι­κοῦ τῶν ἀνωτέρω πε­ρι­πτώ­σε­ων ἤ γί­νει ἑ­πό­με­νη ἐ­πι­κοι­νω­νί­α καί πα­ρά­δο­ση τέ­τοι­ου ὑ­λι­κοῦ, τό­τε κα­λοῦν­ται σέ ἐ­φαρ­μο­γή οἱ ἀνω­τέ­ρω προηγούμενες πε­ρι­πτώ­σεις τοῦ ἄρ­θρου 26 παρ. 7 καί ἰ­σχύ­ει ὅτι τό θρη­σκευ­τι­κό ἐ­νη­με­ρω­τι­κό – πλη­ρο­φο­ρι­α­κό ὑ­λι­κό πού πα­ρα­δί­δε­ται στόν συ­νο­μι­λη­τή ἀ­πό τήν θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα (δη­λα­δή ἀ­πό τό μέ­λος πού ἐ­νερ­γεῖ κα­τ’ ἐν­το­λήν της) ἤ τόν θρη­σκευ­τι­κό λει­τουρ­γό της πρέ­πει νά ἀ­να­φέ­ρει ἀ­πό ποι­ά θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα προ­έρ­χε­ται.

Εἶ­ναι προ­φα­νές ἀ­πό τίς προ­δι­α­λη­φθεῖ­σες προ­ϋ­πο­θέ­σεις ὅ­τι ἡ ὑ­πο­χρέ­ω­ση δη­λώ­σε­ως τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς ταυ­τό­τη­τας ἀ­πό τίς θρη­σκευ­τι­κές κοι­νό­τη­τες, δη­λα­δή ἀ­πό τά μέ­λη τους, κα­τ’ ἐν­το­λήν τῶν ὁποίων προ­βαί­νουν στίς προαναφερθεῖσες δη­μό­σι­ες θρη­σκευ­τι­κές δρά­σεις, ἤ ἀ­πό τόν θρη­σκευ­τι­κό λει­τουρ­γό τους δέν συν­τρέ­χει π.χ. ὅ­ταν μί­α Ἱ­ε­ρά Μη­τρό­πο­λη ἤ Ἐ­νο­ρί­α δι­α­νέ­μει πε­ρι­ο­δι­κά ἤ βι­βλί­α σέ ἄ­το­μα πού εἶ­ναι ἤ­δη μέ­λη τῆς το­πι­κῆς Ἐκ­κλη­σί­ας ἤ ὅ­ταν δι­α­νέ­μει σέ μί­α πε­ρι­ο­χή ἐ­νη­με­ρω­τι­κό ὑ­λι­κό πού δέν πε­ρι­έ­χει θρη­σκευ­τι­κή δι­δα­σκα­λί­α (π.χ. πρό­σκλη­ση σέ ἐ­θε­λον­τι­κή αἱ­μο­δο­σί­α) ἤ ὅταν ἕ­νας κλη­ρι­κός εἶ­ναι κα­λε­σμέ­νος σέ ἐκ­πομ­πή πού δέν πα­ρου­σι­ά­ζει ὁ ἴ­δι­ος καί ἡ ἐκ­πομ­πή δέν γί­νε­ται σέ θρη­σκευ­τι­κό ρα­δι­ό­φω­νο (σέ ἀν­τί­θε­τη πε­ρί­πτω­ση πρέ­πει νά ἀ­να­φέ­ρε­ται ἀ­πό τόν πα­ρου­σι­α­στή ἡ ἰ­δι­ό­τη­τά του) ἤ ὅ­ταν συμ­με­τέ­χει σέ ἀ­το­μι­κή συ­ζή­τη­ση γι­ά θε­ο­λο­γι­κά ζη­τή­μα­τα μέ μέ­λος τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας ἤ προ­βαί­νει σέ ὁ­μα­δι­κή ἐ­πι­κοι­νω­νί­α (π.χ. ὁ­μι­λί­α) γι­ά θε­ο­λο­γι­κά ζη­τή­μα­τα μέ ὁ­μά­δα προ­σώ­πων ἐ­πει­δή τά πρό­σω­πα αὐ­τά ζή­τη­σαν τήν θε­ο­λο­γι­κή ἄ­πο­ψή του καί δέν εἶ­χε τήν πρω­το­βου­λί­α καί τήν πρό­θε­ση νά προ­σελ­κύ­σει νέ­ους πι­στούς, ἤ ὅ­ταν συ­ζη­τᾶ ἀτο­μι­κῶς μέ πρό­σω­πο πού δέν εἶ­ναι μέ­λος τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας (π.χ. ἄ­θε­ος) ἀ­κό­μα καί ἐ­άν προ­σπα­θεῖ νά δι­α­δώ­σει τήν ὀρ­θό­δο­ξη χρι­στι­α­νι­κή δι­δα­σκα­λί­α ἤ νά τόν ἐν­τά­ξει στήν Ὀρ­θό­δο­ξη Ἐκ­κλη­σί­α (ἐ­άν ὅμως πα­ρα­δώ­σει ἐ­νη­με­ρω­τι­κό ὑ­λι­κό π.χ. βι­βλί­ο, τό ὑ­λι­κό αὐ­τό πρέ­πει νά ἀ­να­φέ­ρει ἀ­πό ποι­ά θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα προ­έρ­χε­ται).

Συν­τρέ­χει ὅ­μως ἡ ἐν λόγῳ ὑ­πο­χρέ­ω­ση δη­λώ­σε­ως θρη­σκευ­τι­κῆς ταυ­τό­τη­τας σέ βι­βλί­α πού δι­α­νέ­μον­ται ἤ σέ ἐκ­πομ­πές ἤ κεί­με­να θρη­σκευ­τι­κῆς δι­δα­σκα­λί­ας πού με­τα­δί­δον­ται ἤ ἀ­ναρ­τῶν­ται ἤ σέ φυλ­λά­δι­α πού δι­α­νέ­μον­ται σέ κα­τοι­κί­ες μέ γε­νι­κούς τί­τλους (π.χ. «ἐλᾶτε νά σᾶς μι­λή­σου­με γι­ά τόν Χρι­στό») καί στοι­χεῖ­α ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας χω­ρίς νά δη­λώ­νουν σα­φῶς πρός τό κοι­νό, τούς ἀ­να­γνῶ­στες ἤ πα­ρα­λῆ­πτες αὐ­τοῦ του ὑ­λι­κοῦ, ἀ­πό ποιά θρη­σκευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα προ­έρ­χονται καί ἑ­πο­μέ­νως ποι­ά θρη­σκευ­τι­κή δι­δα­σκα­λί­α προ­ω­θοῦν.

Πρα­κτι­κῶς οἱ ἀ­νω­τέ­ρω ὅροι ἐπικοινωνίας δέν ση­μαί­νουν ἐ­πι­βο­λή νέ­ων ὑπο­χρε­ώ­σε­ων γι­ά τήν Ὀρ­θό­δο­ξη Ἐκ­κλη­σί­α, δι­ό­τι ἀ­πό ἐ­τῶν στίς ἐκ­κλη­σι­α­στι­κές ἱστο­σε­λί­δες, θρη­σκευ­τι­κά βι­βλί­α, πε­ρι­ο­δι­κά, φυλ­λά­δι­α, ἐκ­κλη­σι­α­στι­κούς ρα­δι­ο­φω­νι­κούς σταθ­μούς, ἐκ­πομ­πές, δι­α­δι­κτυ­α­κές ἀ­ναρ­τή­σεις τῶν ἐκ­κλη­σι­α­στι­κῶν νο­μι­κῶν προ­σώ­πων τοῦ ν. 590/1977, τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος, τῆς Ἀ­πο­στο­λι­κῆς Δι­α­κο­νί­ας, τοῦ Δι­ορ­θο­δό­ξου Κέν­τρου τῶν Ἱ­ε­ρῶν Μη­τρο­πό­λε­ων, Ἐ­νο­ρι­ῶν, Μο­νῶν, Ἱ­ε­ρῶν Ἡ­συ­χα­στη­ρί­ων, Ἱ­ε­ρῶν Προ­σκυ­νη­μά­των κ.λπ. μέ σα­φή­νει­α δη­λώ­νε­ται πρός τό κοι­νό ἡ θρη­σκευ­τι­κή ἐ­πω­νυ­μί­α - ταυτότητα τῶν φο­ρέ­ων αὐ­τῶν. Ὁ­μοί­ως καί οἱ ὀρ­θό­δο­ξοι κλη­ρι­κοί δη­λώ­νουν σα­φῶς τήν ἰ­δι­ό­τη­τά τους ὅ­ταν ἀ­ναρ­τοῦν στό δι­α­δί­κτυ­ο ἤ πα­ρου­σι­ά­ζουν σέ ἄλ­λα ἐ­νη­με­ρω­τι­κά μέ­σα ἐκ­πομ­πές μέ σκο­πό τήν δι­ά­δο­ση τῆς ὀρ­θό­δο­ξης χρι­στι­α­νι­κῆς δι­δα­σκα­λί­ας ἤ ἐκ­δί­δουν βι­βλί­α καί ἔν­τυ­πα πού ἔχουν τόν ἀ­νω­τέ­ρω σκο­πό καί δέν ἀ­πο­κρύ­πτουν τήν ἰ­δι­ό­τη­τά τους καί τήν κα­νο­νι­κή ὑ­πα­γω­γή τους. Ἡ κα­λό­πι­στη καί ὀρ­θή αὐ­τή πρα­κτι­κή δέ­ον νά συ­νε­χί­σει νά τη­ρεῖ­ται καί ὡς ἐ­πι­βαλ­λό­με­νη ἐκ τοῦ νό­μου πλέ­ον.

Συμ­πε­ρα­σμα­τι­κῶς, οἱ προαναφερθέντες κα­νό­νες βα­σι­κά ἀ­πο­βλέ­πουν νά κα­τα­στή­σουν δι­α­φα­νῆ καί μή πα­ρα­πλα­νη­τι­κή τήν μή ζη­τη­θεῖ­σα ἐ­πι­κοι­νω­νί­α – πλη­ρο­φό­ρη­ση μέ θρη­σκευ­τι­κό πε­ρι­ε­χό­με­νο πού δι­ε­νερ­γεῖ­ται ἀ­πό τίς θρη­σκευ­τι­κές κοι­νό­τη­τες καί τούς θρη­σκευ­τι­κούς τους λει­τουρ­γούς πρός πρό­σω­πα πού δέν εἶ­ναι μέ­λη τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς τους κοι­νό­τη­τας καί ἐ­φ’ ὅσον αὐ­τή ἡ ἐ­πι­κοι­νω­νί­α – πλη­ρο­φό­ρη­ση ἔ­χει ὡς σκο­πό τήν δι­ά­δο­ση – προ­ώ­θη­ση τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς δι­δα­σκα­λί­ας τους ἤ τήν προ­σέλ­κυ­ση νέ­ων με­λῶν.

Ι­ΙΙ. Σε­βα­σμός ἀρ­νή­σε­ως ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας.

Εἰ­δι­κό­τε­ρα τό δεύ­τε­ρο σκέ­λος τοῦ ἄρ­θρου 26 παρ. 7 τοῦ ν. 5224/2025 τυ­πο­ποι­εῖ τήν ἑ­ξῆς ὑ­πο­χρέ­ω­ση:

Ὅ­λες o­ι θρη­σκευ­τι­κές κοι­νό­τη­τες (καί τά νο­μι­κά πρό­σω­πα τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας) καί οἱ θρη­σκευ­τι­κοί λει­τουρ­γοί τους (καί οἱ ὀρ­θό­δο­ξοι κλη­ρι­κοί) ὑ­πο­χρε­οῦν­ται νά σέ­βον­ται τήν ἄρ­νη­ση ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας τῶν πα­ρα­λη­πτῶν τοῦ θρη­σκευ­τι­κοῦ ὑ­λι­κοῦ καί πε­ρι­ε­χο­μέ­νου τῶν πα­ρα­πά­νω πε­ρι­πτώ­σε­ων (βλ. ὡς ἄ­νω κεφ. ΙΙ) καί νά μήν ἐ­πα­να­λαμ­βά­νουν τήν ἐ­πι­κοι­νω­νία μέ τά πρό­σω­πα αὐ­τά γι­ά τούς σκο­πούς τῶν ἀ­νω­τέ­ρων πε­ρι­πτώ­σε­ων, δη­λα­δή τῆς δι­α­δό­σε­ως τῆς θρη­σκευ­τι­κῆς δι­δα­σκα­λί­ας τους ἤ τήν προ­σελ­κύ­σε­ως νέ­ων με­λῶν.

Ἡ πα­ρά­βα­ση τῶν ἀ­νω­τέ­ρω δι­α­τά­ξε­ων δέν ἀ­πο­τε­λεῖ ποι­νι­κό ἀ­δί­κη­μα, ἀλ­λά δι­οι­κη­τι­κή πα­ρά­βα­ση πού ἔ­χει ὡς συ­νέ­πει­α τήν ἐ­πι­βο­λή χρη­μα­τι­κοῦ προ­στί­μου ἀ­πό τό ἁρ­μό­δι­ο ὄρ­γα­νο, κα­τά τήν δι­α­δι­κα­σί­α καί ὑ­πό τούς ὅ­ρους καί τό ὕ­ψος πού θά κα­θο­ρι­σθεῖ ἀ­πό Κοι­νή Ὑ­πουρ­γι­κή Ἀ­πό­φα­ση, ἡ ὁποία θά ἐκ­δο­θεῖ μέ βά­ση τήν νο­μο­θε­τι­κή ἐ­ξου­σι­ο­δό­τη­ση τοῦ ἄρ­θρου 62 παρ. 2 τοῦ ν. 5224/2025.

Κα­τα­λη­κτι­κῶς, δι­ευ­κρι­νί­ζε­ται ὅ­τι τά ἐκ­κλη­σι­α­στι­κά νο­μι­κά πρό­σω­πα τοῦ ἄρ­θρου 1 παρ. 4 τοῦ ν. 590/1977 καί οἱ ὀρ­θό­δο­ξοι κλη­ρι­κοί εἶ­ναι ὑπεύ­θυ­νοι γι­ά τήν τή­ρη­ση τῶν ἐν λόγῳ ὑ­πο­χρε­ώ­σε­ων τοῦ ἄρ­θρου 26 παρ. 7 τοῦ ν. 5224/2025 ὡς πρός τά δι­κά τους βι­βλί­α, πε­ρι­ο­δι­κά καί λοι­πά ἔν­τυ­πα θρη­σκευ­τι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου, ὡς πρός τίς δι­κές τους ρα­δι­ο­φω­νι­κές, τη­λε­ο­πτι­κές ἤ δι­α­δι­κτυ­α­κές ἐκ­πομ­πές θρη­σκευ­τι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου, ὡς πρός τίς δι­κές τους ἀ­ναρ­τή­σεις δη­μο­σι­εύ­σε­ων καί ὑ­λι­κοῦ θρη­σκευ­τι­κῆς δι­δα­σκα­λί­ας στά δι­κά τους δι­α­δι­κτυ­α­κά μέ­σα δι­κτυ­ώ­σε­ως, ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας καί πλη­ρο­φο­ρή­σε­ως, ὡς πρός τό δι­κό τους ἐ­νη­με­ρω­τι­κό ἤ πλη­ρο­φο­ρι­α­κό ὑ­λι­κό καί ὡς πρός τήν δι­κή τους συλ­λο­γι­κή ἐ­πι­κοι­νω­νί­α μέ μή μέ­λη τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας. Δέν εἶ­ναι σέ κα­μμί­α πε­ρί­πτω­ση ὑ­πεύ­θυ­νοι γι­ά τό ἀν­τί­στοι­χο ὑ­λι­κό ἤ μέ­σα ἤ δρά­σεις ἤ ἐ­πι­κοι­νω­νί­α, πού προ­έρ­χον­ται ἤ δι­ε­νερ­γοῦν­ται ἀ­πό παν­το­ει­δεῖς ἰ­δι­ῶ­τες - φυ­σι­κά πρό­σω­πα, ἑ­νώ­σεις προ­σώ­πων (συλ­λό­γους κ.λπ.) ἤ νο­μι­κά πρό­σω­πα (σω­μα­τεῖ­α, ἱ­δρύ­μα­τα κ.λπ.) πού ἐνερ­γοῦν αὐ­το­βού­λως καί προ­ά­γουν ἱ­ε­ρα­πο­στο­λι­κούς χρι­στι­α­νι­κούς σκο­πούς χω­ρίς νά ἐ­λέγ­χον­ται (ἐ­πο­πτεύ­ον­ται ἤ ἀ­νή­κουν) στά νο­μι­κά πρό­σω­πα τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος, τά ὁ­ποῖ­α ἀ­πα­ριθ­μοῦν­ται στό ἄρ­θρο 1 παρ. 4 τοῦ ν. 590/1977 (ΦΕΚ Α΄ 146) καί χω­ρίς νά ἐ­νερ­γοῦν κα­τ’ ἐν­το­λήν τῶν ἀ­νω­τέ­ρω νο­μι­κῶν προ­σώ­πων τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας. 

Ἐν­το­λῇ καί Ἐ­ξου­σι­ο­δο­τή­σει τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Συ­νό­δου

Ὁ Ἀρ­χι­γραμ­μα­τε­ύς

Ἀρ­χιμ. Ἰ­ω­άν­νης Καραμούζης

Κοινοποίησις:

Διεύθυνσιν Προσωπικοῦ Ἱερᾶς Συνόδου