Πρωτ. 5554
Ἀριθ. Διεκπ. 2579
Ἀθήνησι τῇ 22ᾳ Δεκεμβρίου 2022
ΕΓΚΥΚΛΙΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Πρός
τήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν καί
τίς Ἱερές Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος κατά τήν Συνεδρία Αὐτῆς τῆς 9ης μηνός Δεκεμβρίου ἐ.ἔ., ἐξ ἀφορμῆς ἐρωτημάτων ἐνίων Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτῶν, λαβοῦσα δ’ ὑπ’ ὄψιν τήν ὑπ’ ἀριθ. 40/8.12.2022 Γνωμοδότηση τοῦ Ἐντιμοτάτου κ. Θεοδώρου Παπαγεωργίου, Εἰδικοῦ Νομικοῦ Συμβούλου παρά τῇ Ἱερᾷ Συνόδῳ, ἀποφάσισε νά Σᾶς ἐνημερώσει γιά τά κάτωθι:
Ὁρισμένα Τραπεζικά καταστήματα ἀπαιτοῦν ὡς νόμιμη ὑποχρέωση τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, Ἐνοριῶν καί Ἱερῶν Μονῶν, τά χρηματικά διαθέσιμα τῶν ἐν λόγῳ ἐκκλησιαστικῶν Ν.Π.Δ.Δ. νά παρακατατίθενται καί νά τηροῦνται σέ λογαριασμούς ὄψεως λόγῳ τῆς ἰδιότητάς τους ὡς Ν.Π.Δ.Δ. μέ συνέπεια καί τήν ὕπαρξη προμήθειας γιά τήν τήρηση τοῦ λογαριασμοῦ, ἀσχέτως κινήσεώς του.
Ἄν ἡ συγκεκριμένη Τράπεζα ἐννοεῖ ὅτι τά ἐκκλησιαστικά Ν.Π.Δ.Δ. ὑπάγονται σέ τυχόν διατάξεις τῆς δημοσιονομικῆς νομοθεσίας ἤ σέ Πράξη Διοικητῆ τῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος, πού ἰσχύουν γιά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου καί ἐπιβάλλουν τήν παρακατάθεση τῶν διαθεσίμων τους σέ λογαριασμούς ὄψεως, γεγονός εἶναι ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, οἱ Ἱερές Μητροπόλεις, οἱ Ἐνορίες, οἱ Ἱερές Μονές, ἡ Ἀποστολική Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τό Διορθόδοξο Κέντρο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἔχουν ἐξαιρεθεῖ γενικῶς ἀπό τίς οἰκεῖες διατάξεις τῆς νομοθεσίας λογιστικοῦ δικαίου τῶν Ν.Π.Δ.Δ. ὡς πρός τά χρηματικά τους διαθέσιμα καί ἀντιμετωπίζονται ὡς ἰδιῶτες.
Εἰδικότερα, κατά τό ἄρθρο 57 τοῦ ν. 1591/1986: «Νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου θρησκευτικού και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία εκπληρούν κοινωφελείς, φιλανθρωπικούς και πολιτιστικούς σκοπούς, αυτοχρηματοδοτούμενα, εξαιρούνται της εφαρμογής των διατάξεων του ν.δ. 496/1974 «περί λογιστικού των Ν.Π.Δ.Δ.». Τα ως άνω νομικά πρόσωπα υπόκεινται στον κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 85 του ν. 1892/1990 και του άρθρου 77 του ν. 1943/1991».
Ἐπίσης κατά τό ἄρθρο 38 παρ. 7 τοῦ ν. 3986/2011, πού ἀφορᾶ στά χρηματικά διαθέσιμα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τῶν λοιπῶν ἐκκλησιαστικῶν Ν.Π.Δ.Δ. ἐξαιρέθηκαν ἀπό τήν 1.7.2011 τά χρηματικά διαθέσιμα καί τῶν νομικῶν προσώπων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης καί τῶν Μητροπόλεων τῆς Δωδεκανήσου ἀπό τήν ὑποχρέωση παρακαταθέσεώς τους ἀνά 15ήμερο ἀπό τίς Τράπεζες, ὅπου τηροῦνται στό λεγόμενο «Κοινό Κεφάλαιο ΝΠΔΔ και ασφαλιστικών φορέων» στήν Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος, πού εἶναι λογαριασμός ὄψεως. Ὡστόσο, κατά τό ἄρθρο 38 παρ. 7 τοῦ ν. 3986/2011:
«7. Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου του άρθρου 1 παρ. 4 του ν. 590/1977 (Α΄ 146) και του ν. 4149/1961, Α΄ 41), οι Ιερές Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου (Ρόδου, Κω και Νισύρου, Λέρου, Καλύµνου και Αστυπάλαιας, Καρπάθου και Κάσου και Σύµης) και οι Ενορίες και οι Μονές τους, οι Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές Μονές στην Ελλάδα, καθώς και η Πατριαρχική Εξαρχία Πάτµου δεν υπάγονται στις διατάξεις του α.ν. 1611/1950 (Α΄ 304), του άρθρου 13 του ν. 1902/1990 (Α΄ 138), του άρθρου 14 του ν. 2042/1992 (Α΄ 75), του άρθρου 3 του ν. 2216/1994 (Α΄ 83) και του άρθρου 15 παρ. 11 του ν. 2469/1997 (Α΄ 38)».
Τέλος, κατά τό ἄρθρο 90 παρ. 1 τοῦ ν. 4714/2021 νομοθετήθηκε μία ἑρμηνευτική διάταξη γιά τήν ἐξαίρεση τῶν ἐκκλησιαστικῶν Ν.Π.Δ.Δ. ἀπό τήν νομοθεσία λογιστικοῦ δικαίου τῶν Ν.Π.Δ.Δ., ἡ ὁποία νομοθεσία ἰσχύει μόνο γιά τήν παραγραφή ἀπαιτήσεών τους καί ἀπαιτήσεων τρίτων ἐναντίον τους καί τήν ἐκχώρηση τῶν ἐναντίον τους ἀπαιτήσεων:
« 1. Κατά την αληθή έννοια του άρθρου 57 του ν. 1591/1986 (Α΄ 50): α) στο άρθρο αυτό περιλαμβάνονται τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.) της παρ. 4 του άρθρου 1 του ν. 590/1977 (Α΄ 146) και β) η εξαίρεση των παραπάνω ν.π.δ.δ. από το ν.δ. 496/1974 (Α΄ 204) δεν περιλαμβάνει και την εξαίρεση των κάθε είδους απαιτήσεών τους από το Κεφάλαιο Θ΄ του ν.δ. 496/1974».
Σέ περίπτωση, ὡστόσο, πού ἡ ἐν λόγῳ ὑποχρέωση προκύπτει ἀπό ἄλλες νομοθετικές διατάξεις, πού δέν ἔχουν σχέση μέ τίς παραπάνω, τότε θά πρέπει αὐτές νά ἐπισημανθοῦν ἀπό τήν ἑκάστοτε Τράπεζα, ἡ ὁποία θέτει τό συγκεκριμένο ζήτημα, ὥστε νά ὑπάρξει περαιτέρω γνωμοδότηση ἐπ' αὐτῶν ὑπό τῆς Νομικῆς Ὑπηρεσίας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.
Ἐντολῇ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου
Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος
