ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. 3890
ΑΡΙΘΜ. ΔΙΕΚΠ. 1680
ΑΘΗΝΗΣΙ τῇ 4ῃ Αυγούστου 2014
Πρός
Τήν Ἱεράν Ἀρχιεπισκοπήν Ἀθηνῶν καί
Τάς Ἱεράς Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Τήν Ἀποστολικήν Διακονίαν τῆς Εκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Τό Διορθόδοξον Κέντρον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Τάς ὑπηρεσίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Ἐπανερχόμενοι ἐπί τοῦ θέματος τῆς ὑποχρεώσεως πρός ἀναγγελίαν «κοινωφελῶν περιουσιῶν» (ὁρ. Ἐγκύκλιον Σημείωμα Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὑπ' ἀριθμ. πρωτ. 587/298/7.2.2014 www.ecclesia.gr/Ἐγκύκλιοι), αἵτινες ἔχουν καταλειφθεῖ εἰς ἐκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα ἐκ χαριστικῆς αἰτίας ἐν ζωῇ ἤ αἰτίᾳ θανάτου (δωρεά ἐν ζωῇ ἤ αἰτίᾳ θανάτου, κληρονομία, κληροδοσία, καταπίστευμα κ.λπ.) ἐπαναλαμβάνομεν, κατόπιν καί τοῦ ὑπ' ἀριθμ. πρωτ. Δ.Κ.Π. 0008421/ΕΞ 2014/ 22.7.2014 ἀντιθέτου ἐγγράφου τῆς Διευθύνσεως Κοινωφελῶν Περιουσιῶν τοῦ Ὑπουργείου Οἰκονομικῶν, ὅτι :
α. κατά τό ἄρθρον 29 παρ. 2 ἐδάφ. 6-7 τοῦ Ν. 590/1977 (μετά καί τήν προσθήκην τῶν νέων ἐδαφίων ὑπό τοῦ ἄρθρου 68 παρ. 1 ὑποπαρ. 5.α τοῦ ν. 4235/2014, ΦΕΚ Α΄ 32/11.2.2014) προβλέπεται ὅτι :
2. « ... Ἐκκλησιαστικὸ Ἵδρυμα που συστήθηκε για τή θεραπείᾳ ὁρισμένου σκοποῦ καὶ διαχειρίζεται περιουσία, ἡ ὁποία διατέθηκε ἐν ζωῇ ἤ αἰτίᾳ θανάτου σὲ νομικὸ πρόσωπο τοῦ ἄρθρου 1 παρ. 4 εἰδικὰ γι' αὐτὸν τὸ σκοπό, δεν μεταβάλλει τὸ σκοπὸ του, εἰ μὴ μόνον ὑπὸ τοὺς ὅρους τοῦ ἄρθρου 109 τοῦ Συντάγματος καὶ τῆς κείμενης νομοθεσίας για τὰ κοινωφελῆ ἱδρύματα, ἀναλόγως ἐφαρμοζόμενης στην περίπτωση αὐτὴ στα ἐκκλησιαστικὰ Ἱδρύματα. Οἱ διατάξεις τῆς παρούσας παραγράφου ἐφαρμόζονται ἀναλόγως στα ἐκκλησιαστικὰ Μουσεῖα τῆς παραγράφου 5 τοῦ ἄρθρου 45 καὶ στα Ἱερὰ Προσκυνήματα τῆς παραγράφου 1 τοῦ ἄρθρου 59.»
β. τό ὑπ' ἀριθμ. πρωτ. Δ.Κ.Π. 0008421/ΕΞ/2014/22.7.2014 ἔγγραφον τῆς Διευθύνσεως Κοινωφελῶν Περιουσιῶν τοῦ Ὑπουργείου Οἰκονομικῶν ἀγνοεῖ παντελῶς ὅτι ἔχει τεθεῖ ἐν ἰσχύι ὁ νεώτερος Νόμος 4235/2014 (ΦΕΚ Α΄ 32/11.2.2014), τοῦ ὁποίου τό ἄρθρον 68 παρ. 1 ὑποπαρ. 5 προσέθεσεν διατάξεις εἰς τό ἄρθρον 29 παρ. 2 τοῦ Ν. 590/1977.
γ. λόγῳ τῶν νεωτέρων διατάξεων τοῦ Νόμου 4235/2014, αἱ διατάξεις τῆς κειμένης νομοθεσίας περί τῶν κοινωφελῶν περιουσιῶν (Ν. 4182/2013) ἐφαρμόζονται πλέον ἐπί τῶν κοινωφελῶν περιουσιῶν, τάς ὁποίας διοικοῦν ἐκκλησιαστικά ἱδρύματα, μόνον ἀναλόγως καί ἀποκλειστικῶς εἰς ὅ,τι ἀφορᾷ τήν μεταβολήν τοῦ σκοποῦ, τόν ὁποῖον ὥρισεν ὁ δωρητής ἤ διαθέτης, ἐνῷ βεβαίως ἰσχύει πάντοτε ἐπ' αὐτῶν τῶν περιουσιῶν τό ἄρθρον 109 Συντάγματος περί τοῦ σεβασμοῦ τῆς θελήσεως τοῦ δωρητοῦ/διαθέτου.
δ. ἑπομένως δέν ἀναγγέλλονται εἰς τάς Ἀποκεντρωμένας Διοικήσεις περιουσίαι:
i) αἱ ὁποῖαι ἔχουν καταλειφθεῖ εἰς ἐκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα χαριστικῆς αἰτίας ἐν ζωῇ ἤ αἰτίᾳ θανάτου
ii) διά κατονομαζόμενον κοινωφελῆ σκοπόν, μή ταυτιζόμενον πρός τόν ἐκκλησιαστικόν σκοπόν, τόν ὁποῖον ἐπιδιώκουν –ὁρ. ἄρθρον 50 παρ. 2 τοῦ Ν. 4182/2013, διότι ἐάν ἔχουν καταλειφθεί διά ἐκκλησιαστικόν σκοπόν (π.χ. ἁγιογράφησις Ἱ. Ναοῦ) δέν τίθεται κἄν ζήτημα χαρακτηρισμού των ὡς «κοινωφελῶν περιουσιῶν» ὑπό τήν ἔννοιαν τοῦ Ν. 4182/2013,
iii) ἐάν ἡ οἰκεία Ἱερά Μητρόπολις, Ἐνορία, Ἱερά Μονή κ.λπ. ἔχει ἤδη συστήσει ἤ συστήσῃ «ἐκκλησιαστικόν ἵδρυμα» –εἴτε ὡς νομικόν πρόσωπον ἰδιωτικοῦ δικαίου εἴτε ὡς ἐξηρτημένην ὑπηρεσίαν αὐτοτελοῦς διαχειρίσεως– μέ Κανονισμόν ἐγκεκριμένον ὑπό τῆς Δ.Ι.Σ. καί δημοσιευμένον διά τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως.
Ἵδρυμα δύναται νά συσταθεῖ καί συνολικῶς δι' ἁπάσας τάς κοινωφελείς περιουσίας, αἱ ὁποῖαι ἔχουν καταλειφθεῖ εἰς ἑκάστην Ἱ. Μητρόπολιν, Ἐνορίαν κ.λπ., δέον ὅμως νά μνημονεύηται εἰς τόν οἰκεῖον Κανονισμόν ὅτι ἑκάστη περιουσία διοικεῖται πρός τόν καθωρισμένον ὑπό τοῦ δωρητοῦ/διαθέτου δι’ αὐτήν κοινωφελῆ (μή ἐκκλησιαστικόν) σκοπόν.
ε. συνεπῶς εἰς τό πεδίον ἐφαρμογής του Νόμου 4182/2013 ἐμπίπτουν μόνον αἱ κοινωφελείς περιουσίαι, αἱ ὁποῖαι δέν ὑπάγονται εἰς ἐκκλησιαστικόν ἵδρυμα συνεστημένον κατά τάς διατάξεις τοῦ Ν. 590/1977.
στ. διευκρινίζεται ὅτι ἡ παραπάνω ἐξαίρεσις δυνάμει τοῦ Ν. 4235/2014 ἀπὸ τοῦ Κώδικος Κοινωφελῶν Περιουσιῶν (Ν. 4182/2013) ἀφορᾷ περιουσίας, αἱ ὁποῖαι διετέθησαν ἐν ζωῇ ἤ αἰτίᾳ θανάτου ὑπὲρ ἐκκλησιαστικῶν νομικῶν προσώπων ὑπὸ τὸν ὅρον ἰκανοποιήσεως ὡρισμένου κοινωφελοῦς σκοποῦ, καὶ ὄχι κληροδοτήματα, τὰ ὁποῖα δέν κατελείφθησαν εἰς ἐκκλησιαστικὰ νομικὰ πρόσωπα, ἀλλὰ ἁπλῶς ὁ ἐπιχώριος Μητροπολίτης προεδρεύει τῆς Διαχειριστικῆς/Διοικούσης Ἐπιτροπῆς αὐτῶν, ἐπειδὴ οὕτως ὁρίζεται κατὰ τοὺς ὅρους τῆς δωρεᾶς ἤ διαθήκης.
ζ. συνεπῶς, τὰ ἐκκλησιαστικὰ νομικὰ πρόσωπα, ὑπὲρ τῶν ὁποίων ἔχουν διατεθεῖ περιουσίαι ὑπὸ τὸν ὅρον θεραπείας κοινωφελοῦς (μή ἐκκλησιαστικοῦ) σκοποῦ, δύνανται :
i) νά συστήσουν κατὰ τὸ ἄρθρον 29 παρ. 2 τοῦ ν. 590/1977 ἐκκλησιαστικὸν Ἵδρυμα (εἴτε ὡς αὐτοτελὲς ἐκκλ. Ἵδρυμα, νομικὸν πρόσωπον, εἴτε ὡς μὴ αὐτοτελὲς ἐκκλ. Ἵδρυμα, ἀποκεντρωμένην ὑπηρεσίαν αὐτοτελοῦς διαχειρίσεως),
ii) ἤ νά ἐντάξουν τάς ἀνωτέρω περιουσίας εἰς ἤδη ὑφιστάμενον ἐκκλησιαστικόν Ἵδρυμα ὡς ὁμάδα περιουσίας αὐτοτελοῦς διαχειρίσεως (μὲ τροποποίησιν τοῦ Κανονισμοῦ των), τό ὁποῖον θὰ διαχειρίζηται τὴν ἐν λόγῳ περιουσίαν ὡς αὐτοτελῆ ὁμάδα, σεβόμενον τοὺς ὅρους καὶ τοὺς σκοπούς, τοὺς ὁποίους ἔταξεν ὁ δωρητὴς ἤ διαθέτης τῆς περιουσίας.
Εἰς ἀμφοτέρας τάς ανωτέερω περιπτώσεις αἱ ἐν λόγῳ περιουσίαι ἑξαιροῦνται τῶν διατάξεων τοῦ Κώδικος Κοινωφελῶν Περιουσιῶν (Ν. 4182/2013) καί ἐφαρμόζονται ἀναλόγως μόνον αἱ διατάξεις τοῦ ἐν λόγῳ Νόμου διὰ τὴν ἀλλαγὴν τοῦ σκοποῦ τῶν καὶ τὸ ἄρθρον 109 Συντάγματος.
Περαιτέρω, τὰ ἐν λόγῳ ἐκκλησιαστικὰ Ἱδρύματα, τὰ ὁποῖα διαχειρίζονται κοινωφελεῖς περιουσίας, ἀκόμα καὶ ἐὰν ἔχουν ἀποστείλει ἀναγγελίας περιουσιῶν πρὸς τάς Διευθύνσεις Κοινωφελῶν Περιουσιῶν τῶν Ἀποκεντρωμένων Διοικήσεων κατ' ἐφαρμογὴν τοῦ Ν. 4182/2013, μετὰ τὴν 11.2.2014 (ἡμερομηνίαν ἐνάρξεως ἰσχύος τοῦ Ν. 4235/2014) δέν ὑπάγονται εἰς τάς διατάξεις τοῦ Ν. 4182/2013.
Ἐπιπλέον, καὶ ὅσαι κοινωφελεῖς περιουσίαι δέν ἔχουν ἐνταχθεῖ εἰς ἐκκλησιαστικὰ Ἱδρύματα, ἀλλὰ ἐνταχθοῦν μετὰ τὴν 11.2.2014 εἰς ἐκκλησιαστικὰ Ἱδρύματα κατὰ τοὺς ὅρους τοῦ ἄρθρου 29 παρ. 2 τοῦ Ν. 590/1977 ὁμοίως ἑξαιροῦνται τῶν διατάξεων τοῦ Ν. 4182/2013.
