(Για να διαβάσετε το κείμενο σε μορφή PDF, επιλέξτε εδώ)
Πρωτ. 5632
Ἀριθ. Διεκπ. 2351
Ἀθήνησι τῇ 18ῃ Δεκεμβρίου 2020
ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Πρός
τήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν
τίς Ἱερές Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
τήν Ἐκκλησιαστική Κεντρική Ὑπηρεσία Οἰκονομικῶν
τήν Ὑπηρεσία Δομήσεως τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
τό Διορθόδοξο Κέντρο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
τήν Ἀποστολική Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
τίς Ἱερές Συνοδικές Μονές
Διά τοῦ νέου νόμου 4759/2020 (ΦΕΚ Α΄ 245/09.12.2020) ἀντικαταστάθηκε ἀφ’ ἑνός τό ὑφιστάμενο ἄρθρο 114 τοῦ νόμου 4495/ 2017 (Α΄ 167), τό ὁποῖο ἀπαριθμεῖ τίς μή νόμιμες κατασκευές ἤ ἀλλαγές χρήσεως ἀκινήτων, οἱ ὁποῖες δύνανται νά τακτοποιηθοῦν ἄνευ παραβόλου καί προστίμου, μεταξύ τῶν ὁποίων καί οἱ ἐκκλησιαστικές κατασκευές, καί ἀφ’ ἑτέρου τροποποιεῖται ἡ ἀρτιότητα γηπέδου ἐκτός σχεδίου πόλεως ἤ οἰκισμοῦ προκειμένης τῆς ἀνεγέρσεως ἰδιωτικῶν Ἱερῶν Ναῶν, ἐνῶ δέν μεταβάλλεται καί ἐπαναλαμβάνεται ὡς ἔχει ἡ ἀρτιότητα γιά ἐκτός σχεδίου Ἱερούς Ναούς, οἱ ὁποῖοι ἀνήκουν σέ ἐκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα δημοσίου ἤ ἰδιωτικοῦ δικαίου.
Α. Προγενέστερες τῆς 28.7.2011 κατασκευές ἤ ἀλλαγές χρήσεως, οἱ ὁποῖες τακτοποιοῦνται χωρίς παράβολο καί πρόστιμο
Εἰδικότερα, τό ἄρθρο 84 τοῦ νόμου 4759/2020 ἀντικαθιστᾶ τό ἄρθρο 114 τοῦ νόμου 4495/2017, τό ὁποῖο πλέον ὁρίζει ὅτι:
«1. Στις διατάξεις του παρόντος άρθρου, κατά παρέκκλιση όσων ορίζονται στο άρθρο 89, υπάγονται οι αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης σε κτίρια και εγκαταστάσεις: […] δ) που ανήκουν σε Ν.Π.Δ.Δ. ή νομικά πρόσωπα του άρθρου 13 του ν. 4301/2014 (Α΄ 223) ή σε θρησκευτικά νομικά πρόσωπα της εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών ή σε ομόδοξους θρησκευτικούς οργανισμούς της αλλοδαπής, στους οποίους υπάγονται τα ανωτέρω εκκλησιαστικά και θρησκευτικά νομικά πρόσωπα, ή νομικά πρόσωπα του άρθρου 4 του ν. 3647/2008 (A΄ 37) και χρησιμοποιούνται, τα κτίρια και οι βοηθητικοί, συμπληρωματικοί και υποστηρικτικοί τους χώροι, ως οργανωμένα και ενιαία σύνολα, για την εξυπηρέτηση των λατρευτικών και θρησκευτικών σκοπών των γνωστών θρησκειών και δογμάτων. Η παρούσα περίπτωση εφαρμόζεται και για τους αντίστοιχους χώρους των Ν.Π.Ι.Δ. της Εκκλησίας της Ελλάδος, της Εκκλησίας της Κρήτης, των Ιερών Μητροπόλεων Δωδεκανήσου και της Πατριαρχικής Εξαρχίας της Πάτμου».
Ἡ ἀνωτέρω διάταξη ἐπιτρέπει τήν τακτοποίηση μή νομίμων κατασκευῶν καί ἀλλαγῶν χρήσεως, οἱ ὁποῖες εἶναι προγενέστερες τῆς 28.7.2011, ἄνευ παραβόλου καί προστίμου (ἄρθρο 102 παρ. 1 ν. 4495/2017) τόσο γιά τά ἐκκλησιαστικά ν.π.δ.δ. (Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, Ἱερές Μητροπόλεις, Ἱερές Μονές, Ἐνορίες, Ἀποστολική Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Διορθόδοξο Κέντρο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος), ὅσο καί γιά τά ἐκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα ἰδιωτικοῦ δικαίου (Ἱερά Ἡσυχαστήρια, Ἱερά Προσκυνήματα, ἐκκλησιαστικά ἱδρύματα, ἐκκλησιαστικά μουσεῖα).
Ἐπιπλέον, ἡ δωρεάν τακτοποίηση γίνεται κατ' ἐξαίρεση τοῦ ἄρθρου 89 τοῦ νόμου 4495/2017, δηλαδή ἀκόμα καί ἐάν πρόκειται γιά ἀκίνητα σέ ἐγκεκριμένο κοινόχρηστο χῶρο τῆς πόλης ἤ τοῦ οἰκισμοῦ, σέ παραχωρημένους σέ δημόσια κοινή χρήση χώρους οἰκοπέδου (χῶροι πού ἔχουν ἀποδοθεῖ ἀνταποδοτικά σέ δημόσια χρήση μέ συμβολαιογραφική πράξη, χωρίς νά χάνονται τά ἰδιοκτησιακά δικαιώματα τῶν παραχωρητῶν), ἐντός παρόδιας στοᾶς, ἡ ὁποία ὑφίστατο κατά τόν χρόνο ἐκτελέσεως τῆς κατασκευῆς, παρά τό ὅριο τῶν διεθνῶν, ἐθνικῶν, ἐπαρχιακῶν ἤ δημοτικῶν ἤ κοινοτικῶν ὁδῶν, ἐντός ζώνης διαστάσεως ποσοστοῦ πενήντα τοῖς ἑκατό (50%) τῶν ὁριζομένων ἀπό τήν νομοθεσία περί μέτρων γιά τήν ἀσφάλεια τῆς ὑπεραστικῆς συγκοινωνίας, τά ὁποῖα ἴσχυαν κατά τήν ἐκτέλεση ἤ ἐγκατάστασή τους σέ δημόσιο κτῆμα, σέ δάσος, σέ δασική ἤ ἀναδασωτέα ἔκταση, στόν αἰγιαλό καί στόν παλαιό αἰγιαλό, σέ ζώνη παραλίας, σέ ἀρχαιολογικό χῶρο Ζώνης Α΄, σέ ἀρχαιολογικό χῶρο ἐκτός Ζώνης Α΄, ἐκτός ἄν δέν ἀπαγορευόταν ἡ ἐκτέλεση οἰκοδομικῶν ἐργασιῶν κατά τόν χρόνο ἐκτελέσεως τῆς αὐθαίρετης κατασκευῆς ἤ ἐγκαταστάσεως τῆς αὐθαίρετης χρήσης, σέ ἱστορικό τόπο, ἱστορικό διατηρητέο οἰκισμό καί περιοχή ἰδιαιτέρου φυσικοῦ κάλλους, σέ παραδοσιακό οἰκισμό ἤ παραδοσιακό τμῆμα πόλης, σέ ρέμα, κρίσιμη παράκτια ζώνη ἤ προστατευομένη περιοχή τοῦ ἄρθρου 19 τοῦ ν. 1650/1986 (Α΄ 160), σέ κηρυγμένο διατηρητέο κτίριο ἤ σέ κτίριο τό ὁποῖο εἶναι μνημεῖο κατά τίς διατάξεις τοῦ ν. 3028/ 2002 (Α΄ 153), σέ κηρυγμένο διατηρητέο κτίριο ἤ σέ κτίριο τό ὁποῖο εἶναι ἀρχαῖο μνημεῖο ἤ κηρυγμένο νεότερο μνημεῖο κατά τίς διατάξεις τοῦ ν. 3028/2000 (Α΄ 153), σέ χαρακτηρισμένο ἐπικινδύνως ἑτοιμόρροπο κτίριο, σύμφωνα μέ τίς διατάξεις τοῦ π.δ. 13/22.4.1929 «Περί ἐπικινδύνων οἰκοδομῶν (Α΄ 153), ὅπως ἰσχύει, σέ ἐκτός σχεδίου πόλεως ἤ ἐκτός ὁρίων οἰκισμοῦ, ἐντός ἀποστάσεως μικρότερης ἤ ἴσης τῶν εἴκοσι πέντε (25) μέτρων, ἐφ' ὅσον πρόκειται γιά γραμμή μεταφορᾶς ὑψηλῆς τάσεως 400 KV, ἤ ἀποστάσεως μικρότερης ἤ ἴσης τῶν εἴκοσι (20) μέτρων γιά γραμμή μεταφορᾶς ὑψηλῆς τάσεως 66 ἤ 150 KV ἑκατέρωθεν τοῦ ἄξονα διελεύσεως καί καθ' ὅλο τό μῆκος της, σέ περιοχές οἱ ὁποῖες ὑπόκεινται σέ περιορισμούς γιά τήν προστασία ἐναέριας κυκλοφορίας.
Β. Ἀρτιότητα ἀκινήτων ἐκτός σχεδίου πόλεως ἤ οἰκισμοῦ γιά τήν ἀνέγερση Ναῶν
Τό ἄρθρο 148 τοῦ ν. 4759/2020, ἀντικαθιστώντας τό ἄρθρο 12 τοῦ ἀπό 6.10.1978 π.δ. (Δ΄ 538), μεταρρυθμίζει καί αὐστηροποιεῖ τήν ἀρτιότητα ἀκινήτου σέ περιοχή ἐκτός σχεδίου πόλεως ἤ οἰκισμοῦ ἤ ὁρίων οἰκισμοῦ ὑφισταμένου πρό τοῦ 1923 προκειμένης τῆς ἀνεγέρσεως ἰδιωτικοῦ Ναοῦ φυσικοῦ ἤ νομικοῦ προσώπου (4 στρέμματα μέ συντελεστή καλύψεως 0,18), ἐνῶ δέν μεταβάλλει τήν ἀρτιότητα γιά τήν ἀνέγερση Ναῶν σέ ἐκτός σχεδίου ἤ οἰκισμῶν ἀκίνητα (500 τ.μ. μέ συντελεστή καλύψεως 0,20), τά ὁποῖα ἀνήκουν σέ ἐκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ἤ ἰδιωτικοῦ δικαίου. Τό νέο ἄρθρο 12 τοῦ ἀπό 6.10.1978 π.δ. (Δ΄ 538) ὁρίζει πλέον ὅτι:
«Επιτρέπεται η ανέγερση Ιερών Ναών και ναϋδρίων επί γηπέδων επιφάνειας:
α) τουλάχιστον τεσσάρων χιλιάδων (4000) τ.μ., εάν ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα ή μη εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα και εφόσον δεν καταλαμβάνουν επιφάνεια μεγαλύτερη του 0,18 της επιφάνειας του γηπέδου,
β) τουλάχιστον πεντακοσίων (500) τ.μ., εάν ανήκουν σε εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου και εφόσον δεν καταλαμβάνουν επιφάνεια μεγαλύτερη του 0,20 της επιφάνειας του γηπέδου. Οι αποστάσεις του κτιρίου από τα όρια του γηπέδου ορίζονται σε τουλάχιστον πέντε (5) μ. Ειδικά οι ναοί ή τα ναΰδρια που ανεγείρονται από φυσικά πρόσωπα ή μη εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα δεν καταλαμβάνουν επιφάνεια μεγαλύτερη των σαράντα (40) τ.μ., συμπεριλαμβανόμενων και των κάθε είδους βοηθητικών χώρων, οι οποίοι δεν υπερβαίνουν συνολικά τα δέκα (10) τ.μ. και δεν έχουν ύψος μεγαλύτερο των τριών (3) μ. Σε κάθε περίπτωση τηρείται η κείμενη πολεοδομική και περιβαλλοντική νομοθεσία».
Ἐντολῇ καί Ἐξουσιοδοτήσει τῆς Ἱερᾶς Συνόδου
Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος
