27 Αυγούστου 2003
Παναγιώτατε καί Θειότατε Ἀρχιεπίσκοπε Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης καί Οἰκουμενικέ Πατριάρχα, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ λίαν ἀγαπητέ καί περιπόθητε ἀδελφέ καί συλλειτουργέ τῆς ἡμῶν Μετριότητος, κύριε Β α ρ θ ο λ ο μ α ῖ ε, τήν Ὑμετέραν Θειοτάτην Παναγιότητα ἐν Κυρίῳ κατασπαζόμενοι ὑπερήδιστα προσαγορεύομεν.
Ἀναγνόντες μετ' ἐπιστασίας καί φιλαδέλφου διαθέσεως ἐν τῇ Συνεδρίᾳ τῆς περί ἡμᾶς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τῆς 27ης Αὐγούστου 2003 τό ὑπ' ἀριθμόν πρωτοκόλλου 720 ἀπό τῆς 28ης Ἰουλίου 2003 Τίμιον Γράμμα τῆς Ὑμετέρας Γεραρᾶς Παναγιότητος καί ἐπί τήν ἀπάντησιν ἥκοντες, ἔγνωμεν ἐπιστεῖλαι Ὑμῖν τό ἀνά χεῖρας Συνοδικόν Γράμμα, ἵνα :
α. Κατ' ἀρχάς εὐχαριστήσωμεν διά τάς ἀναπεμφθείσας τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, τῷ Κυρίῳ τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου, εὐχάς τῆς τε Ὑμετέρας ἀγαπητῆς Παναγιότητος καί τῶν πεφιλημένων ἐν Χριστῷ Ἀδελφῶν Ἱεραρχῶν τοῦ καθ' Ὑμᾶς Πατριαρχικοῦ Θρόνου ὑπέρ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τοῦ ἄρτι μεταστάντος εἰς Κύριον μακαριστοῦ Ἀδελφοῦ ἡμῶν, ἀειμνήστου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κυροῦ Παντελεήμονος.
Κύριος ὁ Θεός ἡμῶν ὁ διδούς ζωήν πάσῃ σαρκί δῴη καί τῇ Ὑμετέρᾳ Παναγιότητι "ζωήν καί περισσόν" (πρβλ. Ἰωάν. ι´ 10), ἵνα ἐργάζησθε ἐρρωμένως τά πρός δόξαν Θεοῦ καί οἰκοδομήν τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ ἀποβλέποντα ἔργα τῆς εὐκλεοῦς Πατριαρχείας Ὑμῶν.
β. Ἐν συνεχείᾳ δέ θέσωμεν ἀναλυτικῶς ὑπ' ὄψιν Ὑμῶν καί τῶν περί Ὑμᾶς Ἁγίων Ἀδελφῶν τάς τεκμηριωμένας ἀπόψεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐπί τοῦ βασικοῦ αἰτήματος Ὑμῶν, τῆς ἀποστολῆς δηλονότι τοῦ Καταλόγου τῶν πρός Ἀρχιερατείαν Ἐκλογίμων πρός ἔγκρισιν ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, προκειμένης τῆς ἐκλογῆς Μητροπολίτου εἰς πλήρωσιν τῆς κενωθείσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης.
1. Τῷ ὄντι ὁ Ε´ ὅρος τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως τῆς 4ης Σεπτεμβρίου 1928 "Περί διοικήσεως τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῶν Νέων Χωρῶν", ἀναφέρει ὅτι : "Οἱ τῶν ἐν Ἑλλάδι Ἐπαρχιῶν τοῦ Πατριαρχικοῦ Θρόνου Ἀρχιερεῖς ἐκλέγονται ἐφεξῆς καί ἀποκαθίστανται εἰς τάς οἰκείας ἕδρας καθ' ὅν τρόπον καί σύστημα οἱ τῆς Ὀρθοδόξου Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐπί τῇ βάσει καταλόγου ἐκλεξίμων, συντεταγμένου ὑπό τῆς ἐν Ἀθήναις Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί ἐγκεκριμένου ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, δικαιουμένου καί τούτου ὑποδεικνύειν ὑποψηφίους, ἀπαγορευομένων τῶν Ἀρχιερατικῶν μεταθέσεων ἀπό Ἐπαρχίας εἰς Ἐπαρχίαν".
2. Ὅμως διά τοῦ ὑπ' ἀριθμόν πρωτοκόλλου 3947 ἀπό 20ῆς Νοεμβρίου 1928 Γράμματος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ἡμῶν, ἤτοι μόλις δύο μῆνας ἀφ' ὅτου ἡ Πατριαρχική αὕτη Πρᾶξις ὑπεγράφη, ὁ ἀείμνηστος Προκάτοχος ἡμῶν κυρός Χρυσόστομος (ὁ Παπαδόπουλος) ἀφ' οὗ ἀνεκοίνου τῷ μακαριστῷ Οἰκουμενικῷ Πατριάρχῃ κυρῷ Βασιλείῳ τήν συγκρότησιν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας ἡμῶν καθ' ὅν τρόπον προὔβλεπεν ἡ ὡς ἄνω Πατριαρχική καί Συνοδική Πρᾶξις, ἥν ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν ἀπεδέξατο "ἐν τῷ συνόλῳ αὐτῆς, ἅτε συνάδοντι τῷ σχετικῷ πρός τήν ἐπελθοῦσαν διοικητικήν ἀφομοίωσιν τῶν Μητροπόλεων τῶν Νέων Χωρῶν πρός τήν Αὐτοκέφαλον Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος, νόμῳ", παρακατιών ἐπεσήμαινε τά ἑξῆς :
"Ἀλλ' εἰσί καί τινα σημεῖα τῆς Πράξεως εἴτε νέον τι παρεισάγοντα εἴτε καί ἀντιβαίνοντα πρός τόν εἰρημένον νόμον, τούτων δέ μόνον τά κανονικῶς εὐοδούμενα δυνάμεθα ἵν' ἀποδεχθῶμεν ὑπόχρεοι ὄντες τηρεῖν καί τόν νόμον".
Ἐκ τῆς ἀναφορᾶς ταύτης καθίσταται σαφές, ὅτι ἡ Πατριαρχική καί Συνοδική Πρᾶξις εἰσήγαγε νέα τινα ἀντιβαίνοντα πρός τόν Νόμον τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, ἤτοι τόν ὑπ' ἀριθμόν 3615/11 Ἰουλίου 1928 δημοσιευθέντα πρό τῆς ἐκδόσεως τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως τῆς 4ης Σεπεμβρίου τοῦ ἔτους 1928, ἅτινα ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν δέν ἠδύνατο ἵν' ἀποδεχθῇ, ἐπειδή εἴτε ἀντέβαινον πρός τούς ἰσχύοντας Νόμους τῆς Πολιτείας εἴτε ἦσαν καινοφανῆ καί τινα ἀμφιβαλλόμενα.
Ἐφ' ᾧ καί πρός ἐναρμόνισιν τῆς Πράξεως ταύτης πρός τόν ἰσχύοντα τότε Νόμον, ἔγραφεν ἐν τῷ ἀνωτέρῳ Γράμματι, εἰσηγητικῶς καί διορθωτικῶς, καί τά ἑπόμενα τά ἀφορῶντα εἰς τόν Κατάλογον :
"Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης δύναται ὑποδεικνύειν τῷ Ἀρχιεπισκόπῳ Ἀθηνῶν ἐκλογίμους καί ὑποψηφίους δι' Ἀρχιερωσύνην, κεκτημένους τά ὑπό τοῦ Νόμου ὁριζόμενα προσόντα, ἀλλ' ἡ ἔγκρισις τοῦ Καταλόγου ἐκλογίμων ὑπό τοῦ Πατριάρχου δυναμένη ἐπιτρέπειν καί ἀλλοιώσεις αὐτοῦ μή ἀναγραφομένη ἄλλως τε ἐν τῷ νόμῳ καί μή οὖσα ὑποχρεωτική διά τούς μέλλοντας ψηφίζειν σκόπιμον ἐκρίθη ἵν' ἀποφευχθῇ".
Ἀπαντῶν τῷ ἀνωτέρῳ Συνοδικῷ Γράμματι ὁ Προκάτοχος Ὑμῶν κυρός Βασίλειος διά τοῦ ὑπ' ἀριθμόν πρωτοκόλλου 212 ἀπό 9ης Φεβρουαρίου 1929 Πατριαρχικοῦ Γράμματος πρός τόν ἀείμνηστον Προκάτοχον ἡμῶν κυρόν Χρυσόστομον διελάμβανεν ὅτι "κρίναντες ἀναγκαῖον καί εἰσαγαγόντες ἐν τῇ Πατριαρχικῇ καί Συνοδικῇ Πράξει τάς περί ὧν ὁ λόγος ἰδιαιτέρας διατάξεις, ἤτοι α´)... β´)... γ´)... δ´)... ε´) ὅπως ὁ Κατάλογος τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλεξίμων διά τάς Ἐπαρχίας τοῦ Θρόνου ἐγκρίνηται καί ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὡς καί τούτου ὄντος ἐνδείξεως τῶν κανονικῶν δικαιωμάτων τοῦ θρόνου, οὐ θίγοντος δέ ἐν τῇ οὐσίᾳ τήν θέσιν τῆς ἐπιτροπικῶς ἀναλαβούσης τήν διοίκησιν ἀδελφῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τῆς μή ρητῆς ἀναγραφῆς ἐν τῷ νόμῳ τῆς τοιαύτης ἐγκρίσεως οὐδαμῶς ἐμφαινούσης κώλυμα ἤ ἀντίρρησιν. Παρατηρητέον δ' ἐνταῦθα καί τοῦτο, ὅτι αἱ τυχόν ἐπιφερόμεναι ἑκάστοτε ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀλλοιώσεις ἐν τῷ σχετικῷ καταλόγῳ προϋποτίθεται ὅτι πάντως ἔσονται σύμφωνοι πρός τούς Νόμους τοῦ Κράτους, μέλλουσι δέ ὑπαγορεύεσθαι ἀφεύκτως ἐκ λόγων κανονικῶν, οὕς ἐξ ἴσου πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ὑποχρεοῦται λαμβάνειν ὑπ' ὄψιν καί ἡ Ἁγιωτάτη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἐν τῇ καταστρώσει τοῦ καταλόγου τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλεξίμων ...".
Ἀπεφαίνετο δ' ὅτι "διά τούς λόγους τούτους ἐμμένομεν καί νῦν εἰς τήν τήρησιν καί τῶν διατάξεων τούτων".
Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον κατά ταῦτα ἐπέμεινε, κατά τήν φάσιν ταύτην, εἰς τήν τήρησιν τῆς διατάξεως τοῦ Ε´ ὅρου τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως δηλοῦν, ὅτι ἡ ἄσκησις τοῦ δικαιώματος Αὐτοῦ πρός ἔγκρισιν τοῦ Καταλόγου διεξαχθήσεται συμφώνως πρός τούς Νόμους τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους.
3. Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας ἡμῶν ἐπανῆλθε διά τοῦ ὑπ' ἀριθμόν πρωτοκόλλου 1085 καί διεκπεραιώσεως 565 ἀπό 28ης Μαΐου 1929 Γράμματος Αὐτῆς παρατηροῦσα ἐπί τοῦ θέματος τῆς ἀποστολῆς τοῦ Καταλόγου ὅτι : "... ε) Καί περί τοῦ Καταλόγου τῶν ἐκλεξίμων εἰς ἀρχιερατείαν ἱκανῶς διελάβομεν ἐν τῷ εἰρημένῳ ἀπό κ´ Νοεμβρίου γράμματι καί αὖθις δέ δηλοῦμεν, ὅτι δικαίωμα ἀναφαίρετον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἔσται τό εἰσηγεῖσθαι διά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν τήν ἐν τῷ καταλόγῳ ἀναγραφήν ὀνομάτων ἐκλογίμων Κληρικῶν ἤ καί τήν διαγραφήν ἑτέρων, λαμβάνειν δέ γνῶσιν τοῦ ἑκάστοτε καταρτιζομένου Καταλόγου. Τοῦτο δέ γενήσεται μετά πολλά ἔτη, μετά τήν ἐξάντλησιν, δηλονότι, τῶν σχολαζόντων Ἀρχιερέων, τῶν κατεχόντων προσωρινάς ἕδρας καί τῶν Βοηθῶν Ἐπισκόπων. Ἀλλά τό ζητούμενον, ὅπως ὁ Κατάλογος ἐγκρίνηται ὑπό τοῦ Πατριαρχείου καί ὅπως τοῦτο ἔχῃ τό δικαίωμα ἀλλοιώσεως καί μεταβολῆς αὐτοῦ, προσθήκης ἤ διαγραφῆς ὀνομάτων διά κανονικούς λόγους, ἀναμφιβόλως δύναται προκαλεῖν σοβαράς προστριβάς καί ἀνωμαλίας μεταξύ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν.
Τό Πατριαρχεῖον ἐξεχώρησε τῇ Ἱερᾷ Συνόδῳ τό δικαίωμα τοῦ πληροῦν διά Κανονικῆς ἐκλογῆς τάς ἑκάστοτε κενουμένας Ἀρχιερατικάς ἕδρας, ἐλπίζομεν δέ, Θεοῦ εὐδοκοῦντος, ὅτι ἡ ἄσκησις τοῦ δικαιώματος τούτου νόμῳ ἀνατεθήσεται τῇ ὅλῃ Ἱεραρχίᾳ τῆς ἐν Ἑλλάδι Ἐκκλησίας, τί δέ συμβήσηται εἴ ποτε τό μέν Πατριαρχεῖον διαγράψῃ ὄνομά τι ἐκ τοῦ Καταλόγου ἡ δέ Ἱερά Σύνοδος καί ἡ Ἱεραρχία θεωρῇ αὐτό ἄξιον πρός ἐκλογήν; Ὅθεν σκόπιμον καί κανονικόν ὑπολαμβάνομεν, ὅπως τό μέν Πατριαρχεῖον ποιεῖται διά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τάς περί ἐκλογίμων συστάσεις, ἡ δέ τελική κρίσις ἀφεθῇ τῇ Ἱερᾷ Συνόδῳ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἄλλως τε πρόκειται περί ζητήματος μετά πολλά ἐμφανισθησομένου ἔτη".
Εἰς τήν δευτέραν ταύτην Ἐπιστολήν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας ἡμῶν πρός τό Σεπτόν Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον περί τῶν εἰσαχθεισῶν διατάξεων διά τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως 1928 μή ἀναφερομένων εἰς τόν προηγηθέντα ταύτης καί ἐπιψηφισθέντα ὑπό τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων Νόμον 3615/11.7.1928 "Περί τῆς διοικήσεως τῶν Μητροπόλεων τῶν Νέων Χωρῶν" ὁ ἀοίδιμος Οἰκουμενικός Πατριάρχης κυρός Βασίλειος ἀπήντησε τῷ Προκατόχῳ ἡμῶν κυρῷ Χρυσοστόμῳ διά τῆς ὑπ' ἀριθμόν πρωτοκόλλου 1074 ἀπό 3ης Αὐγούστου 1929 Ἐπιστολῆς Αὐτοῦ, ἀποδεχόμενος τελικῶς κατά Συνοδικήν Διαγνώμην τάς παρατηρήσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Ἔγραψεν ὅτι : "Κομισάμενοι τήν ἀπό κη´ Μαΐου, ἀριθμ. 1085, ἐπιστολήν τῆς Ὑμετέρας Φίλης Μακαριότητος ... ἔγνωμεν μηδαμῶς περαιτέρω πολυπραγμονῆσαι καί ἐμμεῖναι εἰς ὅσα περί αὐτῶν προλαβόντως ὡς ἀναγκαῖα κρίναντες ἀπεφασίσαμεν, ἀλλά μετά πρόφρονος τῆς διαθέσεως, χάριν τῆς ἐν πᾶσιν ἁρμονικῆς ὁμογνωμίας τροποποιοῦντες τήν περί αὐτῶν ἀπόφασιν ἡμῶν, ἀποδέξασθαι πλήρως τήν περί αὐτῶν καί γνώμην καί τήν διατύπωσιν, ὡς ἐκτίθεται καί ἐπεξηγηματικῶς ἀναλύεται ἐν τῇ ὡς ἄνω ἐπιστολῇ τῆς Ὑμετέρας Φίλης Μακαριότητος".
Ἐκ τούτων σαφῶς συνάγεται, ἡμῶν μή εἰδότων ἀλλοίαν τινα σχετικήν νεωτέραν ρύθμισιν, ὅτι ὁ Ε´ ὅρος, κοινῇ συναινέσει καί συμφωνίᾳ, ἐτροποποιήθη καί παρέμεινε μόνον τό δικαίωμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὅπως εἰσηγῆται διά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος εἴτε τήν ἐγγραφήν εἰς τόν συντασσόμενον ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Κατάλογον τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων ὑποψηφίων, εἴτε τήν διαγραφήν ἑτέρων συμφώνως τῇ κειμένῃ ἑκάστοτε νομοθεσίᾳ καί λαμβάνειν μόνον γνῶσιν αὐτοῦ.
Τήν τοιαύτην ἐπί τοῦ σημείου τούτου συμφωνίαν ἐφαρμοσθεῖσαν, ὁμοῦ μετ' ἄλλων σημείων τῆς τροποποιηθείσης Πατριαρχικῆς Πράξεως τοῦ 1928, ἀμέσως καί ἄνευ ἑτέρου ἐπεκύρωσαν καί ἅπαντες οἱ ἔκτοτε ἰσχύσαντες μέχρι σήμερον Καταστατικοί Χάρται τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί ἡ τηρηθεῖσα ἐπί μακρά ἔτη σχετική διαδικαστική πρακτική.
4. Οὕτως τοιοῦτον δικαίωμα, ἤτοι ἐγκρίσεως τοῦ Καταλόγου ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, οὐδόλως ἀναγράφεται εἰς τούς ἐν συνεχείᾳ ἐκδοθέντας Καταστατικούς Νόμους τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, οἷον :
I. Εἰς τόν Νόμον 5187/20.7 ἤ 4.8/1931 "Καταστατικός Νόμος τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος".
II. Εἰς τόν Νόμον 5438/1.6.1932 «Περί τροποποιήσεως καί συμπληρώσεως τοῦ Νόμου 5187 "Καταστατικός Νόμος τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος"».
III. Εἰς τόν Κωδικοποιημένον Νόμον 5438/17.8.1932 "Περί κωδικοποιήσεως τῶν περί Καταστατικοῦ Νόμου τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἰσχυουσῶν διατάξεων".
IV. Εἰς τόν Ἀναγκαστικόν Νόμον ὑπ' ἀριθμ. 2170/ 4.1.1940 "Περί Καταστατικοῦ Νόμου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος".
V. Εἰς τόν Νόμον 671/27.9.1943 "Περί Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος" καί
VI. Εἰς τόν Νόμον 126/1969 "Περί Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος".
Ἐν αὐτοῖς οὐδέν προβλέπεται περί ἀποστολῆς τοῦ Καταλόγου τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον πρός ἔγκρισιν. Δι' ὅ καί ἐν τῇ πράξει δέν ἀπεστέλλετο ὁ Κατάλογος εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον συμφώνως πρός τά διά τῆς προαναφερθείσης ἀλληλογραφίας συμφωνηθέντα καί ἀποφασισθέντα, νομοθετικῶς δέ ἐπικυρωθέντα καί οὐχί μόνον ἐθιμικῶς, ὡς λέγεται. Τοῦτο δέ οὐδέποτε ἐξελήφθη ὡς σημεῖον ὑποτιμήσεως τοῦ πανσέπτου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου.
5. Τά οὑτωσί συμφωνηθέντα ἀπό κοινοῦ ὑπό τοῦ Σεπτοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος περί τοῦ δικαιώματος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου εἰσηγεῖσθαι διά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος εἴτε τήν ἐγγραφήν εἴτε τήν διαγραφήν εἰς τόν Κατάλογον τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων καί λαμβάνειν γνῶσιν αὐτοῦ ἐπιβεβαιοῖ καί ὁ μακαριστός Προκάτοχος Ὑμῶν κυρός Ἀθηναγόρας γράφων ἐν ὄψει τῆς καταρτίσεως νέου τότε Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐν τῷ πρός τόν Μακαριστόν Προκάτοχον ἡμῶν κυρόν Ἱερώνυμον ὑπ' ἀριθμόν πρωτοκόλλου 492 ἀπό 11ης Μαΐου 1968 Πατριαρχικῷ Γράμματι σχετικῶς τά ἑξῆς :
"Τά ἀφορῶντα εἰς τόν Κατάλογον τῶν ἐκλογίμων σχετικά τοῦ Ε´ ὅρου, περί ὧν ἐγένετο ἐν τέλει ἀποδεκτόν, ἵνα παραμείνῃ ἀκέραιον τό δικαίωμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου τοῦ εἰσηγεῖσθαι, διά τοῦ ἑκάστοτε Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν, τήν ἐν τῷ Καταλόγῳ ἀναγραφήν ὀνομάτων ἐκλογίμων Κληρικῶν ἤ καί τήν διαγραφήν ἄλλων καί λαμβάνειν γνῶσιν τοῦ ἑκάστοτε καταρτιζομένου Καταλόγου".
Σημειωτέον δέ ὅτι ἐν τῷ νεωτέρῳ ὑπ' ἀριθμόν πρωτοκόλλου 126 ἀπό 6ης Μαρτίου 1974 Πατριαρχικῷ Γράμματι τοῦ ἀοιδίμου Προκατόχου Ὑμῶν Πατριάρχου κυροῦ Δημητρίου πρός τόν ἡμέτερον ὡσαύτως Προκάτοχον ἀείμνηστον Ἀρχιεπίσκοπον Σεραφείμ, ἐν ᾧ περιέχονται αἱ ἐπί τοῦ σχεδίου τοῦ τότε καταρτιζομένου νέου Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος παρατηρήσεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, οὐδέ πόρρωθεν θίγεται ζήτημα ὑποχρεωτικῆς ἀποστολῆς ὑπό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος πρός αὐτό τοῦ Καταλόγου τῶν ἐκλογίμων πρός ἔγκρισιν, ἀλλά γίγνεται ἀναφορά εἰς μόνον τό δικαίωμα τῆς Ἱερᾶς Πατριαρχικῆς Συνόδου τοῦ προτείνειν ὑποψηφίους κεκτημένους τά νόμιμα προσόντα πρός ἐγγραφήν αὐτῶν εἰς τόν εἰρημένον Κατάλογον.
Ἄλλωστε ἡ τυχόν ἔγκρισις καί ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τοῦ ἤδη ἐγκεκριμένου ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Καταλόγου ἔμελλε νά δημιουργήσῃ σοβαρώτατα καί ἀνυπέρβλητα νομικά προβλήματα προερχόμενα ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι ὁ Κατάλογος οὗτος εἶναι ἑνιαῖος δι' ἅπασαν τήν Ἐκκλησίαν ἡμῶν καί μόνιμος, οὐχί δέ περιστασιακός, ἐγκρινόμενος εἰδικῶς πρό πάσης πληρώσεως ἑκάστης χηρευούσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως καί ἐγκρίνεται κατόπιν εἰδικῆς σαφῶς ἐν τῷ νόμῳ προβλεπομένης διαδικασίας ὑφ' ἑνός καί μόνον ὀργάνου, τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἐν ἐναντίᾳ περιπτώσει εἶναι πρόδηλον ὅτι θά ἀνέκυπτον σοβαροί λόγοι ἀκυρώσεως τῆς παρανόμου διαδικασίας ὑπό τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας.
6. Τούτων οὕτως ἐχόντων κατά τό ἔτος 1975 ἡ εὐλογημένη Πατρίς ἡμῶν ἀπέκτησε νέον Σύνταγμα, ἐν ᾧ ἡ γνωστή πρόβλεψις τῆς παραγράφου 1 τοῦ ἄρθρου 3, μή ἀναθεωρηθέντος κατά τάς ἐν τῷ μεταξύ γενομένας ἀναθεωρήσεις αὐτοῦ ἐν ἔτεσι 1986 καί 2002. Τήν συνταγματικήν ταύτην ἐπιταγήν, ὡς αὐθεντικῶς ἡρμηνεύθη ὑπό τῆς Ὁλομελείας τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας, ἔχων ὑπ' ὄψιν αὐτοῦ ὁ κοινός Νομοθέτης συμπεριέλαβεν εἰς τάς διατάξεις τοῦ Νόμου 590/1977 "Περί Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος" καί τήν ἐν τῷ ἄρθρῳ 17 παράγραφον 3 "Περί ἐκλογῆς Μητροπολιτῶν" ἀναφερομένην διάταξιν, ἔχουσαν οὕτως : "Ἐν τῷ Καταλόγῳ τούτῳ ἐγγράφονται καί Κληρικοί κεκτημένοι τά ὑπό τοῦ ἑπομένου ἄρθρου προβλεπόμενα προσόντα καί ὑποδεικνυόμενοι ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἰσχυουσῶν κατά τά λοιπά τῶν διατάξεων τοῦ παρόντος Νόμου. Οἱ οὕτως ἐγγραφόμενοι εἶναι ἐκλόγιμοι μόνον διά τάς Μητροπόλεις τῶν Νέων Χωρῶν". Κατ' ἐφαρμογήν τῆς παρούσης διατάξεως, ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐψήφισε κατά καιρούς εἰς τό παρελθόν καί τήν ἐγγραφήν εἰς τόν Κατάλογον τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων Κληρικῶν, προταθέντων ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, οἵτινες καί ἀναγράφονται ἐν τῷ ὡς εἴρηται Καταλόγῳ.
Ἐπισημειοῦμεν καθηκόντως καί τήν διάταξιν τῆς παραγράφου 5 τοῦ ὑπ' ἀριθμόν 18 ἄρθρου τοῦ αὐτοῦ Νόμου : "Ἡ κατά παράβασιν τῶν ἐν ταῖς προηγουμέναις παραγράφοις τοῦ παρόντος ἄρθρου ὁριζομένων ἐγγραφή τινός εἰς τόν Κατάλογον τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων εἶναι ἄκυρος".
Κατά τῆς ἐγγραφῆς ὑποψηφίου τινός εἰς τόν Κατάλογον τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων ἐφαρμόζονται τά ἐν τῷ ἄρθρῳ 20 τοῦ αὐτοῦ Νόμου διαλαμβανόμενα, ἅτινα ἀφορῶσιν εἰς ὑποψηφίους διά πάσας τάς Ἱεράς Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Οὐδαμοῦ καί ἐν τῷ εἰρημένῳ Νόμῳ τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου τοῦ διέποντος τήν διοίκησιν τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας ἡμῶν ἀναφέρεται ὑποχρέωσις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ἡμῶν, ὅπως ἀποστέλλῃ τόν Κατάλογον τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων πρός ἔγκρισιν εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον.
7. Ἐπαναλαμβάνομεν δ' ὅτι πρό τῆς ψηφίσεως τοῦ ἰσχύοντος Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τό σχέδιον αὐτοῦ ὡς ἀνωτέρω ἐγράφη ἀπεστάλη εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον πρός θεώρησιν τῶν εἰς τοῦτο ἀφορωσῶν διατάξεων. Μάλιστα δέ διά τῆς ἀπό 6ης Μαρτίου 1974 ὑπ' ἀριθμόν πρωτοκόλλου 126 Ἐπιστολῆς Αὐτοῦ ὁ ἀοίδιμος Προκάτοχος Ὑμῶν κυρός Δημήτριος διευκρινεῖ πρός τόν μακαριστόν Προκάτοχον ἡμῶν κυρόν Σεραφείμ ὅτι : «ὡς πρός τήν κατάρτισιν Καταλόγου ἐκλογίμων διά Μητροπόλεις Νέων Χωρῶν (ἡ σχετική διάταξις δέον, ὅπως) τροποποιηθῇ ὡς ἀκολούθως: "Προκειμένης πληρώσεως Μητροπόλεως τινός τῶν Νέων Χωρῶν ἐν τῷ Καταλόγῳ τούτῳ περιλαμβάνονται, συνῳδά τῷ ὑπ' ἀριθμόν 5 ἄρθρῳ τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως τοῦ ἔτους 1928, καί Κληρικοί κεκτημένοι τά ὑπό τοῦ παρόντος Καταστατικοῦ Χάρτου ὁριζόμενα προσόντα καί ὑποδεικνυόμενοι ὑπό τῆς Ἁγίας Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου"» . Ἡ δέ πρότασις αὐτή ἐγένετο δεκτή καί συμπεριελήφθη εἰς τόν Νόμον 590/1977, ἄρθρον 17 παρ. 3, ὡς ἀνωτέρω ἐγράφη.
8. Καί τοῦτο συναφῶς ῥητέον, ὅτι κατόπιν ἐκδοθεισῶν Ἀποφάσεων τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας ἐκρίθη παγίως, ὅτι διά τῆς παραγράφου 1 τοῦ ἄρθρου 3 τοῦ Συντάγματος κατωχυρώθησαν συνταγματικῶς οὐχί ἅπαντες οἱ ὅροι τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως τοῦ 1928, ἀλλά μόνον ὁ ἀναφερόμενος εἰς τόν τρόπον συγκροτήσεως τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὡς αἱ ἀποφάσεις τῆς Ὁλομελείας ὑπ' ἀριθμούς 3178/76, 545 546/78 καί ἡ 3676/2002 τοῦ Γ´ Τμήματος αὐτοῦ.
Συνεπῶς καί ἐκ τῆς νομολογίας ταύτης προκύπτει, ὅτι ἐν τῷ Συντάγματι τῆς Χώρας ἡμῶν δέν κατωχυρώθησαν ἅπαντες οἱ ὅροι τῆς ὡς ἄνω Πράξεως, ἐν οἷς καί ὁ Ε´ ὅρος, δι' οὗ ὁρίζεται, ὅτι τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἐγκρίνει τόν Κατάλογον τῶν ἐκλογίμων, ὅν συντάσσει ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Εἰς τάς ὑπ' ἀριθμούς 545 546/1978 Ἀποφάσεις μάλιστα τῆς Ὁλομελείας τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας ἀναφέρεται ἐπί λέξει ὅτι : «ὑπό τῆς κειμένης νομοθεσίας δέν ἐπιβάλλεται τοιαύτη ἔγκρισις τοῦ καταλόγου ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου».
9. Πρός μείζονα διασάφησιν τοῦ θέματος τῆς ἰσχύος τῶν ὅρων τῆς ἐν λόγῳ Πράξεως προσθέτομεν καί τοῦτο, ὅτι ὁ τότε Ὑπουργός Ἐθνικῆς Παιδείας καί Θρησκευμάτων καί ἐν συνεχείᾳ Πρωθυπουργός τῆς Χώρας ἡμῶν Ἐντιμότατος κύριος Γεώργιος Ράλλης ἀπηύθυνε πρός τόν ἀείμνηστον Προκάτοχον ἡμῶν κυρόν Σεραφείμ τήν ὑπ' ἀριθμόν πρωτοκόλλου 1822/30.4.76 ἔχουσαν τόν χαρακτηρισμόν τοῦ ἐπείγοντος ἐπιστολήν, εἰς ἥν ἐπισημειοῖ καί τά ἐν συνεχείᾳ παρατιθέμενα :
«Θεωροῦμεν ἀναγκαίαν τήν διευκρίνησιν, ὅτι διά τῶν διατάξεων τῆς παραγρ. 1 τοῦ ἄρθρου 3 τοῦ ἐν ἰσχύι Συντάγματος ἐκυρώθησαν ὄχι πᾶσαι αἱ διατάξεις τοῦ Συνοδικοῦ Τόμου τοῦ 1850 καί τῆς Πατριαρχικῆς Πράξεως τοῦ 1928, ἀλλά μόνον αἱ ἀναφερόμεναι εἰς τόν τρόπον συγκροτήσεως τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, ἤτοι τῆς ἐν αὐτῇ κατά τά πρεσβεῖα χειροτονίας ἐκπροσωπήσεως τῶν τε Παλαιῶν καί τῶν Νέων Χωρῶν. Ἡ τοιαύτη ἑρμηνεία τῆς σχετικῆς συνταγματικῆς διατάξεως τῆς παραγράφου 1 τοῦ ἄρθρου 3 ἀποδίδει τό αὐθεντικόν βούλημα καί τήν ἀληθῆ ἔννοιαν αὐτῆς, ὡς τοῦτο ἄλλως τε δηλοῦται ρητῶς καί ἐκπεφρασμένως εἰς τά Πρακτικά τῆς ἐπί τοῦ Συντάγματος Β´ Ὑποεπιτροπῆς καί τά διαδοχικά σχήματα διατυπώσεως τῆς σχετικῆς παραγράφου ὑπό τῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τοῦ Συντάγματος καί τάς ἐνώπιον τῆς Βουλῆς συζητήσεις.
Εὐνόητον λοιπόν ὅτι διά τῶν διατάξεων τῆς ἀκροτελευτίου προτάσεως τῆς ὡς ἄνω παραγράφου τοῦ ἄρθρου 3 τοῦ Συντάγματος ἀπεσαφηνίσθη ἁπλῶς καί κατωχυρώθη συνταγματικῶς ὁ κανονικός τρόπος συγκροτήσεως τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου πρός ἀποφυγήν τῶν συνήθων ἐκτροπῶν τῶν Ἀριστίνδην λεγομένων Συνόδων, διό καί διά τῶν ὡς ἄνω διατάξεων οὐδόλως μετετοπίσθη τό προϋφιστάμενον συνταγματικόν πλαίσιον σχέσεων Ἐκκλησίας καί Πολιτείας ἐν Ἑλλάδι. Ἀντίθετοι γνῶμαι ἤ γνωματεύσεις εἶναι μέν ἐν τῇ ἐπιστημονικῇ ἐρεύνῃ σεβασταί, ἀλλ' ὁπωσδήποτε εἶναι ὑποκειμενικαί καί δέν ἀποδίδουν τήν ἀληθῆ ἔννοιαν τῆς παραγράφου 1 τοῦ ἄρθρου 3 τοῦ ἐν ἰσχύι Συντάγματος.
Ἡ διευκρίνησις αὕτη ἐθεωρήθη ἀναγκαία πρός ἀποφυγήν ἀντιθέσεων ἐκ τῆς τοιαύτης ἤ τοιαύτης ἑρμηνείας καί ἐνίσχυσιν τῆς προσπαθείας ἁρμονικῆς συνεργασίας τῶν ὑπευθύνων Φορέων Ἐκκλησίας καί Πολιτείας».
Ἡ θέσις αὕτη κηρύσσει ἀριδήλως καί ἀναντιλέκτως τήν βούλησιν τῆς ψηφισάσης καί κατοχυρωσάσης τόν τε Συνοδικόν Τόμον τοῦ 1850 καί τήν Πατριαρχικήν καί Συνοδικήν Πρᾶξιν τοῦ 1928 Συντακτικῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων, ὡς πρός τό ποῖαι διατάξεις τῶν ὡς ἄνω κειμένων κατωχυρώθησαν καί ποῖαι οὐ, εἰς τήν ἐν λόγῳ παράγραφον τοῦ Συντάγματος τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας.
10. Ἐξ ἄλλου περί τῶν ὅρων τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως τοῦ 1928 ἐγένετο ἀποκλειστική συζήτησις εἰς τάς κατά τήν 8ην καί 9ην Ἰουνίου 1993 διεξαχθείσας ἐν Ἀθήναις Διμερεῖς Συνομιλίας τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικῶν Σχέσεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μετά τῆς Ἀντιπροσωπείας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.
Κατ' αὐτάς ἐτονίσθη ὑπό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὅτι :
Ι. Ἀναγνωρίζει καί σέβεται τήν Πατριαρχικήν καί Συνοδικήν Πρᾶξιν τοῦ 1928 καί οὐδεμίαν πρόθεσιν καταστρατηγήσεως τῶν συμπεφωνημένων ἐκδηλοῖ.
ΙΙ. Ἐφαρμόζει αὐτήν καθ' ὅσον δύναται ἐν τοῖς πλαισίοις τῶν διατάξεων τοῦ ἰσχύοντος Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τῶν Νόμων τοῦ Κράτους.
Εἰδικώτερον διά τήν ἀποστολήν τοῦ Καταλόγου τῶν πρός ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἠρνήθη τήν προταθεῖσαν ὑπό τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας σύνταξιν δύο Καταλόγων, ἑνός διά τάς Μητροπόλεις τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί ἑνός διά τάς Μητροπόλεις τῶν Βορείων Ἐπαρχιῶν, ὡς ἀντιβαίνουσαν πρός τόν ἰσχύοντα Καταστατικόν Χάρτην καί τήν ἑνιαίαν διάρθρωσιν τῆς διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν.
11. Ἐν τῷ ὡς ἄνω Πατριαρχικῷ Γράμματι τῆς 6ης Μαρτίου 1974, τῷ ὑπογραφομένῳ ὑπό τοῦ μακαριστοῦ Προκατόχου Ὑμῶν ἀοιδίμου Δημητρίου, διευκρινεῖται περαιτέρω καί τό θέμα τῆς μεταθέσεως τῶν Μητροπολιτῶν τῶν λεγομένων Νέων Χωρῶν ὡς ἑξῆς :
«β) Ὡς πρός τό περί ἀμεταθέτου τῶν Ἱεραρχῶν τῶν Νέων Χωρῶν, ἄρθρον 5 τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως τοῦ 1928, γνωρίζομεν τῇ Ὑμετέρᾳ Μακαριότητι ὅτι, διατηρουμένης ἀμειώτου τῆς τε ἰσχύος τῶν σχετικῶν ἱερῶν κανόνων καί τοῦ ὀφειλομένου πρός αὐτούς σεβασμοῦ, ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὑφισταμένων πραγματικῶν ποιμαντικῶν ἀναγκῶν ἔχει τήν ἀφ' ἡμῶν ἐξουσιοδότησιν ὅπως κατ' οἰκονομίαν προβαίνῃ εἰς μεταθέσεις Μητροπολιτῶν ἐντός τῆς περιοχῆς τῶν Νέων Χωρῶν, καί ἀπό τῆς περιοχῆς τούτων εἰς τήν περιοχήν τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, καί τἀνάπαλιν, τῇ προηγουμένῃ μέντοι γνώσει τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ὡσαύτως τῇ κρίσει καί ἀποφάσει τῆς αὐτῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐπαφίεται καί ἡ διά ποιμαντικάς ἀνάγκας σύστασις θέσεων βοηθῶν Ἐπισκόπων ἐν Μητροπόλεσι τῶν Νέων Χωρῶν».
Ἡ πρότασις ὅμως αὕτη δέν υἱοθετήθη οὔτε ὑπό τῆς μεγάλης νομοπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς, οὔτε ὑπό τῆς Ἐντίμου Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων, ψηφισάσης τόν Νόμον 590/1977 ἄνευ μνείας τινός τῆς ὡς εἴρηται διαδικασίας.
Ἐξ ἄλλου διά τῆς ὑπ' ἀριθμόν 3178/1976 Ἀποφάσεως τῆς Ὁλομελείας τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας ἐκρίθη περαιτέρω, εἰδικώτερον περί τῶν μεταθέσεων τῶν Ἀρχιερέων τῶν Νέων Χωρῶν, ὅτι ἀκριβῶς ἐπειδή δέν ἔχει κατοχυρωθῆ συνταγματικῶς, ὁ Ε´ ὅρος, τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως τοῦ 1928, διά τοῦ ὁποίου ἀπαγορεύονται αἱ μεταθέσεις τῶν Μητροπολιτῶν τῶν Νέων Χωρῶν, δέν τίθεται συνταγματικός περιορισμός καί ὁ κοινός Νομοθέτης δύναται, ἵνα καταστήσῃ ἀκόμη καί ὑποχρεωτικάς τάς μεταθέσεις αὐτάς, ὡς ἔπραξε διά τινας Ἱεράς Μητροπόλεις ὁ Ν. 671/1943 ἄρθρον 17 παράγρ. 3, πολλῷ δέ μᾶλλον, ἵνα καταστήσῃ αὐτάς ἁπλῶς δυνατάς, ὡς πράττει ὁ Ν. 590/1977 (ἄρθρον 24 παράγρ. 2 3) δι' ὅλας τάς Μητροπόλεις τόσον τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὅσον καί τῶν λεγομένων Νέων Χωρῶν ἀδιακρίτως.
Ἡ δέ τυχόν νεωτέρα ἐπιμονή ἰσχύος εἴτε τῆς πλήρους ἀπαγορεύσεως τῶν μεταθέσεων εἴτε τῆς πραγματοποιήσεως αὐτῶν διά τῆς τηρήσεως διαδικασίας διαφόρου ἐκείνης ἥν προβλέπει ὁ Ν. 590/1977 πέραν τοῦ ὅτι θά ἦτο πρακτικῶς ἀλυσιτελής καί νομικῶς ἀδόκιμος θά εἰσῆγεν ἀνεπίτρεπτον διάκρισιν εἰς βάρος τῶν Ἱεραρχῶν τῶν Βορείων Ἐπαρχιῶν, τοῦ Ἕλληνος Νομοθέτου περί πολλοῦ ποιουμένου τήν πλήρη ἐξίσωσιν δικαιωμάτων καί ὑποχρεώσεων μεταξύ Ἱεραρχῶν τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν, ὡς τοῦτο συνάγεται καί ἐκ τῆς ἐπεκτάσεως τῆς περί "ἐκκλήτου" διατάξεως καί εἰς τούς Ἱεράρχας τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
12. Κατά τά 75 ἔτη ἰσχύος τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος προέβη εἰς μεταθέσεις, αἵτινες καί ἐπευλογήθησαν, σιωπηρῶς, ὡς εἰκός, ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μηδαμῶς ἀντιλέξαντος. Μιμνησκόμεθα τινῶν :
Ι. Ἐκ τῶν Μητροπόλεων τῶν Νέων Χωρῶν εἰς Μητροπόλεις τῶν Νέων Χωρῶν :
Ὁ ἀπό Ἐδέσσης καί Πέλλης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων (Παπαγεωργίου).
Ὁ ἀπό Κασσανδρείας Βεροίας καί Ναούσης Καλλίνικος (Χαραλαμπάκης).
Ὁ ἀπό Σισανίου καί Σιατίστης Μυτιλήνης, Ἐρεσσοῦ καί Πλωμαρίου Ἰάκωβος (Κλεόμβροτος).
Ὁ ἀπό Ἱερισσοῦ, Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου Ἐδέσσης καί Πέλλης Διονύσιος (Παπανικολόπουλος).
Ὁ ἀπό Μηθύμνης Σερρῶν καί Νιγρίτης Κωνσταντῖνος (Μεγγρέλης).
Ὁ ἀπό Σάμου καί Ἰκαρίας Θεσσαλονίκης Παντελεήμων (Χρυσοφάκης).
ΙΙ. Ἀπό Μητροπόλεις τῶν Νέων Χωρῶν εἰς Μητροπόλεις τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Ὁ ἀπό Σερβίων καί Κοζάνης Πατρῶν Κωνσταντῖνος (Πλατῆς).
Ὁ ἀπό Ζιχνῶν καί Νευροκοπίου Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων Κύριλλος (Καρμπαλιώτης).
Ὁ ἀπό Ἱερισσοῦ, Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου Μονεμβασίας καί Σπάρτης Κυπριανός (Πουλᾶκος).
Ὁ ἀπό Λήμνου Τρίκκης καί Σταγῶν Διονύσιος (Χαραλάμπους).
Ὁ ἀπό Καστορίας Ἀττικῆς Δωρόθεος (Γιανναρόπουλος).
Ὁ ἀπό Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου Περιστερίου Ἀλέξανδρος (Καντώνης).
Ὁ ἀπό Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς Νέας Ἰωνίας καί Φιλαδελφείας Τιμόθεος (Ματθαιάκης).
Ὁ ἀπό Ζιχνῶν καί Νευροκοπίου Πατρῶν Νικόδημος (Βαλληνδρᾶς).
Ὁ ἀπό Διδυμοτείχου καί Ὀρεστιάδος Νέας Σμύρνης Ἀγαθάγγελος (Ταμπουρατζάκης).
Ὁ ἀπό Πολυανῆς καί Κιλκισίου Παροναξίας Ἀμβρόσιος (Στάμενας).
ΙΙΙ. Ἀπό Μητροπόλεις τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος εἰς Μητροπόλεις τῶν Νέων Χωρῶν.
Ὁ ἀπό Καρυστίας καί Σκύρου Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν Παντελεήμων (Φωστίνης).
Ὁ ἀπό Ἄρτης Ἰωαννίνων Σεραφείμ (Τίκας).
13. Τά διαλαμβανόμενα ἐν τῷ Ζ´ ὅρῳ περί τῆς ἀναγγελίας τῆς τε χηρείας καί πληρώσεως Μητροπόλεως τινός τῶν "Νέων Χωρῶν" διά ἐπισήμων Γραμμάτων ἀποστελλομένων ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ἐτηροῦντο ἀπ' ἀρχῆς καί τηροῦνται. Τά δέ περί ἀποστολῆς τῆς Ὁμολογίας καί τοῦ Ὑπομνήματος ἐκλογῆς τῶν Μητροπολιτῶν τούτων ἔχουσι, κατά τά ἀνωτέρω, καταργηθῆ ἀπό τοῦ Αὐγούστου τοῦ 1929 καί τοῦ Ν. 590/1977.
14. Διά τήν τήρησιν τοῦ Θ´ ὅρου τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως, ἀναφερομένου εἰς τήν μνημόνευσιν τοῦ Ὀνόματος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ὑπό τῶν Μητροπολιτῶν τῶν Βορείων Ἐπαρχιῶν ἰσχύουσι τά ὑπό τοῦ ἄρθρου 28 τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος προβλεπόμενα, ὡς ταῦτα διευκρινήσθησαν κατά τήν ἀναφερθεῖσαν ἐν τοῖς πρόσθεν ἀλληλογραφίαν καί τήν νεωτέραν τοιαύτην.
Κατά ταῦτα ἡ ἀποστολή πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον πρός ἔγκρισιν τοῦ αἰτηθέντος Καταλόγου τῶν πρός ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων, προκειμένης τῆς ἐκλογῆς Μητροπολίτου διά τήν πλήρωσιν τῆς κενωθείσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, ἅτε κοιμηθέντος τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου κυροῦ Παντελεήμονος, δέν εὐοδοῦται Κανονικῶς, δέν προβλέπεται οὔτε ἐκ τῶν συμφωνηθέντων μεταξύ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος κατά τά ἀνωτέρω ἀνταλλαγέντα Γράμματα, οὔτε καί ἐκ τῆς κειμένης νομοθεσίας καί νομολογίας τοῦ ἀνωτάτου ἀκυρωτικοῦ Δικαστηρίου τῆς Χώρας ἡμῶν, διό καί παρέλκει ἡ ἀποστολή τούτου Ὑμῖν πρός ἔγκρισιν.
Παναγιώτατε καί περιπόθητε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ,
Ταῦτα μέν ἐξ ἐπόψεως τῶν Συνοδικῶν Κειμένων, τῶν ἑκατέρωθεν Συμφωνιῶν, τοῦ Συντάγματος, τῶν Νόμων καί τῆς Νομολογίας τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας. Οὐχ' ἧττον ὅμως τά ἀνακύπτοντα ἑκάστοτε ἐκκλησιαστικά ζητήματα ἀξιοῦσι πρωτίστως τήν ἐν φόβῳ Θεοῦ, ταπεινώσει ψυχῆς, ἀγάπῃ εἰλικρινεῖ καί ἀκλονήτῳ προσηλώσει τῇ ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησιολογίᾳ προσέγγισιν αὐτῶν, ἵνα μή τό πνεῦμα τοῦ κόσμου τόν πλοῦτον τῆς χάριτος δαπανήσῃ καί ἀπό τῶν καρδιῶν τόν ἔλεον ἀποσκορακίσῃ. Ἀλλά καί ὁ Πιστός τοῦ Θεοῦ Λαός τό μέν γράμμα τοῦ νόμου ἀποστρέφεται, τό ἀποκτεῖνον τό πνεῦμα, τάς δέ ἐξ ἀγάπης καί ἀμοιβαίας κατανοήσεως ἐμπνεομένας λύσεις τῶν προβλημάτων ἐπικροτεῖ καί ἐπ' αὐταῖς ἀναπαύεται. Ἡ Πρωτόθρονος Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπιτελεῖ καί μέλλει ἐπιτελεῖν ἔργον διορθοδόξου ἑνότητος, ὅπερ οὔτε διακυβεύεται, οὔτε ἀμφισβητεῖται. Ἡ δέ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μετά θεολογικῆς ρωμαλεότητος ἐπιστηρίζει καί διακηρύττει τόν ρόλον τοῦτον.
Ὅθεν καί ἡμεῖς οὐκ ὀκνοῦμεν διαβεβαιῶσαι ἅπαξ ἔτι τήν Ὑμετέραν ἀγάπην, ὅτι τήν Ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Μεγάλην Ἐκκλησίαν, ἐξ ἧς τό εἶναι προσελάβομεν, καί σέβομεν καί τιμῶμεν, καί οὐδέ πόρρωθεν διανοούμεθα ταύτῃ ζημίᾳ τινί προσπορίσαι ἄλγος, ἀλλ' ἀντιθέτως συμπαριστάμεθα τῇ ποτέ Μητρί ἡμῶν, νῦν δέ Πρωτοθρόνῳ ἐν τῇ διακονίᾳ Ἀδελφῇ, πάσῃ δυνάμει, παρορῶντες παραπικρασμούς καί ἐρεθίσματα τήν ἡμετέραν καρδίαν τιτρώσκοντα καί τήν ἀμοιβαίαν εὐστάθειαν τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν παρενοχλοῦντα.
Ἐφ' ᾧ καί ἡμεῖς ὡς «ὁ ἐν τῷ ἄκρῳ τῆς ἀγάπης γενόμενος τρόπον τινα ἑαυτοῦ ἐξιστάμενος ... καί ἐν τῇ τῆς ψυχῆς αἰθρίᾳ γενόμενος ...» (Ἰ. Δαμασκηνοῦ Ρ.G. 96, 561) ὑπερβαίνοντες ἐν ἀγάπῃ τάς νομικάς συζητήσεις καί ἔρεις καί μάχας ἀποστέλλομεν Ὑμῖν περικλείστως ᾧδε τόν Κατάλογον, ἤδη ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας ἐγκεκριμένον, μή ἔχοντα ἄλλως τε τόν χαρακτῆρα ἀπορρήτου ἐγγράφου, οὐχί βεβαίως πρός ἔγκρισιν, ἀλλά μόνον πρός ἁπλῆν ἐνημέρωσιν Ὑμῶν καί τῆς περί Ὑμᾶς Ἁγίας καί Πατριαρχικῆς Συνόδου.
Αὐτονόητον τυγχάνει ὅτι ἡ ἐνέργεια ἡμῶν αὕτη οὐδόλως σημαίνει παραίτησιν τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπό τῆς ἀποκλειστικῆς, ἀποφασιστικῆς καί μή ὑποκειμένης εἰς οἱονδήποτε ἔλεγχον ἑτέρου διοικητικοῦ ὀργάνου, ἁρμοδιότητος Αὐτῆς ἵνα καταρτίζῃ, κατά τήν νόμιμον διαδικασίαν (ἄρθρα 17 21 τοῦ Ν. 590/1977), τόν Κατάλογον τῶν πρός Ἀρχιερατείαν ἐκλογίμων, ὄντα ὁριστικόν καί ἐκτελεστόν ἀπό τῆς τοιαύτης καί μόνον καταρτίσεως αὐτοῦ.
Πεποίθαμεν δ' ὅτι ἀμφότεραι αἱ Ἐκκλησίαι ἡμῶν συνεχίσουσι, τοῦ Κυρίου συνεργοῦντος, ἄνευ ἐσωτερικῶν ταραχῶν καί ἔξωθεν ἐπεμβάσεων ἐν ἁρμονικῇ καί ἰσοτίμῳ συνεργασίᾳ τήν θεοφιλῆ αὐτῶν πορείαν ἐν τῷ κόσμῳ, ἵνα ὁ μέν τοῦ Κυρίου Λαός ἐντεῦθεν κἀκεῖθεν οἰκοδομῆται καί ἐπιστηρίζηται, ἐκ τοῦ ὑφισταμένου καί καθ' ἡμέραν ἐνισχυομένου πνευματικοῦ ἡμῶν δεσμοῦ, τοῦ μετ' ἀλλήλων συνδέσμου τῆς ἀγάπης καί τῆς ἑνότητος, ὁ δέ σύμπας κόσμος ἀξιοποιῇ, ἐπ' ἀγαθῷ τῆς εἰρήνης καί τῆς δικαιοσύνης, τό παράδειγμα ἡμῶν καί τήν μαρτυρίαν πίστεως καί ἐλπίδος.
Ἐπί δέ τούτοις καί αὖθις τήν Ὑμετέραν Παναγιότητα κατασπαζόμενοι φιλήματι ἀγάπης ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ καί Σωτῆρι ἡμῶν, διατελοῦμεν
Ἀθήνησι τῇ 27ῃ Αὐγούστου 2003
Ο Αθηνών ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ, Πρόεδρος
Ο Χίου, Ψαρών και Οινουσσών κ. Διονύσιος
Ο Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Μελέτιος
Ο Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου κ. Νικόδημος
Ο Μηθύμνης κ. Χρυσόστομος
Ο Κίτρους και Κατερίνης Αγαθόνικος
Ο Διδυμοτείχου και Ορεστιάδος Νικηφόρος
Ο Άρτης κ. Ιγνάτιος
Ο Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος
Ο Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας κ. Κωνσταντίνος
Ο Νικαίας κ. Αλέξιος
Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος
Ο Φθιώτιδος κ. Νικόλαος
Ο Αρχιγραμματεύων
Αρχιμ. Χρυσόστομος Σκλήφας
