Ἐν Ἀθήναις τῇ 21ῃ Ἀπριλίου 2005
Πρός
Τόν Ἀξιότιμον
κ. Γεώργιον Καφοῦρον,
Ἐκδότην τοῦ Ὀρθοδόξου
Χριστιανικοῦ Περιοδικοῦ «Ο ΣΩΤΗΡ».
Ἐνταῦθα
Ἀξιότιμε Κύριε,
Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος παρακολουθεῖ μετ’ ἰδιαιτέρου ἐνδιαφέροντος τήν θεοφιλῆ πνευματικήν διακονίαν, ἡ ὁποία ἐπιτελεῖται διά τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανικοῦ Περιοδικοῦ «Ο ΣΩΤΗΡ» καί πολλάκις ἔχει συγχαρῆ ὑμῖν διά τοῦτο. Ἔχομεν τήν βεβαιότητα ὅτι ἡ διακονία αὕτη ἐρείδεται ἐπί τῶν ἀνεξαντλήτων πηγῶν τῆς Θείας Ἀποκαλύψεως καί ἀποσκοπεῖ εἰς τήν σωτηρίαν ψυχῶν «ὑπέρ ὧν Χριστός ἀπέθανεν».
Ὅθεν ἡ Ἱερά Σύνοδος προκειμένου, ἵνα βοηθήσῃ πάντα πιστόν ὀρθόδοξον χριστιανόν ἐνασχολούμενον μετά θεμάτων ἀφορώντων εἰς τό πνευματικόν καί διοικητικόν ἔργον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐντός τῶν κόλπων τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Αὐτῆς Δικαιοδοσίας, ἀλλά καί ἐν συνεργασίᾳ καί ἀπολύτῳ συμφωνίᾳ μετά τῶν ἄλλων ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προβαίνει εἰς δημοσίευσιν δι' ὅλων τῶν μέσων ἐνημερώσεως τῶν θέσεων καί ἀπόψεων Αὐτῆς πρός ἀποφυγήν παρανοήσεων καί παρεξηγήσεων.
Δι’ ὅ καί μετ’ ἐκπλήξεως, ἀλλά καί πικρίας, ἀνέγνωμεν τό δημοσίευμα τοῦ ὑμετέρου Περιοδικοῦ (ἀριθμ. 1883/17.4.2005, σελ. 150-152) ὑπό τόν τίτλον «ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ», τό ἀναφερόμενον εἰς τό ἀπό 9ης ἕως 16ης Μαΐου 2005 ἐν Ἀττικῇ συγκληθησόμενον Συνέδριον τοῦ Π.Σ.Ε. διά τήν Ἱεραποστολήν καί τόν Εὐαγγελισμόν μέ τόν γενικόν τίτλον «Ἐλθέ, Ἅγιον Πνεῦμα, ἴασε καί συμφιλίωσε», γεγονός τό ὁποῖον χαρακτηρίζεται ὑφ' ὑμῶν ὡς «θλιβερόν».
Ὡς ἐκ τούτου λόγω τῆς συνεχιζομένης παρανοήσεως καί κακῆς κατανοήσεως ὑφ' ὡρισμένων κύκλων τῶν ὅσων ὑπό τῆς ἐπισήμου Διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος λέγονται, διά μίαν εἰσέτι φοράν θεωροῦμεν ἀναγκαῖον, ἵνα ἐπανέλθωμεν καί ἐπαναλάβωμεν τά ὅσα ἤδη ἀναλυτικῶς καί ἐπεξηγηματικῶς κατά καιρούς ἔχομεν δημοσιεύσει κατόπιν πολλῆς σκέψεως καί ἐξετάσεως τῶν πραγμάτων ἐπί τοῦ θέματος τοῦ μέλλοντος ἵνα συγκληθῇ ἐν Ἀττικῆ, Ἱεραποστολικοῦ Συνεδρίου.
Διά τοῦτο ἀπαντῶντες καί εἰς ὑμᾶς ἐπιθυμοῦμεν νά γνωρίσωμεν ὑμῖν τήν τῶν πραγμάτων ἀλήθειαν «ἵνα μή δῶμεν ἐγκοπήν τινα τῷ Εὐαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ» καί σημειοῦμεν τά ὡς κάτωθι:
α. Εἰς τό Π.Σ.Ε. μετέχει ἀπό χρόνου μακροῦ ἡ Ἁγιωτάτη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ὅπως μετέχουν καί αἱ ἄλλαι Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι μετά τῶν ὁποίων εἴμεθα συνηρμοσμένοι «ὥσπερ χορδαί κιθάρᾳ» εἰς τό Σῶμα τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας καί ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ ὑμνοῦμεν καί δοξάζομεν τό παντιμον καί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Θείου Δομήτορος Αὐτῆς.
β. Κατά τήν μακράν παρουσίαν ἡμῶν εἰς τάς Συνεδρίας τοῦ Π.Σ.Ε. ἀγωνιζόμεθα νά δίδωμεν μαρτυρίαν τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν Πίστεως, τῆς ἅπαξ παραδοθείσης τοῖς Ἁγίοις, ἐν Ὀρθοδόξῳ αὐτοσυνειδησίᾳ.
Τοῦτο σαφῶς καί κατηγορηματικῶς ἐτονίσθη καί ἐπεσημάνθη ὑπό πάντων τῶν Ἐκπροσώπων τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν εἰς τήν ἐν Θεσσαλονίκῃ πραγματοποιηθεῖσαν τήν Ἄνοιξιν τοῦ ἔτους 1998 Διορθοδοξον Συνάντησιν, ἥτις ἠσχολήθη ἀποκλειστικῶς καί μόνον μετά τοῦ θέματος «τῆς ἀξιολογήσεως νεωτέρων δεδομένων εἰς τάς σχέσεις Ὀρθοδοξίας καί Οἰκουμενικῆς Κινήσεως». Κατ' αὐτήν οἱ ἐκπρόσωποι ἐπεσήμαναν ὅτι ἡ συμμετοχή τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς τήν Οἰκουμενικήν Κίνησιν ἐστηρίχθη πάντοτε ἐπί τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως, τῶν ἀποφάσεων τῶν Ἱερῶν Συνόδων τῶν κατά τὀπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί τῶν Πανορθοδόξων Διασκέψεων (ἐπί παραδείγματι τῆς Γ' Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως τοῦ 1986 ἐν Σαμπεζύ τῆς Ἑλβετίας καί τῆς ἐν Φαναρίῳ Συνάξεως τῶν Ὀρθοδόξων Προκαθημένων ἐν ἔτει 1992).
Μία ἐπί πλέον σοβαρωτάτη ἐπισήμανσις ὑπῆρξεν, ὅτι διαρκούσης τῆς Ὀρθοδόξου συμμετοχῆς ἐν τῇ Οἰκουμενικῇ Κινήσει ἐπί πολλάς δεκαετίας, ἡ Ὀρθοδοξία οὐδέποτε ἐπροδόθη παρά τῶν Ὀρθοδόξων Ἀντιπροσώπων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἀντιθέτως οἱ Ἀντιπρόσωποι οὗτοι πάντοτε ὑπῆρξαν ἀπολύτως πιστοί καί ὑπάκουοι εἰς τάς ἐντολάς τῶν Ἐκκλησιαστικῶν αὐτῶν Ἀρχῶν, ἐνήργησαν ἐν πλήρει συμφωνίᾳ πρός τήν Κανονικήν Τάξιν, τήν Διδασκαλίαν τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τῶν Πατέρων καί τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ἡ Γ' Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψις ἐν Σαμπεζύ τῆς Ἑλβετίας τό 1986 εἰς τάς ἀποφάσεις αὐτῆς μεταξύ ἄλλων διαπραγματευθεῖσα τό ὑπό τόν τίτλον «Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καί Οἰκουμενική Κίνησις» θέμα, ἐδήλωσεν, «ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀδιαλείπτως προσευχομένη "ὑπέρ τῆς τῶν πάντων ἑνώσεως" μετέσχε τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως ἀπό τῆς πρώτης ἐμφανίσεως αὐτῆς καί συνετέλεσεν εἰς τήν διάπλασιν καί περαιτέρω ἐξέλιξιν αὐτῆς στηριζομένη εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν αὐτοσυνειδησίαν Αὐτῆς, ὅτι ἀποτελεῖ τόν φορέα καί δίδει τήν μαρτυρίαν τῆς Πίστεως καί τῆς Παραδόσεως τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας πιστεύοντας ἀκαραδάντως, ὅτι κατέχει κεντρικήν θέσιν εἰς τήν ὑπόθεσιν τῆς προωθήσεως τῆς ἑνότητος τῶν χριστιανῶν ἐντός τοῦ συγχρόνου κόσμου. Ὑπό τό ἀνωτέρω πνεῦμα, ἅπασαι αἱ κατά τόπους Ἁγιώταται Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι συμμετέχουν σήμερον ἐνεργῶς εἰς διάφορα ἐθνικά, περιφεριακά καί διεθνῆ Ὄργανα τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως, ὡς καί εἰς διαφόρους πολυμερεῖς Διαλόγους παρά τάς κατά καιρούς παρουσιαζομένας δυσκολίας καί κρίσεις εἰς τήν ὁμαλήν πορείαν τῆς κινήσεως αὐτῆς».
Εἰς ἀπάντησιν δέ παντός κακῶς ἐνημερωμένου καί πρός διασκέδασιν πάσης καχυποψίας περί τῆς στάσεως τῶν Ὀρθοδόξων ἐν τῷ Π.Σ.Ε. κατηγορηματικῶς ἀναφέρει καί διεκηρύσσει, ὅτι «ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, πιστή εἰς τήν Ἐκκλησιολογίαν Αὐτῆς, εἰς τήν ταυτότητα τῆς ἐσωτερικῆς Αὐτῆς δομῆς καί εἰς τήν διδασκαλίαν τῆς ἀδιαιρέτου Ἐκκλησίας, συμμετέχουσα ἐν τῷ Ὀργανισμῷ τοῦ Π.Σ.Ε. οὐδόλως παραδέχεται τήν ἰδέαν τῆς "ἰσότητος τῶν Ὁμολογιῶν" καί οὐδόλως δύναται νά δεχθῇ τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας ὥς τινα διομολογιακήν προσαρμογήν. Ἐν τῷ πνεύματι τούτῳ, ἡ ἑνότης ἡ ὁποία ἀναζητεῖται ἐν τῷ ΠΣ.Ε. δέν δύναται νά εἶναι προϊόν μόνον θεολογικῶν συμφωνιῶν. Ὁ Θεός καλεῖ πάντα Χριστιανόν εἰς τήν ἐν τῷ μυστηρίῳ καί τῇ παραδόσει βιουμένην ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ ἑνότητα τῆς Πίστεως. Ὅθεν εἶναι αὐτονόητον, ὅτι τό Π.Σ.Ε. δέν εἶναι καί ἐν οὐδεμιᾷ περιπτώσει ἐπιτρέπεται νά καταστῆ ὑπέρ-Ἐκκλησία. Σκοπός τοῦ Π.Σ.Ε. δέν εἶναι νά διαπραγματεύηται ἑνώσεις μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν, ὅπερ δύναται νά γίνῃ μόνον ὑπό τῶν Ἐκκλησιῶν ἐνεργουσῶν ἐξ ἰδίας πρωτοβουλίας, ἀλλά νά φέρῃ τάς Ἐκκλησίας εἰς ζῶσαν ἐπαφήν πρός ἀλλήλας καί νά προαγάγῃ τήν μελέτην καί συζήτησιν τῶν ζητημάτων τῆς χριστιανικῆς ἑνότητος»
Τό Π.Σ.Ε. ὅμως ἐκτός τῶν ὅσων διαπραγματεύεται εἰς τήν Ἐπιτροπήν «Πίστις καί Τάξις», ἥτις κυρίως ἐξετάζει καί ἀναλύει θεολογικά ζητήματα, ἔχει καί ἄλλας πολυπλεύρους δραστηριότητας εἰς τούς χώρους τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, τῆς Διακονίας, τῆς Ὑγείας, τῆς Θεολογικῆς Ἐκπαιδεύσεως, τοῦ Διαθρησκειακοῦ Διαλόγου, τῆς καταπολεμήσεως τοῦ Φυλετισμοῦ, τῆς προωθήσεως τῶν ἰδεωδῶν τῆς εἰρήνης καί τῆς δικαιοσύνης, τήν κάλυψιν εἰδικῶν ἀναγκῶν τῶν Ἐκκλησιῶν καί τοῦ Κόσμου σήμερον, οἵτινες παρέχουν εὐκαιρίαν κοινῆς μαρτυρίας καί δράσεως.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἐκτιμᾶ τήν πολυδιάστατον ταύτην δραστηριότητα τοῦ Π.Σ.Ε. καί ἐν τῷ πλαισίῳ τῶν δυνατοτήτων Αὐτῆς συνεργάζεται εἰς τούς προμνημονευθέντας τομεῖς.
γ. Πρωτεργάται τῆς ἐντάξεως ἀλλά καί τῆς συμμετοχῆς τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν εἰς τό Π.Σ.Ε. ὑπῆρξαν οἱ μέγιστοι θεολόγοι τῆς ἐποχῆς, ὡς α) ὁ Παναγιώτης Μπρατσιώτης, ὅστις εἰσῆλθεν εἰς τόν εὐθαλέστατον λειμῶνα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί ἔλαβε τό ἥδιστον μέλι τό παιδαγωγοῦν εἰς Χριστόν, καί ἡγήθη τοῦ Συνδέσμου τῆς Χριστιανικῆς Νεολαίας ἐν τῷ Π.Σ.Ε., β) ὁ Ἀμίλκας Ἀλεβιζάτος, ὅστις ἐνετρύφησεν εἰς τούς ἱερούς καί ἀπαρασαλεύτους Κανόνας τῆς Πίστεως ἡμῶν, οὕς οἱ πατέρες ἡμῶν ἔθεντο καί δι’ ὧν πλοηγεῖται ἡ εὔδρομος ὁλκάς τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας καί ὅστις ἐν τῷ Π.Σ.Ε. (τότε Κοινωνία τῶν Ἐκκλησιῶν) διά σημαντικῶν θέσεων, ἅς κατεῖχεν ἐν αὐτῷ ἐδραστηριοποιήθη εἰς τόν τομέα τῆς ἀλληλοβοηθείας μετά τόν Β' Παγκόσμιον Πόλεμον καί συνέβαλεν εἰς τήν οἰκονομικήν ἐνίσχυσιν διά τοῦ Π.Σ.Ε. πολλῶν πασχόντων, γ) ὁ Παναγιώτης Τρεμπέλας, ὁ χαλκέντερος Ἐκκλησιαστικός συγγραφεύς, ὅστις ἐμελέτησε τόν τιμαλφέστατον θησαυρόν ὅλης τῆς Ὀρθοδόξου Θεολογίας καί διά τῶν ἀναριθμήτων καί πολυτίμων συγγραμμάτων αὐτοῦ κατέστησεν πάντας ἡμᾶς ταμειούχους τῶν σοφῶν αὐτοῦ γνώσεων, ὅστις κατ' ἐπανάληψιν ἐξεπροσώπησεν ἐν τῷ Π.Σ.Ε. τήν Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν ἡμῶν, δ) ὁ Βασίλειος Ἰωαννίδης, ὅστις συμμετέσχε ἐν τῷ Π.Σ.Ε. καί ἐκπροσώπησεν τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος ἐπί σειράν ἐτῶν ὡς μέλος τῆς Ἐπιτροπῆς "Πίστις καί Τάξις" ἔνθα προεβλήθη καί κατέστη γνωστή ἡ θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ε) ὁ Ἰωάννης Καλογήρου καί ὁ πολύς ἐν θεολόγοις π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ, ὅστις ἔχει τονίσει, ὅτι ὁ ρόλος τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς τήν ἐξέλιξιν τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως ὑπῆρξεν σημαντικός, ἐνίοτε δέ καί ἀποφασιστικός.
δ. Τό ἐν τῷ ὡς ἄνω ἄρθρῳ ὑμῶν ἀναφερόμενον γεγονός θά ἔχῃ Συνεδριακόν καί ὄχι λατρευτικόν χαρακτῆρα. Σκοπός αὐτοῦ εἶναι ἡ μελέτη τοῦ πρός ἐξέτασιν θέματος, ἤτοι τῆς χριστιανικῆς ἱεραποστολῆς, καί ἡ ἀνεύρεσις πρακτικῶν λύσεων, αἱ ὁποῖαι καί θά τεθοῦν εἰς ἐφαρμογήν κατά τήν ἑκασταχοῦ ἐπικρατοῦσαν παράδοσιν, δεδομένου ὅτι κατά τήν ἤδη διανυομένην τρίτην μετά Χριστόν χιλιετίαν τά 2/3 τοῦ ὑπό τόν οὐρανόν πληθυσμοῦ διαβιοῦν ἀμέτοχοι τῶν σωτηριωδῶν ἀληθειῶν τοῦ Εὐαγγελικοῦ μηνύματος, τοῦ σαγηνεύοντος τήν οἰκουμένην ἅπασαν.
ε. Εἰς τό Συνέδριον αὐτό δέν πρόκειται νά γίνῃ συμπροσευχή. Ἑκάστη θρησκευτική ὁμάς θά προσεύχηται κεχωρισμένως, ὡς ἔχει ἤδη συμφωνηθῆ παρά τῆς Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς.
Ταῦτα γνωρίζομεν ὑμῖν πρός ἔγκυρον καί ὑπεύθυνον ἐνημέρωσιν ὑμῶν συνιστῶντες ἵνα πείθησθε καί ὑπείκητε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν, οἵτινες «ἀγρυπνοῦσι ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν, ὡς λόγον ἀποδώσοντες» (πρβ. Ἑβρ. ιγ΄, 17).
