ΑΡΙΘ. ΠΡΩΤ. 294
23η Ιανουαρίου 2003
ΑΡΙΘ. ΔΙΕΚΠ. 145
Πρός
Τόν Ἐξοχώτατον
κ. Κωνσταντῖνον Σημίτην,
Πρόεδρον τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως.
Ἐ ν τ α ῦ θ α.
«Οἶμαι πᾶσιν ἀνομολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντων, παίδευσιν τῶν παρ' ἡμῖν ἀγαθῶν εἶναι τό πρῶτον οὐ ταύτην μόνην τήν εὐγενεστέραν καί ἡμετέραν … ἀλλά καί τήν ἔξωθεν» (Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Ἐπιτάφιος εἰς τόν Μέγαν Βασίλειον, Ἑλληνική Πατρολογία, 36, 508509).
Ἐξοχώτατε κύριε Πρόεδρε,
Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος συγχαίρει τῇ ὑμετέρᾳ Ἐξοχότητι ἐπί τῇ ἀναλήψει τῆς Προεδρίας τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως ὑπό τῆς Χώρας ἡμῶν, εὐχομένη εἰς ὑμᾶς προσωπικῶς καί εἰς ἅπαντα τά στελέχη τῆς Ἐντίμου Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, τήν ἐξ ὕψους δύναμιν καί εὐλογίαν, ὥστε μέ ἐπιτυχίαν νά περαιώσητε τό δύσκολον ἀλλά καί τιμητικόν ἔργον τοῦ συντονισμοῦ τῶν Εὐρωπαίων Ἀξιωματούχων. Ἡ Ἁγιωτάτη ἡμῶν Ἐκκλησία ἀντιλαμβάνεται βεβαίως ὅτι, αἱ κατά τό τρέχον ἑξάμηνον ἀναληφθησόμεναι πρωτοβουλίαι καί αἱ ἀποφάσεις, αἱ ὁποῖαι θά ληφθοῦν, θεμελιώνονται ὡς ἐπί τό πλεῖστον εἰς ἕνα ἤδη δεδομένον καί τεθεσπισμένον ὑπό τῶν Χωρῶν Μελῶν καί ὑπό τῶν ἁρμοδίων Εὐρωπαϊκῶν Ὀργάνων πλαίσιον. Πλήν ὅμως, ἡ Ἐκκλησία ἔχει τήν πεποίθησιν ὅτι ἡ Ἑλληνική Προεδρία δύναται καί πρέπει νά ἀφήσῃ τή ἰδικήν της διακριτήν σφραγίδα εἰς τό ἑξάμηνον τοῦτο. Πρός τήν κατεύθυνσιν αὐτή ἡ Ἱερά Σύνοδος λαμβάνει τήν πρωτοβουλίαν νά ἐκφράσῃ εἰς τήν Ὑμετέραν Ἐξοχότητα τάς ἀπόψεις Αὐτῆς. Ἐκ τῶν προτέρων, δέον νά διασαφηνισθῇ, πρός ἀποφυγήν πάσης παρεξηγήσεως, ὅτι ἡ Ἁγιωτάτη ἡμῶν Ἐκκλησία δέν διεκδικεῖ παρεμβατικόν ρόλον εἰς τά πολιτικά δρώμενα τῆς Χώρας ἡμῶν, γεγονός, ἄλλωστε, τό ὁποῖον θά ἦτο ἀσυμβίβαστον πρός τήν πνευματικήν Αὐτῆς ἀποστολήν. Ἐπιθυμεῖ, ὅμως, νά μεταφέρῃ εἰς Ὑμᾶς τάς σκέψεις καί τούς προβληματισμούς Αὐτῆς διά τήν πορείαν τῆς Ἡνωμένης Εὐρώπης μέ τήν βεβαιότητα ὅτι οἱ προβληματισμοί οὗτοι ἀπηχοῦν καί τάς ἀπόψεις τῆς πλειονότητος τοῦ εὐσεβοῦς Ἑλληνικοῦ Λαοῦ.
Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος πιστεύει εἰς τήν εὐρωπαϊκήν προοπτικήν τῆς Χώρας ἡμῶν καί εἰς τήν ἀνάγκην νά ἐπιτύχῃ τό "πείραμα" τῆς συνεργασίας τῶν Εὐρωπαϊκῶν Λαῶν. Παραλλήλως, ὅμως, ἀγωνίζεται διά τήν διατήρησιν τῆς ἐθνικῆς ταυτότητος καί τῆς πολιτισμικῆς ἰδιοπροσωπίας ἡμῶν, ὡς Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων. Εἰς τό πλαίσιον αὐτό ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας ἡμῶν ἀπέστειλε ἐγκαίρως τάς προτάσεις Αὐτῆς πρός τήν Συνέλευσιν, ἡ ὁποία ἐπεξεργάζεται τό σχέδιον τοῦ νέου Εὐρωπαϊκοῦ Συντάγματος ὑπό τήν προεδρίαν τοῦ κ. Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Ἐσταίν. Ἐπί πλέον ἡ Ἐκκλησία προσεπάθησε νά ἐνημερώσῃ τό ποίμνιον Αὐτῆς ποικιλοτρόπως διά τήν διαδικασίαν καί τήν σπουδαιότητα τῆς οἰκοδομήσεως τῆς νέας Εὐρώπης τῶν 25 ἤ καί περισσοτέρων Χωρῶν Μελῶν. Ὑπενθυμίζομεν συνοπτικῶς τά τρία κύρια σημεῖα τῶν προτάσεων ἡμῶν, ὡς αὗται ἀναγράφονται εἰς τό ἀπό 30.5.2002 Κείμενον Δήλωσιν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου :
1. Τό Εὐρωπαϊκόν Σύνταγμα πρέπει νά κατοχυρώνῃ πλήρως τήν θρησκευτικήν ἐλευθερίαν καί τά θεμελιώδη δικαιώματα καί νά ἀπαγορεύῃ τόν κακόπιστον προσηλυτισμόν.
2. Πρέπει νά διατηρηθῇ ὁ σεβασμός τῆς κοινῆς συνειδήσεως τῶν Εὐρωπαϊκῶν Χωρῶν πρός τάς Χριστιανικάς ρίζας τῆς διαχρονικῆς καί συγχρόνου πνευματικῆς ἡμῶν κληρονομίας.
3. Ἡ ρύθμισις τῶν σχέσεων Ἐκκλησίας καί Πολιτείας πρέπει νά ἀφεθῇ εἰς τό Σύνταγμα καί τό ἐθνικόν δίκαιον ἑκάστης Χώρας, ὅπως προβλέπει ἡ ἀπό τοῦ 1997 συνθήκη τοῦ Ἄμστερνταμ, ὥστε νά γένηται σεβαστή καί ἡ πολιτιστική ἰδιαιτερότης καί ἡ ἱστορική παράδοσις ἑκάστου Λαοῦ.
Ἐξοχώτατε κύριε Πρόεδρε,
Ἡ Ἁγιωτάτη ἡμῶν Ἐκκλησία πιστεύει ὅτι ἡ οὐσιαστική συνεργασία καί σύγκλισις τῶν Λαῶν τῆς Εὐρώπης θά ἐπιτευχθῇ ὄχι μόνον μέ τήν θέσπισιν μέτρων ἑνιαίας οἰκονομικῆς ἤ ἐξωτερικῆς πολιτικῆς, ἀλλά κυρίως μέ τήν ἀνάδειξιν τῶν κοινῶν σημείων τῆς εὐρωπαϊκῆς πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς. Ὁ Εὐρωπαϊκός Πολιτισμός συγκροτεῖται καί θεμελιώνεται μέ τήν ἄφιξιν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου εἰς τήν Μακεδονίαν, γεγονός τό ὁποῖον ἀποτελεῖ τήν ἀπαρχήν τοῦ συγχρόνου Εὐρωπαϊκοῦ Πολιτισμοῦ. Ἡ πολιτιστική ταυτότης τῆς Εὐρώπης ἐκφράζεται ἀφ' ἑνός μέν διά τῶν κοινῶν πολιτιστικῶν καί πνευματικῶν καταβολῶν τῶν Λαῶν Αὐτῆς, ἀφ' ἑτέρου δέ ἐκ τοῦ σεβασμοῦ εἰς τήν μοναδικότητα καί ἰδιοπροσωπίαν ἑκάστου Λαοῦ καί ἑκάστου ἔθνους. Ὁ συνδυασμός ταυτότητος καί ἑτερότητος, ὁ ὁποῖος εἶναι ἐγγενές στοιχεῖον τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Πολιτισμοῦ, προϋποθέτει προδρομικῶς καί τήν πολιτιστικήν καί πνευματικήν παράδοσιν τῆς κλασσικῆς Ἑλλάδος καί τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος μέ ἅπαντα τά ἑτερόκλητα καί ἀντιφατικά στοιχεῖα, τά ὁποῖα ἀποτελοῦν αὐτό. Εὐρωπαϊκός Πολιτισμός σημαίνει ἑλληνορωμαϊκόν πνεῦμα καί Χριστιανικόν ἦθος. Πρότασις λοιπόν τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, εἶναι νά δοθῇ ἡ ἰδιαιτέρα σφραγίς τῆς Ἑλληνικῆς Προεδρίας εἰς τήν Εὐρωπαϊκήν Ἕνωσιν μέ τήν διακήρυξιν τοῦ σεβασμοῦ τῶν Χριστιανικῶν καταβολῶν τῆς Εὐρώπης καί μέ τήν ἔμφασιν εἰς τήν μεγαλυτέραν διάδοσιν τῶν κλασσικῶν κειμένων εἰς τά Σχολεῖα καί στά Πανεπιστήμια τῆς Εὐρώπης.
Εἶναι εὔγλωττος ἐν προκειμένῳ ἡ μαρτυρία τοῦ γνωστοῦ Γάλλου ποιητοῦ καί στοχαστοῦ τοῦ 20οῦ αἰῶνος Πώλ Βαλερύ περί τῶν τριῶν πνευματικῶν θεμελίων τῆς Εὐρώπης. Χαρακτηριστικῶς ἀναφέρει εἰς ἕνα δοκίμιόν του : «Παντοῦ ὅπου τά ὀνόματα τοῦ Καίσαρος, τοῦ Γαΐου, καί τοῦ Βιργιλίου, παντοῦ ὅπου τά ὀνόματα τοῦ Μωυσῆ καί τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, παντοῦ ὅπου τά ὀνόματα τοῦ Ἀριστοτέλους καί τοῦ Πλάτωνος καί τοῦ Εὐκλείδου εἶχαν συγχρόνως ἔννοιαν καί κῦρος, ἐκεῖ εἶναι ἡ Εὐρώπη. Κάθε φυλή καί κάθε χώρα ἡ ὁποία ἐξερρωμαΐσθη, ἐξεχριστιανίσθη καί ὑπεβλήθη ὡς πρός τό πνεῦμα εἰς τήν πειθαρχίαν τῶν Ἑλλήνων, εἶναι ἀπολύτως Εὐρωπαϊκή».
Ἡ συνειδητοποίησις τῶν κοινῶν Χριστιανικῶν καταβολῶν ἀφ' ἑνός μέν θά βοηθήσῃ εἰς τήν ἐμπέδωσιν τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων καί τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ τῶν ἀνθρώπων καί τῶν Λαῶν τῆς Ἠπείρου ἡμῶν, ἀφ' ἑτέρου δέ, θά σφυρηλατήσῃ ἔτι περισσότερον τήν ταυτότητα τῆς Εὐρώπης ἐπί τῇ βάσει πνευματικῶν στοιχείων. Διότι ἄν ὁμιλῶμεν ἁπλῶς διά τά δικαιώματα καί τάς ἐλευθερίας τοῦ Ἀνθρώπου, χωρίς ἀναφοράν εἰς τόν Χριστιανισμόν, εἰς τί θά διαφέρῃ ἡ ταυτότης τῆς Εὐρώπης ἀπό ἐκείνην π.χ. τῆς Ἰαπωνίας; Ὅσον ἀφορᾶ δέ εἰς τήν καλλιέργειαν τῶν κλασσικῶν κειμένων, εἰς τά ὁποῖα περιλαμβάνονται βεβαίως καί τά πατερικά κείμενα, ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν ὑπενθυμίζει ὅτι ὑπάρχει ἤδη ἀπό τοῦ ἔτους 2001 σχετική πρότασις τῆς Ἐπιτροπῆς Πολιτισμοῦ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου. Ἄλλωστε πολλοί Εὐρωπαῖοι ἐπιστήμονες καί παιδαγωγοί ἐπισημαίνουν σήμερον, ἐκφράζοντες καί τήν ἀνησυχίαν των, τάς συνεπείας ἐκ τῆς ὑπερτροφικῆς ἀναπτύξεως τῆς τεχνολογίας καί ἐκ τῆς ὑποβαθμίσεως τοῦ Ἀνθρωπιστικοῦ περιεχομένου τῆς Παιδείας. Ἡ Ἱερά Σύνοδος ἔχει λοιπόν τήν γνώμην, ὅτι ἡ Ἑλληνική Προεδρία θά ἠδύνατο νά συντονίσῃ τά ἁρμόδια Ὑπουργεῖα Παιδείας καί Πολιτισμοῦ τῶν Κρατῶν Μελῶν τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως διά τήν θέσπισιν περισσοτέρων ὡρῶν Ἀνθρωπιστικῶν Σπουδῶν εἰς τά Σχολεῖα καί εἰς τά Πανεπιστήμια τῶν Χωρῶν τῆς Ἑνώσεως.
Ἐπίσης ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν παρακαλεῖ τήν Ὑμετέραν Ἐξοχότητα, ὅπως Αὕτη λάβῃ ὑπ' ὄψιν τήν ἀνησυχίαν ἡμῶν διά τά ἑξῆς θέματα, τά ὁποῖα πεποίθαμεν ὅτι χρήζουν πανευρωπαϊκῆς ἀντιμετωπίσεως :
α) Ἀπαραίτητος, διά νά ἐξασφαλισθῇ τό μέλλον τῶν κοινωνιῶν ἡμῶν, εἶναι ἡ λῆψις μέτρων διά τήν στήριξιν τοῦ θεσμοῦ τῆς Οἰκογενείας καί διά τήν ἀντιμετώπισιν τοῦ δημογραφικοῦ προβλήματος τῶν Εὐρωπαϊκῶν Λαῶν.
β) Ἡ Χριστιανική ἡμῶν Πίστις, διδάσκει τόν σεβασμόν εἰς τήν ἀνθρωπίνην ζωήν καί τήν τιμήν εἰς τήν ἱερότητα τοῦ Ἀνθρωπίνου Προσώπου. Ἑπομένως, προβάλλει ὡς ἐπιτακτική ἡ ἀνάγκη τῆς, εἰς πανευρωπαϊκόν ἐπίπεδον, λήψεως ἀποφάσεων διά τήν ἀντιμετώπισιν τῶν ἐπικινδύνων προεκτάσεων τῆς Γενετικῆς, ὅπως εἶναι ἡ ἀνατριχιαστική σκέψις περί κλωνοποιήσεως τοῦ ἀνθρώπου.
γ) Ἀναγκαῖος, ἐπίσης, εἶναι ὁ συντονισμός τῶν ἐνεργειῶν τῶν Εὐρωπαϊκῶν Κυβερνήσεων καί Κοινωνιῶν διά τήν ἀντιμετώπισιν τῆς ἀντικοινωνικῆς δράσεως τῶν σεκτῶν παραθρησκειῶν, αἱ ὁποῖαι ἀπειλοῦν σοβαρῶς τήν ἀνθρωπίνην ἐλευθερίαν καί προσωπικότητα. Τό Εὐρωπαϊκόν Κοινοβούλιον ἀλλά καί πολλαί Εὐρωπαϊκαί Κυβερνήσεις ἔχουν προσφάτως καταδικάσει τήν δρᾶσιν τῶν ὁμάδων αὐτῶν.
δ) Ἡ συντριπτική πλειοψηφία τῶν Εὐρωπαίων Πολιτικῶν καί Πολιτῶν, ἡ ὁποία πιστεύει εἰς τά ἰδανικά τῆς Δημοκρατίας, πρέπει νά θωρακίσῃ τήν Εὐρώπην, ἐκ τοῦ κινδύνου τῆς ἀνόδου ἀκραίων τάσεων καί ὁλοκληρωτικοῦ τύπου ἰδεολογιῶν, αἱ ὁποῖαι δέν βάλλουν μόνον κατά τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων καί Ἐλευθεριῶν, ἀλλά καί κατά τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως καί Παραδόσεως (π.χ. νεοναζί μέ στροφήν εἰς τήν ἀναβίωσιν τῶν ἀρχαίων εἰδώλων).
ε) Τέλος, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἐπιθυμεῖ νά ἐπαναλάβῃ ἕνα ἀνθρωπιστικόν αἴτημα, τό ὁποῖον ἔχει τεθῆ ὑπό τοῦ Προκαθημένου Αὐτῆς καί εἰς ἄλλας περιπτώσεις. Τό αἴτημα σχετίζεται πρός τό θέμα τῆς ἐπανενώσεως τῶν οἰκογενειῶν τῶν ἐκ τρίτων Χωρῶν μεταναστῶν, οἱ ὁποῖοι διαμένουν νομίμως εἰς τήν Εὐρωπαϊκήν Ἕνωσιν. Διά τήν Ἐκκλησίαν, ἡ οἰκογένεια ἔχει κεντρικήν σημασίαν, διότι εἶναι τό λίκνον τῆς ζωῆς. Ὁ πυρήν τοῦ αἰτήματος εἶναι νά περιορισθῇ εἰς τό μικρότερον ἀποδεκτόν διάστημα ὁ χρόνος ἀναμονῆς τῶν ἀνηλίκων ἕως ὅτου ἐπιτραπῇ εἰς αὐτούς ἡ ἐπανένωσις μετά τῶν οἰκογενειῶν των.
Ἐξοχώτατε κύριε Πρόεδρε,
Ἡ Ἁγιωτάτη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος εἶναι εἰς τήν διάθεσιν τῆς Ὑμετέρας Ἐξοχότητος προκειμένου ἵνα συζητήσῃ τά προεκτεθέντα σημεῖα μεθ' Ὑμῶν ἤ μετά τῶν ἐντίμων συνεργατῶν Ὑμῶν. Ἐπιλαμβανομένη δέ τῆς εὐκαιρίας αὐτῆς τῆς μεθ' Ὑμῶν ἐπικοινωνίας, ἡ Ἐκκλησία διαβεβαιώνει τήν Ὑμετέραν Ἐξοχότητα διά μίαν εἰσέτι φοράν, ὅτι συμπαρίσταται εἰς τήν Ἑλληνικήν Κυβέρνησιν καί εἰς τόν σύνολον πολιτικόν κόσμον τῆς φιλτάτης ἡμῶν Πατρίδος, ὅσον ἀφορᾶ εἰς τόν ἀγῶνα διά τήν πλήρη ἔνταξιν τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας εἰς τήν Εὐρωπαϊκήν Ἕνωσιν χωρίς ἐπιβαρυντικάς δεσμεύσεις διά τήν ἐλευθερίαν καί τήν εὐημερίαν τῶν ἀδελφῶν ἡμῶν Ἑλλήνων τῆς Μεγαλονήσου.
Ἐπί δέ τούτοις, δεόμενοι τοῦ Παναγάθου Θεοῦ διά τήν εὐόδωσιν τῶν ἔργων Ὑμῶν κατά τήν διάρκειαν τῆς Ἑλληνικῆς Προεδρίας εἰς τήν Εὐρωπαϊκήν Ἕνωσιν καί ἐπικαλούμενοι ἐπί τήν Ὑμετέραν Ἐξοχότητα πλουσίαν τήν Χάριν καί τό ἄπειρον Αὐτοῦ ἔλεος, διατελοῦμεν μετ' εὐχῶν διαπύρων.
