Η Εκκλησία της Ελλάδος, συμμετέχουσα στον εορτασμό της «Ημέρας της Ευρώπης», της επετείου της 9ης Μαΐου 1950, ημέρα κατά την οποία ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν, στην Αίθουσα του Ωρολογίου του Γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών, δημοσιοποίησε τη «Διακήρυξη του Ρομπέρ Σουμάν», με την οποία κάλεσε όλα τα κράτη της Ευρώπης σε ειρηνική και υπερεθνική συνεργασία σε δύο προϊόντα, στον Άνθρακα και τον Χάλυβα, απευθύνεται στον Ελληνικό Λαό και στους Λαούς της Ευρώπης για να τους θυμίσει την ιστορία και τη σπουδαιότητα του εορτασμού της Ημέρας αυτής. Η πρόσκληση οδήγησε στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), που αποτέλεσε τον προάγγελο της ίδρυσης της ΕΟΚ το 1957 και της ΕΕ το 1992.
Από τότε η 9η Μαΐου 1950 αποτελεί την επίσημη αφετηρία της ευρωπαϊκής ενοποιητικής προσπάθειας, που είχε και έχει ως αποστολή την Ειρήνη, την Ευημερία και την Αλληλεγγύη των λαών της Ευρώπης. Στα εξήντα οκτώ (68) αυτά χρόνια, το ευρωπαϊκό ενοποιητικό εγχείρημα απεδείχθη απόλυτα επιτυχημένο, αφού οι στόχοι του έχουν επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό. Η γηραιά μας ήπειρος απολαύει μιας πρωτοφανούς περιόδου Ειρήνης στην Ιστορία της, μετουσιώνοντας σε πράξη την ψαλμωδία των αγγέλλων κατά τη γέννηση του Θεανθρώπου «….επί Γης Ειρήνη…». Στα χρόνια αυτά η Ειρήνη έχει εδραιωθεί στην ενωσιακή επικράτεια, σε μια περιοχή που κατά το παρελθόν ο πόλεμος αποτελούσε σύνηθες φαινόμενο. Δεν πρέπει να λησμονούμε το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή ενοποιητική προσπάθεια ξεπήδησε μέσα από τη φρίκη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου έχασαν τη ζωή τους περίπου εξήντα (60) εκατομμύρια συνανθρώπων μας.
Αλλά και η Ευημερία έχει σε μεγάλο βαθμό επιτευχθεί, αφού η Ενωμένη Ευρώπη αποτελεί μια από τις πιο ευημερούσες περιοχές του πλανήτη μας. Ασφαλώς, η φτώχεια δεν εξαλείφθηκε, αλλά μίκρυνε και οι φτωχοί λιγόστεψαν, και ο αγώνας για την καταπολέμηση της φτώχειας συνεχίζεται.
Ως προς την Αλληλεγγύη, η Ευρωπαϊκή Ένωση στο εξωτερικό αποτελεί τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική δύναμη στον πλανήτη, παρέχουσα τεράστια βοήθεια στους λαούς που λιμοκτονούν, ενώ στο εσωτερικό εκδηλώνει την αλληλεγγύη της με την μεταφορά τεράστιων οικονομικών πόρων, μέσω των Πακέτων Ντελόρ Ι και ΙΙ, του ΕΣΠΑ κ.λπ. από τα κράτη μέλη που παρουσιάζουν οικονομική ανάπτυξη στα κράτη μέλη που παρουσιάζουν οικονομική υστέρηση. Στο πλαίσιο αυτό η χώρα μας έχει γίνει αποδέκτης μεγάλων οικονομικών ενισχύσεων, αφού όλα τα δημόσια έργα, όλα τα προγράμματα και όλες οι πολιτικές χρηματοδοτούνται δωρεάν από τα Ταμεία της ΕΕ σε ποσοστό που υπερβαίνει το 70% του συνολικού κόστους.
Αλλά και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης των τελευταίων οκτώ ετών, τα κράτη μέλη της ΕΕ ατομικά, επέδειξαν την αλληλεγγύη τους προς την Ελλάδα με τον δανεισμό του πρωτοφανούς ποσού των 300 και πλέον δις ευρώ, του μεγαλύτερου διακρατικού δανείου που χορηγήθηκε ποτέ στη νομισματική ιστορία της ανθρωπότητας, υπό όρους πιο ευνοϊκούς από αυτούς που η Ελλάδα μόνη της μπορούσε να επιτύχει στη διεθνή χρηματαγορά, τελικά δε σήμερα, με επιτόκια που δεν υπερβαίνουν την μονάδα, με μοναδική απαίτηση τον εκσυγχρονισμό του κράτους και της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, καθώς οι διεθνείς πολιτικές, οικονομικές και επιστημονικές, εξελίξεις επιβάλλουν επιτακτικά την υιοθέτηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων.
Η επιτυχία του ευρωπαϊκού ενοποιητικού εγχειρήματος αποδεικνύεται πρωτίστως και από το γεγονός ότι ο αριθμός των κρατών μελών της ΕΕ συνεχώς αυξάνεται και από τα αρχικά έξι κράτη μέλη έχουν γίνει είκοσι οκτώ (28), ενώ υπάρχουν 5-6 χώρες, κυρίως των δυτικών Βαλκανίων, που έχουν ζητήσει ένταξη και το αίτημά τους εξετάζεται. Με τον τρόπο αυτό, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, τα γεωγραφικά όρια της ΕΕ σήμερα συμπίπτουν με αυτά της Ευρωπαϊκής Ηπείρου.
Τα επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ενοποιητικής προσπάθειας είναι πολλά, χωρίς να λείπουν τα λάθη, οι αστοχίες και τα προβλήματα. Στην κατηγορία των μεγάλων επιτευγμάτων της ΕΕ περιλαμβάνονται η δημιουργία της τεράστιας ενοποιημένης εσωτερικής αγοράς των 500 περίπου εκατομμυρίων πολιτών, εντός της οποίας τα πρόσωπα, τα εμπορεύματα, οι υπηρεσίες και τα κεφάλαια κινούνται ελεύθερα χωρίς εθνικά σύνορα, δασμούς και λοιπούς περιορισμούς, ενώ δημιουργήθηκε αντίστοιχα ο Χώρος Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης χωρίς εσωτερικά σύνορα εντός του οποίου εξασφαλίζεται η ελεύθερη κίνηση των προσώπων. Άλλη μεγάλη επιτυχία της ΕΕ αποτελεί η υιοθέτηση του ευρώ, του κοινού νομίσματος, που αποτελεί ένα από τα δύο σταθερότερα νομίσματα του πλανήτη.
Η ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής ενοποίησης έχει μεγάλο δρόμο μπροστά της, με πολλές κοινές πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν ώστε να καταστεί δυνατή η πραγματοποίηση του οράματος των θεμελιωτών πατέρων. Μεταξύ άλλων, η ΕΕ πρέπει να εφαρμόσει πολιτικές που θα αποβλέπουν στη δημιουργία του ευρωστρατού, ο οποίος θα εξασφαλίζει την εδαφική ακεραιότητα των κρατών μελών της και θα συμβάλει στην αποτελεσματική φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, ενώ παράλληλα θα λάβει μέτρα για μια γνήσια μεταναστευτική πολιτική η οποία θα σέβεται το από το διεθνές δίκαιο αναγνωριζόμενο σε κάθε διωκόμενο άνθρωπο δικαίωμα του Ασύλου και θα υποβάλει την μετανάστευση σε κανόνες, ώστε να σωθούν οι στρατιές των δυστυχισμένων ανθρώπων που ως ναυαγοί περισυλλέγονται καθημερινά στα ελληνικά νησιά και τις άλλες χώρες της Μεσογείου.
Η ΕΕ οφείλει να βοηθήσει τους λαούς της Ασίας και της Αφρικής, επιβάλλοντας πρώτα απ’ όλα την Ειρήνη στις χώρες αυτές, αλλά παράλληλα δημιουργώντας τις κατάλληλες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές δομές, ώστε οι χώρες αυτές να αναπτυχθούν οικονομικά και κοινωνικά και οι πολίτες τους να γίνουν κύριοι της χώρας τους και όχι ναυαγοί στη Μεσόγειο Θάλασσα ή το Αιγαίο Πέλαγος. Με τον τρόπο αυτόν, οι πολίτες της Ασίας και της Αφρικής θα μείνουν στις πατρίδες τους και θα παύσουν να αποτελούν τα θύματα αδίστακτων διακινητών.
Παράλληλα, για τη δημιουργία της Ομοσπονδιακής Ευρώπης, οφείλουμε να σχηματίσουμε εντός αυτής κοινωνίες με εσωτερική συνοχή και ενότητα και τούτο θα επιτευχθεί μόνο όταν η ευρωπαϊκή ενοποίηση στηριχθεί στον κοινό μας ευρωπαϊκό πολιτισμό, τα θεμέλια του οποίου αποτελούν το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα, η θεσμική θεμελίωση της Ρωμαϊκής και αργότερα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και η Χριστιανική Διδασκαλία. Μόνο έτσι θα διαφυλαχθεί η πολιτιστική ταυτότητα της Ευρώπης και θα εξασφαλιστεί η εσωτερική συνοχή και ενότητα της ΕΕ και θα επικρατήσουν εντός αυτής οι αρχές και οι αξίες της Ένωσης, ο σεβασμός της Ανθρώπινης Αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της Δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μεγάλη προσοχή πρέπει επίσης να δώσει η ΕΕ και στο δημογραφικό πρόβλημα της Ευρώπης. Οι γεννήσεις μειώνονται επικίνδυνα και σύντομα οι Ευρωπαίοι θα γίνουν μειοψηφία μέσα στην πατρίδα τους. Οι φόβοι του μεταναστευτικού και του δημογραφικού προβλήματος έχουν οδηγήσει στην αναβίωση των φαντασμάτων του παρελθόντος, του Ναζισμού και του Φασισμού, γι’ αυτό η ενωμένη Ευρώπη πρέπει να λάβει μέτρα ώστε να κλείσει οριστικά η πόρτα αυτού του εφιάλτη. Χρειάζονται γενναία μέτρα στήριξης της οικογένειας και ενθάρρυνσης των συζύγων να αποκτήσουν τρία τουλάχιστον παιδιά.
Όσοι αμφισβητούν τα επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι χρήσιμο να αναλογιστούν την κατάσταση που επικρατεί στις άλλες γωνιές του πλανήτη μας σήμερα, καθώς και την κατάσταση που επικρατούσε στην Ευρώπη μας λίγες δεκαετίες πριν, ιδίως αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Χρήσιμο είναι επίσης το ερώτημα ως προς το τί άλλο θα μπορούσε να κάνει η Ευρώπη και τα κράτη μέλη της αν δεν είχε ακολουθήσει την ενοποιητική προσπάθεια. Η απάντηση είναι ότι θα επικρατούσαν οι διμερείς συμμαχίες, φιλίες αλλά και αντιθέσεις μεταξύ των εθνικών κρατών, όπως και κατά το παρελθόν, οι οποίες κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέο πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες, περισσότερο καταστροφικές από αυτές του τελευταίου μεγάλου πολέμου.
Υπό την έννοια αυτή, η ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία ήταν ο μόνος ενδεδειγμένος δρόμος που άνοιξε την 9η Μαΐου του 1950, ώστε η γηραιά μας ήπειρος και οι λαοί της να βαδίσουν τον δρόμο της Ειρήνης και της Ευημερίας. Το δρόμο αυτό που ονειρεύτηκαν οι θεμελιωτές πατέρες πρέπει να υιοθετήσουν όλοι οι σημερινοί Ευρωπαίοι και να εργαστούν προς την κατεύθυνση αυτή, ώστε όλοι μας να είμαστε υπερήφανοι για την ενωμένη Ευρώπη που δημιουργούμε.
Εν Αθήναις τη 9η Μαΐου 2018
