(Για να διαβάσετε το κείμενο σε μορφή PDF, επιλέξτε εδώ)
Αγαπητοί μας μαθητές και μαθήτριες,
Κάθε χρόνο την 30ή Ιανουαρίου, εορτάζουμε με λαμπρότητα την εορτή των «Τριών μεγίστων φωστήρων της Τρισηλίου Θεότητος». Τιμούμε Βασίλειο τον Μέγα, Γρηγόριο τον Θεολόγο και Ιωάννη τον Χρυσόστομο, τα χρυσά αυτά στόματα του ελληνικού και χριστιανικού λόγου, τα οποία, όπως ψάλλουμε στο Απολυτίκιό τους, κατάρδευσαν, δηλαδή πότισαν, όλη την Οικουμένη με διδάγματα θεογνωσίας.
Έζησαν τον 4ο αιώνα και βοήθησαν στην αποδοχή και κατανόηση της ελληνικής Παιδείας από τους Χριστιανούς της Ελλάδος και της Μικράς Ασίας. Είχαν και οι τρεις μεγάλη μόρφωση, όχι μόνο θεολογική, αλλά και βασισμένη στα αρχαία ελληνικά κείμενα. Πίστευαν ότι ο Χριστιανός έχει πολλά να ωφεληθεί από τη μελέτη των κλασικών κειμένων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, αρκεί η μελέτη αυτή να γίνεται προσεκτικά και επιλεκτικά, όπως συμβαίνει με την μέλισσα, η οποία λαμβάνει από τα άνθη μόνο ό,τι της χρειάζεται για να φτιάξη το μέλι.
Ο Μέγας Βασίλειος, Επίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας, έγραψε ένα περίφημο κείμενο με θέμα πως οι νέοι μπορούν να ωφεληθούν από τα αρχαία ελληνικά κείμενα. Εκεί παραθέτει παραδείγματα ήθους από τον βίο μεγάλων μορφών της Αρχαιότητος. Μεταξύ άλλων παρουσιάζει θετικά παραδείγματα εγκρατείας από τον βίο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του σπουδαίου αυτού τέκνου της ελληνικής Μακεδονίας.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, εκφωνώντας Επιτάφιο Λόγο προς τον καλό του φίλο Μέγα Βασίλειο, υπογραμμίζει ότι το σπουδαιότερο αγαθό για τον άνθρωπο είναι η Παιδεία, η μόρφωση. Προσθέτει επίσης ότι παράλληλα με την εκκλησιαστική παιδεία, τα χριστιανικά γράμματα δηλαδή, πρέπει οι νέοι να γνωρίζουν και τη σοφία που έρχεται έξω από τον ναό (έξωθεν ή θύραθεν παιδεία) εννοώντας τα κλασικά κείμενα των Αρχαίων Ελλήνων.
Στην Αντιόχεια της Συρίας έζησε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο οποίος έφτασε μέχρι το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως. Η πατρίδα του τότε ήταν σημαντικό κέντρο ελληνικής Παιδείας. Σπούδασε τη ρητορική και τη νομική, αλλά αφοσιώθηκε στην Εκκλησία. Οι απόψεις του για την παιδαγωγική είναι διαχρονικές και επίκαιρες και διδάσκονται σήμερα, μετά από τόσους αιώνες, σε κορυφαία πανεπιστήμια εντός και εκτός Ελλάδος.
Οι Τρεις Ιεράρχες αγωνίσθηκαν για μια Παιδεία, η οποία δεν θα προσφέρει απλώς τεχνική και επαγγελματική κατάρτιση, αλλά θα είναι διδασκαλία γνώσεων και ήθους, ώστε η μόρφωση να αποβαίνει ουσιαστικά σε δια-μόρφωση χαρακτήρων. Πίστευαν σε Παιδεία προσανατολισμένη στον Θεό και στον συνάνθρωπο. Σε σχολείο, το οποίο θα διδάσκει τη φιλανθρωπία, τον σεβασμό σε κάθε αδύναμο και πάσχοντα συνάνθρωπο, την ελευθερία που συνδυάζεται με υπευθυνότητα, τον υγιή και αφανάτιστο πατριωτισμό.
Αγαπητά μας παιδιά, σας ευχόμαστε καλή πρόοδο και σας καλούμε να γνωρίσετε τα κείμενα και τη σοφία των Τριών Ιεραρχών. Να τους έχετε ως πρότυπα στη ζωή σας, μέσα από ουσιαστική μελέτη, και να θυμάστε οτι σκοπός της Παιδείας είναι να γίνετε ολοκληρωμένες προσωπικότητες με σφαιρική γνώση, χρήσιμοι για την κοινωνία, την πατρίδα και την Ανθρωπότητα.
Το μέλλον θα είναι καλύτερο αν φωτισθούμε όλοι από τα νάματα και τον τρόπο ζωής του Μεγάλου Βασιλείου, του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
